македонија

Пазарот и исламот, некогаш и сега

Tags: 

Во книгата „Долг“ [за која веќе пишував два пати: 1, 2], Дејвид Гребер ја истражува улогата на парите, долгот, односите меѓу стопанството и државата, и нивната улога во развојот на пазарите. Посебно интересно е да се прочита делот за средновековното доба на Блискиот Запад т.е. исламскиот арапски свет кој за големите цивилизации на Индија и Кина се наоѓа на запад. Средновековниот ислам, вели Гребер, ентузијастички ги прифаќа законите кои ги гледа како религиозна институција, но ја гледа владата како несреќна нужност, институција која вистинските верници би требало да ја избегнуваат.

Во овој свет, на владата се гледа како на воена сила, потребна можеби за да ја брани верата, но во основа таа е надвор од општествто. Од друга страна, исламот од почетокот има позитивно гледање на трговијата. Дури и Мухамед го започнува својот возрасен живот како трговец и ниеден исламски мислител никогаш не ја смета чесната потрага по профит како нешто неморално или штетно за верата. Пазарите функционирале на репутација, а договорите се склучувале со ракување. Всушност, целата економија функционирала без државни механизми за присилба, без полиција да ги уапси тие што ќе направат измама, без извршители да го запленат имот на должникот. Славењето на трговците кои што биле главните актери на овие средновековни пазари е првата популарна идеологија за слободен пазар.

Гребер вели дека идеалите никогаш не треба да се мешаат со реалниста и дека пазарите некогаш биле целосно независни од владата. Исламските режими се обидувале да ги применат вообичаените стратегии за манипулирање на даночната политика или за интервенции во трговското право. Сепак постоело силно чувство дека тоа тие не треба да го прават. Еднаш ослободена од античките чуми на долг и ропство, локалната чаршија станала, во најголема мера, нависокиот израз на човековата солидарност и нешто што постојано треба да се чува од државен упад. Според зборовите на Пророкот, во ситуација на слободен пазар цените зависат од волјата на Бог [за оние кои не го знаат економоскиот канон, основоположникот на економијата - Адам Смит - слично вели дека невидлива рака го регулира пазарот].

Да го затвориме сега кругот со објаснување зошто сето ова цитирање на „Долг“. Во документот „Evaluation of EC Country Strategy: FYR Macedonia 1996-2001“ [pdf има на Интернет], авторите се осврнуваат на економија на Р. Македонија и велат: „Економијата останува поделена помеѓу големи фирми загубари кои се во државна сопственост, помогнати со субвенции, и од друга страна сектор на мали и средни претпријатија кој е динамичен и често надвор од формалната економија, и избегнува да плаќа даноци. Справувањето со оваа дихотомија е отежнато поради фактот што работниците во првиот се воглавно етнички Македонци, а во вториот воглавно се етнички Албанци.“

Би било премногу за сигурно да речам дека навистина Исламската традиција на немешање на државата во пазарот е заслужна за ваквата поделеност на економијата на Македонија како што ја оцениле авторите на горниот извештај. Сепак, ми се чини дека сличноста помеѓу двата описа на секторот кој постои надвор од државата [оној во средноит век и оној кај нас] е очигледна.

На крај, можеби сите оние маалски коментари дека кога на пазарче си купуваш од Албанец добиваш почесна услуга имаат и подлабоко значење.

На браникот на слободата: 10 години од основањето на Слободен софтвер Македонија

Tags: 

На 28 октомври 2002 година се одржа основачкото собрание на Слободен софтвер Македонија.

Денес одбележуваме 10 години постоење, работа, хакирање и споделување.

„Слободен софтвер Македонија на тапет“ во виолетова варијанта на македонски јазик

„Слободен софтвер Македонија на тапет“ во виолетова варијанта на македонски јазик од Гоце Митевски.

Собранието се одржа во тогашниот „Пингвин Паб“ карши автобуската станица „Рекорд“ во Скопје. Присутни беа 15 основачи. Беше изгласан првиот статут на организацијата и првото раководство. За претседател беше избран Иван Стојмиров. Во управниот одбор членуваа уште и: Александар Ников, Арангел Ангов, Васко Митанов, Дамјан Георгиевски, Дарко Стојчев и Игор Петрески.

Повеќе:
slobodensoftver.org.mk
Важни настани

Транзицијата како скршени ветувања

Tags: 

На транзицијата во Р. Македонија може да гледаме како на двослоен процес. Прво, тоа е политичката транзицијата од социјалистичка федеративна единица кон самостојна демократска држава. Второ, тоа е економската транзиција од самоуправна економија кон пазарен капитализам. Ги користам овие термини помалку слободно и можеби тие не ги опишуваат најпрецизно сите процеси, но мислам дека се доволно илустративни за да го означат период пред и по 1991 година, и како такви ќе послужат на целта на овој текст.

Нормативната цел на транзицијата, секако, е [или би требало да биде] приклучување на Р. Македонија во групата на т.н. „нормални држави“, т.е. развиени држави од Западот, со економски раст и развој и политички права и слободи. Ова всушност е ветувањето на транзиција – дека на крајот на овој мачен процес, Македонија ќе биде во добро државно друштво и дека нејзините граѓани [или барем нивните деца] ќе ги уживаат плодовите на нивната мачна работа и ќе живеат подобро од кога било. Сега кога транзиција [барем формално] е завршена [бидејќи условите на пазарно-ориентирана демократија се задоволени], останува да оцениме и дали ветувањето е исполнето.

Во неговата одлична книга „Долг“ [за одлична рецензија видете овде], Дејвид Гребер го следи развојот на парите и менувањето на човечките односи како последица на тоа. За нас во овој контекст потребна ни е анализата за напуштањето на кејнзијанските економски политики во 1970-тите години и скорашната финансиска криза. Гребер вели дека реформите на Роналд Реган во САД и Маргарет Тачер во Велика Британија, т.е. збирот на политики што подоцна го добија називот „неолиберализам“, се начинот на кој што во државите на благосостојба е објавено дека „сите претходни договори се откажани“. Тука се мисли на договорите помеѓу граѓаните [но пред сѐ работниците] и државата дека ќе има работни места и права на работниците, бесплатно образование и здравство, економска безбедност итн. До 1990-тите, вели Гребер, сите имаа политички права, но тие права станаа економски безначајни. За да се заменат овие, на граѓаните има се ветува дел од капиталистичкиот сон – секој може да биде капиталист. Но, финансиската криза, го крши и ова ветување. Сите не може да поседуваат ни куќа, а камо ли акции во корпорации или растечки стартапи.

Во нашиот контекст, правата, како избори, повеќе партиски систем и слично, исто така беа испорачани во 1990-тите. Сепак, она што важеше за земјите од „глобалниот југ“ во тоа време не важеше за Македонија. На пример, жените и во СР Македонија можеа да гласаат или одат на факултет, а истото важеше и за сите етнички групи политички-идеолошко дефинирани во контекстот на тогашната држава. Она што се случи во Македонија, покрај промовирањето на новите права [избори, повеќе партиски систем], вклучи поништување на некои претходни права. Во оваа смисла, поништувањето на правата на Албанската етничка заедница [од концепот на СФРЈ/СРМ според кој нема-мнозинство и нема-малцинство, во концептот мнозинство и малцинства, па до Охридскиот договор (за повеќе може да се види во „The Macedonian–Albanian political frontier: the re-articulation of post-Yugoslav political identities“)] и нивното повторно освојување е централната политичка битка во Македонија изминативе 20 години. Тоа е исто така највидниот доказ за тоа дека транзиција го прекршила своето ветување во политичката сфера – за подобри услови за живот од претходно за сите граѓани на Република Македонија. Со терминологијата на Гребер, македонската транзиција не успеала да одржи макар и економско безначајни политички права. Напротив, таа укинувала таму каде што сме биле и понапред.

Неолибеларните економски политики што започнуваат уште во 1991 и го доживуваат својот подем во следната декада, а посебно по 2001 година само ја дополнуваат оваа слика. „Кризата на вклучувањето“ - неуспехот и неможноста да се обезбеди благосостојба, доаѓа на нашата врата истовремено со ветувањето дека добрите времиња се тука некаде, зад аголот. Но, транзицијата обременета со неолибералните реформи недвосмислено го крши ветувањето кон работниците за економската благосостојба. Во оваа смисла можеби е уште полесно да се разбере Славој Жижек кога вели на штрајк денес се осмелуваат да одат судиите, лекарите, полициските службеници и државната администрација. Тоа се единствените преостанати групи за кои ветувањето за економска благосостојба не е сѐ уште целосно скршено. Но, за останатите тоа одамна е завршено. Најдобар показател за ова е веројатно статистичкиот податок за Индексот за човековиот развој чии вредности одат надолу иако бруто домашниот производ, барем во скоро време оди нагоре.

Гребер вели дека ако движењата од турбулентните 1960-ти години ги гледаме како барања за вклучување, тогаш тие движења подразбираат дека политичката еднаквост е безначајна без некое ниво на економска безбедност. Транзицијата во Македонија тогаш е комплетно спротивен процес. Таа не успеа да ги одржи ни политичките права, ниту да ја осигура економската безбедност на граѓаните на Македонија. Дожиевавме да ја посведочиме борбата за првото во некоја форма, но и таа е далеку од готова. За второто веројатно ќе треба да почекаме уште некое време. Затоа единствено може да се заклучи дека ветувањата кон нас не се исполнети. Тие се скршени. Со зборовите на Др. Мартин Лутер Кинг јуниор [како што е цитиран во истава книга]: „државата [Америка] ни даде [на црнците] лош чек. Тоа е чек што се врати со ознаката 'недоволно пари'“.

Републиката ни должи.

Граѓанството како јавна функција [или уште неколку идеи за навредата и клеветата]

Tags: 

Уште на почетокот, во неговиот наслов, новиот предлог-закон (мртво URL) покренува прашања. Што значи „граѓанска одговорност“? Дали е таа „одговорност на граѓаните“ или е „одговорност според граѓанското право“ или трето „нечија одговорност според граѓанското право“? Ова внимание кон деталите не е само вежба по граматика. Првото значи дека одговорност може да се бара кај сите граѓани, второто дека таа може да се бара од сите физички и правни лица како што се дефинирани во граѓанското право, и третото дека опфатот на одговорноста сепак е некако ограничен.

Мислам дека и покрај тоа што во мотивите и анализите за овој предлог-закон стојат новинарите и нивните интереси опфатот е преголем, посебно во делот каде одговорноста за делата се лоцира кај „други форми на уреднички oбликувани програмски содржини кои се објавуваат, односно емитуваат дневно или периодично во пишана форма, звук или слика, на начин достапен за широката јавност“. Кој може да каже дека еден профил на твитер не е уреднички обликуван од својот автор, нема програмски содржини, не емитува дневно или периодично во пишана форма, и не е достапен на широката јавност? Според тоа предлог-законот јасно натежнува кон опфаќање на сите граѓани во одговорност од навреда или клевета.

Но, ова, ми се чини, е помалиот недостаток.

Мислам дека предлог-законот не успева да направи разлика во третирањето на јавните работи [res publica] и приватните работи. Исто така мислам дека ова не е случајно. Навреда и клевета ретко, ако воопшто, се случуваат помеѓу приватни лица. Дури и да се случуваат, тие уште поретко завршуваат на суд. Настрана од рационализацијата дека закон се предлага заради угледот и честа на Перо и неговиот комшија Митко, она за што де-факто се предлага законот се приватните чувства за навреда и клевета што произлегуваат од говорот помеѓу јавните лица, во нивните секојдневни односи во јавната општествена сфера. Токму и во тоа е проблемот.

Ако јас напишам нешто за премиерот што тој можеби ќе го оцени за навреда или клевета, на тоа треба да се гледа како пишување на граѓанин на Републиката за премиерот на Републиката, а не како пишување на Новица за Никола. Оваа разлика е важна бидејќи, кога зборуваме за првиот случај, подоцнежната судска постапка би требало да ја води Република Македонија, а не физичкото лице кое ја врши функцијата на премиер на Републиката. Оваа разлика е исто така важна бидејќи казната што ќе ја изрече судот во првиот случај треба да ја отсликува јавноста на нашите функции и јавноста на спорот. Казната не би требало да биде плаќање кон физикото лице кое ја врши функцијата на премиер на Републиката, туку кон трезорската сметка на Републиката, или ако немам пари, тогаш во јавните работи што се извршуваат од страна на државата [на пример, чистење на улици].

Ова гледање на „граѓанството“ како „јавна функција“, додуша [и за жал] не е интимно со нашата традиција, туку потекнува од САД и нивното уставно право каде на граѓанската јавна функција се гледа како на темелно одговорна за интегритетот на владата. Не би требало дополнително да се објаснува дека истата идеја за „јавност“ важи и за новинарите, кои, барем што се однесува до западната традиција, се четвртата [покрај судската, законодавната и извршната] власт во демократските републики. [Патем, се разбира, идејата Републиката да води спор сама со себе, преку своите различни јавни функции за нејзиниот углед и чест е апсурдна, и тоа го прави ваквиот закон излишен за јавните работи].

Тоа што новиот предлог-закон не успева да ги воочи и исцрта овие разлики значи дека приватните чувства на лицата што извршуваат некои јавни функции остануваат да бидат третирани како поважни од изјавите на сите други јавни лица во јавната сфера. Ова особено важи во време кога Интернет ја вмрежуваа таа јавна сфера насекаде околу нас. Последново се потврдува всушност со погоре цитираниот дел од предлог-законот според кои одговорност се проширува да опфаќа „други форми на уреднички oбликувани програмски содржини кои се објавуваат, односно емитуваат дневно или периодично во пишана форма, звук или слика, на начин достапен за широката јавност.“

Европската комисија за авторските права и др. во 2012 во Македонија

Tags: 

Стана обичај на блогов да го закачувам делот од извештајот на ЕК за Македонија што се однесува на авторски права. Па еве го и за 2012 година.

4.7. Chapter 7: Intellectual property law
Some progress was made in the area of copyright and neighbouring rights. The amount of single equitable remuneration for reproduction for private use of written works, phonograms and videograms was regulated; the compliance with the acquis remains to be confirmed. The commission for mediation in the field of copyright and neighbouring rights is now the institution responsible to provide opinion on the tariff schemes of the collective rights management (CRM) societies that are to obtain licences. Two CRM societies are currently active. The cooperation of the unit responsible for copyright in the Ministry of Culture with the relevant institutions was limited. In this area, the country is advanced. Further progress was made in the area of industrial property rights. The London Agreement on the application of Article 65 of the European Patent Convention that aims at reducing the costs for patent translation was ratified. A license regime for chartered valuators in the area of industrial property was set up. Implementing legislation on registration of designation of origin and geographical indications of agricultural products was adopted. The State Office for Industrial Property (SOIP) continued the cooperation with the World Intellectual Property Organization, European Patent Office, European Patent Academy and other relevant bodies. Trainings and public wareness raising activities related to intellectual property rights (IPR) continued. In 2011, Academy for Judges and Prosecutors delivered 16 trainings on protection of IPR, including training of trainers, to 328 members of the judiciary as part of the continuous training. The National Strategy for intellectual property has yet to be updated. In the area of industrial property rights, the country remains well advanced.
Some progress can be reported as regards enforcement. The Law on customs measures for protection of IPR was amended to allow for processing of requests for such measures free of charge. The 2011-2013 Strategy for customs measures for protection of IPR was adopted. The increased competencies of the State Market Inspectorate (SMI) when seizing counterfeit items have had a positive impact. 49 police inspectors from the Ministry of Interior (MoI) deal with infringements of IPR. The Bureau on Pharmaceuticals (BP) seized counterfeit life-style medicines that were being sold in pharmacies, but there is no awareness as regards the threats posed by counterfeit medicines to the health and safety of the consumers. The Coordination Body for Intellectual Property (CBIP) undertook 12 coordinated actions in 2011, which is a drop by half compared to 2010. Cooperation of the CBIP with the Agency for Managing Confiscated Property continued, but the number of goods publicly destroyed decreased significantly in 2011. Competencies for IPR are spread across many law enforcement institutions (CBIP, SMI, MoI, BP, Customs administration, Ministry of Justice etc.) which creates a complex, rather than effective system IPR protection. In 2011, a total of 126 court procedures were initiated for violations of IPR. About 15 prison sentences and a number of fines on criminal offences were issued to individuals by the specialised IPR departments of the courts. Development of a methodology for collecting and exchanging statistical data on IPR is at an early stage; however the exchange of data between the law enforcement institutions is not systematic. Awareness that counterfeit affects also foodstuffs, cosmetics, hygiene products, medicines, toys, technical and electronic equipment is low and such goods are being sold in the streets and green markets. The trade in counterfeit medicines and fake products via the internet is still not subject of criminal prosecution. The cooperation between authorities to trace counterfeit channels and tackle the ‘counterfeit pyramid’ is limited, both at national and international level.

Conclusion
Some progress was made in the area of intellectual property regarding both the legislative framework and administrative capacity. Implementation remains a challenge and the collective rights management system is still underdeveloped. A solid track record on investigation, prosecution and trial of IPR-related cases has yet to be established, as violations of IPR continue. The level of awareness of IPR among the institutions and public remains low. Overall, preparations in the field of IPR are moderately advanced.

Целиот извештај е достапен на следнава врска: http://ec.europa.eu/enlargement/countries/strategy-and-progress-report/i...

Пред затемнувањето | #член16

Tags: 

Секогаш е згодно работите да се објаснат со секојдневни примери.

Затоа:

Одговорност на сопствениците на зградата

Член 11

(1) Сопствениците на зградата преземаат одговорност, заедно со авторот на графитот, за надоместување на штетата која произлегува од овозможување на читање на навредливи или клеветнички графити.

Слика од Гоце Митевски.

(2) Сопствениците на зградата не одговараат за изнесена навреда или клевета како резултат на овозможување читање на навредливи или клеветнички графити под услов доколу:

1) докажат дека авторот на графитот нацртан на ѕидот на зградата не дејствувал под директна или индиректна контрола или влијание од страна на сопствениците на зградата, и

2) докажат дека не бил свесни ниту трeбал да бидат свесни дека навредлив или клеветнички графит е нацртан на ѕидот на зградата, или, во рок од 24 часа откако станале свесни за навредливиот и клеветнички карактер на графитот, ги презеле сите молерски и други мерки за отстранување на таквиот графит. Барање за отстранување на графитот може да поднесе и оштетеното лице.

Повеќе: http://skopjehacklab.github.com/blackout-mk/

Високо пазарно образование

Tags: 

Дали битката за автономијата на универзитетот е веќе изгубена? Во шумот што го создаде првиот академски час на Богословскиот факултет речиси и да не ја забележавме објавата за почеток на проектот за прилагодување на студиските програми на потребите на бизнис секторот. Исто така, без никаква посебна дебата во јавноста е, по сѐ изгледа, вообичаената пракса факултети од УКИМ на своите веб страници покрај известувањата за испити и уписи да објавуваат огласи за работа.

Но, сѐ е добро. На Македонија, земја со долгорочни високи стапки на невработеност, потребно ѝ е да најде некакво решение за спојување на тие што бараат и тие што нудат работа. А и настрана од тоа, реформите се во духот на Болоњскиот процес, кој како и другите потфати во Европа, има за цел да го воедначи и соедини европскиот простор. И сето ова е совршено ќе се вклопуваше во убава приказна, да не постоеше оргомна дебата и критика на универзитетскта Болоња: против претворањето на образованието во потрошувачко добро и неговото разбирање како нешто што треба да ги задоволува економските потреби, против систематското ограничување на автономното учење и независната мисла, и против ставањето на сѐ поголем акцент на присуството на часови како критериум за академско достигнување.

Накратко, се аргументира дека универзитетите се поместуваат од нивното традиционално образование со општествена и хуманитарна улога кон пазарно-ориентиран тренинг. Во суштина, ова значи де-факто укинување на автономијата на универзитетот.

Можеби најстрогата критика на овој процес доаѓа од пишувањето на Славој Жижек. Според него, обидот за хармонизација на европскиот високообразовен систем е напад на „јавното употребување на разумот“. Тој аргументира дека вистинската задача на мислењето се губи кога високото образование се подредува на задачата на решавање на конкретните проблеми на општеството преку производството на експертски мислења. Целта не е само да се најдат решенија за проблемите, туку и да се размислува за природата на проблемите и за нивната суштина.

Преведено за Македонија и нејзините економски проблеми, задачата на универзитетот, покрај снабувањето на соодветно оспособена работна сила, би требало да вклучи и создавање на такви академски граѓани кои ќе можат да размислуваат зошто (на пример) имаме триесет и кусур проценти стапка на невработеност, и воглавно кои се причините за сите долгорочни и натежнати економски (и други) проблеми во земјата. Ниедна компанија не би се грижела дали нејзиниот работник може да размислува за ова и впрочем ако го прави тоа, впуштањето во таков потфат веројатно би било лошо за неговото корпоративно поведение.

Но, можеме ли само со пазарно образование? Тоа е прашањето кое универзитетот треба да го одговори. Краткорочните пазарни желби на бркачите на профит не треба да го диктираат високото образование. Универзитетот ќе ја докаже и покаже својата автономија ако, барем малку, организрано го крене гласот против нивниот налет.

Текстот е објавен на РСЕ: http://www.makdenes.org/content/article/24722612.html.
Овој текст е дел II од серијата за образование. Првиот е: Универзитетска независност и волшепства.

Политиката на изразувањето

Tags: 

Зошто закон за граѓанска одговорност за навреда и клевета? Зошто некој закон воопшто? Еден начин да се гледа на законите е како на инструменти со кои општествата се грижат добрите работи во нив да напредуваат, а лошите да бидат сопрени. Можеби ваквата разлика меѓу нештата понекогаш е тешко да се одреди, но општествата имаат вредности и се грижат за интересот на своите членови, а денес, речиси секогаш по дефиниција, за интересот на нивното мнозинство.

Така на пример, закон што регулира задолжително средно образование за децата во едно општество, очигледно носи во себе определени вредности: дека образованието е корисно за поедницните, дека кога мнозинство од граѓаните на едно општество се образовани, тоа е подобро за целото општество, дека образованите граѓани можат активно да учествуваат во демократските процеси и сето тоа му служи на јавниот интерес, и така натаму.

Законите понекогаш одат еден спроти друг. На пример, тоа е случајот со законите што регулираат сопственост и оние што регулираат експропријација. Иако сопственоста е еден од темелите на модерните општества, се креираат алатки за нејзино преуредување ако тоа е од корист за пошироката заедница, за општеството. Се разбира, постојат различни начини на кои ова се прави (некои подобри, некои полоши), но целта овде не е да зборуваме за тоа. Целта е да укажеме дека општеството ограничува определено право, кога тоа му служи на поширокиот – јавен интерес. Вредностите што се вградени во оваа постапка се очигледни. Приватната добивка или корист не треба да ја надвладува јавната.

Но, истово не важи за (предлог) законот за граѓанска одговорност за навреда и клевета. Напротив, важи спротивното. Законот ограничува едно право – правото на слобода на изразување кое го уживаат сите граѓани на општеството за да заштити приватен интерес. Повторно, може тоа да го направи на подобар или полош начин (и многу веројатно нашиот закон во изготвување припаѓа во втората група), но повторно овде не е главното прашање за имплементацијата, туку за вредностите од кои се поаѓа за да се стигне до неа. Зошто со законите како овој го ставаме приватниот интерес пред јавниот?

Ми се чини дека одговорот на ова прашање се крие во проучувањето на тоа чиј поточно интерес се штити: дали е тоа јавноста во целина или е некоја потесна група? Колку што ми е познато не постои референтна листа на сите судски случаи кои за предмет имале навреда или клевета. Сепак, она што се добива како впечаток од медиумите и јавната дебата е тоа дека најчесто на страната на тужителите се наоѓаат луѓе кои настапуваат од позиција на моќ: политичари и други јавни личности, а на страната на тужените се помалку моќни (или немоќни) поединци. Не сме чуле за случај во кој двете страни се обични граѓани за кој правдата ќе нема многу избор, освен да биде слепа. Заклучокот што се наметнува е дека законите како овој служат за заштитување на интересот на елитите во општествата. А бидејќи членовите на елитите речиси секогаш се и јавни личности, законот всушност служи за заштита на приватниот интерес на јавни личности. Ова не се вредности што треба да ги застапуваме.

Првичната цел на обезбедувањето и уживањето на правата на слобода на изразување и слобода на печатот е да се овозможи на моќта да ѝ се зборува вистина. Но, зошто да не ѝ се зборува и хумор, карикатура, сарказам, пародија, па дури и лага? Ако македонските политичари навистина сакаат да го приближат општеството во кое живееме до епитетот „слободно“, тогаш треба да се откажат од кроење на закони што ќе ја ограничуваат слободата на изразување на сметка на нивните приватни чувства, или во најмала рака да се изземат себе си и сите други јавни лица од можноста под таквите закони да поведуваат постапка против останатата јавност.

Малку е веројатно дека ова ќе се случи. Како што сме виделе и до сега, домашните политички елити немаат идеолошки или било каков друг проблем да се здружат за да си обезбедат подобри услови. Најсликовит пример можеби се покачувањата на платите што си ги доделуваат. Колку и да ни се нејасни идеите за демократски вредности и јавен интерес, можеме да бидеме сигурни дека овие не се тие. Затоа на прашањето зошто закон за граѓанска одговорност за навреда и клевета кај нас има само еден одговор: затоа што на моќта не ѝ се допаѓа што имаме да кажеме.

Интернет и страв: мислете на децата

Tags: 

Можеме ли да замислиме таков интернет на кој содржината што ќе се објавува ќе мора да помине низ некаков филтер? Што ако навистина голем дел од интенрет е шкарт и, за доброто на сите, некој одлучи да го подобри квалитетот на содржините?

Еве што вели Владата на Р. Македонија за содржините на интернет:

„Истражувања покажаа дека скоро 2/3 од содржините на интернет можат да бидат штетни за децата и младите како што се промовирање на самоубиство, булимија или анорексија, промовирање на употреба на алкохол, дрога и други наркотични средства, нанесување штета на самите себе, откривање на лични податоци, сајбер малтретирање, специфични ризици кои се однесуваа на мобилните телефони, зависности и друго“.
Извор: Нова Македонија

Колку и да е оваа изјава неоснована, бидејќи никаде нема референца кои се тие истражувања, таа пренесува определен став. Ако сте родител и прочитате дека шансите да му се случи нешто лошо на вашето дете при секое излегување надвор се 60-70% тогаш сигурно ќе сакате да преземете нешто во врска со тоа. Неспорно, оваа изјава на Владата нѐ тера да преземеме нешто во врска присуството на нашите деца на интернет. Тоа го прави со ширење на страв.

Слика од:it.com.mk.

Одлично предавање на оваа тема одржа дана бојд пролетва на SXSW. Живееме во култура на страв. Стравот, вели таа, може систематски да се генерира за да ги мотивира или потчини луѓето. Тие што имаат моќ одамна го користат стравот за да ги контролираат луѓето. Стравот е корисен затоа што ги тера луѓето да посветат внимание и така да следат наредби. Интернет, и социјалните медиуми на него, како врвни примери за медиуми кои функционираат преку посветување внимание се одлично место за засилување на стравот. Интернетот ги прави видливи нештата што сакаме да ги видиме, но исто така ги прави видливи нештата што не сакаме да ги видиме. Тоа е извор на голема количина на страв – вели бојд.

Погоре цитираната изјава од Владата вели дека „постојат повеќе од 41 милиони изрази на пцовки и лоши зборови напишани со кирилично писмо и околу 106 милиони такви изрази со латинично писмо“ и потоа, „затоа Владата ќе преземе широк спектар на мерки и активности во кои ќе бидат вклучени претставници на целото општество“. Но, не ја гледаме Владата или било кој друг да презема мерки за сигурно поголемиот број на вербални пцовки што секојдневно се изрекуваат пред децата, дома и во училиштата, па и сите оние пцовки што ги изрекуваат децата меѓу себе на улица или во училница. Зголемената видливост значи и зголемен страв.

дана вели дека дека оние што можат да го контролираат протокот на информации и оние што можат да го контролираат вниманието на луѓето се надмоќни. И токму во овој контекст треба да ги разбереме плановите на нашата Влада за „мобилизирање на потенцијалите за правилно искористување на интернетот“.

Текстот е одбјавен на it.com.mk: http://it.com.mk/internet-i-strav-mislete-na-detsata/

За важноста на слободниот софтвер и отворените стандарди - презентација на Е-општество 2010

Tags: 

По среќна случајност, освен ако Гугл не знаеше дека фрекфенцијата на текстови на блогов е намалена, при известувањето за стартувањето на Гугл драјв, си го најдов текстот-презентација од Е-општество 2010 и забележав дека го нема овде. Па бидејќи сѐ уште делува свежо, а темата е важна како и секогаш го пренесувам тука.

Во изминатава година бевме вклучени во проектот за пишување на предлог Национална политика за слободен софтвер. Тимот се состоеше од луѓе од Слободен софтвер Македонија – организацијата која јас овде ја претставувам, фондацијата Метаморфозис – која меѓу другото е организатор на оваа конференција и Министерството за информатичко општество заедно со заинтересирани страни од бизнис секторот, универзитетите и заинтересирани поединци од пошироката јавност.

Срцевината на политиката се 12 препораки кои што ги составивме. Препораките се однесуваат на работи што сметаме дека се важни за граѓаните и компаниите во контекст на развојот на информациското опшество, а посебно во однос на комуникацијата со државата.

Бидејќи времето е кратко ќе прејдам на главните поенти. Се разбира целиот текст е достапен на интернет заедно со дискусиите што ги имавме. На оваа врска можете да ја прочитате политиката во целост.

Па зошто ние потребна ваква политика?

Треба да погледнеме некои од услугите кои ги нудат јавните институции со кои граѓаните и компаниите мора да комуницираат по Закон.

Затоа посакуваме граѓаните и компаниите да имаат избор во тоа кој софтвер го користат при комуникација со државата. Има повеќе примери за ограничувања при изборот на софтвер, но бидејќи сме при крај на годината и завршните сметки ќе се спремаат наскоро, еве што Ви е потребно да доставите завршна сметка по електронски пат.

Приказната не е многу поразлична и со добро прочуениот софтвер за пресметка на платите.

Ова задолжително парче софтвер работи исклучиво на еден оперативен систем.

Кога компјутерите не би постоеле, тоа би било како морате да пишувате само со пенкала на Паркер или само на хартија од Молескин.

Да ја искористам оваа графичка претстава од Ханс Рослинг, она што сакаме да се постигне е јавноста да има поголем избор, увид и вклученост во она што го нарекуваме е-општество, а од кое дел се концептите за е-влада или е-образование.

Исто така сакаме да ги лоцираме добрите практики што ги имаме во Македонија и тие да послужат како пример за оние институции кои треба да се придружат на електронските новини или кои веќе се таму, но мора да се подобрат.

Но, дури и да ја имаме напишано најдобрата политика и таа да биде усвоена од надлежните институции, малку ќе се постигне без учество на граѓаните.

Се разбира, ние во Слободен софтвер Македонија можеме да завршиме дел од работата, но без активност од остатокот од јавноста тешко дека ќе можеме да ги постигнеме саканите цели за отвореност, пристапност и избор.

За да споделиме посакувано е-општество, треба да споделиме и дел од работата потребна да стигнеме таму.

Благодарам.

RE: Идеалот за четвртиот столб: кога тролот ја засилува поентата

Tags: 

Мојот текст „Идеалот за четвртиот столб“ добил 2 коментари на страницата на Радио слободна Европа. Еден од нив е класично тролање (нема пермалинкови до коментарите на РСЕ, скројалте најдолу за да го видите). Но и покрај тоа, е вреден и затоа сега правам дополнителен осврт на темата.

Коментарот вели: потсетиме уште еднаш Новица, кој те плаќа тебе и вашиот „слободен“ 4 столб од РСЕ? Како беше, чичко... чичко Сем ли беше... или Цијата ли беше...

http://en.wikipedia.org/wiki/Radio_Free_Europe/Radio_Liberty#Relationshi....

Историјата на РСЕ е полна со контроверзи. Нивната поврзаност со ЦИА е само една од спорните точки. Впрочем РСЕ е формирана за анти-комунистичка пропаганда во Европа (според истата страница на Википедија).

Мојот текст никаде не вели дека РСЕ е пример за т.н. „четврт столб“. Напротив, за пример го зема Викиликс, кој и во САД не може да ги ужива правата кои ги имаат другите традиционални медиуми. Но, бидејќи не живеам во Америка, немам што многу да правам за нивните медиуми.

Затоа, настрана од анализата на фактите за РСЕ, самото постоење на испостава на РСЕ во Македонија е доволно кажувачко: истата страница на Википедија вели дека РСЕ постои во земји каде „слободниот проток на информација е или забранет од владата или не е целосно развиен“. РСЕ е под јурисдикција на Конгресот на САД значи, по мислењето на некој комитет таму (меѓу парламентарците на САД) ние (Македонија) припаѓаме на оваа група на земји, кои не се претерано фино друштво (мапа има тука: https://en.wikipedia.org/wiki/File:RFE_Broadcast_Regions_crop.jpg). Со ова не сакам да ги омаловажам или поинаку навредам другите земји, но анализата ја сместувам од гледната точка на САД која патем е најголемиот сојузник на Македонија.

Со други зборови, накратко речено, што се однесува до САД, медиумите во Македонија се горе-долу на исто ниво како во Русија, и оттаму испостави на РСЕ. А кај нас, од истата таа позиција на сојузништво со САД всушност во домашниот печат лесно се коментира за Путинизацијата на Русија и намалувањето на човековите права и медумските слободи.

Сѐ на сѐ, коментарот кој алудира на циашката поврзаност на РСЕ ја потврдува главната поента на текстот - дека во Македонија нема независни медиуми, кои пред се се одговорни на јавноста, и кои ја зборуваат вистината за граѓаните да можат да носат информирани демократски одлуки.

На крај, можеби сосема пригодно, текстот кој се обраќа на состојбата на медиумите во земјава за жал се појави во РСЕ, а не во некој од домашните медиуми.

Скромен предлог за искористување на инфраструктурата и учество на корисниците на интернет за подобрување на животот на луѓето во Македонија или „Половина денар за подобро општество“ #половинаденар

Tags: 

tl;dr Јавен притисок врз големите компании во Македонија за донирање на половина денар од сметките што ги плаќаме во фонд наменет за оние лица за кои медиум ќе обезбеди јавно достапни информации дека се наоѓаат во состојба на економска обесправеност. Текстов е rough on the edges, ама release early, release often.

На овој блог порано имало пишувања за 0,50 денари од сметките што ги плаќаме и што исчезнуваат некаде. Од лично искуство најголеми сркачи на овој ситнеш се 1. претпријатијата за комунални услуги (вода, струја, комунална хигиена, топлинска енергија, телефон, интернет), 2. бензинските пумпи (Макпетрол пред сите), 3. аптеките, 4. големите маркети (како Тинекс, СП и сл.) со помош на 5. банките и 6. поштата како посредници. Станува збор значи за оние 0,50 денари што не ги добиваме како кусур кога со готовина плаќаме во супермаркет, на бензиска или во банка и пошта. Понекогаш тие 0,50 денари се губат и во безготовинските трансакции. Моментот што го барате од Вашето искуство е кога на екранот гледате некоја сума 429,5 денари, а продавачот Ви вели 430 денари.

Вкупниот број на денари што се собира на овој начин е непознат. Но, заради целите на овој блог, да претпоставиме дека станува збор за 100.000 (сто илјади) вакви трансакции дневно во Македонија, кои пак се сведуваат на 50.000,00 (педесет илјади) денари кои ете - одат некаде. За повеќе, направете ја пресметката сами.

Можеби е добро да прибележам овде дека мотив зошто го пишувам ова е приказната за Марина од Долгаец. Но, нашето секојдневие и така е полно со многу вакви примери. По сѐ изгледа оваа приказна за мене беше една приказна премногу.

Моделот што го предлагам подолу е модел кој на други места се користи за стимулирање на личното штедење. На пример, Bank of America на своите клиенти им дава можност ситните пари до 1 долар од секое плаќање автоматски да им се префрлуваат на штедна сметка. Значи, и тој не е нешто ново во белиот свет.

И трето, до сега на македонскиот интернет се покажа дека има капацитет за разни организирања од различен вид (qr кодови, елки, дрва за огрев, протести, велосипедски работи). Но, ми се чини дека немало волку голем залак, во потребите за организираност, истрајност и можните позитивни ефекти. Со други зборови потенцијалот е тука. Ако го читате ова, тогаш знаете дека мислам на вас. Да видиме дали можеме да направиме нешто за што инаку ставаме лајкови и ретвитови кога го читаме на reddit.

Идејата за акција е: јавен притисок врз големите компании во Македонија за донирање на половина денар од сметките што ги плаќаме во фонд наменет за оние лица за кои медиум ќе обезбеди јавно достапни информации дека се наоѓаат во состојба на економска обесправеност.

Па како да го направиме?

1. Постојано пишување до компаниите со апелирање на нивните активности за општествена одговорност. Тука се вбројуваат следниве правни лица: ЈП Водовод и канализација, ЈП Комунална хигиена, АД Топлификација и фирмите ќерки, ЕВН Македонија, Т-Хоум, Т-Мобајл, Оне, Вип, Макпетрол, Зегин, Тинекс, Веро, СП.

Содржината на овие дописи треба да изгледа отприлика вака:

До...

Почитувани,

На сметките за испорачани стоки/услуги што ги издава Вашата компанија често има остаток од половина денар (0,50 денари) кој не го добивам како кусур. Мислам дека ова не е исправна пракса, но истовремено ја разбирам тешкотијата за враќање на оваа сума на пари.

Затоа молам секој половина денар што ќе го добиете од моето плаќање кон Вас го донирате на сметката на фондот „Половина денар за подобро општество“ чии сметки се водат во следниве банки: .....

Фондот има единствена цел да им помага на лица кои се наоѓаат во состојба на економска обесправеност.

Апелирам на Вашата човечност и постојаната пракса на Вашата компанија за општествена орговорност.... во духот на тие и тие ваши претходни активности.

Напоменувам дека за секој денар пренесен на сметките во банките, тие даваат свој придонес од еден денар (или xx%).

Однапред благораден/а

2. Вклучување на банките и пошта во акцијата така што сумите што се плаќаат на нивните шалтери ќе го имаат истиот третман како погоре. Но истовремено, барање за водење на сметките за овој фонд без провизија, без провизија за уплатите и исплатите и ветување од нивна страна дека на тие сметки ќе има великодушна камата и/или дека за секој денар од компаниите и тие ќе донираат по еден денар.

3. Вклучување на медиумите за покривање на активностите во врска со ова, од една страна со снабдување на информации за лица на кои би им била потребна ваква помош, од друга страна со оставање простор за претставување на иницијативата во континуитет во подолг временски период.

4. Организирањето на фондот може да биде проблематично, и тука особено треба да се внимава да не се случи некоја сапуница од типот на „Денот на дрвото“. Но, и тука ми се чини има доволно искуство во проектите како што е на пример Википедија. Значи, комплетна и безусловна транспарентност. Секојдевно ажурирање на прилив и одлив на пари со информации достапни на интернет во обработена и сирова форма за оние кои би сакале да проверат. Сите работат како волонтери. Може да има некаков надзорен одбор со краткотраен мандат за членовите.

5. За почеток, за организирање и координирање претпоставувам може да се користи некој сервис како Kickstarter. Гуруата за социјални медиуми сигурно знаат што може најдобро да одговара. Волжебниците со компјутерски молив и четка можат да направат дизајни за печатење и интернет, и потоа потребна е помош од професионалците за јавна комуникација за да се допре до медиумите. И во определен момент, сето ова мора да се прелее во физички простор, па луѓе од разни градови треба организираат јавни собири за промовирање на идејата. Добрите вести се дека сите овие работи се правени, засебно и со краткорочни или непосредни цели. Знаењето е тука. Да го цитирам Бенџамин Зендер (од предавањето на TED): „This is about vision; this is about the long line. Like the bird who flies over the field and doesn't care about the fences underneath“.

6. Списокот со идеи останува отворен...

Автомобилите и економијата

Tags: 

Дека автомобилите се индикатор за економските перформанси на една земја не е нешто ново. За оние кои се двоумат, брзо пребарување на google дава резултати што го потврдуваат ова.

Замислете сега ова. Годината е 1980 и сакате да купите кола. Во тогашна Македонија, можеби не се нуди нешто посебно од денешна перспектива, но се нуди тоа што тогаш е топ на пазарот, што од локалното производство на Застава, што од европското во модели како Рено 4, Пежо 304 и сл. Овој возен парк можете да го видите речиси во секое македонско село или помало место, по дворовите и ливадите. Старите хаварисани возила седат на сонцето и вдомуваат животинки.

Но, нив речиси и да ги нема во Скопје.

Кои се поуките од ова?

Прво, дека развојот во голем дел од Македонија застанал таму некаде одамна пред 25 години. Просечниот човек одамна не може да ја купи просечната кола за да во неа се вози со своето просечно семејство.

Второ, во истиот период во Скопје се концентрирало богатството. Се случила редистрибуција од периферијата кон центарот.

Трето, оваа појава го истакнува раслојувањето на населението. Македонија почнува да наликува на земја на многу богати и многу сиромашни. Зборовите што ги користи Лоренс Лесиг во „Изгубената република“ за да опише ваква транзиција во САД се: од „Broadland“ кон „Richistan“.

Скопје, ремиксан, брат

Tags: 

Дисклејмер: не сум некој филмски зналац. Ама, ете, сум гледал многу филмови. Исто така, предупредување да не читаат тие што не гледале.

Па го гледав „Скопје ремиксан“. Велам не сум некој филмски зналац, ама можам да кажам еј добар филм - кога ќе гледам добар филм, и едноставно по 2 часа во кино, тоа не можам да го кажам за овој филм.

Сега, не се разбирам во тоа каква се работа со камерата е правена или некои други такви технички детали. Но, мислам и дека тоа не е задолжително за чесен коментар. Од сите филмчиња што се во омнибусот само 2-3 ми оставија чувство на целосен филм, со приказна и слично. Тука се (ги користам насловите од Маклабас го брани Бит-пазар) „Скопски љубовџии“ на Ѓорче Ставревски, кој ми се чини и како најавтентичен од сите, потоа Свиркачот" на Вардан Тозија, кој е фин, но сепак само реинтерпретација на „V for Vendetta“ и до некаде "Опера" на Даријан Пејовски. Сѐ друго, јеби га. Не знам дали би добило и искрени 20 лајка на јутјуб.

Тоа околу филмското доживување.

Сега за уште две работи кои нужно некако одат рака под рака со филмов, бидјеќи, ми се чини, и авторите така сакале.

Прво, тоа е постојаното референцирање на „изгубеното Скопје“. Многу ми е тажно што, ете на некој начин, скопската уметничка оштрица во градов не може да излезе од таа рамка што е наметната од политичката оштрица, а тоа е инсистирање на единственото читање и разбирање на градот. Едните плачат за Скопје од пред-земјотресот, другите за Скопје на Танге, трети... како да не може да има повеќе Скопјиња, повеќе приказни што го идентификуваат градот и неговите жители (што би било и баш постмодерно, ако веќе баш сакате). Така што таа цела „ни го земаа градот“ реторика ми е бљак и мислам дека е прилично надвор од хм, современите текови, ако може така да се рече. Дека таа реторика постои во филмот пак, не е спорно, од постојаното потсетување, речиси документарно, на некои настани и/или времиња што се дел од историјата на градот. Што значи, не можеме да заклучиме дека тоа е дел од фикцијата која филмот (би) ја претставува(л).

Второ, а повразно со првото - секако, се импликациите кон политиката од ваквото презентирање во филмот. Колку и авторите да сакале да покажат среден прст кон политичарите и да испаднат фраери во Скопје со тој свој чин, сепак неспорно и на очиглед е дека филмот е снимен со пари од Македонскиот филмски фонд, кој што пак е во рацете на Владата на РМ, истата Влада што „ни го краде Скопје“. Сега, можеби личи субверзивно што ете македонските млади режисери направиле филм со пари од истата кофа од која се црпи за спомениците или што знам што, но со оглед на тоа дека (веројатно) се дале пари за сценарија кои требало да бидат видени претходно, заклучокот што може да се донесе е дека моќниците и не мислеле дека има нешто страшно во тоа што се кажува - за на пример да треба да се поправи или замолчи.

Ова ме потсети на Асанж-Жижек дебатата од лани, и за дискусијата за цензура. И да го цитирам Асанж: „Секогаш треба да гледаме на цензурата, всушност, како позитивен знак, и обидите за цензура како знак дека општеството не е целосно сошиено, сѐ уште не комплетно фискализирано, туку дека има сѐ уште некоја политичка димензија во него. Односно, дека тоа што луѓето го мислат, веруваат и чувствуваат и зборовите што ги слушаат всушност значи нешто“. Оттука, заклучокот е дека што се однесува до македонските политичари, ова филмско бунтување не значи ништо.

Алчност, поплаки и архитектура три години по 28.03

Tags: 

Неколку пати сум пишувал за книгата на Пол Колиер „Милијардата од дното“. Една од клучните поенти што авторот сака да ја одбрани е тоа дека воените (вооружените) конфликти во земјите од дното не се случуваат заради поплаки кон државата (системот), туку заради алчност.

Аргументацијата е едноставна. Бунтовничкиот водич одбира некој рудник на дијаманти и со своите блиски соработници го зазема. Потоа ги користи приходите од таму за да го финансира бунтот, но истовремено конструира grievance што ќе биде од корист за поширока мобилизација. Се разбира, ова не важи за сите конфликти. Но, книгата на Колиер, како и впрочем неговите истражувања, изобилуваат со статистички податоци за тоа кога вакви војни се случувале.

Немам намера сега детално да го објаснувам истражувањето на Колиер. Причината поради која пишувам за ова е 28.03 или три-годишнината од насилството што се случи на плоштадот Македонија. Некако чудно, кога вчера се потсетив на тие настани се сетив и на книгата и на целиот овој аргумент greed vs. grievance. И кога ќе ја погледнам дебатата во врска со архитектурата во градот, и генерално прашањата околу кои се кршат копјата, ми се чини како да доминираат гледиштата за grievance: градот што постоел, па бил срушен, па комунистите направиле бетон, па не смееле да се градат цркви во нивно време итн. - конструкции кои што сега јавно се артикулираат.

Но, никој (веројатно никој) не го погледна ова прашање од аспект на алчноста. Државното земјиште е последниот заеднички ресурс на ова општество (откако општествените претпријатија и рудници и сл. се продадоа, приватизираа или затворија поради нерентабилност). Тоа е последниот ресуср кој можеше да се освои. А, тука е и Колиер да нѐ потсети дека големата корупција во слабите држави секогаш се крие во градежништвото.

Ми се чини дека би било потрагично да се замисли ситуација во која во јавноста не би имало противење на ова губење на заедничкото само затоа што новите згради не се во барокен стил.

Уште неколку реченици за отворените влади

Tags: 

Во (веројатно) извиканиот говор на Евгени Морозов на TED, има интересна забелешка за пристрасноста на западниот свет кон улогата на технологијата: Наместо бомби, фрлете им ајпади и демократијата е неизбежна. Ми се чини дека за многу проблеми и нам овде во Македонија технологијата ни се чини како решението што неизбежно ќе донесе позитивни резултати. Последно, иницијативата за OpenData е уште едно место каде технологијата треба да помогне за подобра држава.

Отворени податоци е дел од големиот балон за отворена влада. Затоа, прашањето е дали можеме да имаме отворена влада без технологија? Неспорно, полесно е да ја имаме со помош на технологија, особено некоја отворена технологија како што е интернет. Но, еве, за момент да замислиме дека технологија баш и нема. Кои се отворените влади на минатото?

Ова е важно прашање бидејќи нужно нѐ втурнува во политичка дебата за тоа што всушност мислиме кога ќе кажеме отворена влада; што очекуваме од владата воопшто, наспроти кои алатки од светот на ИКТ мислиме дека таа треба да ги користи. Како што Морозов забележува, владите сосема успешно можат да користат технологија за да одржат авторитативност и за да наметнат репресија над граѓаните; можат да ги користат и најубавите софтверски алатки.

Значи, повторно, ова е дебата за вредностите. За оние од нас кои доаѓаат од светот на слободниот софтвер ова можеби и не е толку чудно. Слободниот софтвер е вредносно прашање: софтверот треба да биде слободен бидејќи тоа е единствениот начин трајно да се обезбеди слободата на корисниците на компјутери. Слободата е највисоката вредност што се застапува.

Прашањето е дали можеме ли да изнајдеме слична дефиниција за вредностите за отоворената влада?

OpenData bandwagon во Македонија и што мислам јас за тоа

Tags: 

Disclaimer: Малку знам за настанот што се одржа на 21.03.2012 г. на тема OpenData. Не ја знам целата содржина, ни тема. Читав малку на интернет и сигурно имам парцијален увид во вкупноста. Сепак, и тоа малку што го читав ме поттикна на размислување и еве што запишав патувајќи.

OpenData е hype-от на годината. [Не знам кој е најсоодветен македонски збор за hype]. Македонската влада скока на овој воз, и ми се чини дека поарно да скокне, отколку да не скокне. Ако не се приклучи сега во овие иницијативи, годината ќе ја трошиме пишувајќи за тоа како ете државата не се вклучила во водечките трендови или што знам што.

Не ја знам целата приказна зад OpenData во САД/ЕУ, иако веќе некое време ги следам граѓанските активности [ако може така да се рече, наспроти владините] поврзани со ова. Но, пред да продолжиме со OpenData, можеме да се потсетиме на друга тема што се прелеа во Македонија од западниот свет, пред сѐ заради контекст.

Пред воопшто некој да почне да зборува за Creative Commons во САД, светот, а со тоа и во Македонија, имаше неколку настани кои ги предизвикаа луѓето од САД да мислат во врска со авторските права (кон чија реформа е насочена иницијативата околу Creative Commons). Проблемот е мошне специфичен: законот за продолжување на траењето на авторските права, процесот Елдред в. Ешкрофт пред Врховниот суд на САД, книгите на Лоренс Лесиг кои надолго и нашироко ја истражуваат и дебатираат темата и неговите неуморни предавања, за конечно тука некаде пред пресудата за Елдред да биде објавена, да се лансира јавно проектот со своите лиценци.

Ова е специфичниот контекст во кој што Creative Commons се зачнаа. Целта била да се третира определено прашање од американското законодавство и начинот на кое тоа се испреплетува со културата и општеството. Македонија потоа се приклучи, горе-долу со остатокот од светот, со локализирање на лиценците и некои пропратни активности. Но, иако придонесот на Creative Commons е важен и значителен, мислам дека кај нас тој не допира некои клучни политички/правни/општествени прашања.

Моето генерално чувство за Open Data во земјава, во моментов, е исто како ова погоре. Иницијативи, акциски планови и други документи имаат малку значање, кога досегашното поведение на македонските институции не оди во прилог на тоа дека тие се подготвени суштински да се бават со прашањето за отвореноста на државните институции кон граѓаните.

На пример, буџетот на Р. Македонија е документ кој не може да се најде во никаков отворен употреблив формат. Македонската влада едно време правеше шоу со предавање на буџетот во книга со тврд повез во Собранието, но никогаш не направи напор тој да го објави во оригиналниот excel документ во кој е напишан. Excel не е отворен формат, и секако не ги задоволува строгите критериуми на отвореност, но очигледниот недостаток на напор во оваа насока не ми дава верба дека нешто реално корисно можеме да очекуваме.

Поведението на ЈП Службен весник исто така е одличен пример за отвореноста на државата кон граѓаните. Монополското јавно претпријатие е единствениот важечки извор на законски и други прописи, сепак истите никогаш не се на достап на граѓаните во моментот на објавување, макар и во вообичаениот грд и неупотреблив формат во кој се објавуваат една година подоцна.

Останатите примери кои повеќе имаат врска со слободен софтвер и отворени стандарди веќе ми е досадно да ги пишувам, бидејќи за нив е зборувано без број пати (УЈП, МПИН, Централен регистар, а сега и здравствена картичка).

Но, bandwagon како bandwagon, е убава прилика за фотографирање, понекогаш добра храна, и секако политички поени.

Затоа мислам дека нашата, на граѓаните, работа треба да биде да откриеме и притиснеме за кој тоа точно дел од отвореноста на државата, OpenData или не, ќе се прекршат важни копја и таму да биде насочен притисокот во однос на тоа што, зошто и како ќе третираат документите што треба МИОА да ги носи и потоа имплементира во однос на отворените податоци.

Цени

Tags: 

Овие неколку забелешки супер би дошле како некој цртеж, графикон или слично, но кога веќе не можам да шкртнам така, да шкртнам вака:

1. Цената на струјата расте, меѓу другото и поради зголемената потрошувачка.

2. Потрошувачката е зголемена поради зголемената употреба на струја за затоплување.

3. Тоа пак е резултат на намалената употреба на топлинска енергија од Топлификација (да, ова пред сѐ е за Скопје).

4. Намалената употреба на топлиснка енергија е поради нејзината зголемена цена.

5. И нејзината зголемена цена е поради намалената употреба, т.е. луѓето плаќаат повеќе меѓу другото и поради тоа што плаќаат за оние станари што се исклучиле.

Сумирано, луѓето што се исклучиле, меѓу другите фактори, имаат влијание на качувањето на цената и на парното и на струјата.

Со други зборови, огромен општествен трошок се прераспределува кон одредена група на граѓани - т.е. тие што плаќаат и парно и струја.

Со трети зборови, срање.

Хакерската заедница во 2011

Tags: 

На 3-ти јануари 2011 го напишав отворениот повик за хакери. Една година подоцна има неколку работи од нашево опкружување на кои вреди да се потсетиме, што луѓето кои игриво ги проучуваат системите што другите ги земаат здраво за готово ги направија:

1. Во 2011 во Македонија се одржаа четири НСНД настани – во Куманово, Штип, Охрид и Струмица. НСНД е името на локалните и регионални хакерски средби на кои ништо не се случува, но се разменува знаење и вештини за разни технологии и понекогаш за општествени прашања. Настаниве не се спектакуларни, но нивната цел е пред се да ги зближуваат луѓето со слични интереси. Мене ми се чини дека во тоа успеваат целосно.

2. Скопскиот хаклаб КИКА успеа да преживее уште една година и едно селење. Барем за сега хаклабот осанува главното сврталиште на луѓето кои сакаат да се идентификуваат со горниот опис.

3. Посебно ми е мило што во и околу хаклабот свое место си најдоа и повеќе девојки. Програмата GNOME Women Outreach фати здрав корен во нашата заедница и веќе има две девојки кои учестувале или учестуваат во проектот. Ова може да биде темел за уште поголеми хакерски активности и женско вклучување во што инаку често се смета за „машки работи“.

4. Започнавме емисија на Канал 103 што се бави со прашањата за авторски права, дигитални слободи, интернет, цензура, граѓански права и што не, прашања со кои се занимаваат и хакерите што ги познаваме и со кои соработуваме и се дружиме во регионот, но и пошироко.

5. Ја направивме и претставивме 3D led коцката. Нема што да се пишува. Погледајте го видеото. :-)

6. Последно на списокот, но никако најмалку важно ја напишавме и предадовме на Владата на Р. Македонија, Националната политика за слободен софтвер, документ кој ако биде прифатен, усвоен и применет може да има големо влијание на тоа како државата комуницира со граѓаните и компаниите во дигитална форма и да обезбеди поголема транспарентност во нејзиното работење.

Овој список никако не е комплетен. Ова се само неколку работи кои се највидливи, но уште многу работи се случија изминатава година што ми даваат надеж да мислам дека хакерската заедница во Македонија расте и си го наоѓа своето место. Бројката сѐ уште не е толку голема, можеби дваесет или триесет луѓе, но хакерскиот дух се шири и сите сме заслужни за тоа.

Happy Hacking!

Текстот е објавен на it.com.mk: Хакерската заедница во 2011.

Реформата на високото образование

Tags: 

Од WikiLeaks’ Julian Assange & Philosopher Slavoj Žižek With Amy Goodman:

You know, you—by "you," I mean U.K. citizens here—what horrors are being made now in the U.K. university reform, new privatizations and so on and so on. This is all one concerted attack on the public use of reason. It goes on all around Europe. The name is so-called Bologna high education reform, and the goal is very clear. They say it. It’s to make universities more responsive to social life, to social problems. It sounds nice. What it really means is that we should all become experts. As a French guy, later minister, explained to me in a debate in Paris. For example, cars are burning in Paris suburbs. What we need is psychologists who will tell us how to control the crowd, urbanists who will tell us how to restructure the streets so that the crowd is easy to break up or whatever. Like, we should be here as a kind of a ideological or specialist serviceman to resolve problems formulated by others. I think this is the end of intellectual life as we know it.

Веројатно и други луѓе на други места го покренале ова прашање, така што не ми е јасно кој е посмешен: тие што го претставуваат тоа како супер идеја, или тие што бараат фаул.

Објаснување за системот на електронска здравствена картичка од гледна точка на зависност од еден понудувач

Tags: 

„Зависност од еден понудувач“ или на англиски „vendor lock-in“ е честа тема на овој блог. Уште во далечната 2005 пишував за наметнувањето на софтвер од определен производител за да може софтверот за плати да работи (ФПИОМ може ли да ми подариш 60 евра + ДДВ?), а во февруари 2010 се навративме на темата преку ЦРМ (Централен регистар на Македонија == Комплетна зависност од еден понудувач).

Во врска со првиот случај, софтверот за плати, Слободен софтвер Македонија заедно со фондацијата Метаморфозис испрати допис до надлежните институции (Соопштение до медиумите за софтверот од ФПИОМ. Одговор во никогаш не добивме, а софтверот сѐ уште се користи. Во меѓувреме направивме и вики страница каде што секој може да ги прибележува ваквите примери.

Неколку ИКТ политики, стратегии и акциски планови подоцна, еве сме на истата точка, овој пат за друга електронска услуга што ја нуди извршната власт во Р. Македонија. Според (ограничените) информации што се достапни, софтверот што треба да го користат лекарите во Македонија работи само на оперативни системи на Microsoft, и тоа не на сите оперативни системи направени од овој производител. Како доказа еве слика од страницата на Фонд за здравствено осигурување на Македонија.

Секој што малку следи што се случува на пазарот на оперативни системи знае дека Windows XP повеќе не се продава, така што сите се принудени да купат верзија на Windows 7, чија професионална верзија се продава за речиси 150 евра.

Мразам да ја правам оваа математика, но ете, вие сте лекар, имате пациенти, тие имаат електронски картички, вие мора да имате читач, а имате стар компјутер на кој Windows 7 не може да работи, или користите GNU/Linux или Mac OS X или... и морате да потрошите куп пари за лиценца за Windows 7 и можеби за хардвер за тој да работи.

Најлесната споредба на зависноста од еден понудувач со не ИКТ светот е оваа: сите имаме здравствени книшки од хартија. Зависност од еден понудувач во случај со нив би бил кога лекарите би морале да користат пенкала од само еден производел за да напишат тоа што треба да напишат во здравствената книшка.

Никој не би помислил дека вакво нешто може да се протне во хартија-и-пенкало светот. Но, во дигиталниот свет сѐ е можно...

(Не)познато (не)знаење

Tags: 

Дополнето 29.02.2012 година: Овој текст е награден на конкурост на Diversity Media. Мојата благодарност.

Доаѓа крајот на годината. Меѓу другото тоа е период во кој се прават плановите за следната година. Така е и со економскиот раст. Деновиве научив дек очекуваната стапка на раст за 2012 година е помеѓу 3% и 4,5%. Она што не научив е дали проектираните стапки се номинални или реални. Тоа е важно прашање за економска анализа. Разликата помеѓу номиналната и реалната стапка на раст е инфлацијата. Ако номиналниот раст е 4%, а инфлацијата 2% тогаш реалниот раст е 2%. Ако номиналниот раст е 3% и инфлацијата е 3%, тогаш реалниот раст е нула. Со други зборови инфлацијата го јаде растот. Но, текстов не е час по економија.

Под претпоставка дека не сум пропуштил некој клучен параграф во новинарските текстови, се запрашувам зошто прашањето за економскиот раст на македонската економија не е подобро обработено? Колку е потребно да расте македонската економија за тоа да го почуствуваат граѓаните? И кога сме кај економските прашања, што значи тоа дека последниот кредит што го зеде државата е земен под многу поволни услови? Што е тоа своп? Колку точно камата треба да плати државата ако на тие и тие банки им должи толку и толку проценти?

Два записа од интернет ме поттикнаа да го пишувам, и пред сѐ повторно да размислувам за ова. Првиот е текстот на Горан Арсов во кој тој, меѓу другото, вели: „Повеќе од половината од учениците излегуваат од средно без да знаат дека струјата убива со затворање на струен круг;“, а вториот големиот цртеж „Кај се парите“ на авторот на XKCD Рандал Мунро.

Прашањата што ми текнаа додека се возев во автобус се: Колку всушност знае еден дипломиран економист од најдобриот факултет во земјава? Дали знае, на пример, да го прочита платниот биланс на Македонија? Или што знае еден дипломиран правник? Или... впишете ја професијта по желба и запрашајте се дали некој може да ги прибере податоците за парите во земјава, како тоа што го направил Рандал Мунро, и да направи сличен преглед? Поврзано со ова, секако, дали воопшто податоците се некаде достапни? Дали може да се направи било каков друг информативен преглед со податоци кои се актуелно релевантни за земјава?

Не сум направил никакво истражување. Но, ако морам да се обложам викендов тогаш ќе се обложам дека одговорите на горните прашања се негативни. Најблиску до некаков пресек за тоа што можеби младината (новите економисти и правници и друго) знае дојдовме за време протестите против полициска бруталност. Тоа што можеше да се насети е дека не знаеме многу, или знаеме малку, за тоа како функционира општеството, за тоа кои се правилата, законите, што може да се бара од институциите, па дури и кои се институциите... итн. Исто така, би се обложил дека ова не е непознато за центрите на моќ (политичките партии ако сакате). Тие знаат колку не знаеме - не само младите, туку сите.


Сликичка позајмена од: runningcauseicantfly.

Сфаќам дека ова е силен заклучок да се фрли вака без да се поткрепи со факти, но навистина не можам да смислам друго објаснување. Мислам дека може да пробаме со некоја теорија на заговор дека, на пример, сите новинари се некако поткупени, и ете никој не вади текст за најновото задолжување на држава. Се разбира, мислам на онаков текст со бројки и објаснувања и референци, а не на оние „државата задолжена, кој ќе плаќа, што ќе правиме“ текстови. Но, дури и да се сите новинари некако во овој заговор, зарем нема еден економист во земјава што може да ги прочита информациите, да спореди, најде и истражи и на крај вака како Горан да го објави текстот на интернет? И тогаш се присетувам на Уставниот суд и на Стамен Филипов, практично единствениот човек кој ја предизвикува уставноста на законите во земјава. Тоа е неговото хоби. Но, на пример, се бави ли адвокатската комора редовно и континуирано со уставноста на законите според кои инаку и работи?

Секако, можам да прифатам дека овие информации, тексотви и анализи постојат, само не се стигнати до мене. Тоа ќе биде горчлив пораз за мојата умислена информираност. Но, само во случај да сум во право, следното прашање зошто не ги создаваме овие текстови? Дали има седржавен заговор? Дали сме мрзливи? Дали е едноставно полесно да твитнеме: „Леле, гледај ги, не ми се верува што прават...“? Дали... не знаеме?

Мислам дека точно е последното и мислам дека сите што треба да се грижат за состојбата (со знаењето) во општеството се свесни за ова незнаење и тоа го користат во своја полза. Тоа е тажна и поразителна мисла. Со неа може многу полесно да се објасни, на пример, оптимизмот што владее кај граѓаните на Македонија во очи на најголемите (економски) потреси во ЕУ, за кој деновиве пишуваа дневните весници (не можам да најдам URL). Но, со неа исто така може да се сврти работата на подобро. И покрај сѐ, ако нашиот главен проблем е незнаење, тогаш ако ништо друго знаеме како тој проблем може да се реши.

Тоа што ни треба е процес на учење. Може да го наречеме просветителство од мали размери или некако пофенси - сеедно - тоа што треба да се адресира на крајот на денот е нетолеранцијата и злоупотребата во црквата и државата. За среќа денес имаме нешто подобри услови за вакви активности со интернет како првата алатка достапна нам, но тоа никако не значи дека имаме помалку работа. Па ајде да ги засукаме ракавите.

***

Не знам како баш да го заклучам текстов. Го прочитав цел и не ми изгледа толку фокусиран колку што би сакал да биде. Се надевам ја пренесува поентата, ако не целосно и јасно, тогаш барем доволно за да поттикне на размислување.

Врамување на сликата

Tags: 

Ова се вестите: Македонија последна во региониот според Индексот за човечки развој.

Она што може да го научиме од вестите е дека земјава имала пад апсолутно во однос на лани и релативно во однос на соседните земји.

Она што недостасува е објаснување што е индексот за човечки развој, па еве го од текстот што се користеше на Економскиот факултет:

HDI опфаќа три аспекти на економскиот и општествениот развој:

1. Индикатори од областа на здравјето и долговечноста кои се пресметуваат врз основа на очекување на траење на животот.
2. Индикатори од областа на образованието каде основни елементи се писменост и просечен број на години на школување.
3. Индикатори за пристапот до ресурсите; БДП по глава жител мерен со куповна сила на националната валута во долари.

При конструирањето на HDI се трга од претпоставката за полидимензионалност на развојот. Негови димензии се: економската, социјалната, политичката, културната, еколошката, духовната и др.

Со други зборови за да паднеш на скалата на HDI, меѓу другото, треба да има пад во индикатори за здравјето, образованието и економскиот раст и развој.

Поглед кон „Патенталија и Тентелина“ од Матеј Богдановски, од фронтот на војната за авторски права

Tags: 

Кампањите на организациите како RIAA и MPAA често се фокусираат околу идејата за „крадење“ кога станува збор за добрата од културата (види You wouldn't steal a car: http://www.youtube.com/watch?v=h0CkJgHKEY8). Ова не е случајно. Тие се обидуваат да го поистоветат пиратството од отворените мориња со непочитувањето на авторските права во денешното дигитално доба. Од друга страна, застапниците на идеите за реформа на законите за авторски права неретко потсетуваат на различноста на овие две нешта (види gnu.org за зборови што треба да се избегнуваат - piracy: https://www.gnu.org/philosophy/words-to-avoid.html). Забележуваме дека политичките партии (пред сѐ во Европа) кои во својата агенда ги имаат и авторските права како дел од поширока платформа за разбирање на граѓанските права во новото време се викаат „пиратски партии“, но никој тука не мисли повторно на едначење со пиратите од отворените мориња - концепт што и сам по себе е спорен, надвор од популарната култура на Холивуд (за повеќе види: http://www.darkmatter101.org/site/category/issues/5-pirates-and-piracy/).

Со сето ова некаде низ мозокот, во раце ми падна стрипот од насловот.

Второто нешто што се забележува на кориците на штотуку објавениот стрип на Матеј Богдановски, веднаш по силниот македонски брендинг, е името на главниот јунак. Напишано во нешто што наликува на CamelCase зборот „патент“ отскокнува од останатиот наслов. Задната страна на корициата има своја full copyright белешка: Ниеден дел од оваа публикација на може да биде репродуциран......

Епизодата бр. 1 се вика „Пиратерија“ и тоа е (веројатно?) прво македонско издание каде гледаме поистоветување на овие два концепта на пирати: пиратот од стрипот ем грабнува како капетан Џејмс Кука ем има „пиратски“ дискови како... хм. Како сите нас.

Со ограничувањата за употреба наведени од авторот предвид, она што е мошне интересно да се забележи како во овој стрип се отсликува незаборавната реченица на Лесиг: Creativity always builds on the past (види: http://randomfoo.net/oscon/2002/lessig/free.html). Главниот лик од стрипот потсетува на Крали Марко, пиратот на Џејмс Кука (со своевиден хендикеп на екстремитетите), одредени сцени заличуваат на нешто што можеше да се види во Despicable Me.

Референците кон данок, закон и фискални каси влечат по некоја насмевка од пиратот во мене, но она што е незаборавно е тоа што лошиот пират ја држи Тентелина во окови. Па ајде. Да живее и DRM. Пиратско. (Види: http://www.youtube.com/watch?v=mywgsXBGD68).

Европската комисија за интелектуалната сопственост во Македонија во 2011 година

Tags: 

Chapter 7: Intellectual property law

There was some development in the area of copyright and neighbouring rights. The Law on copyright and neighbouring rights improved the framework for the licensing of collective rights management (CRM) societies and set a deadline of September 2011 for renewal of the old licences. Alignment of the law with EU acquis remains to be confirmed. However, the CRM societies remain inactive and/or are still to obtain their licences under the new Law on copyright. The administrative capacity of the unit responsible for copyright in the Ministry of Culture remains weak. In the area of copyright and neighbouring rights, the country is moderately advanced.

Good progress was made in the area of industrial property rights. The Law on industrial property was amended to better protect the geographical names of agricultural products and to increase the competences of the State Market Inspectorate (SMI) when seizing counterfeit items. Furthermore, the Law on ratification of the Lisbon Agreement for the Protection of Appellations of Origin and their International Registration was adopted. The State Office for Industrial Property (SOIP) signed a 2010-2012 action plan for cooperation with the European Patent Organization. Some management staff of the SOIP resigned; however, a total of 33 staff is sufficient. Activities to raise awareness of intellectual property rights (IPR) continued. Under the TEMPUS programme, the Centre for Intellectual Property Education launched the first specialised master studies on IPR starting with the 2010-2011 academic year. As part of the curriculum for continuous training of the Academy for Judges and Prosecutors, 405 members of the judiciary were trained on IPR in 2010. In the area of industrial property rights, the country remains well advanced.

Progress can be reported as regards enforcement. The Coordination Body for Intellectual Property (CBIP) in 2010 undertook 23 coordinated actions throughout the country to combat piracy and counterfeiting. The CBIP continued to seize counterfeit goods, mainly audio/video CDs, clothing, cigarettes and alcohol, but also toys, software and broadcasting equipment. Cooperation with the Agency for Managing Confiscated Property continued and about 180,000 goods that were the subject of a court decision were publicly destroyed in 2010. The distribution of competences between the law enforcement institutions (SMI, the Customs administration and the Ministry of Interior) remains unclear. Seizure of counterfeit pharmaceutical products started in cooperation with the Bureau on pharmaceuticals, but consumers' awareness of their health risks and threats to their safety remains limited. The number of misdemeanour, civil and criminal proceedings increased; 91 out of 152 cases dealt with by the specialised IPR departments of the 13 basic courts were completed in 2010. 34 fines of between €200 and €1,600 were imposed on legal entities, and 10 individuals were sentenced to 6 months' imprisonment. However, counterfeit products continued to be sold on temporary stalls in the streets, markets and outlets. The trade in counterfeit medicines and fake products via the internet is not subject to criminal prosecution. There is still no reliable enforcement record. A methodology for collecting statistical data has yet to be developed. A system for exchanging data between the law enforcement institutions has yet to be established. Counterfeit channels remain untraced and little was done to tackle the 'counterfeit pyramid'. A central body is needed in order to bring together the various institutions and authorities involved in enforcement related activities and to fully assess the current situation and develop a national strategy and action plan.

Conclusion

Some progress was made in terms of the IPR legal framework. The framework for the licensing of collective rights management societies was improved. The powers of the State Market Inspectorate when seizing counterfeit items were increased. Law enforcement institutions continue to cooperate, but their respective responsibilities with regard to enforcement of intellectual property rights remain unclear. Although the actions of the CBIP continued on a regular basis, counterfeiting and piracy remains widespread. The track record on investigation, prosecution and judicial handling of piracy and counterfeit is not satisfactory. Counterfeit and piracy are not addressed as an aspect of organised crime. The level of awareness of intellectual property rights among the public remains low. Overall, preparations in the area of Intellectual property law are advancing.

Целиот извештај: http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2010/package/mk_rappor...
Заклучоци: http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2010/package/conclusio...
Веб: http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_nov_2...

Претходно:
2010
2009

70 години 11 Октомври

Tags: 

Пред три години, на 11 Октомври, бев во Точка кога Коле Чашуле раскажуваше за НОБ.

Револуционерно знаме

До сега во животот не сум бил повеќе погоден од говор / раскажување на друга јавна личност во земјава. Па, Коле Чашуле, благодарам и за тоа.

А на сите твои соборци, вклучувајќи ги тука и моите дедовци, благодарам за сѐ.

Подолу распоредот на одбележувањето на 11 Октомври, утре во градскиот парк, како што го најдов на Facebook.

На 70 годишнината од почетокот на вооруженото востание против фашистичкиот окупатор државата нема да прославува со големи собири (како на 8-ми септември). Борците и оваа година се оставени да одбележуваат со положување на цвеќиња и комеморации пред спомениците на НОВ.

Затоа, Сојузот на Борците, поддржан од неколку (антифашистички) организации, организира голем собир овој јубилеен 11 октомври за на искрен и автентичен начин да го одбележи почетокот на антифашистичката борба во Македонија и да потсети:

Фашизмот и денес не е мртов! Борбата продолжува!

Настанот е поддржан од:

- Плоштад Слобода
- Движење за Социјална Правда - Ленка
- Анархистички фронт
- Движење Против Полициска Бруталност
- Слободно Скопје (ССК)
- Канал 103
- Контрапункт
- Коалиција за заштита на сексуални и здравствени права на маргинализирани заедници
- Распеани Скопјани
- Граѓани за Европска Македонија

АГЕНДА НА НАСТАНОТ

12.00 - поздрав од Тодор Атанасовски, претседател на Сојузот на Борците

12.10 - 13.00 - Аудио - видео колаж од светските и домашните прослави на победата против фашизмот (со Вангел Башевски - Барми)

13.00 - 15.00 - Музичка програма со локални бендови и музичари со песни со антифашистичка содржина

13.00 - 15.00 - Едукативни тури по обезглавените бисти на народните херои во градскиот парк (пријавување на лице место)

12.10 - 15.00 - штанд за зачленување на нови членови во Сојузот на Борците

13.00 - 15.00 - Говори од поддржувачите на настанот за современите форми на фашизмот (во музичките паузи)

Од фиоката: Идеологијата и градот

Tags: 

(tl;dr Ако правиш либерал-демократска држава по кројот на последната мода од ЕУ, зошто да не правиш и она што мислиш дека треба за таков град? Што ако либерал-демократското наследство доаѓа периодот што го гледаш како ропство? Дали можеш од него да ја извлечеш само архитектурата и што ако таа веќе не се вклопува во рамката за нормализација?)

Во својот текст „Деца на посткомунизмот“ Борис Буден зборува за однапред одредената транзиција и губењето на сеќавањето за комунистичкото минато кај земјите од поранешниот источен блок. Кога го читате текстот се чини како тој да зборува за земјите како Полска, Чешка и Словачка кои мирно и демократски го сменија системот во кој живееја до 1990 г. Патронизирањето на наднационалните институции како ЕУ за тоа што е демократија над овие држави се чини апсурдно, бидејќи нивните граѓани точно покажаа во тие времиња дека знаат што е тоа. Сепак, заборавањето на тоа и прифаќањето на транзицијата кон либерален-капитализам како единствено нешто кон кое една држава / општество може да се стреми е дел од европската нормализација. Исто така, ваквата одреденост кон некоја цел не е непозната за држави од овој блок, бидејќи и пред 1990 тие знаеја дека целта однапред се знае – комунизам.

Велам се чини дека тој зборува за овие источноевропски земји затоа што не знам до која мера истата анализа може да се примени на Македонија. Секако, Македонија најмирно ја напушти СФРЈ. Можеби и најдемократски. Но, дури и ова да не е така, Македонија сепак е дел од наративот за транзиција и нормализација кон вредностите на Европа: демократија, човекови права, слободен пазар итн. Нема да навлегуваме во тоа дали ова е добро или лошо. Само ќе го нотираме отсуството на избор. Или како што вели Буден: „[порано] политичката наука секогаш ја разгледуваше промената на режим откако ќе се случи. Се трудеше да извлече историски лекции екс-пост. Не беше заинтересирана за иднината, бидејќи исходот од ваков тип на транзиција, повеќе или помалку, беше отворен. Тој не завршуваше нужно во демократија.“

Ако нашата иднина е предодредена за либерална-демократија, тогаш кое е либерал-демократско наследство на Македонија, ако воопшто го има?
За ова се вртиме кон Дејан Јовиќ и неговата „Југославија: државата која одумре“. Јовиќ вели дека првата (или уставно гледано, првите две) Југославија – таа од пред II СВ е проект за градење на нација: „Југословенската нација не постоеше, но аргументот беше дека Србите, Хрватите и Словенците беа на пат да станат една нација на сличен начин на кој Италјанците во Италија го направија тоа.“ Ова е важно затоа што таа Југославија е либерал-демократска држава (до степенот до кој таа може да се смета за таква во (духот на) времето кога е формирана – види либерален цајтгајст во светот пред II СВ преку идеите на Вудроу Вилсон, Лигата на народите итн.)

Во тоа време територијата на денешна Р. Македонија е дел од (условно речено) српскиот влог во новата држава. Како што градењето на Југословенската нација започнува, архитектурата си ја зема својата (вообичаена?) улога. Токарев вели дека: „на конкурсот за градскиот центар [во Скопје] отворен во 1930, беше одбрано решение што одговараше на вкусот на тогашната влада“. „Тогашната влада“ е владата на (каква-таква) либерал-демократска Југославија. А објектите кои се градат во тој период се денешните симболи на старо-ново-2014 Скопје: банката, театарот итн. Се чини дека „градењето на нацијата“ во секое доба се случува со градењето на исти објекти. Но, тоа што е интересно за Македонија е дека овие објекти често се поврзуваат и со колонијалното владение на Србија.

Да споиме сѐ заедно. Денес, Македонија во ист период има „градење на нацијата“, „транзицијата кон демократија“, „нормализација кон Европа“ и исполнување на предодредената либерал-демократска иднина. Што се однесува до Македонија (владата, мејнстримот, како и да е) сите овие одат заедно. Бришење на отоманското минато, правењето градот да изгледа како другите европски градови е нормализирање на градот, исто како што приватизацијата, бришењето на работнички права типични за социјалистички држави е нормализирање на економијата, а Охридскиот договор, граѓанските права и мирните изборите нормализирање на демократијата итн.

Сепак, (немаше да го пишувам ова ако на крај нема „сепак“) „нормализаторите“ не мислат исто. На пример, последниот извештај на Европската комисија вели дека новиот урбан план за Скопје 2014 се чини како да создава поделби помеѓу во интер-етничките односи. Прашањата за правата на етничките заедници и стабилни односи помеѓу нив (Орхидски договор) секако се дел од нормализацијата, исто како што се добрососедските односи и регионалната соработка (ова секако се однесува на Грција).

Можеби нормализацијата кон либерал демократска Европа е преодредена, но можеби, исто така, може да биде одложувана. Среќен 8ми септември, по втор пат.

***

Фиоката е празна.

Имам уште 2-3 идеи кои за клучни зборови ги имаат „Македонија“ и/или „Скопје“, но колку и работите да изгледале појасни од било кога, истовремено никогаш не изгледале подалечни.

Што е тоа „Македонија“?

Tags: 

Иако сум без намера да звучам како disambiguation page на Википедија, сепак мислам дека треба да се запрашаме што е тоа на што денес му се слави така важен и сериозно сфатен роденден - 20 години независност.

Чинам логичниот одговор е - држава. Така се враќаме на Википедија:

Држава

Државата е сет на институции кои ја имаат моќта да ги создаваат правилата кои владеат со луѓето во едно или повеќе општества, имајќи притоа внатрешен и надворешен суверенитет врз дефинирана територија. Следејќи ја дефиницијата на Макс Вебер за поимот држава, таа како инстутуција држи монопол врз концептот на сила.

Значи, 20 години независни институции.

Знам дека ова не е многу јако објаснување за многумина, но корисно е за да се стават работите во перспектива. Имено, луѓето се нафаќаат да градат институции од различен тип за да решаваат некои свои проблеми.

Па пред да започне делириумското славје на оваа независност, вреди да се запрашаме како нашите институции ги решаваат нашите проблеми? И ако почнеме да набројуваме, тоа ќе звучи како расипана плоча ставена на повторување.

Па среќни 20 години на независни институции што не ги решаваат нашите проблеми.

Од фиоката: Полициската бруталност и општествената класа

Tags: 

Нова Македонија на 23.08.2011 објави малку скратена верзија на овој текст. Благодариме за тоа.

Јас и Миша Поповиќ почнавме да го пишуваме текстов некаде кон крајот на јуни. Многу работи се случија од тогаш и нешто од тоа се рефлектира во напишаното (пр. Англија). Подолу е целиот текст онака како што стои во нашите документи.

--------------------------------------------

Полициската бруталност и општествената класа

„Do no wrong, so clean cut... Dirty his hands, it comes right off
Police man“ (Pearl Jam - W.M.A.)

Нема многу песни кои така очигледно се занимаваат со прашањето за детерминираноста на полициската бруталност. Во исечокот кој Еди Ведер ни го пружа како сеќавање за поводот за оваа песна, тој вели: „Си седам така со еден тип со потемен тен, и дојдоа цајкани, возејќи наоколу со своите моторцикли, обидувајќи се да изгледаат кул. И така дојдоа, право кон нас. Ме игнорираа мене и почнаа да го малтретираат него. Споредено со мене, човекот изгледаше како господин. Но, тие почнаа да го малтретираат него...“(1)

Ако малку се оддалечиме од расниот контекст на песната, можеме да ја поставиме следнава хипотеза: дали полициската бруталност има своја општествена предодреденост и во Македонија? Сметаме дека ова прашање е клучно за да се објаснат некои аспекти на протестите кои во Македонија се случуваа во јуни 2011 г.

Кога на случаите на полициска бруталност гледаме како на несреќни случки кои на луѓето им се случуваат по принципот на лоша лотарија, тогаш лесно е да се аргументира дека оваа појава може да биде сечиј проблем. Сепак, ограничениот број на граѓани што протестират на улиците укажува на тоа дека преовладува мислење, макар и несвесно, дека полициската бруталност не ги засега сите.

Поради ова, сакаме да аргументираме дека постојат фактори што определуваат дека полицијата ќе биде брутална во определени случаи. Тие случаи може да се препознаат, што значи дека таа бруталност не е случајна. Потоа, дека тие фактори се општествено конструирани, и во определени случаи општествено прифатени, а затоа и премолчани.

Да се вратиме за момент на Еди Ведер. Во неговото објаснување ќе видиме дека расната припадност го детерминира односoт кој полицијата го има кон граѓаните. Прашањето за раса не е референтно во Македонија, но нуди можност да ја префрлиме анализата кон слични општествени групи како што е класната припадност.

Во општество кое не се базира на јасни стандарди и владеење на право, односот на институциите кон поединецот е директно зависен од тоа кој е претставникот на институциите и во која средина и пред кои граѓани, тој/таа ја претставува институцијата односно државата. Првото се однесува на лицата кои се одговорни за вршење на службена должност. Второто се однесува на актуелизираниот или перцепираниот општествен капитал на граѓани или групи, коj што пак се базира на определена припадност, па дури и на перцепција за определена припадност.

Да го објасниме oвa со едноставен пример. На полицаецот му е лесно да стопира Југо на улица за да го казни ако возачот направил прекршок. Но, од друга страна, ако возилотo е скапо Бе-ем-ве, тогаш полицаецот ќе се запраша и „кој е тој што го вози тоа возило?“ Ова произведува слични појави и во други контексти и/или ситуации. Полициската пракса е различна во различни делови од еден урбан простор и различни делови од земјата. Дали ова тврдење е 100% точно(2) или не, не е толку важно, колку што е важна перцепцијата дека тоа е така.

За тоа дека перцепцијата игра клучна улога кога станува збор и за македонските протести против полициската бруталност говори и фактот што во првите денови на протестите, пред да се знаат вистинските факти за убиството, во јавноста и во медиумите се говореше дека човекот што го сторил тој чин е припадник на полициската единица „Алфи“. Ова не е случајно. Во општеството постои определена конструкција за тоа како се однесуваат токму овие полициски службеници. Таа конструкција се базира на искуството, а не е случајно што таквото „препознавање“ доаѓа од определена група на луѓе - пред сѐ студенти и млади луѓе, токму истите групи кои медиумите ги препознаа како учесници на протестите против полициската бруталност. Кажано со други зборови, полицијата е склона кон бруталност или друг вид на непочитувњае на законите, правилата и стандардите во оние средини каде што тоа се смета за дозволено. Ваквата конструкција на сфери или групи е препознаена не само од полициските работници, туку и до пошироката јавност, од медиумите и од политичарите.

Да одиме уште еден чекор понатаму. Перцепцијата за полицијата како брутален апарат во голема мера е зависна и од контекстот. Активноста на полицијата во населбите кои се означени како „проблематични“ остава различна слика отколку интервенциите во краевите кои ги замислуваме како помирни. Така на пример, медиумското известување на убиството на Мартин Нешковски, често го вклучуваше топонимското означување дека тоа се случило „на главниот плоштад“. Таквото означување ни овозможува, меѓу другото, и контекстуализација на случајот во компарација со други „места“ во градот. Во оваа смисла, инциденти во мирни краеви се настани на дисконтинуитет на мирот. Во спротивен случај тие се потврда на постоечкиот наратив. Преведено во перцепции, полициско возило кое патролира во мирно катче од градот се гледа како потврда на безбедноста, додека полициско присуство во проблематичен дел асоцира дека нешто непријатно се случило. Таквата дискурзивна хиерархизација на местата во градот и работата на полицијата, дава предност на полициската бруталност во посиромашните краеви во кои криминалот е на улица.

Дополнителна илустрација за овој аргумент даваат последните случувања од Лондон. Немирите избувнаа во Тотнам, можеби една од најпрепознатливите области од градот во која живее т.н. „ниска класа“ (the underclass). Последователното ширење на нередите се одвиваше токму според тој клуч -- области од Лондон со високо ниво на сиромаштија и невработеност. Тоа што бргу стана јасно е дека во тие краеви од градот, полицијата имала различна пракса и пристап кон граѓаните, со поголема доза на недоверба и бруталност.

Пошироката јавност во Обединетото кралство се чини дека се уште не може да прифати дека дел од причините за нередите се наоѓаат во нееднаквоста што ја продуцира системот. Но и покрај тоа, помеѓу политичките и интелектуалните кругови се повеќе се зборува за овој однос и се дебатира потребата од системско решение, а не полициска интервенција.

Мислиме дека токму овие аргументи даваат пошорок контекст на протестите во Македонија. Она што станува премолчано јавно знаење е дека сите ние сме свесни кога, каде и зошто се случува полициска бруталност, но бидејќи не се перцепираме себе си како дел од таа група или средина, сметаме дека тоа не нѐ засега и спремни сме да ја свртиме главата на друга страна. На крајот на денот, нашиот класен, етнички (и сличен) детерминиран светоглед го определува нашето однесување.

Досегашното одвивање на сите активности околу протестите против полициската бруталност во Македонија, можеби укажува на тоа дека јазот што произлегува од овој светоглед е голем. Тој постои и хоризонтално помеѓу врсниците (паролата „Станете од кафе“ совршено го илустрира ова) и вертикално помеѓу децата и родителите (за што како потврда служи употребата на паролата „Симнете се долу“).

Од друга страна, протестите до сега покажаа дека луѓето повеќе ја сметаат за проблем бруталноста одошто, на пример, кратењето на работничките права. Протестите што веќе неколку години по ред на 1ви мај ги организираат активисти и здруженија што се залагаат за поголеми работнички права привлекуваат 50-100 граѓани. Значи, очигледно е поместување во солидаризирањето помеѓу граѓаните во група која што го доживува некој проблем како заеднички.

Затоа, во врска со протестите прашањето што е клучно за пошироката јавност е дали полициската бруталност е и „твој“ проблем? Дали другите групи во општеството ќе ги прифатат за свои пораките кои ги артикулираа граѓаните што протестираа? Конечно, што е тоа што треба да се направи за да се премости овој јаз помеѓу различните општествеи групи?

Би било арогантно да се каже дека ги имаме одговорите на овие прашања. Сепак сметаме дека посочувањето на оваа класна предодреденост на полициската бруталност, но и протестите, придонесува кон ширењето на дебата и барањето на одговори. Најпосле, ако се согласиме дека полициската бруталност не е случајна тогаш напорите за нејзино надминување ќе можат да бидат насочени кон тоа што ја одредува. Со други зборови можеме да бараме подобрување на полициската работа и онаму каде што никој не очекува дека треба да има промена. Уште повеќе, ваквото разбирање на општествените активности може да послужи и за ширење на солидарноста за други прашања.

Од друга страна, ако грешиме во овие наши мисли, тогаш Македонија е многу посреќно место.

Белешки:
1 http://www.songfacts.com/detail.php?id=8823
2 Веројатно може да се пронајдат информации во билтените на МВР што ќе го потрекпат или отфрлат ова. Но, можеби како дополнителна илустрација можеме да го наведеме случајот за кој на Twitter пишуваше @vldmrk: http://www.twitlonger.com/show/bc74ap

Дополнето:The appearance of impropriety од Калина Зографска.

Мала анализа на текстовите од огласите за Законот за амнестија и хашките случаи

Tags: 

Деновиве печатените медиуми повторно се исполнети со страници политичка пропаганда. Поводот е автентичното толкување на Законот за амнестија со што таканаречените хашки случаи одат во историјата.

СДСМ објави стари изјави од Никола Груевски за тоа дека овие случаи нема (не може) да бидат предмет на преговори, а ете се испреговарало. ВМРО-ДПМНЕ објави дека СДСМ биле подготвени на ист таков - преговарачки - чекор само за да дојдат на власт.

Правните прашања на страна, еве што мене ми кажуваат двата огласа.

СДСМ го поставува како проблем неисполнетото ветување на Никола Груевски. Тој рече така, а сега прави вака. За нив воопшто не е спорно дека случаите треба да се решат на начин на кој што се решени, или било кој друг начин, и дали тоа решавање е добро или не. Ако беше спорно тоа, огласот ќе поентираше и со изјави од Али Ахмети. Сѐ што е тука тема е зошто Никола Груевски го погазил ветувањето за тоа дали, како и зошто (е спремен да) ги разрешува случаите.

Не знам дали ваквите изјави и акциите ex-post може да се ценат како лажење, но изгледа како СДСМ да сака да поентира токму на ваква перцепција од страна на гласачите. Ми се чини посебно важно што огласот пред сѐ комуницира со гласчите на ВМРО-ДПМНЕ. Гласачите на СДСМ секако веќе немаат доверба во Никола Груевски и неговата партија. Тоа што овој оглас има за цел е да ја намали довербата што другите - не-СДСМ гласачи - ја имаат во ВМРО-ДПМНЕ. Огласот во основа вели: еве доказ дека не може да им верувате. А ако не можете за ова (така важно прашање), тогаш дали можете воопшто да им верувате?

Затоа интересно е да се разбере и позицијата на СДСМ. Ако тоа за што Џевад Адеми е цитиран во огласот на ВМРО-ДПМНЕ е вистина, тогаш СДСМ никогаш немал проблем да преговара, а посебно затоа што никогаш не рекол дека нема да преговара па и за вакво незгодно прашање. Значи во крајна линија, за СДСМ не е проблем што припадниците на поранешната ОНА добиле амнестија, туку единствено тоа дека ВМРО-ДПМНЕ отишла спроти своето ветување дека токму тоа нема да се случи.

Дебатата е значи околу вредностите: Никола Груевски не е лош затоа што ја направил зделката, туку затоа што рекол дека таква зделка нема да прави.

Сега, ако не се лажам, огласот на СДСМ излезе ден порано од оној на ВМРО-ДПМНЕ, така што вториот може да се чита како некој вид на одговор.

Во него, ВМРО-ДПМНЕ е преокупирана со тоа што сѐ СДСМ е спремен да направи за да дојде до власт. Повторно, прашањето за амнестијата (дали тоа е добро или лошо, исправно или не) не е на прво место, ако воопшто е и на некое место. И повторно, огласот комуницира пред сѐ со гласачите на ВМРО-ДПМНЕ. Тие што гласаат за СДСМ веќе знаат што сѐ оваа партија е спремна да направи. Затоа ова е оглас што треба да им објасни на гласачите на ВМРО-ДПМНЕ дека овој пазар е нужно зло. Ако не се направеше овој пазар, тогаш СДСМ ќе се испазареше попрво со ДУИ и ќе се вратеше на власт.

ВМРО-ДПМНЕ во основа ја брани својата позиција преку две точки.

Прво, дека подобро зделка за четирите случаи, отколку СДСМ или поточно Бранко Црвенковски да се врати на власт. Ова, се разбира, не е ништо ново, но е добар потсетник за оние со кратко сеќавање од изборите.

Второ, дека зделката не само што ги држи СДСМ надвор од власта, туку и се грижи Албанците да не претераат со своите барања. Подобро речено, на исполнувањето на барањата се гледа низ призмата на релативната дистрибуција на моќ помеѓу партиите. Во оваа смисла, огласот на ВМРО-ДПМНЕ е далеку понационалистички од оној на СДСМ. Тој ја повторува идејата за жртвувањето на неколкумина за да се спаси заедницата: мавровските работници се жртвуваат за да нема двојазичност на територијата на целата Република. А двојазичноста ќе беше тука, ако му се дозволеше на СДСМ да се испазари прв.

Но и покрај тоа што ова наликува на етнички национализам, ми се чини дека дебатата овде не може да избега од тоа дека ултимативниот непријател на Македонија е Бранко Црвенковски (и неговото СДСМ) и дека тие се спремни да ги жртвуваат сите важни прашања за Македонскиот народ само за да се вратат на власт. Спасувањето значи, не е спасување од Албаниците, иако до некаде тоа е екстерен ефект кој за многумина е позитивен. Спасувањето е од Бранко Црвенковски и ВМРО-ДПМНЕ, уште еднаш, е последната брана преку која тој не може да пројде за да се врати назад на власт. Тие го направија договорот со ДУИ и со тоа (можеби) ги погазија своите вредности во однос на конкретното прашање, но не ги погазија интересите на целото општество да се оттараси од транзициското зловреме.

Да останеме верни

Tags: 

Еден месец протести против полициска бруталност и три грешки што ги направивме.

1. Нема повеќе протести: Сѐ уште мислам дека протестите требаше да завршат во определен момент, но не сум сигурен дали тој момент дојде или дали беше изменаџиран како што треба. Можеше тоа да се направи со прогласување на победа (@vlashko_lobi) или со поставување на распоред од типот: „работете сега, а се враќаме на први септември да ве провериме“ (@unexploded_yet), но никако без посебно објаснување и/или премолчено прифаќање на тоа дека се уморивме или немаме време. Слоганот сепак беше „секој ден до оставка“. Со други зборови, моментумот за протестирање на улица е изгубен (@gdamjan) и тешко дека повторно ќе може да се собере поголема група на граѓани. Протестите можеби не постигнуваа многу, но постигнуваа нешто, а тоа е постојан притисок на полициските работници кои мораа да ја следат групата граѓани низ скопските улици.

2. Нема повеќе писмени дописи до институциите: По првичните испраќана на барања, претставки и слично, има навистина ограничена активност од ваков тип. Не броејќи го последното доставување на писма до пратениците, граѓаните не се ангажираа да извршат притисок по писмен пат до други институции кои имаат некаква надлежност или удел во случајот. Не, ова не е револуционерно, ниту нешто посебно забавно, но е мошне корисно, ако не поради нешто друго тогаш затоа што институциите мора да одговорат на секој писмен допис. Тоа е форма на граѓански притисок до институциите. Дури и прашањето за кое што гласно се мрчеше на интернет - наводното бришење на Facebook групи од страна на МВР - искамчи само едно барање за информации, наместо да има стотици барања од сите загрижени фејсбукџии.

3. Деманти, деманти, деманти: Не може да се напишат повеќе деманти одошто лажни, невистинити или спинувани вести што медиумите и новинарите решиле да ги пишуваат. Ако постои метод да се одвлече вниманието од главните прашања, тогаш тој сигурно вклучува поттик за пренасочување на вниманието кон други работи кои што се полични и одземаат многу време. Пишувањето на деманти е токму таква активност. Ова е стапица во која секој може да падне. Затоа мораме да потсетиме дека таа е токму тоа - стапица.

Од друга страна, мора да научиме лекции и да извлечеме поуки (@azder). Добро е да се види дека работи можат да се случуваат кога луѓе ќе се обединат околу едно прашање (@popmisa) и, исто така, дека битката со цинизмот е добиена - барем сега за сега. Понатаму, клучните идеи за кои што и до сега се пишуваше во различна форма на интернет се моќни. Развивање на поинаква или нова граѓанска свест и демонополизирање на политиката се идеи кои имаат голем потенцијал. Затоа, не е ни чудно што политичарите се уплашени.

Пред еден месец започнав со тоа дека цената на слободата е вечна будност. А овој запис го завршувам со завршните зборови на Славој Жижек од дебатата одржана во Лондон со главниот уредник на Wikileaks Џулијан Асанж, дека тие (Wikileaks) го промениле целото поле, а ние мора да останеме верни на тоа.

Нема подобра порака што може да се искористи денес во Македонија. Еден месец протести против полициската бруталност кои исто така ги променија работите. Ние мора да им останеме верни ним.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633
http://novica.softver.org.mk/node/634
http://novica.softver.org.mk/node/635

Лично сведоштво за полициска бруталност

Tags: 

Беше тоа далечната 1998 година. Се враќавме од средно школо кон дома со точаци. Ми се чини дека само што ги имавме земено свидетелствата или пак беше тоа последниот училишен ден. Беше јуни.

На автобуската станица карши Драмски театар / хотел „Карпош“ нѐ сопре лице во цивилна облека. Промафта со значка и нѐ седна на клупата. Нѐ прашуваше дали точаците се наши и дали имаме доказ дека сме ги купиле. Веројатно сме биле збунети и уплашени. Не се ни сеќавам дали нешто одговоривме. Полицаецот беше решен да го расчистува случајот со сопственоста на точаците и повика комбе.

Додека го чекавме комбето бевме сведоци на полициска бруталност на скопските улици. Полицаецот што нѐ сопре нас имаше дискусија со еден човек - најверојатно Ром - околу 30 години. Зборовите на кои се сеќавам денес се нешто во смисла: „Кој ти даде дозвола да бришеш шофершајбни на мојата крстосница?“ Не се сеќавам што одговори човекот, но тоа што следеше беше тепање со шлаканици и тупаници. Не се сеќавам дека човекот се бранеше. Имаше крв.

Не можам ни да замислам колку страшно изгледало тоа за деца од 17 години. Десетина минути подоцна се возевме со точаците во комбе кон ПС Карпош. Не се сеќавам дали со нас се возеше и тепаниот граѓанин.

Во полициската станица нѐ заджаа некое време. Не знам дали полицијата има некоја посебна процедура за работа со малетни лица. Ако е тоа известување на родителите, тогаш тоа не се случи. Нѐ прашуваа дали имаме докази дека точаците се наши и слично. Нѐ пуштија после некое време, но ги задржаа точаците додека не донесеме докази за купување. Се сеќавам дека мојот локален продавач ми се смееше кога му реков дека треба да ми даде некоја сметка како доказ дека од него сум купил точак пред 3-4 години. Не се сеќавам како си ги добивме назад на крај.

Мојот го возам до ден денес.

Ping до велосипедската екипа. :-)

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633
http://novica.softver.org.mk/node/634

Слобода од страв

Tags: 

Уште едно писмо од поштенското сандаче, објавено со дозвола на авторката.

Психологот Абрахам Маслов ја предложил позната пирамида за хиерархија на човекови потреби која ја сочинуваат пет групи на потреби и тоа физиолошки потреби, потребите за сигурност и заштита, потребите за припадност, потребите за углед и почитување и потребите за самоактуелизација. Според Маслов некој потреби се базични и повеќе силни (моќни) за разлика од други потреби. Основата на пирамидата ја сочинуваат биолошките мотиви односно физиолошките потреби како на пример потребата за храна, вода, сон, секс итн. За човекот да ги задоволи повисоките потреби неопходно е да ги задоволи односно реализира потребите кои се наоѓаат подолу во пирамидата. Поинаку кажано, со зборовите од една песна на познатата група САФ: „не се стига далеку кога мора да се јаде“.

Ако физиолошки потреби се релативно добро задоволени, тогаш актуелен станува нов сет на потреби, кои се именуваат како потреби за сигурност и заштита (за безбедност, стабилност, заштита, слобода од страв, од вознемиреност и хаос, потребата за структура, ред, право итн.). Нам ни е потребно да се чувствуваме сигурни и безбедно во нашето семејство, но исто така нам ни е особено битно да се чувствуваме сигурно, заштитено и да бидеме ослободени од страв во просторот, средината односно општеството во кое што живееме.

Дали може да се стремиме кон повисоките потреби, ако ние постојано стравуваме и се грижиме за нашата сигурност? Како ќе се чувствуваме сигурно и безбедно ако полицијата е брутална и убива? Кој нѐ заштитува нас ако полицијата е брутална и убива?

Едни од основните човекови потреби во моментов се фрустрирани и не е случајно што многу луѓе во континуитет преку мирен протест го изразуваат својот став и потребата за ред, почитување на законот и сигурност. Поинаку кажано оваа потреба во моментот е актуелна и доминантна и го мобилизира човековото однесување.

Според Светската здравствена организација, здравјето е состојба на физичка, ментална и социјална добросостојба, а не само отсуство на болест или некаква немоќ. Оттука отсуството на болести не е единствен предуслов за здраво и среќно живеење, туку и амбиентот односно средината (пошироко сфатена) во која живееме и работиме е исто така круцијална за градење на здрави навики и здрав стил на живеење. Нам ни е потребно да живееме во средина во кој не ни се фрустрирани базичните потребни, средина во која сме заштитени од напади, убиства, хаос и средина во која ќе се негуваат хумани вредности.

За да создадеме организирана и сигурна средина мора јасно да го дефинираме концептот на добро и пожелно наспроти лошо и непожелно. Истовремено, да не заборавиме дека доброто се наградува и пофалува, а лошото се критикува и казнува, а не се прикрива.

Преку нудење на јасен концепт за она што е добро, а што лошо презентираме јасни и недвосмислени пораки кон помладите за тоа што се хумани вредности и како да се однесуваат.
Во еден текст кој што неодамна го прочитав е наведена следата мисла од Ниче: „Помнете дека вашата природа не е во вас, туку над вас.“ Да, секој од нас се стреми да се себеактуелизира и да го реализира својот максимален потенцијал, но истовремено одговорноста да човекот и неговата доблест и големина се огледува во тоа да биде буден, проактивен и одговорно да дејствува и да се стреми кон промени и менување за безбедно општество и подобро утре.

~ Даниела Неделкова

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633

Во филмовите што ги гледам новинарите се суперхерои и адвокатите имаат граѓанска должност

Tags: 

Многу работи се кажуваат на секојдневните трибини кај спомен куќата на Мајка Тереза. А многу и се појавуваат во медиумите. Прашањето е дали некој слуша?

Знаеме дека има десетици сведоци на случувањата на плоштадот пред две недели. Знаеме дека нивните искази ќе бидат клучни за тоа дали ќе има обвиненија за соучешништво и помагање. Овие сведоци се млади луѓе, кои веројатно немале никакво претходно искуство со сведочење во кривични случаи. Можеби се исплашени или можеби можат да бидат лесно заплашени.

Граѓаните што протестираат можат да направат разни работи, но не можат да дадат соодветен правен совет и да им помогнат да на овие луѓе полесно да се соочат со државните институции во кои довербата е така ниска. Па тогаш, каде се адвокатите, да се понудат во добра воља, со своето искуство и знаење да помогнат да се разреши овој случај? Дали адвокатите исто така имаат граѓанска должност?

И медиумите носат тежок товар. Граѓаните кои секој ден во шест се собираат кај спомен куќата на Мајка Тереза бараат одоговорност од држаните институции и тоа постојано се повторува. Но, дали мора да се потенцираат и други прашања? Имено, зарем одговорност во вршењето на работата не треба да се бара и од медиумите? Иако овие протести директно не се занимаваат со тоа прашање, доволно е да се чујат гласовите на граѓаните кои велат дека не им веруваат на медиумите. А во светот во кој растевме новинарите беа суперхерои секогаш на страната на доброто.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632

Буре барут

Tags: 

Ни кажува ли нешто тоа што една од најдобрите македонски драми отвара со сцена за полициска бруталност?

(Пауза.)

Ме памтиш? Возев нов црвен форд ескорт. Сите тогаш возеа канти. Ми го удри пикот. Бев со девојка. Сакав да бидам фраер. Ме извади надвор. Ме растури. Мама ми еба. За џабе. За курташак. Со пендрек меѓу нозе. Меѓу нозе, чичко Димитрија. Уште ме боли. Што ти згрешив толку, да си ебеш мамата. Те тужев. Џабе. Кадија те тужи, кадија те суди. Голем фраер беше. Јас бев никој и ништо. Два дена не станав од кревет. Третиот ден станав. Пак се вратив во кревет. Тестисите ми беа потечени како балони. Место јајца, лубеници. Две операции. Неуспешни. Долго време не смеев да погледнам во жена. Ме болеше кога ќе ми се дигне. Немам деца. Ебам ретко, ама лошо.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631

За демократскиот амбиент

Tags: 

Зошто се критикуваат протестите?

Член 21 од Уставот на Републиката вели:
Граѓаните имаат право мирно да се собираат и да изразуваат јавен протест без претходно пријавување и без посебна дозвола.

Во таа смисла, нели секои протести се едновремено и засилување на уставните вредности и начела и одраз на демократскиот дух на едно општество?

Граѓаните може да протестираат за што сакаат и ако тоа го прават, тогаш политичарите треба да се горди што создале демократски амбиент за тоа да се случува.

Тогаш, дали протестите ги критикуваат тие што не сакаат демократија?

Повторно цитат за крај: The only way to practice democracy, is to practice democracy. (Од: Ших Ху.)

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630

Fear is the mind-killer

Tags: 

Многумина пишуваат за тоа дека актуелната власт им всадува страв на граѓаните: страв од инспекции, од казни, од отпуштања... Низ призмата на овој страв се гледаат изборните резултати, но и ниската посетеност на протестите против полициската бруталност кои веќе десет дена се одржуваат во Скопје и во други градови низ Републиката.

Се разбира, многумина пишуваат за тоа дека вакво нешто не постои, дека стравот е измислица на опозицијата итн.

Ми се чини дека ова може да биде оштра дебата, па да претпоставиме, само за момент, дека стравот навистина владее во Македонија. (Ако второто е точно, тогаш има малку потреба за дебата.)

Значи, ако стравот владее, тогаш вистинското прашање е како да се справиме со системот кој е поставен така за да влева страв. Се разбира, политичките партии ќе речат дека ако се сменат едни, со другите нема да биде така, но тоа не дава одговор на прашањето: „Зошто некој *не* би користел така ефективен систем?“

Завршувам со мисла од Ralph Waldo Emerson: „Fear is an instructor of great sagacity, and the herald of all revolutions.“

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629

Бонус:
http://novica.softver.org.mk/node/603

10 причини зошто да протестираш против полициската бруталност

Tags: 

10. Пешачиш по неколку километри дневно, секој ден во шест, после ручек. Лекарите препорачуваат вежбање по долгите часови пред компјутер, добро е за здравјето, добро е за линијата. Се стегаш за на плажа.
9. Се гледаш со луѓе со кои одамна не си се видел/а во градот и запознаваш нови.
8. Имаш шанса да седнеш на „Илинденска“ бб.
7. Домашните обрвски никогаш не се толку интересни.
6. Го запознаваш градот.
5. Не стоиш на црвено.
4. Имаш за што да зборуваш - протестите се добар conversation starter (а тоа е важно бидејќи).
3. Сите добри девојки се на протест.
2. Домашните ќе те гледаат на ТВ.
1. Полициската бруталност мора да сопре и мора да се воведе надворешна контрола над МВР. Слободата ти е мила, а цената на слободата е вечна будност. Можеби твоите дејства ти се чинат бесмислени, но сеедно мора да делуваш, бидејќи кога и да се направи поделба помеѓу слободата и правдата ниту една од двете не е безбедна.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628

За МВР случајот „Мартин“ е расчистен

Tags: 

Дополнето 12.06.2011@18:17 ч.: По целодневно читање на законите (посебно тој за кривична постапка) излегува дека е прилично ризично да му се обраќаме на јавниот обвинител со поднесување на кривична пријава. Имено, има член во КЗ што вели дека за поднесување лажна пријава подносителот може да си заработи своја, а во услови какви што се тешко е да се има доверба дека вакво нешто не би се злоупотребило за акција против граѓаните што протестираат. Во овој контекст останува да се надеваме дека јавниот обвинител ќа ја води преткривичната постапка и истрагата на начин што ќе го одведе до прашањето за соучесништво при убиството на Мартин Нешковски. Останува да видиме.

Но, постои друг закон според кој можеме да се обратиме до ЈОРМ (и впрочем до било која друга институција) ЗАКОН ЗА ПОСТАПУВАЊЕ ПО ПРЕТСТАВКИ И ПРЕДЛОЗИ (Службен весник на РМ бр.82/08 од 8.07.2008 год.)

Член три од законов вели:
1) Подносител на претставка, односно предлог може да биде секое физички лице (во понатамошниот текст: подносител).
2) Подносителот на претставката, односно предлогот не смее да биде повикан на одговорност, ниту да трпи какви било штетни последици поради поднесувањето на претставката, односно предлогот и изнесувањето на ставови и мислења, освен ако со тоа не е сторено кривично дело.

Со горното предвид можеме да му пишуваме на обвинителството за тоа да ја спроведува постапката на начин што ќе ја убеди јавноста дека сѐ е како што треба, да биде транспарентно, да има редовни прес-конференции и слично.

-----

Не знам дали информациите можат да се проверат и во друг медиум и дали е базирана на изјави на претставници на МВР, но оваа вест се појавила вчера додека протестите се одржуваа.

------------------copy&paste од алфа.тв------------------
Нема казна за полицајците кои, според очевидците, му помогнале на специјалецот Игор Спасов да избега од местото каде до смрт го претепа Мартин Нешкоски. Портпаролот Иво Котевски тврди дека полицајците не знаеле оти нивниот колега од специјалната единица ,,тигар,, го уби момчето од Козле.

За МВР случајот е расчистен откако Спасов, по два дена бегство, сам се пријавил во полиција. Раководството на полицијата се амнестира од било каква одговорност-лична,морална или политичка. Денеска Котевски тврди дека за убиството на Мартин се информирале во понеделникот, истиот ден кога портпаролот на МВР тврдеше дека немаат информации за ваков случај.

МВР не го истражува ниту мотивот за убиството. Спасов требало да каже за тоа-вели Котевски. А Тигарот се брани со молчење.

Остана непознато и што, таа кобна ноќ, регистрираа камерите поставени на градскиот плоштад-непосредно до клупата каде е убиен Мартин.

http://vesti.alfa.mk/default.aspx?mid=36&eventid=37947

------------------copy&paste од алфа.тв------------------

Не знам каде на Фејсбук или другде се случува дискусија околу граѓанските протести и идеи за идни акции, но она што може да се направи следно е сите ние да поднесеме кривични пријави до Основното јавно обвинителство во Скопје.

Колку што ми е мене познато за поднесување на кривична пријава не се потребни потписи или слични работи, туку секој може да го направи тоа самостојно. Жарко Трајаноски во свој текст ги има набележано можните кривични дела, а во последниот драфт на петицијата која поминала некаков филтер кај луѓето што протестираат пишува дека одговорност (кривична или друга) треба да се бара и од тие што го помагале полицаецот што е осомничен.

Сигурно има правници меѓу луѓето што протестираат и може да се направи некаков текст. Поентата на ваква активност би било да се прошири протестот кон надлежната институција, но по каналот на која таа нормално и вообичаено функционира. Ако ~500 што протестираат однесат пријава во ЈОРМ тогаш тоа се 500 пријави на кои ЈОРМ мора задолжително да одговори, па макар и одговорило дека не поведува постапка.

Доставувањето на пријавата би се правело отприлика во исто време, така што пред архивата на ЈОРМ да се создаде редица на граѓани кои чекаат да достават документ.

Сето ова ќе биде добро поради најмалку три причини:

Прво луѓето и медиумите ќе видат што се случува и (ако медиумите го пренесат) тоа ќе ја зголеми видливоста на протестот. Не заборавајте дека до вчера имаше граѓани кои не само што не знаеја зошто се протестира, туку не знаеја дека воопшто се случило убиство.

Второ, ќе покаже дека граѓаните што протестираат не се само некои деца што викаат по улици, туку дека се запознаени како функционираат институциите и знаат да се обратат до соодветното место.

Трето, ќе побара почитување на институциите и правилата (законите) и одговорност за постапување од нивна страна што посебно е важно бидејќи во дел протестите се и против тоа што полициските служби како Алфи или Тигри не ги почитуваат правилата и ретко, ако воопшто, сносат одговорност.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627

За стравот од политичките партии

Tags: 

Има што да се учи од холивудските филмови: Во „Јасна и присутна опасност“, Џек Рајан го советува американскиот претседател да не негира дека бил пријател со убиениот соработник на картелот во Колумбија. „Кога новинарите ќе прашаат дали сте биле пријатели“, вели Рајан, „речете им: не, бевме добри пријатели. Така ќе нема што да прашуваат“.

Или со други зборови... сите политички партии го поддржуваат протестот против полициска бруталност. Која е таа политичка партија што јавно ќе изјави дека мисли дека полициската бруталност е ОК?

Овој пат, ние ја поставуваме агендата.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626

Пораки од моето сандаче за писмата до пратениците и Мартин Нешковски

Tags: 

Следново го добив по е-пошта од мој пријател од Обединетото Кралство - Игор Граматиковски. Неколку поенти од негова страна зошто е потребно да им се обратиме на пратениците. URL-ата што се во текстот ги додадов јас.

-----------------------------

Новица,

Сакам да ти ја поздравам иницијативата за барање на конкретни акции и одговорност од страна на (идните) пратеници.

Не знам воопшто каква е практиката сега во Македонија, зашто одамна не живеам таму, но сакав да споделам некои искуства од Обединетото Кралство.

Мојот парламентарен претставник е Гленда Џексон, која некои од вас ќе ја знаат како глумица со добиен Оскар (генерација на родителите на моите родители). Во една прилика испратив писмо до нејзината канцеларија, барајќи поддршка за една моја активност – и добив телефонски повик од неа лично веќе следниот ден. Тогаш направив мало истражување и дознав дека сум бил исконтактиран не бидејќи беше изборна година, туку дека тука е законска долнжност на секој Парламентарец да одговори на секое баранје на нивен гласач – или лично или преку вработен во нивната канцеларија.

Покрај тоа, овдека е вообичаена практика (не знам дали е и законска должност) секој член на парламентот да држи редовни сесии со своите гласачи (нешто како ‘Консултации’ во МКД на факултет), и тие се одржуваат барем еднаш месечно – каде граѓаните доаѓаат со свои идеи, мислења и за жал најчесто – поплаки.

Сега, за да не испадне дека ја идеализирам ситуацијата, Гленда и јас не се сложивме и имавме 15 мин. непријатен разговор, во кој според мене, се покажа нејзиното непознавање на меѓународното право и политика, но нејсе – нејзината партија изгуби еден глас.

Многу поголема поддршка добив од мојот претставник во Европскиот Парламент, со кого сѐ уште сум понекогаш во контакт.

Сакам да испратам и голем поздрав до сите мои поранешни сограѓани, кои изразија несогласуванје со праксата на полициска бруталност во Македонија, и покажаа желба за борба и промени. А тоа самото е поголемо од идејата за поддршка на било која партија или дневна политика.

Поздрав,
Игор

„The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing.“

--- Edmund Burke (1729-1797)
-----------------------------

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625

Make or brake за протестите

Tags: 

Make or brake за протестите - ќе биде тоа викендов.

Прво е соочувањето дека протестите не треба да бидат за правда за Мартин, оставка, казна за осомничениот и слично. Ова се краткорочни прашања кои (очигледно) власта нема (пре)голем проблем да ги испорача: правда ќе има, осомничениот е однесен во суд како и сите други, со маскирана полиција итн... ќе има судење, ќе биде брзо. Исходот може да биде секаков, од ослободување поради психолошки проблеми, до казна затвор... во секој случај судот ќе испорача правда.

Затоа протестите треба да бидат за нешто подолготрајно. Како што изгледа сум рекол повеќе пати, стопирање на полициската бруталност е некоја таква цел кон која може да се работи или пак поголема контрола над полициските работници од страна на разни, вакви, онакви институции.

Но, со ова заедно оди и соочувањето со тоа дека прашањето за (цивилното/граѓанското) надгледување над МВР и нивната одговорност пред правдата политичко прашање (како што беше твитано од Дамјан). Тоа ќе биде тешко да се објасни, особено пред мнозинство на луѓе што лесно ја поистоветуваат политиката со партиите.

Ако ова се преброди, тогаш артикулирањето на една јасна цел / парола / повик е многу важно. Нешто што ќе биде лесно да се каже набрзина, но доволно отворено на дополнителни објаснувања доколку луѓето сакаат да слушаат. Ако речам „Стоп за полициската бруталност“ или „Цивилна контрола на полицијата“, тогаш го даваме одговорот на новинарското: „зошто / за што протестирате?“

Како мислиме тоа да се постигне е друго, дополнително прашање. Можеме да не се согласуваме за сите начини како на пример цивилно да се контолира полицијата: некој ќе рече преку општините, а некој преку невладините организации. Иако ова е широка дебата, формулирањето на овие точки ќе зависи од тоа чија агенда ќе превладее на дебатите помеѓу луѓето што протестираат.

Да, луѓето имаат агенда. Ние сега не знаеме сѐ, но во група од 500 - 1000 луѓе сигурно има такви што гледаат шанса за пробив во кариера (политичка или друга), за фаќање на проектче за организацијата каде што работат, за промовирање на левичарски или десничарски идеи... итн. Затоа многу е важно луѓето што се фаќаат за микрофон/мегафон и што се обраќаат кон групата заради некоја цел да се легитимираат пред протестната јавност. (Јас го направив тоа пред да почнам со моите барања до идните пратеници).

Потоа, протестите мора да завршат пред да се издишат. Иницијативата треба да премине во омасовување. Собирањето на улица може да биде нешто што ќе се прави еднаш неделно за да се види до кај сме со работата, но вистинските активности треба да бидат меѓу луѓето што не се дел од оваа иницијална каписла, кои мислат дека нема за што да се бунат сега, кои не се запознаени со проблемот на полициска бруталност, или кои мислат дека бруталноста на полицијата не е воопшто проблем. И тоа се луѓе кои најверојатно не се на интернет. Значи работата треба да се пренесе во физичкиот свет.

На крај, активностите треба да бидат насочени кон поединечен ангажман на луѓето. Веќе утврдивме дека не е толку тешко да се соберат потписи, нити е посебно тешко да се собере група што ќе блокира крстосница. Меѓутоа, тешко е да се поттикнат луѓето да бидат храбри и самостојни. Проблемот со злоупотребата на моќ е постои, меѓу другото, и поради тоа што се очекува дека луѓето нема да се бунат. Не можам да го најдам текстот сега, но денешните печатени медиуми носеа вест дека во земјава постои некој центар за поплаки, но во кој воглавно никој не се поплакува бидејќи на сите им е страв.

Затоа, сосема точно затоа, мислам дека испраќањето на писма од лично име (било тоа ова што веќе го објавив на блогов или некое друго) е важно и како промена на ритам и како покажување на желба за надзор на политичарите, и како омоќнување на луѓето.

Постојат, истот така, и бројни оперативни работи што треба да се направат. Но овие се полесни за договарање штом работата ќе биде поставена на здрави нозе.

За крај, никогаш не заборавајте дека чекаат да направиме грешка во чекори. И тогаш шансата ќе биде пропуштена.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624

Писмото до идните пратеници

Tags: 

Добив многу коментари со различни предлози... добро било - не било добро.

ОК луѓе.

Текстот е јавен, блогот ми е без копирајт. Земете, преработете, но на крај - пратете.

Денес испративме триесетина писма. Повеќето од луѓето што пратија не ги познавам, ги видов за прв пат.

Доказ:

Поентата не ова праќање на писма е да станеме свесни дека имаме право да бараме работи од нашите пратеници. Ние ги праќаме во Собранието - затоа се „пратеници“. Не мора да ми објаснувате дека „државата морала да има единица како што се тигрите“. Тоа што сакам да го постигнам тука е многу писма со исти барања во сандачето на парламентарните партии.

Ќе смени ли тоа нешто? Не знам. Ние од кампот на слободниот софтвер сме и големи идеалисти. Така пред неколку години со праќање писма до пратениците во Европскиот парламент успеавме да ги сопреме софтверските патенти во Европа. Можеби и сега нешто ќе постигнеме!

За оние што сакаат да го напраат ова од дома, сами, ги прикачувам PDF-ата. Ако праќате, пратете препорачано, така ќе ви дададат белешка и таа белешка објавете ја на интернет за да видиме сите. Цената е 66,00 денари за писмо.

За оние што сакаат да праќаат со или групно, јас ќе бидам во 18:00 ч. денес во Ла Кафе. Ќе носам примероци од писмата. Купете си пликоа, при крај ми се. :-) Најблиската пошта е во ГТЦ.

Види и:

За Мартин Нешковски

За Мартин Нешковски #2

За Мартин Нешковски #2

Tags: 

Дополнето: Не се вадете со работа. И јас сум на работа. Сите имаме пауза!

Доста беше кликање, време е за лижење пликоа!

Друпалов ми вика дека текстот со писмото наменето за политичките партии е прочитано преку 3500 пати. Лесно е да се биде интернет активист, но не знам колку од вас се спремни да се потпишат под нешто што мислат дека е важно.

Утре околу пладне ќе пијам кафе во Пастел кај Нова Македонија / Европски универзитет / Букет.

Ќе имам ги испечатено писмата, адресирани соодветно.

Дојдете да земете копија и да го пратите од поштата што се наоѓа на кратка оддалеченост од местото.

Ако доцнам, тоа е поради работа, но ќе бидам таму. Еве и слика за да ме препознаете: http://www.flickr.com/photos/jamari/5771670195/in/set-72157626708071511

За Мартин Нешковски

Tags: 

Дополнето 3: По добиените коментари го дополнив писмото. Сѐ уште не сум пратил.

Дополнето 2: Јас ќе го испратам писмото денес. Подоцна ќе објавам и поштенски картончиња за доказ. Направете го истото, не ми пишувајте коментари со поддршка.

До сега често пати писмено сум се обраќал до државните институции. Меѓу највидните вакви се писмата што во име на Слободен софтвер Македонија ги пишував кога Владата потпишуваше договор со Microsoft и подоцна кога софтверот за пресметка на плати стана задолжителен, а тој работи само на MS Windows.

(Во случај да се појават тролови, во времето на овие писма до државата луѓе блиски / симпатизаери на тогаш владеачката СДСМ ме етикетираа како вмровец. Сега пак, кога во соработка со МИО ја правевме Националната политика за слободен софтвер, приказната беше обратна).

Скоро пишував и до УКИМ за нивната скандалозна пракса на продавање на студенските испитни пријави и други обрасци.

Денес сакам да пишувам до парламентарните партии што треба наскоро да седнат во законодавниот дом.

Сакам од нив да побарам поголем надзор над полицијата од страна на Собранието на Републиката, распуштање на „Алфи“, „Тигри“ и некои други промени во Законот за внатрешни работи / полиција.


Слика: @kenzoawa

Но, ова не сакам да го направам сам. Не ми е страв - за тоа барем сведочи мојот минат труд. Сепак мислам дека ова ќе успее ако сите ние гласачите граѓани им пишеме на граѓаните кои ги испраќаме да нѐ претставуваат во собранието.

Сѐ уште не знам како би го организирал ова. Но, писмото што сакам да го пратиме е во продолжение. Амандмани, од тие што се поупатени, секако се добредојдени.

----------------------
ДО
Име на политичка партија
Адреса
- за претседателот на партијата -
- за идните пратеници во Собранието на Републиката -

Почитувани сограѓани,

Тешко ми е што морам да Ви пишувам само неколку дена по најмирните избори некогаш одржани во слободна и демократска Македонија, но цената на слободата е вечна будност.

Како што веројатно веќе знаете, рано наутро на 6-ти јуни на плоштадот Македонија во Скопје почина млад човек откако бил претепан од лице за кое Министерството за внатрешни работи објави дека е работник на полицијата.

Ова не е прв ваков настан, но се надевам дека ќе биде последен. Слабата контрола над полицијата води до многу проблеми. Се чини дека препораките на МВР за однесувањето на полицијата важеа само до завршувањето на изборите на 5-ти јуни 2011 година.

Затоа од вас како мои претставници во законодавниот дом на Републиката, барам да го промените законот што го регулира работењето на полицијата и тоа да биде прва точка на дневниот ред по свечената седница во парламентот, за која се надевам дека ќе биде и комеморативна.

Моите барања до вас за измените на законите се како следи:

1. Распуштање на специјалните единици на полицијата како што се „Алфи“, „Тигри“ и други.

2. Задолжително присуство на униформиран полициски работник при секој контакт на полицијата со граѓаните.

3. Избор на министер и заменик министер на МВР со консезус помеѓу сите политички партии.

4. Задолжително доделување на општествено корисна работа на сите полициски работници како дел од секојдненвите работни обврски. Задолжителна обука за контрола на гнев за сите полициски работници.

5. Зголемена контрола над Министерството за внатрешни работи од страна на Собранието на Републиката за која ќе можеме да сведочиме преку месечни извештаи или слично.

6. Зголемени казни во Кривичниот законик за делата што работници во МВР ќе ги сторат без разлика дали се или не се во служба / на работа.

7. Намалување на буџетот на МВР за секое кривично дело што ќе ги изврши негов работник.

8. Замена на Секторот за внатрешна контрола со независно тело.

9. Контрола при вработувањето на нови кадри во МВР од страна на независни граѓански комисии, составени од волонтери, кои ќе имаат контролна функција за проверка на криминалното минато на апликантите.

10. Јавно достапни на интернет работни истории (CV-ја) со сите информации за дисциплиски казни, психолошки профили и слично на сите работници во МВР.

11. Доколку тоа не го сторат сами, актуелните функционери во МВР кои што се одговорни за случувањата во полицијата поврзани со овој немил настан во кој елитна единица за контратероризам се користела за обезбедување на митинг, да ги разрешите и отпуштите од работа.

Се надевам дека ќе посветите нужно потребно време на овие мои барања. Се надевам исто така дека ќе ги сфатите сериозно.

Вашата работа и обврска во Собранието на Републиката е да ја осигурате слободата во Републиката.

Со тага,
Име и презиме
Адреса
----------------------

П.С. Знам дека денес имаше некои извици на протестот кои прават лоша слика: педери, цигани и слично. Фокусирајте се луѓе.

Цената на слободата е вечна будност.

Дополнето: Адресите на политичките партии во идниот парламент

ВМРО - ДЕМОКРАТСКА ПАРТИЈА ЗА МАКЕДОНСКО НАЦИОНАЛНО ЕДИНСТВО
ул. „Македонија“ бр. 17а, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска унија за интеграција
ул. „Панче Неделковски“ бр.47, 1000 Скопје, Република Македонија

Социјалдемократски Сојуз на Mакедонија
ул. "Бихаќка" бр. 8, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска партија на Албанците
Плоштад Илирија 15/1, 1200 Тетово, Република Македонија

Национална демократска преродба
ул. „Битпазарска“ бр. 60, 1000 Скопје, Република Македонија

Неколку добри луѓе vs. #daniel

Tags: 


                                                ROSS
						(continuing)
				The facts of the case are this: At
				midnight on August 6th, the defendants
				went into the barracks room of their
				platoon-mate, PFC William Santiago.  They
				woke him up, tied his arms and legs with
				rope, and forced a rag into his throat.
				A few minutes later, a chemical reaction
				in Santiago's body called lactic acidosis
				caused his lungs to begin bleeding.  He
				drowned in his own blood and was
				pronounced dead at 32 minutes past
				midnight.

				These are the facts of the case.  And they
				are undisputed. That's right. The story I
				just told you is the exact same story
				you're going to hear from Corporal Dawson,
				and it's the exact same story you're going
				to hear from Private Downey. Furthermore,
				the Government will also demonstrate that
				the defendants soaked the rag with poison,
				and entered Santiago's room with motive
				and intent to kill.
						(beat)
				Now, Lt.  Kaffee, is gonna try to pull off
				a little magic act, he's gonna try a
				little misdirection. He's going to
				astonish you with stories of rituals and
				dazzle you with official sounding terms
				like Code Red.  He might even cut into a
				few officers for you.  He'll have no
				evidence, mind you, none.  But it's gonna
				be entertaining. When we get to the end,
				all the magic in the world will not have
				been able to divert your attention from
				the fact that Willy Santiago is dead, and
				Dawson and Downey killed him.  These are
				the facts of the case.
						(beat)
				And they are undisputed.

Од: http://www.awesomefilm.com/script/afewgoodmen.txt
Контекст: http://www.plusinfo.mk/vest/4302/Blokirani-ulicite-niz-centarot-na-Skopje

Викиликс - 1 : 0 - Македонија

Tags: 

Колку што денес успеав да прочитам и разберам идејата за тоа дека работата на Викиликс е добра и дека обзнанувањето информации е корисно доживела мала морална победа - и тоа на телевизија. (Види и слика: http://i.imgur.com/I94hB.jpg)

Не е којзнае што, но добро е од време на време на човека да му се потврди дека срцето му е на вистинското место.

За поранешни дебати види: http://novica.softver.org.mk/node/553

Буџетски белешки за изборите

Tags: 

Прочитав дека доколку СДСМ победи на изборите ќе воведе најниска плата од 9.000,00 денари. Звучи топло и убаво да се гарантира најниска плата.

Има ли некакви информации за тоа кои сектори на стопанството ќе бидат погодени од оваа мерка?

Да речеме дека во земјава има 100.000 вработени што имаат плата од 7.000,00. Нивната плата би пораснала за 2.000,00 и за тие луѓе тоа би значело нешто. Вкупно тоа би биле 200.000.000,00 денари. И, и вкупно тие пари би значеле нешто.

Но, тоа што не го пишува во предизборниот говор е дека и приливите од персонален данок на доход (ПДД) ќе се зголемат. Со даночно ослободување од околу 7.000,00, денес луѓето со пониски плати не плаќаат ПДД. Ако нивните плати наеднаш пораснат, тогаш на овие дополнителни двеста милиони ќе се плати 10% данок.

Се разбира, не знам дали можеби планираат даночното ослободување да го покачат на 9-те илјади, но ова е интересно да се анализира од аспект на тоа дека големината на буџетот денес е критикувана од СДСМ. Значи - додавање уште повеќе пари на веќе големиот буџет или...?!

Понатаму, како што вели програмата на СДСМ, грижејќи се за социјалната праведност тие ќе го вратат скалестото оданочување кај ПДД. Јас сум за социјална праведност, но очигледен ефект од оваа мерка исто така ќе биде зголемување на приходите во буџетот.

Можеби вака сакаат да компензираат за дупките што би се појавиле ако навистина истовремено ги спроведат мерките за намалување на казните, опомена па казна и слично, но тоа сѐ уште не остава со огромен и не баш продуктивен буџет. Што е за право во програмата има и дека „Структурата на трошењето од државниот буџет мора да се менува. “. Ова не е никако дополнително објаснето, па мене и не ми се верува дека позначајна промена на структурата е можна без отпуштања во јавната администрација.

Колиер, па Рузвелт

Tags: 

Elections determine who is in power, but they do not determine how power is used. (од A Charter for Democracy.)

и

The first truth is that the liberty of a democracy is not safe if the people tolerate the growth of private power to a point where it becomes stronger than their democratic State itself. That, in its essence, is fascism — ownership of government by an individual, by a group or by any other controlling private power. (од Simple Truths message to Congress.)

Pages