Во последните 2-3 децении законите за авторски права насекаде низ светот се променуваат со цел да се зголеми нивниот опфат. Тие денес регулираат многу повеќе нешта, отколку што, на пример, регулирале во 1970 година. Ова е познат факт, кој што е опширно обработен во извонредната „Слободна култура“ на Лоренс Лесиг. [За кратка презентација на темата погледајте ја оваа легендарна снимка на Лесиг.] Сепак, ако има една светла точка во оваа пракса која законите за авторски права ги носи кон загрозување на граѓанските слободи, тогаш тоа е нивното меѓусебно синхронизирање. Конвенција по конвенција, од GATT преку WTO до WIPO, законите за авторски права во сите држави во светот наликуваат еден на друг. Ова значи дека ако нешто не е дозволено во САД или Франција, најверојатно не е дозволено во Аргентина и Македонија. Терминологијата можеби е различна, поради различната правна традиција, но суштината е иста. Ова е важно, особено денес, кога новиот правилник и тарифник на Македонската музичка индустрија го привлекуваат вниманието на јавноста и ја отвараат дебатата за тоа кој сѐ треба да биде опфатен со новата давачка.
Па, која е праксата во ЕУ за прашањата опфатени со новата македонска регулатива? Одлуките на Европскиот суд на правдата се јасни. Прво, во одредување на тоа што значи „јавно соопштување“ Судот објаснува дека корисникот прави „јавно соопштување“ кога „со целосно знање за последиците од неговата акција, на своите муштерии им дава пристап до емитување што содржи заштитено дело“. Понатаму Судот ко објаснува концептот на „јавност“ како „неодреден број на потенцијални слушатели и разумно голем број на лица“. И трето, Судот смета дека природата на „јавното соопштување“ т.е. дали е тоа профитно или не, е важен критериум. Оттука судот одлучува дека Директивата на ЕК треба да биде толкувана „така што нема да ги опфати емитувањето на фонограми, без паричен надоместок, во приватна стоматолошка ординација, каде што се врши професионална економска активност, каква што е во прашање во главната постапка, со цел да се овозможи уживање на пациентите во ординацијата и во случај каде не им е дадаена можност за избор на пациентите. Активности од овој тип на пренесување не му даваат право на произведувачот на фонограми да бара исплата на паричен надомест.“
Со други зборови Судот смета дека, прво, малиот број на лица во стоматолошка ординација не претставува јавност, второ, дека природата на соопштувањето не е профитна, и трето дека слушателите се фатени случајно, без нивна желба, во емитувањето. Ваквото разбирање на „јавно соопштување“ очигледно опфаќа мали бизниси чија главна дејност не е поврзана со пуштањето музика. Ако тоа е стоматолошка ординација, тогаш е и ординација за уво, нос и грло, и на крај е секое место кое тарифникот на ММИ го води како „здравствена установа“. Но, разбирањето на „јавното соопштување“ на ваков начин никако не застанува тука, бидејќи има бројни бизниси кои имаат малку муштерии кои случајно слушаат некое емитување додека доаѓаат во дуќанот да обават некоја работа што никако не е поврзана со слушањето музика. Се разбира, на крајот на денот, ова можеби ќе треба да се тестира на суд, но здравиот разум налага дека е така.
Овде е важно да се напомене дека одлуките на судот се конзистентни. Имено, во одлука што исто така датира од 2012 година, Судот наоѓа дека хотелите мора да плаќаат надоместок [pdf] за музиката што се пушта во нивните соби. Аргументите се исти. Гостите во хотел претставуваат разумно голем број на луѓе. Природата на емитувањето е во функција на правењето профит. Улогата на хотелот како корисникот на делата исто така е неопходна за ова соопштување да се остварува. Повторно, како што налага здравиот разум, ова објаснување може да се употреби и за други бизниси слични на хотелиерството.
Слика од: Excruciating Minutiae.
Дали сето ова може да биде од некаква корист за правната разврска на случајот со ММИ?
Македоскиот закон исто така во себе носи дефиниција за што е тоа јавност и таа многу наликува на тоа што до објаснува Европскиот суд. Во Член 2 од ЗАПСП се вели дека: '„Јавност“ е достапност на авторско дело, под еднакви услови, на неодреден број лица надвор од вообичаениот круг на семејството или личните познаници.' „Јавното соопштување“ тогаш би требало да го исполни критериумот за „јавност“ на „неодреден број лица надвор од вообичаениот круг на семејството или личните познаници“, и во таа смисла, пред сѐ, да не ги опфаќа, домашните веселби, свадби, родендени и слично бидејќи тие се случуваат во „вообичаениот круг на семејството или личните познаници“. Понатаму, тука по ред би дошле сите оние бизнис чии муштерии не претставуаат „неодреден број на лица“ во моментот кога се случува „соопшувањето“ на едно дело. Да се вратам на првата поента на текстов, оваа интерпетација е можна затоа што македонскиот закон нужно е сличен на другите закони за авторски права, вклучувајќи тука ги и тие што важат во ЕУ.
На крај, повеќе како лична забелешка, македонските правни експерти од областа на авторските права не треба да молчат за оваа нова регулација. Иако можеби никогаш нема да се согласиме за тоа дека законот регулира сѐ повеќе и можеби уште долго време поборниците за слободна култура ќе се судираат со заштитниците на приватните монополски интереси, законот, таков каков што е мора да се применува дури и тогаш кога, спротивно на вообичаената пракса, тој ќе оди спроти приватниот интерес, а во интерес на јавноста. Молкот на правниците чија специјалност се авторските права значи ставање на приватниот интерес над законот, а тоа не е одлика на правото.
