@Parmakovski на твитер сподели досетка за политичката ситуација во Македонија.

#СеМоли Тери Гилијам да престане со режирање на македонската политика.

— 3 (@Parmakovski) February 21, 2013

Но, поентата на Пармаковски [за жал] не е само хумористична.

Пол Колиер во „Милијардата од дното“ ја опишува „пародијата на демократија“ во која може да заглават државите. „Изборната конкуренција може брзо да се воведе и во условите кои ветуваат најмалку“ - вели тој. Но, истовремено предупредува дека изборната конкуренција не е доволна бидејќи може да ги направи работите полоши со тоа што клиентелизмот ќе ја победи чесната политика во борбата за гласови. „Изборите одредуваат кој ја има моќта, но не и како таа моќ се користи“, - нѐ потсетува Колиер. Оттука, прашањето што треба да се одговори, е дали епизодата на избори без проверки и контроли ќе биде само минлива фаза или ќе се претвори во главна одлика на општеството.

И токму тоа е прашањето на кое треба да го бараме одговорот за Република Македонија по тромесечната политичка криза [по 24 декември 2012 г.].

Колиер предлага дека бранот на избори треба да биде следен од ентзузијазам за политички ограничувања. Инстументите што можат да помогнат за ова се два. Првиот е минимум стандард за слобода на медиумите кои сѐ уште фигурираат како ефикасна алатка за детаљна инспекција на политичарите и политиката. Вториот е начинот на прибирање и трошење пари во изборната конкуренција со цел да се обезбедат избори во кои гласачите нема да бидат потплатувани.

Мислам дека овие две се соодветни за да се одреди позицијата на Македонија во пародијата на демократијта. На рангирањето на Репортери без граници, државата паѓа во континуитет веќе четири години. Исто така, финансиите на партиите остануваат темна тема во Македонија.

Ова се „помалку видливите аспекти на демократијата“ кои недостасуваат во Македонија. Во држава [речиси] без проверки и контроли, изборната конкуренција без ограничувања, за разлика од економската конкуренција која обезбедува преживување на способните, создава нови услови на политичка конкуренција каде клиентелизмот обезбедува преживување на корумпираните.

Со Тери Гилијам барем можеме да се насмееме.

Текстот е објавен на РСЕ: http://www.slobodnaevropa.mk/content/article/24918746.html

Во интервју за Гласот на Америка, вицепремиерот Теута Арифи вели:

„Политичката реалност во Македонија е една реалност каде етничката фрагментација не е одбегната, ниту во реалниот живот, ниту во политичкото дејствување. (...) Имајќи го во предвид фактот дека политичките партии фактички функционираат по етничка линија и кога одат на избори, секако, даваат голем приоритет на тие прашања. (...) Јас мислам дека ние од оваа реалност во моментов не можеме да избегаме, а уште помалку би требало оваа реалност да се преправаме дека ја нема.“

и

[Поголема лојалност на Албанците кон Македонија, меѓутоа и за пофлексибилен и поотворен однос на Македонците за прашања што се од интерес за Албанците (од прашањето)] ...не може да се постигне преку избори. На избори, ќе постигнете да избирате кои политички партии ќе водат од едната и од другата страна.

Ладната рационалност на Теута Арифи може да биде одличен пример за наставата на Економскиот факултет каде се предава теоријата на рационален избор. Суштината на тероијата е дека „поединците се однесуваат како да ги одмеруваат трошоците наспроти бенефициите за да дојдат до дејство што ја максимизира нивната лична корист“. Тоа е теорија што е длабоко навлезена во доминантиот [и за Македонија] неолиберален пејсаж.

Така ако на политичките партии гледаме на „поединци“ - а всушност се и „правни лица“ кои најчесто настапуваат како едно во јавноста, што друго воопшто можеме да очекуваме од „лица“ кои што се во бизнисот на освојување на најмногу гласови на избори?

Теоријата на рационален избор нуди објаснување кое е едноставно. Тие се стремат да освојат најмногу гласови и според тоа ги одбираат опциите што ги носат најлесно до целта - а тоа во нашиот случај, како што забележува и Арифи, е етничката карта. [Се разбира слично објаснување може да се понуди и за однесувањето на поединците што играат на етничката карта за својот успех, но за сега настрана со тоа.]

Слика од: liberation.typepad.com.

Прашањето е што може да се направи за рационалниот избор на партиите да не биде етничката карта? Арифи има одговор:

Тоа што треба да го направиме е да ја следиме интегративната филозофија на Охридскиот рамковен договор, која би дала можност за поголема етничка интеграција и меѓуетничко разбирање. Сметам дека вредностите на и идеите како што се ЕУ и НАТО се големи надетнички идеи кои можат да дадат придонес на оваа кохезија.

Но, ова не е нешто што ќе го направат партиите. Нема да го направат затоа што треба да освојат гласови, а гласови сега се освојуваат по етничка линија.

Значи ова е политичко-активистичкиот предизвик за 2013 и натаму. Тоа на што мораме да се посветиме како општество е за партиите да го направиме изборот на етничката линија нерационален. Со други зборови, за нив мора да стане очигледно дека повеќе гласови на избори ќе добијат ако одиграат на не-етничка карта.

На транзицијата во Р. Македонија може да гледаме како на двослоен процес. Прво, тоа е политичката транзицијата од социјалистичка федеративна единица кон самостојна демократска држава. Второ, тоа е економската транзиција од самоуправна економија кон пазарен капитализам. Ги користам овие термини помалку слободно и можеби тие не ги опишуваат најпрецизно сите процеси, но мислам дека се доволно илустративни за да го означат период пред и по 1991 година, и како такви ќе послужат на целта на овој текст.

Нормативната цел на транзицијата, секако, е [или би требало да биде] приклучување на Р. Македонија во групата на т.н. „нормални држави“, т.е. развиени држави од Западот, со економски раст и развој и политички права и слободи. Ова всушност е ветувањето на транзиција – дека на крајот на овој мачен процес, Македонија ќе биде во добро државно друштво и дека нејзините граѓани [или барем нивните деца] ќе ги уживаат плодовите на нивната мачна работа и ќе живеат подобро од кога било. Сега кога транзиција [барем формално] е завршена [бидејќи условите на пазарно-ориентирана демократија се задоволени], останува да оцениме и дали ветувањето е исполнето.

Во неговата одлична книга „Долг“ [за одлична рецензија видете овде], Дејвид Гребер го следи развојот на парите и менувањето на човечките односи како последица на тоа. За нас во овој контекст потребна ни е анализата за напуштањето на кејнзијанските економски политики во 1970-тите години и скорашната финансиска криза. Гребер вели дека реформите на Роналд Реган во САД и Маргарет Тачер во Велика Британија, т.е. збирот на политики што подоцна го добија називот „неолиберализам“, се начинот на кој што во државите на благосостојба е објавено дека „сите претходни договори се откажани“. Тука се мисли на договорите помеѓу граѓаните [но пред сѐ работниците] и државата дека ќе има работни места и права на работниците, бесплатно образование и здравство, економска безбедност итн. До 1990-тите, вели Гребер, сите имаа политички права, но тие права станаа економски безначајни. За да се заменат овие, на граѓаните има се ветува дел од капиталистичкиот сон – секој може да биде капиталист. Но, финансиската криза, го крши и ова ветување. Сите не може да поседуваат ни куќа, а камо ли акции во корпорации или растечки стартапи.

Во нашиот контекст, правата, како избори, повеќе партиски систем и слично, исто така беа испорачани во 1990-тите. Сепак, она што важеше за земјите од „глобалниот југ“ во тоа време не важеше за Македонија. На пример, жените и во СР Македонија можеа да гласаат или одат на факултет, а истото важеше и за сите етнички групи политички-идеолошко дефинирани во контекстот на тогашната држава. Она што се случи во Македонија, покрај промовирањето на новите права [избори, повеќе партиски систем], вклучи поништување на некои претходни права. Во оваа смисла, поништувањето на правата на Албанската етничка заедница [од концепот на СФРЈ/СРМ според кој нема-мнозинство и нема-малцинство, во концептот мнозинство и малцинства, па до Охридскиот договор (за повеќе може да се види во „The Macedonian–Albanian political frontier: the re-articulation of post-Yugoslav political identities“)] и нивното повторно освојување е централната политичка битка во Македонија изминативе 20 години. Тоа е исто така највидниот доказ за тоа дека транзиција го прекршила своето ветување во политичката сфера – за подобри услови за живот од претходно за сите граѓани на Република Македонија. Со терминологијата на Гребер, македонската транзиција не успеала да одржи макар и економско безначајни политички права. Напротив, таа укинувала таму каде што сме биле и понапред.

Неолибеларните економски политики што започнуваат уште во 1991 и го доживуваат својот подем во следната декада, а посебно по 2001 година само ја дополнуваат оваа слика. „Кризата на вклучувањето“ - неуспехот и неможноста да се обезбеди благосостојба, доаѓа на нашата врата истовремено со ветувањето дека добрите времиња се тука некаде, зад аголот. Но, транзицијата обременета со неолибералните реформи недвосмислено го крши ветувањето кон работниците за економската благосостојба. Во оваа смисла можеби е уште полесно да се разбере Славој Жижек кога вели на штрајк денес се осмелуваат да одат судиите, лекарите, полициските службеници и државната администрација. Тоа се единствените преостанати групи за кои ветувањето за економска благосостојба не е сѐ уште целосно скршено. Но, за останатите тоа одамна е завршено. Најдобар показател за ова е веројатно статистичкиот податок за Индексот за човековиот развој чии вредности одат надолу иако бруто домашниот производ, барем во скоро време оди нагоре.

Гребер вели дека ако движењата од турбулентните 1960-ти години ги гледаме како барања за вклучување, тогаш тие движења подразбираат дека политичката еднаквост е безначајна без некое ниво на економска безбедност. Транзицијата во Македонија тогаш е комплетно спротивен процес. Таа не успеа да ги одржи ни политичките права, ниту да ја осигура економската безбедност на граѓаните на Македонија. Дожиевавме да ја посведочиме борбата за првото во некоја форма, но и таа е далеку од готова. За второто веројатно ќе треба да почекаме уште некое време. Затоа единствено може да се заклучи дека ветувањата кон нас не се исполнети. Тие се скршени. Со зборовите на Др. Мартин Лутер Кинг јуниор [како што е цитиран во истава книга]: „државата [Америка] ни даде [на црнците] лош чек. Тоа е чек што се врати со ознаката 'недоволно пари'“.

Републиката ни должи.

Зошто закон за граѓанска одговорност за навреда и клевета? Зошто некој закон воопшто? Еден начин да се гледа на законите е како на инструменти со кои општествата се грижат добрите работи во нив да напредуваат, а лошите да бидат сопрени. Можеби ваквата разлика меѓу нештата понекогаш е тешко да се одреди, но општествата имаат вредности и се грижат за интересот на своите членови, а денес, речиси секогаш по дефиниција, за интересот на нивното мнозинство.

Така на пример, закон што регулира задолжително средно образование за децата во едно општество, очигледно носи во себе определени вредности: дека образованието е корисно за поедницните, дека кога мнозинство од граѓаните на едно општество се образовани, тоа е подобро за целото општество, дека образованите граѓани можат активно да учествуваат во демократските процеси и сето тоа му служи на јавниот интерес, и така натаму.

Законите понекогаш одат еден спроти друг. На пример, тоа е случајот со законите што регулираат сопственост и оние што регулираат експропријација. Иако сопственоста е еден од темелите на модерните општества, се креираат алатки за нејзино преуредување ако тоа е од корист за пошироката заедница, за општеството. Се разбира, постојат различни начини на кои ова се прави (некои подобри, некои полоши), но целта овде не е да зборуваме за тоа. Целта е да укажеме дека општеството ограничува определено право, кога тоа му служи на поширокиот – јавен интерес. Вредностите што се вградени во оваа постапка се очигледни. Приватната добивка или корист не треба да ја надвладува јавната.

Но, истово не важи за (предлог) законот за граѓанска одговорност за навреда и клевета. Напротив, важи спротивното. Законот ограничува едно право – правото на слобода на изразување кое го уживаат сите граѓани на општеството за да заштити приватен интерес. Повторно, може тоа да го направи на подобар или полош начин (и многу веројатно нашиот закон во изготвување припаѓа во втората група), но повторно овде не е главното прашање за имплементацијата, туку за вредностите од кои се поаѓа за да се стигне до неа. Зошто со законите како овој го ставаме приватниот интерес пред јавниот?

Ми се чини дека одговорот на ова прашање се крие во проучувањето на тоа чиј поточно интерес се штити: дали е тоа јавноста во целина или е некоја потесна група? Колку што ми е познато не постои референтна листа на сите судски случаи кои за предмет имале навреда или клевета. Сепак, она што се добива како впечаток од медиумите и јавната дебата е тоа дека најчесто на страната на тужителите се наоѓаат луѓе кои настапуваат од позиција на моќ: политичари и други јавни личности, а на страната на тужените се помалку моќни (или немоќни) поединци. Не сме чуле за случај во кој двете страни се обични граѓани за кој правдата ќе нема многу избор, освен да биде слепа. Заклучокот што се наметнува е дека законите како овој служат за заштитување на интересот на елитите во општествата. А бидејќи членовите на елитите речиси секогаш се и јавни личности, законот всушност служи за заштита на приватниот интерес на јавни личности. Ова не се вредности што треба да ги застапуваме.

Првичната цел на обезбедувањето и уживањето на правата на слобода на изразување и слобода на печатот е да се овозможи на моќта да ѝ се зборува вистина. Но, зошто да не ѝ се зборува и хумор, карикатура, сарказам, пародија, па дури и лага? Ако македонските политичари навистина сакаат да го приближат општеството во кое живееме до епитетот „слободно“, тогаш треба да се откажат од кроење на закони што ќе ја ограничуваат слободата на изразување на сметка на нивните приватни чувства, или во најмала рака да се изземат себе си и сите други јавни лица од можноста под таквите закони да поведуваат постапка против останатата јавност.

Малку е веројатно дека ова ќе се случи. Како што сме виделе и до сега, домашните политички елити немаат идеолошки или било каков друг проблем да се здружат за да си обезбедат подобри услови. Најсликовит пример можеби се покачувањата на платите што си ги доделуваат. Колку и да ни се нејасни идеите за демократски вредности и јавен интерес, можеме да бидеме сигурни дека овие не се тие. Затоа на прашањето зошто закон за граѓанска одговорност за навреда и клевета кај нас има само еден одговор: затоа што на моќта не ѝ се допаѓа што имаме да кажеме.

Честопати значењето на појавата на интернет се поистоветува со значењето на појавата на Гутенберговата печатница. Аргументацијата зад ова е едноставна: интернетот, како и печатницата, ги омоќува поединците и ја овозможува и забрзува ерозијата на општествените авторитети. Во времето на Гутенберг тоа била католичката црква. Денес тоа се државите.

Сепак, не толку видлива жичка ги поврзува Гутенберг, државите и интернет. Она што е технологија на пропаст за еден поредок, е технологија на раѓање на друг. Роберт Рајт во својата книга „Логиката на човечката судбина“ се осврнува на оваа идеја објаснувајќи дека печатницата мобилизирала и религиска и политичка непослушност. Како резултат фрагментација се случила во религискиот домен, но спротивен процес се случил на политичкиот пејсаж – и нациите-држави се родиле. Централизирањето на политичкиот авторитет во раниот 17 век е основна лекција во учебниците по меѓународно односи. Пред тоа, можеби можело да се каже дека сите луѓе имале еден бог, но немале еден владетел, или барем секако не имале само еден доволно долго. Политичкиот авторитет бил дисперзиран помеѓу кралеви, барони, грофови, витези итн. Сѐ додека не се појавила печатницата. Тогаш, за прв пат во човековата историја, се појавил инструмент за ефикасна комуникација кој можел да мобилизира широки групи на луѓе на основа на нивните сличности кои и понатаму ќе ги хармонизира, и тоа се случувало токму со првите испечатени весници – памфлети од Гутенберговата печатница. Како што вели Рајт, печатницата го засилила националното владеење со креирање на заедничка културна база на голема територија, стандардизирајќи ги обичаите, митологијата и пред сѐ јазикот.

Сега, каква врска има сето ова со интернет? Одоговорот на ова прашање доаѓа од советникот на Барак Обама за информациски и регулаторни прашања – Кас Санстајн. Тој смета дека мејнстрим медиумите (од кои нели голем дел се печатени) мораат да се натпреваруваат за внимание со секој блог, твит или фејсубк статус, додека токму ваквата диета на вести создава фрагментација на јавноста во делови кои не се изложени на туѓи гледишта и се слушаат само себе си. Цитиран во „Заробеници на облакот“ - одличен критички осврт на т.н. клауд-компјутинг – Санстајн вели дека кога општеството се фрагментира на ваков начин, различните групи ќе се поларизираат на таков начин што од нив може да се изроди екстремизам, и дури и омраза и насилство. Што е за право, фокусот на дискусијата на Санстајн е на лажните гласини што лесно и брзо се шират на интернет и како ти е може да ја ослабат ефективноста на владата и да го поткопаат нејзиниот легитимитет. Но, колку и добронамерно да звучи идејата на советникот на Обама за совладување на лажни гласини, не можеме а да не се сложиме дека владите честопати и со леснотија преминуваат од добронамерни идеи во злоупотреба на моќ. А спречувањето на еден говор, макар тој бил и целосно неверодостоен, е лизгава патека (која за волја на вистината е разодена на некои места во светот).

Накратко значи, и најсилната држава на светот, преку членови од нејзината администрација, смета дека интернетот е таква технологија што може до некоја мера да доведе до ерозија на авторитетот на државите. Како пример, се разбира, тука се настаните од Арапската пролет каде барем популарно се сметаше дека интернетот одигра клучна улога во делегитимирањето на тамошните влади и нивната подоцнежна смена.

Но, дали нации-држави можат да постојат без униформен гласник кој континуирано ќе го создава чувството на припадност кон поширока заедница, и дали интернет така фрагментирајќи ја јавноста може да го разгради сврзното ткиво на нациите-држави се прашања на кое што можеби нема да најдеме одговор. Од една страна поука може да се влече од католичкото свештенство во раниот 16 век кое сигурно не очекувало дека неколку листови хартија со критика на неговата доктрина набрзо ќе го прекине нивното вековно непредизвикано владение. Од друга страна, продирањето на клауд-компјутингот, носи ново (но и веќе видено) чувство на униформност. Како што велат авторите на погоре наведениот текст за облакот, интернет може да се спореди со градови држави или архипелаг на острови: податоците и содржината се распределени на различни сервери. Облакот е Бизмарковото обединување на Германија во кое порано различните политички ентитети се ставаат под централна влада. Тоа што ние воглавно доброволно му се предаваме на облакот, можеби значи дека ни се допаѓа чувството на припадност што тој, како и државите, го нуди. Тогаш можеби треба да имаме и сосема поинакво читање на идеите и иницијативите и на македонската влада за преземање активности на интернет.

Објавено на it.com.mk: Интернет е новиот Гутенберг е новиот интернет.

Поранешниот американски аналитичар на ЦИА и советник на неколку претседатели, Реј Мекговерн, цитиран во „Викиликс, откривање, слобода на говор и демократија: Новите медиуми и четвртиот сталеж“ (PDF), вели: „Четвртиот сталеж е мртов... заробен од владата и корпорациите, воено-индустрискиот комплекс и разузнавачкиот апарат“.

Ниту една друга професија во историјата на човештвото не била толку ценета во општеството, и од неа тоа толку не се плашело, за да ѝ додели епитет како што е четвртиот сталеж: четвртиот столб на општеството, покрај благородниците, свештенството и обичниот народ, или како што е седмата сила, мислејќи тука светска сила покрај останатите шест во Европа во 19-тиот век: Обединетото Кралство, Франција, Австрија, Прусија, Руското и Отоманското Царство.

Поскорешна ознака е четвртата власт, покрај законодавната, судската и извршната. Сите три се однесуваат на новинарството, на замислените идеални медиуми кои стојат како последна проверка за политичката власт.

Кое и да е нивното поетско име, често зборуваме дека тие се мртви. Да ја цитираме повторно Џенифер Робинсон: „Корпоративната сопственост на новинарските организации (понекогаш од истите корпорации кои поддржуваат одредени политичари и имаат интерес во државни тендери), комбиниран со економските притисоци на изумирачкио бизнис модел на традиционалните медиуми, значи помал фокус на традиционалната улога на медиумите и повеќе фокус на економските интереси и односите со моќта што ги штитат тие интереси. Некои велат дека традиционалните медиуми се поместиле од својата улога да бидат четврт столб, замислен дел од владеењето во демократија, во буквална „четврта гранка“ каде стариот печат е одвнатре и според тоа веќе го нема спротиставениот однос со тајноста, концетрацијата на моќ и корупцијата, однос кој е потребен за правилно да ја исполнува својата улога“.

Горниот параграф лесно може да се употреби за да се опише медиски могул како што е на пример Руперт Мардок. Но, иако не од толку голем размер, сепак сосема соодветствува и на македонскиот новинарско-медиумски пејсаж. Сопствениците на сите поголеми медиуми во Македонија се секојдневен дел од чаршиските разговори, а нивните односи со политичките елити се незаобиколив дел од фолклорот. (Службен преглед на електронските медиуми и детали за нив има на веб-страницата на Советот за радиодифузија.)

Дека потребата за независно новинарство кое пред сѐ ќе одговара пред граѓаните, не е само едно видување, говори и студијата на Бил Ковач и Том Росентил насловена „Елементите на новинарството: Што треба новинарите да знаат и јавноста да очекува“. Во ова дело базирано на опширно истражување, авторите изнесуваат 9 јасни принципи за новинарството меѓу кои се обврската кон вистината, лојалност кон граѓаните и независно надгледување на моќта. Авторите предупредуваат дека ако не ѝ се вратиме на теоријата за слободен печат, новинарите ризикуваат нивната професија да исчезне.

Слика од: http://www.toonpool.com/cartoons/Wikileaks_107207.

Која е тогаш иднината на новинарството?

Робинсон ги гледа Викиликс и нивниот модел како добар пример за новинарска организација која тежнее кон идеалот за четвртиот столб. Поради тоа што се финансирани од јавноста преку мали донации, тие остануваат единствено одговорни кон јавноста. Нивниот модел исто така ја отвора вратата за научното новинарство. Џулијан Асанж вели дека научното новинарство овозможува не само читање на новинска вест, туку и проверка на оригиналниот документ кој е основа за таа вест. Така читателот сам ќе може да оцени дали веста е вистинита или не. Јасно ова е и начин да се види дали новинарот ја исполнил обврската кон вистината.

Огромно прашање е дали и колку моделот на Викиликс - да се биде финансиран од јавноста и да се објавува вистина, може да се прилагоди во Македонија. Но, ова прашање оди рака под рака со прашањето дали демократија може да опстане без медиуми кои се стремат кон овој идеал. И додека работиме на појавувањето на новинарската организација која ќе биде отелотворување на четвртиот столб, да се потсетиме на познатата мисла на Томас Џеферсон: „Онаму каде печатот е слободен и секој човек знае да чита, сѐ е безбедно“.

Текстот е објавен на РСЕ.мк.

Овој текст е втор дел од пишувањата за новинарството. Првиот дел е „Поп-културата и новинарството“.

Неколку пати сум пишувал за книгата на Пол Колиер „Милијардата од дното“. Една од клучните поенти што авторот сака да ја одбрани е тоа дека воените (вооружените) конфликти во земјите од дното не се случуваат заради поплаки кон државата (системот), туку заради алчност.

Аргументацијата е едноставна. Бунтовничкиот водич одбира некој рудник на дијаманти и со своите блиски соработници го зазема. Потоа ги користи приходите од таму за да го финансира бунтот, но истовремено конструира grievance што ќе биде од корист за поширока мобилизација. Се разбира, ова не важи за сите конфликти. Но, книгата на Колиер, како и впрочем неговите истражувања, изобилуваат со статистички податоци за тоа кога вакви војни се случувале.

Немам намера сега детално да го објаснувам истражувањето на Колиер. Причината поради која пишувам за ова е 28.03 или три-годишнината од насилството што се случи на плоштадот Македонија. Некако чудно, кога вчера се потсетив на тие настани се сетив и на книгата и на целиот овој аргумент greed vs. grievance. И кога ќе ја погледнам дебатата во врска со архитектурата во градот, и генерално прашањата околу кои се кршат копјата, ми се чини како да доминираат гледиштата за grievance: градот што постоел, па бил срушен, па комунистите направиле бетон, па не смееле да се градат цркви во нивно време итн. - конструкции кои што сега јавно се артикулираат.

Но, никој (веројатно никој) не го погледна ова прашање од аспект на алчноста. Државното земјиште е последниот заеднички ресурс на ова општество (откако општествените претпријатија и рудници и сл. се продадоа, приватизираа или затворија поради нерентабилност). Тоа е последниот ресуср кој можеше да се освои. А, тука е и Колиер да нѐ потсети дека големата корупција во слабите држави секогаш се крие во градежништвото.

Ми се чини дека би било потрагично да се замисли ситуација во која во јавноста не би имало противење на ова губење на заедничкото само затоа што новите згради не се во барокен стил.

Има едно меме што се шири на интернет откако започна мерењето на силите за договорите и законите кои што треба да владеат со него:

Освен тоа што изгледа кул на постоечката иконографија (Гај Фокс) да се додаде уште еден херој, ми се чини дека сликичкава затскрива неколку важни поенти, најмногу за и околу ACTA.

Прво, уште еднаш потврдува дека активизмот има широки ефекти кои се прелеваат во општеството. Далеку од тоа дека сите анти-ACTA активисти се свесни за неинтернетските последици за овој договор, но без разлика на тоа, од сопирањето на овој договор ќе има корист и некое сиромашно градче можеби во Африка кое чека испорака на генерички лекови. Со тоа, на некој начин, дури и оние кои немаат глас на интернет, ќе бидат помогнати од интернет.

Ова води до втората поента, а тоа е дека интернет е различен од другите (старите?) медиуми во една клучна работа: овозможува полесно да им помагаме на другите. На ова ми се чини мисли Џонатан Зитрејн кога ја опишува мрежата како „случајни чинови на добрина“. Ова е главната особина на интернет што мора да ја чуваме. Ако тоа помогне да се спаси светот, уште подобро.

Трето, иако е направено да биде смешно, мемето во трите сликички дискутира за една состојба која е денес - финансиска криза, а во четвртата за една состојба која може да дојде утре - државна контрола на интернетот. Првата серија сликички значи е за последиците што ги имаме денес - по 30 годишна организирана политичка активност против државата на благосостојба. Тоа е време, меѓу другото, без интернет - време кога идеите не се ширеле толку брзо колку денес. Тоа е времето кога, како што вели Лесиг во „Изгубената република“, САД (а можеби и други земји) од "Broadland" се претворила во "Richistan". Тоа што проширувањето на владеењето на богатите над сиромашните, се обидуваме да го спречиме преку интернет, а случајно, затоа што истата ACTA сака да го нормира интернет, можеби дава интересен увид за тоа би можел да изгледа светот, ако технологијата постоела порано.

Но, сигурно дава доволен доказ дека сега, со интернет, ACTA и оваа борба, се спротиставуваме на причините, а не на последиците.

Текстот е објавен на it.com.mk: Три поенти за интернет.

Изминатава седмица беше полна со настани. Вистина, веќе до средина, кога почнав да го пишувам овој текст, расправата за новиот американски закон Stop Online Piracy Act, беше одложена, па закажана, па повторно одложена за по Нова година, а Советот на министри за земјоделство и рибарство во ЕУ го прифати меѓународниот договор ACTA – договор кој на големо треба да ги регулира прашањата за авторските права и интернет.

Со оглед на тоа дека не сме ни дел од САД, ниту од ЕУ, можеби се чини дека овие вести немаат некоја посебна важност за нас овде во Македонија. Но, таквото гледиште би било наивно, ако не и штетно.

Не бидејќи примената на овие закони и договори можеме да ја избегнуваме – можеби и можеме на кратко, туку бидејќи тие откриваат многу суштински пораки за тоа како функционираат модерните држави и за тоа како идејата за демократија, а можеби и самата демократија, ќе треба повторно да се извојува.

Да почнеме со SOPA: Слешдот извести дека американскиот конгресмен кој го предложил овој закон во Конгресод на САД во последните 10 години има добиено речиси половина милион долари донации од ТВ, филмската и музичката индустрија, т.е. тие интересни групи што најмногу се жалат од интернет и мрежаните. Кога го прочитав ова, не можев, а да не се сетам на Лоренс Лесиг и неговата книга „Изгубената република“. Во неа се споменува интересно сеќавање на конгресменка (стр. 148): „Се сеќавам на коментар на познат делегат од Вирџинија што собира многу пари. Тој рече: „Наслони се кон зелените“, а не беше борец за здрава живтона средина.“

Во книгата Лесиг на долго и широко објаснува како парите го корумпираат американскиот конгрес, и како републиката, претставничката демократија (се) губи.

Начинот на кој е изгласан договорот ACTA сигурно треба да ги натера и европските граѓани да се запрашаат за своите републики. Тешко е да се поверува дека министрите за земјоделство (па и нивните служби) се експерти за авторски права и трговски марки. Една од најголемите грижи за ACTA е во нејзиното претставување како „трговски договор“, т.е. нешто што е доволно да се усвои на ниво на извршна власт (влада), за кое не е потребно посебно одобрување од националните парламенти.

И покрај сѐ, битката против SOPA и ACTA продолжува, колку на интернет, толку и во конгресот и европскиот парламент. Се надеваме на победа на граѓаните против корпорациите и зависните влади; победа од која несомнено корист ќе имаме и ние тука; победа без која стигнувањето до некои други победи ќе бидат потешко. Кори Доктороу пишуваше: „Глобална мрежа... не е доволна да се отстрани диктатор, но сигурно не би сакал да правам револуција без таква мрежа“, а Клеј Џонсон од малку поинаква перспектива нѐ потсети на истото во „Драг интернету: веќе не е во ред да не знаеш како работи конгресот“.

Накратко, додека ја подразбираме важноста на светската мрежа, треба да престанеме да се залажуваме дека најинформирани и најпаметни мрежани го населуваат овој простор и дека револуцијата ќе бликне од „лајковите“ и „ретвитовите“, па дури и од долгите и аргументирани текстови и коментари. Тоа нема да се случи. Битките, без разлика за која цел, не завршуваат на нашиот ѕид или „тајмлајн“; тие можеби започнуваат таму, но течат и целат на улиците, плоштадите, дебатите и промовирањата, писмата и барањата до конгресмените и пратениците, а се градат во библиотеките и универзитетите, во учењето и истражувањето.

Активностите околу ACTA и SOPA се доказ за тоа и пример од кој треба да учиме.

Текстот е објавен на it.com.mk: Акроними и активизам зад „тајмлајнот“.

Од WikiLeaks’ Julian Assange & Philosopher Slavoj Žižek With Amy Goodman:

You know, you—by "you," I mean U.K. citizens here—what horrors are being made now in the U.K. university reform, new privatizations and so on and so on. This is all one concerted attack on the public use of reason. It goes on all around Europe. The name is so-called Bologna high education reform, and the goal is very clear. They say it. It’s to make universities more responsive to social life, to social problems. It sounds nice. What it really means is that we should all become experts. As a French guy, later minister, explained to me in a debate in Paris. For example, cars are burning in Paris suburbs. What we need is psychologists who will tell us how to control the crowd, urbanists who will tell us how to restructure the streets so that the crowd is easy to break up or whatever. Like, we should be here as a kind of a ideological or specialist serviceman to resolve problems formulated by others. I think this is the end of intellectual life as we know it.

Веројатно и други луѓе на други места го покренале ова прашање, така што не ми е јасно кој е посмешен: тие што го претставуваат тоа како супер идеја, или тие што бараат фаул.

Читајќи го Žarko Puhovski дека: „oni koji trijumfalistički govore o tomu da je “arapsko proljeće dospjelo na Wall Street“ zaboravljaju da su arapski prosvjednici u većini htjeli (a u potpunosti i dobivaju) baš ono čega je prosvjednicima u Španjolskoj, Engleskoj, SAD-u (pa i Hrvatskoj) dosta – liberalnu demokraciju, naime.“, интересно е да се забележи дека дека „окупирај го“ во Македонија одекна по Вол стрит, а не и по Тахир.

Доказ ли е ова за тоа дека ние овде, во нашите светогледи и барања, повеќе се идентификуваме со либералните демократии од „првиот свет“, а не и со чудните / спорните режими од „третиот свет“?

Нова Македонија на 23.08.2011 објави малку скратена верзија на овој текст. Благодариме за тоа.

Јас и Миша Поповиќ почнавме да го пишуваме текстов некаде кон крајот на јуни. Многу работи се случија од тогаш и нешто од тоа се рефлектира во напишаното (пр. Англија). Подолу е целиот текст онака како што стои во нашите документи.

--------------------------------------------

Полициската бруталност и општествената класа

„Do no wrong, so clean cut... Dirty his hands, it comes right off
Police man“ (Pearl Jam - W.M.A.)

Нема многу песни кои така очигледно се занимаваат со прашањето за детерминираноста на полициската бруталност. Во исечокот кој Еди Ведер ни го пружа како сеќавање за поводот за оваа песна, тој вели: „Си седам така со еден тип со потемен тен, и дојдоа цајкани, возејќи наоколу со своите моторцикли, обидувајќи се да изгледаат кул. И така дојдоа, право кон нас. Ме игнорираа мене и почнаа да го малтретираат него. Споредено со мене, човекот изгледаше како господин. Но, тие почнаа да го малтретираат него...“(1)

Ако малку се оддалечиме од расниот контекст на песната, можеме да ја поставиме следнава хипотеза: дали полициската бруталност има своја општествена предодреденост и во Македонија? Сметаме дека ова прашање е клучно за да се објаснат некои аспекти на протестите кои во Македонија се случуваа во јуни 2011 г.

Кога на случаите на полициска бруталност гледаме како на несреќни случки кои на луѓето им се случуваат по принципот на лоша лотарија, тогаш лесно е да се аргументира дека оваа појава може да биде сечиј проблем. Сепак, ограничениот број на граѓани што протестират на улиците укажува на тоа дека преовладува мислење, макар и несвесно, дека полициската бруталност не ги засега сите.

Поради ова, сакаме да аргументираме дека постојат фактори што определуваат дека полицијата ќе биде брутална во определени случаи. Тие случаи може да се препознаат, што значи дека таа бруталност не е случајна. Потоа, дека тие фактори се општествено конструирани, и во определени случаи општествено прифатени, а затоа и премолчани.

Да се вратиме за момент на Еди Ведер. Во неговото објаснување ќе видиме дека расната припадност го детерминира односoт кој полицијата го има кон граѓаните. Прашањето за раса не е референтно во Македонија, но нуди можност да ја префрлиме анализата кон слични општествени групи како што е класната припадност.

Во општество кое не се базира на јасни стандарди и владеење на право, односот на институциите кон поединецот е директно зависен од тоа кој е претставникот на институциите и во која средина и пред кои граѓани, тој/таа ја претставува институцијата односно државата. Првото се однесува на лицата кои се одговорни за вршење на службена должност. Второто се однесува на актуелизираниот или перцепираниот општествен капитал на граѓани или групи, коj што пак се базира на определена припадност, па дури и на перцепција за определена припадност.

Да го објасниме oвa со едноставен пример. На полицаецот му е лесно да стопира Југо на улица за да го казни ако возачот направил прекршок. Но, од друга страна, ако возилотo е скапо Бе-ем-ве, тогаш полицаецот ќе се запраша и „кој е тој што го вози тоа возило?“ Ова произведува слични појави и во други контексти и/или ситуации. Полициската пракса е различна во различни делови од еден урбан простор и различни делови од земјата. Дали ова тврдење е 100% точно(2) или не, не е толку важно, колку што е важна перцепцијата дека тоа е така.

За тоа дека перцепцијата игра клучна улога кога станува збор и за македонските протести против полициската бруталност говори и фактот што во првите денови на протестите, пред да се знаат вистинските факти за убиството, во јавноста и во медиумите се говореше дека човекот што го сторил тој чин е припадник на полициската единица „Алфи“. Ова не е случајно. Во општеството постои определена конструкција за тоа како се однесуваат токму овие полициски службеници. Таа конструкција се базира на искуството, а не е случајно што таквото „препознавање“ доаѓа од определена група на луѓе - пред сѐ студенти и млади луѓе, токму истите групи кои медиумите ги препознаа како учесници на протестите против полициската бруталност. Кажано со други зборови, полицијата е склона кон бруталност или друг вид на непочитувњае на законите, правилата и стандардите во оние средини каде што тоа се смета за дозволено. Ваквата конструкција на сфери или групи е препознаена не само од полициските работници, туку и до пошироката јавност, од медиумите и од политичарите.

Да одиме уште еден чекор понатаму. Перцепцијата за полицијата како брутален апарат во голема мера е зависна и од контекстот. Активноста на полицијата во населбите кои се означени како „проблематични“ остава различна слика отколку интервенциите во краевите кои ги замислуваме како помирни. Така на пример, медиумското известување на убиството на Мартин Нешковски, често го вклучуваше топонимското означување дека тоа се случило „на главниот плоштад“. Таквото означување ни овозможува, меѓу другото, и контекстуализација на случајот во компарација со други „места“ во градот. Во оваа смисла, инциденти во мирни краеви се настани на дисконтинуитет на мирот. Во спротивен случај тие се потврда на постоечкиот наратив. Преведено во перцепции, полициско возило кое патролира во мирно катче од градот се гледа како потврда на безбедноста, додека полициско присуство во проблематичен дел асоцира дека нешто непријатно се случило. Таквата дискурзивна хиерархизација на местата во градот и работата на полицијата, дава предност на полициската бруталност во посиромашните краеви во кои криминалот е на улица.

Дополнителна илустрација за овој аргумент даваат последните случувања од Лондон. Немирите избувнаа во Тотнам, можеби една од најпрепознатливите области од градот во која живее т.н. „ниска класа“ (the underclass). Последователното ширење на нередите се одвиваше токму според тој клуч -- области од Лондон со високо ниво на сиромаштија и невработеност. Тоа што бргу стана јасно е дека во тие краеви од градот, полицијата имала различна пракса и пристап кон граѓаните, со поголема доза на недоверба и бруталност.

Пошироката јавност во Обединетото кралство се чини дека се уште не може да прифати дека дел од причините за нередите се наоѓаат во нееднаквоста што ја продуцира системот. Но и покрај тоа, помеѓу политичките и интелектуалните кругови се повеќе се зборува за овој однос и се дебатира потребата од системско решение, а не полициска интервенција.

Мислиме дека токму овие аргументи даваат пошорок контекст на протестите во Македонија. Она што станува премолчано јавно знаење е дека сите ние сме свесни кога, каде и зошто се случува полициска бруталност, но бидејќи не се перцепираме себе си како дел од таа група или средина, сметаме дека тоа не нѐ засега и спремни сме да ја свртиме главата на друга страна. На крајот на денот, нашиот класен, етнички (и сличен) детерминиран светоглед го определува нашето однесување.

Досегашното одвивање на сите активности околу протестите против полициската бруталност во Македонија, можеби укажува на тоа дека јазот што произлегува од овој светоглед е голем. Тој постои и хоризонтално помеѓу врсниците (паролата „Станете од кафе“ совршено го илустрира ова) и вертикално помеѓу децата и родителите (за што како потврда служи употребата на паролата „Симнете се долу“).

Од друга страна, протестите до сега покажаа дека луѓето повеќе ја сметаат за проблем бруталноста одошто, на пример, кратењето на работничките права. Протестите што веќе неколку години по ред на 1ви мај ги организираат активисти и здруженија што се залагаат за поголеми работнички права привлекуваат 50-100 граѓани. Значи, очигледно е поместување во солидаризирањето помеѓу граѓаните во група која што го доживува некој проблем како заеднички.

Затоа, во врска со протестите прашањето што е клучно за пошироката јавност е дали полициската бруталност е и „твој“ проблем? Дали другите групи во општеството ќе ги прифатат за свои пораките кои ги артикулираа граѓаните што протестираа? Конечно, што е тоа што треба да се направи за да се премости овој јаз помеѓу различните општествеи групи?

Би било арогантно да се каже дека ги имаме одговорите на овие прашања. Сепак сметаме дека посочувањето на оваа класна предодреденост на полициската бруталност, но и протестите, придонесува кон ширењето на дебата и барањето на одговори. Најпосле, ако се согласиме дека полициската бруталност не е случајна тогаш напорите за нејзино надминување ќе можат да бидат насочени кон тоа што ја одредува. Со други зборови можеме да бараме подобрување на полициската работа и онаму каде што никој не очекува дека треба да има промена. Уште повеќе, ваквото разбирање на општествените активности може да послужи и за ширење на солидарноста за други прашања.

Од друга страна, ако грешиме во овие наши мисли, тогаш Македонија е многу посреќно место.

Белешки:
1 http://www.songfacts.com/detail.php?id=8823
2 Веројатно може да се пронајдат информации во билтените на МВР што ќе го потрекпат или отфрлат ова. Но, можеби како дополнителна илустрација можеме да го наведеме случајот за кој на Twitter пишуваше @vldmrk: http://www.twitlonger.com/show/bc74ap

Дополнето:The appearance of impropriety од Калина Зографска.

Еден месец протести против полициска бруталност и три грешки што ги направивме.

1. Нема повеќе протести: Сѐ уште мислам дека протестите требаше да завршат во определен момент, но не сум сигурен дали тој момент дојде или дали беше изменаџиран како што треба. Можеше тоа да се направи со прогласување на победа (@vlashko_lobi) или со поставување на распоред од типот: „работете сега, а се враќаме на први септември да ве провериме“ (@unexploded_yet), но никако без посебно објаснување и/или премолчено прифаќање на тоа дека се уморивме или немаме време. Слоганот сепак беше „секој ден до оставка“. Со други зборови, моментумот за протестирање на улица е изгубен (@gdamjan) и тешко дека повторно ќе може да се собере поголема група на граѓани. Протестите можеби не постигнуваа многу, но постигнуваа нешто, а тоа е постојан притисок на полициските работници кои мораа да ја следат групата граѓани низ скопските улици.

2. Нема повеќе писмени дописи до институциите: По првичните испраќана на барања, претставки и слично, има навистина ограничена активност од ваков тип. Не броејќи го последното доставување на писма до пратениците, граѓаните не се ангажираа да извршат притисок по писмен пат до други институции кои имаат некаква надлежност или удел во случајот. Не, ова не е револуционерно, ниту нешто посебно забавно, но е мошне корисно, ако не поради нешто друго тогаш затоа што институциите мора да одговорат на секој писмен допис. Тоа е форма на граѓански притисок до институциите. Дури и прашањето за кое што гласно се мрчеше на интернет - наводното бришење на Facebook групи од страна на МВР - искамчи само едно барање за информации, наместо да има стотици барања од сите загрижени фејсбукџии.

3. Деманти, деманти, деманти: Не може да се напишат повеќе деманти одошто лажни, невистинити или спинувани вести што медиумите и новинарите решиле да ги пишуваат. Ако постои метод да се одвлече вниманието од главните прашања, тогаш тој сигурно вклучува поттик за пренасочување на вниманието кон други работи кои што се полични и одземаат многу време. Пишувањето на деманти е токму таква активност. Ова е стапица во која секој може да падне. Затоа мораме да потсетиме дека таа е токму тоа - стапица.

Од друга страна, мора да научиме лекции и да извлечеме поуки (@azder). Добро е да се види дека работи можат да се случуваат кога луѓе ќе се обединат околу едно прашање (@popmisa) и, исто така, дека битката со цинизмот е добиена - барем сега за сега. Понатаму, клучните идеи за кои што и до сега се пишуваше во различна форма на интернет се моќни. Развивање на поинаква или нова граѓанска свест и демонополизирање на политиката се идеи кои имаат голем потенцијал. Затоа, не е ни чудно што политичарите се уплашени.

Пред еден месец започнав со тоа дека цената на слободата е вечна будност. А овој запис го завршувам со завршните зборови на Славој Жижек од дебатата одржана во Лондон со главниот уредник на Wikileaks Џулијан Асанж, дека тие (Wikileaks) го промениле целото поле, а ние мора да останеме верни на тоа.

Нема подобра порака што може да се искористи денес во Македонија. Еден месец протести против полициската бруталност кои исто така ги променија работите. Ние мора да им останеме верни ним.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633
http://novica.softver.org.mk/node/634
http://novica.softver.org.mk/node/635

Уште едно писмо од поштенското сандаче, објавено со дозвола на авторката.

Психологот Абрахам Маслов ја предложил позната пирамида за хиерархија на човекови потреби која ја сочинуваат пет групи на потреби и тоа физиолошки потреби, потребите за сигурност и заштита, потребите за припадност, потребите за углед и почитување и потребите за самоактуелизација. Според Маслов некој потреби се базични и повеќе силни (моќни) за разлика од други потреби. Основата на пирамидата ја сочинуваат биолошките мотиви односно физиолошките потреби како на пример потребата за храна, вода, сон, секс итн. За човекот да ги задоволи повисоките потреби неопходно е да ги задоволи односно реализира потребите кои се наоѓаат подолу во пирамидата. Поинаку кажано, со зборовите од една песна на познатата група САФ: „не се стига далеку кога мора да се јаде“.

Ако физиолошки потреби се релативно добро задоволени, тогаш актуелен станува нов сет на потреби, кои се именуваат како потреби за сигурност и заштита (за безбедност, стабилност, заштита, слобода од страв, од вознемиреност и хаос, потребата за структура, ред, право итн.). Нам ни е потребно да се чувствуваме сигурни и безбедно во нашето семејство, но исто така нам ни е особено битно да се чувствуваме сигурно, заштитено и да бидеме ослободени од страв во просторот, средината односно општеството во кое што живееме.

Дали може да се стремиме кон повисоките потреби, ако ние постојано стравуваме и се грижиме за нашата сигурност? Како ќе се чувствуваме сигурно и безбедно ако полицијата е брутална и убива? Кој нѐ заштитува нас ако полицијата е брутална и убива?

Едни од основните човекови потреби во моментов се фрустрирани и не е случајно што многу луѓе во континуитет преку мирен протест го изразуваат својот став и потребата за ред, почитување на законот и сигурност. Поинаку кажано оваа потреба во моментот е актуелна и доминантна и го мобилизира човековото однесување.

Според Светската здравствена организација, здравјето е состојба на физичка, ментална и социјална добросостојба, а не само отсуство на болест или некаква немоќ. Оттука отсуството на болести не е единствен предуслов за здраво и среќно живеење, туку и амбиентот односно средината (пошироко сфатена) во која живееме и работиме е исто така круцијална за градење на здрави навики и здрав стил на живеење. Нам ни е потребно да живееме во средина во кој не ни се фрустрирани базичните потребни, средина во која сме заштитени од напади, убиства, хаос и средина во која ќе се негуваат хумани вредности.

За да создадеме организирана и сигурна средина мора јасно да го дефинираме концептот на добро и пожелно наспроти лошо и непожелно. Истовремено, да не заборавиме дека доброто се наградува и пофалува, а лошото се критикува и казнува, а не се прикрива.

Преку нудење на јасен концепт за она што е добро, а што лошо презентираме јасни и недвосмислени пораки кон помладите за тоа што се хумани вредности и како да се однесуваат.
Во еден текст кој што неодамна го прочитав е наведена следата мисла од Ниче: „Помнете дека вашата природа не е во вас, туку над вас.“ Да, секој од нас се стреми да се себеактуелизира и да го реализира својот максимален потенцијал, но истовремено одговорноста да човекот и неговата доблест и големина се огледува во тоа да биде буден, проактивен и одговорно да дејствува и да се стреми кон промени и менување за безбедно општество и подобро утре.

~ Даниела Неделкова

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633

Ни кажува ли нешто тоа што една од најдобрите македонски драми отвара со сцена за полициска бруталност?

(Пауза.)

Ме памтиш? Возев нов црвен форд ескорт. Сите тогаш возеа канти. Ми го удри пикот. Бев со девојка. Сакав да бидам фраер. Ме извади надвор. Ме растури. Мама ми еба. За џабе. За курташак. Со пендрек меѓу нозе. Меѓу нозе, чичко Димитрија. Уште ме боли. Што ти згрешив толку, да си ебеш мамата. Те тужев. Џабе. Кадија те тужи, кадија те суди. Голем фраер беше. Јас бев никој и ништо. Два дена не станав од кревет. Третиот ден станав. Пак се вратив во кревет. Тестисите ми беа потечени како балони. Место јајца, лубеници. Две операции. Неуспешни. Долго време не смеев да погледнам во жена. Ме болеше кога ќе ми се дигне. Немам деца. Ебам ретко, ама лошо.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631

Многумина пишуваат за тоа дека актуелната власт им всадува страв на граѓаните: страв од инспекции, од казни, од отпуштања... Низ призмата на овој страв се гледаат изборните резултати, но и ниската посетеност на протестите против полициската бруталност кои веќе десет дена се одржуваат во Скопје и во други градови низ Републиката.

Се разбира, многумина пишуваат за тоа дека вакво нешто не постои, дека стравот е измислица на опозицијата итн.

Ми се чини дека ова може да биде оштра дебата, па да претпоставиме, само за момент, дека стравот навистина владее во Македонија. (Ако второто е точно, тогаш има малку потреба за дебата.)

Значи, ако стравот владее, тогаш вистинското прашање е како да се справиме со системот кој е поставен така за да влева страв. Се разбира, политичките партии ќе речат дека ако се сменат едни, со другите нема да биде така, но тоа не дава одговор на прашањето: „Зошто некој *не* би користел така ефективен систем?“

Завршувам со мисла од Ralph Waldo Emerson: „Fear is an instructor of great sagacity, and the herald of all revolutions.“

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629

Бонус:
http://novica.softver.org.mk/node/603

Дополнето 12.06.2011@18:17 ч.: По целодневно читање на законите (посебно тој за кривична постапка) излегува дека е прилично ризично да му се обраќаме на јавниот обвинител со поднесување на кривична пријава. Имено, има член во КЗ што вели дека за поднесување лажна пријава подносителот може да си заработи своја, а во услови какви што се тешко е да се има доверба дека вакво нешто не би се злоупотребило за акција против граѓаните што протестираат. Во овој контекст останува да се надеваме дека јавниот обвинител ќа ја води преткривичната постапка и истрагата на начин што ќе го одведе до прашањето за соучесништво при убиството на Мартин Нешковски. Останува да видиме.

Но, постои друг закон според кој можеме да се обратиме до ЈОРМ (и впрочем до било која друга институција) ЗАКОН ЗА ПОСТАПУВАЊЕ ПО ПРЕТСТАВКИ И ПРЕДЛОЗИ (Службен весник на РМ бр.82/08 од 8.07.2008 год.)

Член три од законов вели:
1) Подносител на претставка, односно предлог може да биде секое физички лице (во понатамошниот текст: подносител).
2) Подносителот на претставката, односно предлогот не смее да биде повикан на одговорност, ниту да трпи какви било штетни последици поради поднесувањето на претставката, односно предлогот и изнесувањето на ставови и мислења, освен ако со тоа не е сторено кривично дело.

Со горното предвид можеме да му пишуваме на обвинителството за тоа да ја спроведува постапката на начин што ќе ја убеди јавноста дека сѐ е како што треба, да биде транспарентно, да има редовни прес-конференции и слично.

-----

Не знам дали информациите можат да се проверат и во друг медиум и дали е базирана на изјави на претставници на МВР, но оваа вест се појавила вчера додека протестите се одржуваа.

------------------copy&paste од алфа.тв------------------
Нема казна за полицајците кои, според очевидците, му помогнале на специјалецот Игор Спасов да избега од местото каде до смрт го претепа Мартин Нешкоски. Портпаролот Иво Котевски тврди дека полицајците не знаеле оти нивниот колега од специјалната единица ,,тигар,, го уби момчето од Козле.

За МВР случајот е расчистен откако Спасов, по два дена бегство, сам се пријавил во полиција. Раководството на полицијата се амнестира од било каква одговорност-лична,морална или политичка. Денеска Котевски тврди дека за убиството на Мартин се информирале во понеделникот, истиот ден кога портпаролот на МВР тврдеше дека немаат информации за ваков случај.

МВР не го истражува ниту мотивот за убиството. Спасов требало да каже за тоа-вели Котевски. А Тигарот се брани со молчење.

Остана непознато и што, таа кобна ноќ, регистрираа камерите поставени на градскиот плоштад-непосредно до клупата каде е убиен Мартин.

http://vesti.alfa.mk/default.aspx?mid=36&eventid=37947

------------------copy&paste од алфа.тв------------------

Не знам каде на Фејсбук или другде се случува дискусија околу граѓанските протести и идеи за идни акции, но она што може да се направи следно е сите ние да поднесеме кривични пријави до Основното јавно обвинителство во Скопје.

Колку што ми е мене познато за поднесување на кривична пријава не се потребни потписи или слични работи, туку секој може да го направи тоа самостојно. Жарко Трајаноски во свој текст ги има набележано можните кривични дела, а во последниот драфт на петицијата која поминала некаков филтер кај луѓето што протестираат пишува дека одговорност (кривична или друга) треба да се бара и од тие што го помагале полицаецот што е осомничен.

Сигурно има правници меѓу луѓето што протестираат и може да се направи некаков текст. Поентата на ваква активност би било да се прошири протестот кон надлежната институција, но по каналот на која таа нормално и вообичаено функционира. Ако ~500 што протестираат однесат пријава во ЈОРМ тогаш тоа се 500 пријави на кои ЈОРМ мора задолжително да одговори, па макар и одговорило дека не поведува постапка.

Доставувањето на пријавата би се правело отприлика во исто време, така што пред архивата на ЈОРМ да се создаде редица на граѓани кои чекаат да достават документ.

Сето ова ќе биде добро поради најмалку три причини:

Прво луѓето и медиумите ќе видат што се случува и (ако медиумите го пренесат) тоа ќе ја зголеми видливоста на протестот. Не заборавајте дека до вчера имаше граѓани кои не само што не знаеја зошто се протестира, туку не знаеја дека воопшто се случило убиство.

Второ, ќе покаже дека граѓаните што протестираат не се само некои деца што викаат по улици, туку дека се запознаени како функционираат институциите и знаат да се обратат до соодветното место.

Трето, ќе побара почитување на институциите и правилата (законите) и одговорност за постапување од нивна страна што посебно е важно бидејќи во дел протестите се и против тоа што полициските служби како Алфи или Тигри не ги почитуваат правилата и ретко, ако воопшто, сносат одговорност.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627

Следново го добив по е-пошта од мој пријател од Обединетото Кралство - Игор Граматиковски. Неколку поенти од негова страна зошто е потребно да им се обратиме на пратениците. URL-ата што се во текстот ги додадов јас.

-----------------------------

Новица,

Сакам да ти ја поздравам иницијативата за барање на конкретни акции и одговорност од страна на (идните) пратеници.

Не знам воопшто каква е практиката сега во Македонија, зашто одамна не живеам таму, но сакав да споделам некои искуства од Обединетото Кралство.

Мојот парламентарен претставник е Гленда Џексон, која некои од вас ќе ја знаат како глумица со добиен Оскар (генерација на родителите на моите родители). Во една прилика испратив писмо до нејзината канцеларија, барајќи поддршка за една моја активност – и добив телефонски повик од неа лично веќе следниот ден. Тогаш направив мало истражување и дознав дека сум бил исконтактиран не бидејќи беше изборна година, туку дека тука е законска долнжност на секој Парламентарец да одговори на секое баранје на нивен гласач – или лично или преку вработен во нивната канцеларија.

Покрај тоа, овдека е вообичаена практика (не знам дали е и законска должност) секој член на парламентот да држи редовни сесии со своите гласачи (нешто како ‘Консултации’ во МКД на факултет), и тие се одржуваат барем еднаш месечно – каде граѓаните доаѓаат со свои идеи, мислења и за жал најчесто – поплаки.

Сега, за да не испадне дека ја идеализирам ситуацијата, Гленда и јас не се сложивме и имавме 15 мин. непријатен разговор, во кој според мене, се покажа нејзиното непознавање на меѓународното право и политика, но нејсе – нејзината партија изгуби еден глас.

Многу поголема поддршка добив од мојот претставник во Европскиот Парламент, со кого сѐ уште сум понекогаш во контакт.

Сакам да испратам и голем поздрав до сите мои поранешни сограѓани, кои изразија несогласуванје со праксата на полициска бруталност во Македонија, и покажаа желба за борба и промени. А тоа самото е поголемо од идејата за поддршка на било која партија или дневна политика.

Поздрав,
Игор

„The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing.“

--- Edmund Burke (1729-1797)
-----------------------------

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625

Добив многу коментари со различни предлози... добро било - не било добро.

ОК луѓе.

Текстот е јавен, блогот ми е без копирајт. Земете, преработете, но на крај - пратете.

Денес испративме триесетина писма. Повеќето од луѓето што пратија не ги познавам, ги видов за прв пат.

Доказ:

Поентата не ова праќање на писма е да станеме свесни дека имаме право да бараме работи од нашите пратеници. Ние ги праќаме во Собранието - затоа се „пратеници“. Не мора да ми објаснувате дека „државата морала да има единица како што се тигрите“. Тоа што сакам да го постигнам тука е многу писма со исти барања во сандачето на парламентарните партии.

Ќе смени ли тоа нешто? Не знам. Ние од кампот на слободниот софтвер сме и големи идеалисти. Така пред неколку години со праќање писма до пратениците во Европскиот парламент успеавме да ги сопреме софтверските патенти во Европа. Можеби и сега нешто ќе постигнеме!

За оние што сакаат да го напраат ова од дома, сами, ги прикачувам PDF-ата. Ако праќате, пратете препорачано, така ќе ви дададат белешка и таа белешка објавете ја на интернет за да видиме сите. Цената е 66,00 денари за писмо.

За оние што сакаат да праќаат со или групно, јас ќе бидам во 18:00 ч. денес во Ла Кафе. Ќе носам примероци од писмата. Купете си пликоа, при крај ми се. :-) Најблиската пошта е во ГТЦ.

Види и:

За Мартин Нешковски

За Мартин Нешковски #2

Дополнето 3: По добиените коментари го дополнив писмото. Сѐ уште не сум пратил.

Дополнето 2: Јас ќе го испратам писмото денес. Подоцна ќе објавам и поштенски картончиња за доказ. Направете го истото, не ми пишувајте коментари со поддршка.

До сега често пати писмено сум се обраќал до државните институции. Меѓу највидните вакви се писмата што во име на Слободен софтвер Македонија ги пишував кога Владата потпишуваше договор со Microsoft и подоцна кога софтверот за пресметка на плати стана задолжителен, а тој работи само на MS Windows.

(Во случај да се појават тролови, во времето на овие писма до државата луѓе блиски / симпатизаери на тогаш владеачката СДСМ ме етикетираа како вмровец. Сега пак, кога во соработка со МИО ја правевме Националната политика за слободен софтвер, приказната беше обратна).

Скоро пишував и до УКИМ за нивната скандалозна пракса на продавање на студенските испитни пријави и други обрасци.

Денес сакам да пишувам до парламентарните партии што треба наскоро да седнат во законодавниот дом.

Сакам од нив да побарам поголем надзор над полицијата од страна на Собранието на Републиката, распуштање на „Алфи“, „Тигри“ и некои други промени во Законот за внатрешни работи / полиција.

Слика: @kenzoawa

Но, ова не сакам да го направам сам. Не ми е страв - за тоа барем сведочи мојот минат труд. Сепак мислам дека ова ќе успее ако сите ние гласачите граѓани им пишеме на граѓаните кои ги испраќаме да нѐ претставуваат во собранието.

Сѐ уште не знам како би го организирал ова. Но, писмото што сакам да го пратиме е во продолжение. Амандмани, од тие што се поупатени, секако се добредојдени.

----------------------
ДО
Име на политичка партија
Адреса
- за претседателот на партијата -
- за идните пратеници во Собранието на Републиката -

Почитувани сограѓани,

Тешко ми е што морам да Ви пишувам само неколку дена по најмирните избори некогаш одржани во слободна и демократска Македонија, но цената на слободата е вечна будност.

Како што веројатно веќе знаете, рано наутро на 6-ти јуни на плоштадот Македонија во Скопје почина млад човек откако бил претепан од лице за кое Министерството за внатрешни работи објави дека е работник на полицијата.

Ова не е прв ваков настан, но се надевам дека ќе биде последен. Слабата контрола над полицијата води до многу проблеми. Се чини дека препораките на МВР за однесувањето на полицијата важеа само до завршувањето на изборите на 5-ти јуни 2011 година.

Затоа од вас како мои претставници во законодавниот дом на Републиката, барам да го промените законот што го регулира работењето на полицијата и тоа да биде прва точка на дневниот ред по свечената седница во парламентот, за која се надевам дека ќе биде и комеморативна.

Моите барања до вас за измените на законите се како следи:

1. Распуштање на специјалните единици на полицијата како што се „Алфи“, „Тигри“ и други.

2. Задолжително присуство на униформиран полициски работник при секој контакт на полицијата со граѓаните.

3. Избор на министер и заменик министер на МВР со консезус помеѓу сите политички партии.

4. Задолжително доделување на општествено корисна работа на сите полициски работници како дел од секојдненвите работни обврски. Задолжителна обука за контрола на гнев за сите полициски работници.

5. Зголемена контрола над Министерството за внатрешни работи од страна на Собранието на Републиката за која ќе можеме да сведочиме преку месечни извештаи или слично.

6. Зголемени казни во Кривичниот законик за делата што работници во МВР ќе ги сторат без разлика дали се или не се во служба / на работа.

7. Намалување на буџетот на МВР за секое кривично дело што ќе ги изврши негов работник.

8. Замена на Секторот за внатрешна контрола со независно тело.

9. Контрола при вработувањето на нови кадри во МВР од страна на независни граѓански комисии, составени од волонтери, кои ќе имаат контролна функција за проверка на криминалното минато на апликантите.

10. Јавно достапни на интернет работни истории (CV-ја) со сите информации за дисциплиски казни, психолошки профили и слично на сите работници во МВР.

11. Доколку тоа не го сторат сами, актуелните функционери во МВР кои што се одговорни за случувањата во полицијата поврзани со овој немил настан во кој елитна единица за контратероризам се користела за обезбедување на митинг, да ги разрешите и отпуштите од работа.

Се надевам дека ќе посветите нужно потребно време на овие мои барања. Се надевам исто така дека ќе ги сфатите сериозно.

Вашата работа и обврска во Собранието на Републиката е да ја осигурате слободата во Републиката.

Со тага,
Име и презиме
Адреса
----------------------

П.С. Знам дека денес имаше некои извици на протестот кои прават лоша слика: педери, цигани и слично. Фокусирајте се луѓе.

Цената на слободата е вечна будност.

Дополнето: Адресите на политичките партии во идниот парламент

ВМРО - ДЕМОКРАТСКА ПАРТИЈА ЗА МАКЕДОНСКО НАЦИОНАЛНО ЕДИНСТВО
ул. „Македонија“ бр. 17а, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска унија за интеграција
ул. „Панче Неделковски“ бр.47, 1000 Скопје, Република Македонија

Социјалдемократски Сојуз на Mакедонија
ул. "Бихаќка" бр. 8, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска партија на Албанците
Плоштад Илирија 15/1, 1200 Тетово, Република Македонија

Национална демократска преродба
ул. „Битпазарска“ бр. 60, 1000 Скопје, Република Македонија

Прочитав дека доколку СДСМ победи на изборите ќе воведе најниска плата од 9.000,00 денари. Звучи топло и убаво да се гарантира најниска плата.

Има ли некакви информации за тоа кои сектори на стопанството ќе бидат погодени од оваа мерка?

Да речеме дека во земјава има 100.000 вработени што имаат плата од 7.000,00. Нивната плата би пораснала за 2.000,00 и за тие луѓе тоа би значело нешто. Вкупно тоа би биле 200.000.000,00 денари. И, и вкупно тие пари би значеле нешто.

Но, тоа што не го пишува во предизборниот говор е дека и приливите од персонален данок на доход (ПДД) ќе се зголемат. Со даночно ослободување од околу 7.000,00, денес луѓето со пониски плати не плаќаат ПДД. Ако нивните плати наеднаш пораснат, тогаш на овие дополнителни двеста милиони ќе се плати 10% данок.

Се разбира, не знам дали можеби планираат даночното ослободување да го покачат на 9-те илјади, но ова е интересно да се анализира од аспект на тоа дека големината на буџетот денес е критикувана од СДСМ. Значи - додавање уште повеќе пари на веќе големиот буџет или...?!

Понатаму, како што вели програмата на СДСМ, грижејќи се за социјалната праведност тие ќе го вратат скалестото оданочување кај ПДД. Јас сум за социјална праведност, но очигледен ефект од оваа мерка исто така ќе биде зголемување на приходите во буџетот.

Можеби вака сакаат да компензираат за дупките што би се појавиле ако навистина истовремено ги спроведат мерките за намалување на казните, опомена па казна и слично, но тоа сѐ уште не остава со огромен и не баш продуктивен буџет. Што е за право во програмата има и дека „Структурата на трошењето од државниот буџет мора да се менува. “. Ова не е никако дополнително објаснето, па мене и не ми се верува дека позначајна промена на структурата е можна без отпуштања во јавната администрација.

Приказната за овчарот и волкот е премногу добра за да не се објави повторно и во овој изборен циклус (прв пат беше 2006, втор 2008).

Во неа овчарот (не знам од кои причини) неколку пати по ред крева лажна узбуна дека волк го нападнал стадото овци. Добрите соселани неколку пати пристигнуваат да помогнат и констатираат дека момаков лаже, дека џабе трчале во ноќта до трлото, дека рогозинските ритуали им се прекинати без потреба. Така тие донесуваат колективна одлука од типот: кој го е*е овчарот. И како што обично бива (во народните приказни), следниот ден (ноќ) стадото навистина е нападнато од волк. Овчарот вика, писка, урла, бара помош тра-ла-ла... а соселаните ги нема нигде.

Кои се можните поврзаности на нашите избори со оваа приказна?

1. Овчарот се партиите. Селаните се гласачите. Овците се Р. Македонија. Партиите, секои 2, 3, 4 години, викаат да се гласа заради икс (важни) причини, и:
а) лажна узбуна е, гласачите ќе го проѕрат тоа и ќе си останат дома;
б) гласачите ќе улетаат на уште една лажна узбуна;
в) волкот (кој и да е) е во трлото, ама гласачите поучени од претходните лажни узбуни одлучуваат да го игнорираат овчарот.

2. Овчарот е ЕУ, НАТО, Меѓународната заедница. Овците се граѓаните на Р. Македонија (затворени во котар). Селаните се партиите кои дотрчуваат на секој повик на овчарот, и:
а) лажна узбуна е, изборите немаат никаква врска со иднината на овците, селаните веќе го сконтале тоа;
б) лажна узбуна е, ама селаните (партиите) не го сконтале тоа;
в) волкот (кој и да е) е во трлото, ама партиите имаат попаметна работа.

3. Овчарот се граѓаните, овците во котарот се Р. Македонија. Волкот се партиите и другите елити, вакви или онакви кои мама ебаваат наоколу, селаните се меѓународната заедница и:
а) лажна узбуна е, ѓраѓаните само викаат помош ама немаат вистинска намера да си ја спасат татковината, имотот, достоинството... или што и да е тоа што им значи во трлото, селаните доаѓаат џабе;
б) лажна узбуна е, меѓународната заедница го знае тоа и не аби чевли по брбушки;
в) волкот е во трлото, меѓународната заедница си брка друга работа.

Дека, ако ништо друго, тој што ќе победи нема да прави штета.

Додека се возев денес во еден од новите автобуси на ЈСП некако се присетив на молбите на директорот на македонската компанија „Санос“. Тој јавно ја повикуваше македонската влада да ја одбере оваа македонска компанија за набавката на новите автобуси.

Не сакам да отварам некаква дебата за моралната исправност на одлуката за набавката таква каква што е, ниту пак за можните неправилности во набавка што треба да се спроведе согласно закон.

Но, затоа еве една мала економска анализа.

Да претпоставиме, како што љубат да речат економистите, дека јавната набавка е целосно исправно спроведена, дека нема неправилности и скриени информации, дека е транспарентна и непристрасна.

Да претпоставиме, исто така, дека компаниите што наддаваат работат комплетно според законите, сите вработени им се пријавени, редовно плаќаат даноци во своите земји, немаат скриени приходи и слично.

Ако суровините потребни за производство на автобуси се достапни на слободен пазар (на пример можеби светска берза), тогаш цените со кои компаниите ќе наддаваат ќе зависат единствено од нивните способности и перформанси на пазарот т.е. од нивната конкурентност. Нивната конкурентност пак е функција на трудот, капиталот и технологијата со која располагаат, и можеби некои (за фирмите) екстерни фактори (како што се на пример царините).

Значи, ако „Санос“ не може да победи на тендер во услови опишани погоре, тогаш тој не е доволно конкурентен, но - тоа е тоа нели - во капитализмот победуваат најдобрите.

Само што „Санос“ е македонска компанија која работи со трудот што го купува на македонскиот пазар на труд и капиталот што го купува од македонските банки, и според правилата што ги пропишува македонската влада. Ако оваа компанија не може да победи на тендер во Македонија, тогаш каква порака им испраќа Македонија:

1. На потенцијалните инвнеститори за тоа каков квалитет на бизнис може да имаат ако инвестираат овде;
2. На странските донатори и кредитори кои со години наназад вложуваат пари во реформирањето на разните делчиња од економијата за таа да стане поконкурентна;
3. И, воглавно, на сите заинтересирани за успешноста на реформите што се спроведуваат?

Тоа.