Тамам се спремав да ја купам, кога ете ти рецензија на неттајм (поточно Мјут) од Феликс Сталдер. Според она што го прочитав, Ширки прилично еднострано ја третира целата оваа тема за Web2.0. Многу неотворени прашања:

Clay Shirky's Here Comes Everybody is reputed to be the best book ever written on Web 2.0. By why the strange silence on questions of copyright, privacy and ownership?

И додека сигурно е интересна за читање:

‘Communication tools don't get socially interesting until they get technologically boring.’ If a single sentence can represent the entire book, it must be this one. For one, it's great writing.

Ми се чини дека недостатокот на разговор за некои клучни теми е недопустливо. Штета.

Yet, there are a lot of things that are less cute about the newly boring technologies which Shirky chooses to ignore. Shirky stresses the decentralised, ad-hoc mode of new organisations, yet they are based on very complex infrastructures that are highly centralised and that create near infinite potential to manipulate the social interactions that take place through them. These are not neutral enabling devices.

Оние кои беа на Glocal2.0, се сеќаваат, а оние кои не беа можат сега да дознаат, дека едно од клучните прашања кои беа поставени (Марсел зборуваше на долго за ова) и можеби едно од прашањата кои беа најизбегнувани беше токму контролата над корисниците што ја имаат големите Web2.0 сервиси.

Thus, there is a tension at the core of the Web2.0 phenomenon created by the uneasy (mis)match of the commercial interests of the companies and social interests of their users. All this social interaction takes place within privately owned spaces so that users are basically faced with a take-it-or-leave-it decision that few of them are really aware of. There is a structural imbalance between the service providers who have a tangible incentive to expand their manipulative capacities and the average users who will barely notice what's going on, since it would require a lot of effort to find out. To believe that competitive pressures will lead providers to offer more freedoms is like expecting the commercialisation of news to improve the quality of reporting.

Ми се чини ова се доволно цитати за кој и да е да стане заинтересиран за рецензијата на Феликс (кој барем за мене бил доста корисен во изминативе години со своите проникливи коментари).

Можете да ја прочитате на страниците на Мјут: врска. (А можете да си земете и pdf.)

Дискусијата на неттајм исто така е интересна. Ловинк напишал еден горе-долу оправдувачки текст за Ширки. Интересно да се прочита во секој случај.

Ова е првичната порака. Другите изгледа сѐ уште не се архивирани. Ако одлучите да ја ѕирнете архивата не го пропуштајте и Patrice Riemens на тема Flickr vs Maartin Dors (многу поврзано со контрола на корисниците).

По ова, не знам дали уште сакам да ја купувам книгата, уште повеќе поради тоа што Феликс вели дека видеото е доволно. Ех... :)

Изминативе години сум присуствувал на многу настани на кои сум ја претставувал идејата за слободен софтвер и организацијата Слободен софтвер Македонија, но ми се чини дека не сум присуствувал на посрамен настан од оваа расправа денес за македонскиот јазик и информатичката комуникација.

Замислете, во рамките на манифестацијата 2008 - Година на македонски јазик, организирана под покровителство на претседателот на Владата на Р. Македонија, главниот говорник направи одлична презентација за локализацијата на Windows Vista и MS Office 2007 на македонски јазик. Леснотијата со која тоа се турка на ваков настан е просто зачудувачка.

Ако има некој од Microsoft (или партнер компанија или нешто трето) што го чита овој запис, немој да го сфаќате ова погрешно. Всушност сакам да Ви честитам за одличната работа. Нема друга компанија која поумешно и помудро си го брани својот интерес и си ги промовира своите активности. Навистина, секоја чест.

Она што крајно ме разочарува, и за што впрочем го пишувам ова, е фактот што сите институции во државава кои по дефиниција треба да работат за јавниот интерес не го прават тоа. Незамисливо ми е како државниот (потенцирам државниот) филолошки факултет до сега не најде за сходно да направи официјален речник за превод на софтвер што ќе биде јавно достапен, а соработувал со Microsoft за да направи ист таков исклучиво наменет за негови потреби и „заштитен со авторски права“. Незамисливо ми е како настани покриени со државни (т.е. пари на граѓаните) се користат за промовирање на приватни интереси. И конечно, незамисливо ми е лицемерието кога јавно сите институции повикуваат на соработка, а истите тие ја имаат затворено вратата на Слободен софтвер Македонија во изминативе години при сите обиди за добивање на стручна помош.

Во врска со остатокот од дискусијата, благодарност до Филип од Метаморфозис што ги пренесе поентите за слободниот софтвер пред публиката. За дискусијата имаше список, а тој беше пред мене, па мене само ми остана да кажам дека речиси сите проблеми што можат да ги замислат јазичарите, најлесно се решаваат со слободниот софтвер. Излезе дека се мачеле луѓето со фонтови, а не знаеле дека постои DejaVu.

Ех, а јас нешто сум објаснувал за слободен софтвер на мајчин јазик.

Also politically there is a interesting range of people involved in P2P, from the post-modern poor, driven by a lack of cash to techno-anarchists to capitalist pro-market libertarians. In that sense P2P is deeply human. It's like sex. There is so many ways of doing it, and the reasons and intensions are so different, each time, even within one person.

Целото: врска.

Уште во средно ме научија дека кога ќе ти кажат бројки, проценти и сл. нема многу кај да мрдаш. Бројките кажуваат се и тоа е тоа, но бројките мора да бидат точни.

Сега цитирам од Комуникации.нет:

70-80 % од Блоговите СЕ ѓубре. 50 % од Блоговите СЕ расистичко ѓубре. На блоговите 90 % од коментарите СЕ непотпишани. Што покажува дека ако на прачовек му дадеш компјутер тој НЕМА да стане дигитален граѓанин. Тој ќе остане прачовек со компјутер. И може цела македонска блогосфера да вреска дека тоа не е така. Овие факти не можат да се изменат.

Дали овие бројки се точни? Баш би сакал да го видам истражувањето што го покажува горното и што притоа дефинира што е тоа „ѓубре“. Ми се чини премногу возбуда има за една вака паушална изјава.

Но, што ако бројкиве се точни? Иако недостасуваат дополнителни одредници (во смисла која е популацијата која блогира, години, образование, струка), сепак блоговите се слика на општеството. Дали 50% од општеството во кое живееме е расистичко? Дали 50% од младината е таква (ако најмногу блогери се млади луѓе)? Или можеби блогерите се паметни и успешни, а блогосферата ја користат за зафрканции и сеир, а некој таму нема смисла за хумор?

http://www.youtube.com/watch?v=OwnTWZ1-UWY

Параноја или не?

Притворањето на Владо Бучковски покрена многу прашања. Жарко прибележа некои од нив: врска. Во целата приказна јас, под влијание на приказните за американскиот устав, сум заинтересиран за вредностите кои нашиот устав ги промовира. Исто така загрижен сум што прашањето за правата на граѓаните се појавува во медиумите со апсења на познати личности, додека правата на анонимните граѓани ги газеле сите влади до сега, а за тоа никој не реагирал. За жал сите граѓани не си ги знаат своите права. Ова се важни теми за дискусија, но сакам да се вратам на насловот.

Нелсон Мандела го запознав пред многу години во реклама за The Economist како објаснува дека научил многу работи читајќи го весникот во затвор. Демек, чуварите му го давале, а не знаеле дека му даваат моќна образовна алатка... реклама. Нема да го цитирам текстот за Мандела во Википедија. Она што сите веројатно го знаат е дека неправедната репресивна бела влада во црната држава го има стрпано во затвор. Тој таму лежи триесетина години, излегува и станува претседател... се дружи со Боно, добива Нобелова награда... итн.

Размислете за нашава ситуација. Можеби нашата влада е неправедна и репсресивна. Сака да им се свети на политичките противници, да прави медиумски спектакли. Владо Бучковски е невин и сето ова е местенка. Но, Владо Бучковски не е било кој. Тој е професор и поранешен премиер и претседател на политичка партија. Тешкаш во својата категорија. Секако, на обичниот човек Владо Бучковски треба да му биде непријатно и лошо од самата идеја што неговата држава станала таква и што го бута во затвор, ама на политичарот Владо Бучковски треба ова да му биде повод (под претпоставка дека причините веќе ги има доволно на број) за отварање на широк фронт за борба за подобра Македонија. Од затворот. Без имунитетот. Бидејќи како што вели Henry David Thoreau:

Under a government which imprisons any unjustly, the true place for a just man is also a prison... the only house in a slave State in which a free man can abide with honor.

Но мислам дека на сите ни е јасно дека во Македонија нема политичари од ковот на Нелсон Мендела. Нема ни од ковот на блискиот Методија Андонов Ченто со кој во последно време многумина од нив се маваат во гради. Да завршам со уште еден цитат, овој пат од популарната кулутра:

You fight the fights you can win? You fight the fights that need fighting!

За жал во Македонија се водат само битките кои може да се победат. И тоа била доминантна одлика на сите досегашни влади и опозиции во нашата држава.

На почетокот софтверот беше слободен. Малку подоцна корпорациите сфатија дека може да прават монопол и го заробија. Тогаш, РМС рече дека ќе направи слободен оперативен систем кој сите луѓе може да го користат.

Ако РМС беше блогер (чиста среќа што тогаш немаше блогови), наместо да прави оперативен систем, веројатно ќе напише: Вие од коропорациите, вие вакви, вие онакви, мамицата...

Да, лабав е примерот. Сите што знаат барем малку кој е и што е РМС знаат и дека немало шанси такво нешто да се случи. Тој човек, кога видел дека не чини, се зафатил за работа за да го направи подобро.

Затоа, денес се прашувам, зошто по ѓаволите ви е важно дали ние од слободен софтвер сме си направиле анти-реклама, сме се закопале самите себе, сме си извршиле самоубиство од заседа или --вметнете го вашиот омилен опис овде--.

Објективно, нема зошто било кој да биде заинтересиран за 2С.мк и луѓето во неа ако тие се арогантни, самобеднисани или --вметнете го вашиот омилен опис овде--. Проста е причината за ова. Не треба никој да се грижи за луѓето, треба да се грижиме за слободата на софтверот.

Па ако 2С.мк е навистина срање, а има толку многу поддржувачи на слободниот/отворен/бесплатен софтвер со слободен/отворен/бесплатен код, кои ние од слободен софтвер не ги земаме ни под разно, зошто тие поддржувачи не се здружат околу идејата која ја делат и направат на пример Слободен софтвер Вистинска или „Сподели знаење, ама како што треба“? Здружувањето во Р. Македонија е дозволоено, ние од слободен софтвер немаме трејдмарк на името, па навистина нема пречки да победи подобрата опција.

Зошто ако 2С.мк е толку срање сите тие подржувачи на слободниот/отворен/бесплатен софтвер со слободен/отворен/бесплатен код одлучуваат да исправаат криви дрини по блогови, наместо да се зафатат со работа?

Мојот одговор e дека да се работи е многу тешко. Треба да се чита досадна документација, долги текстови, да се преведува, кодира итн. Полесно е да се паламуди по блогови од удобната позиција на „независен известувач кој има знаење за темата, но нема никаков интерес за неа“. Така се стекнува популарност и се фаќа добар сеир. Ова ми личи на некаков синдром на мене, но не сум сигурен кој е тој точно.

Не се сложувате со мојот одоговор? Напишете ми порака со вашиот. Ќе го објавам тука веднаш под мојот и ветувам дека на најдобриот ќе му оставам барем еден коментар на неговиот блог, за да му ја зголемам популарноста.

Вчера го купив најновиот број од магазинот Авангарда. Ова е третиот број. Првиот го купив дека е прв, вториот за да му дадам поддршка на Зоран, третиот за да видам дали ќе продолжам да го купувам.

И навистина, првиот број пријатно ме изненади со убавиот изглед. Она што веднаш може да се види е дека тимот кој работи за Авангарда посветува големо внимание и вложува многу труд во дизајнирањето и изгледот на списанието.

Јас не сум некој експерт за брендови, но ми се чини дека тоа што одбрале (барем до сега) да имаат исти насловни страници (со половина од женски лик), е добар трик. Списанието добива препознатлив изглед.

Она што некако ме разочара во првите два броја беше содржината. Едноставно не најдов нешто што можам да прочитам, што доволно ќе ме заинтересира. Во третиот број го барав токму тоа. Но, ново изненадување при првото фаќање на списанието во рака. Последниот број е значително потенок од претходните, што со оглед на истиот броја на страници значи помалку квалитетна хартија. Не дека хартијата е пресудна за успехот на еден печатен медиум, но ми се чини дека промената од повисок кон понизок квалитет на хартија може да биде знак на финансиски потешкотии. Ако тоа не е случај, тогаш прилично е глупаво да ја менуваш хартијата после 2 броја.

Во однос на содржината - еве некако се фатив како прочитав повеќе страници од списанието. Сепак ми останува чувството дека тоа не е тоа. Во основа имам два проблема со содржината (не броејќи ги страниците посветени на фотографии од храна и сл.): 1. најголем број од текстовите може да се прочитаат и во други печатени медиуми во даден момент. Не сум гледал телевизија одамна но знам дека САФ имаат некоја нова емисија и спремаат албум. Сигурно оваа тема ќе ја покрие и Теа и додатоците како Антена или Викенд. А да бидеме реални нема некои посебно спектакуларни прашања што Авангарда може да ги постави, а Теа или другите не можат; и 2. (како што разговарав со моите пријатели) списанието на поставува прашања. Некако недостасува оштрица која ќе сече таму-ваму.

Навистина не знам која е мисијата на списанието и не знам која е целната публикаа, а ми се чини дека јас не сум дел од неа. Повеќето работи што се внатре, сум ги видел, прочитал, разгледал на Интернет. Она што го сакам од печатено списание од ваков калибар е некаков поинаков поглед, поставени прашања, критички осврт на тоа што ни е достапно. На пример, читајќи го текстот на Дарко за МајСпејс во бр. 2
некако ми дојде да допишам пасус-два за општествените импликации на МајСпејс и другите места за социјално вмрежување.

Па, дали ќе продолжам да го купувам магазинот? Веројанто ќе му дадам уште една шанса на есен.

Хеј... додека го допишувам ова почна Бушава азбука на МТВ1. Секоја чест. :)

Насловот на записов е чест во светот на софтверот. Во основа значи дека програмерите на некој софтвер и самите го користат софтверот што го развиваат.

И Википедија вели: „To say that a company "eats its own dog food" means that it uses the products that it makes.“ (Врска.)

Во нашата традиција веројатно попозната е една поговорка што ми се чини воглавно се однесува на поповите: „Не гледај што правам, слушај што зборувам.“, и што очигледно е со спротивно значење од оваа англискава.

Така, пред некое време Филип му зборувал на Дамјан за некој инцидент со некоја поштенска листа. Приказната, да не ја раскажувам, ја има на Интеренет (врска - update: 28.03.2007 - архивата на НМП листата веќе не е достапна јавно, т.е. достапна е само за претплатници на листата.), прочитајте ја. Станува збор за листата на link НМП на која Филип бил претплатен без да сака/знае. Цитат:

(...)

2. Мејлинг листи со опт-аут функција каква што сакаш да воведеш, не се препорачани од ЕУ. ЕУ препорачува опт-ин листи: членовите сами да изберат да влезат, а не некој да го направи тој избор за нив, па потоа да молат да излезат. Неследењето на препораките преточени во национални закони повлекува парични и затворски казни. Корисен линк <http://www.spamlaws.com>.

(...)

5. Тоа што мојата адреса е објавена на мојот блог <http://razvigormk.blogspot.com> или на официјалниот ми веб-сајт <http://filip.stir.org>, не значи дека може да се приклучува во мејлиг-листи без моја согласност. Капиш?

Дури ни на мајлинг листи од сајтови за кои сум се изразил пофално јавно, на пример во рецензија на „Сајт на денот" и слично.

Благодарам на вниманието,
Филип Стојановски
(своерачно)

Овие ми се двете поинтересни точки. :)

И, да се вратам во денешно време... палам компјутер денес и гледам сум добил порака од некоја нова поштенска листа:

Welcome to the Lokalizacija_metamorphosis@metamorphosis.org.mk mailing list!

To post to this list, send your email to:

lokalizacija_metamorphosis@metamorphosis.org.mk

General information about the mailing list is at:
http://mail.metamorphosis.org.mk/cgi-bin/mailman/listinfo/lokalizacija_m...

...итн.

Јас не сум се претплатил сам на листава која ја води Метаморфозис, организацијата каде што работи Филип. Претплата ми траеше неколку часа. Набрзо откако ја видов пораката ја откажав претплатата.

Сега размислувам за тужба против Метаморфозис, но си мислам и да им дадам неколку дена да одговорат со понуда за вонсудска спогодба. А за Филип, не знам зошто тој како свесен и одговорен граѓанин, но и како еден од поглавните луѓе во Метаморфозис, не обратил поголемо внимание на активностите на неговата организација и/или неговите колеги. Се надевам само дека тој лично не е вмешан во овие активности на Метаморфозис.

Update: одговорот на Филип.

Коља има некој текст денес во Утрински (врска). Во принцип не сакам да гњавам за вавки работи на блог, ама испадна го прочитав, па нешто ми текна и така...

Вака почнува текстот:
Животот овде ни минува во чекање на подобри денови.

И потоа продолжува за тоа како сите влади имале милион причини зошто не тргала работата на поарно. (Ќе прочитате впрочем - ако ве интересира.)

Што ми беше мене зборот? Кога човек чека автобус, а автобусот никако да дојде, а човеков сака да стигне некаде, на крајот ќе види ќе не види, ќе трнге пешки, ќе фати такси, ќе стопира... зошто тоа не го прават луѓето, наместо бесконечно да ја чекаат владата?

Се сложувам, сите влади требало и треба да направат некои (помалку или повеќе) важни работи. Некои прават и глупости, наместо да прават нешто корисно и виновни се за полно работи. (Ќе се воздржам од давање примери.)

Она со што не можам да се сложам е ова чекањево. Кој се тие луѓе што цело време чекаат и зошто?

Секако, може да се обвинуваат владите (а и други фактори) за разни работи, но голем дел од проблемите во Македонија се предизвикани од... граѓаните дома и на работното место. Уништеното здравство, образование, култура, медиуми, јавни служби... не е (нити може да биде) исклучиво дело на владеачките гарнитури.

Пример, комплетно сјебаното високо образование (корупција + не во тек со остатокот од светот) нема врска со ниедна влада. Комплетно растурените амбуланти, искршени, исшкртани, валкани исто така нема врска со ниедна влада (забележете како и постари стоматолошки столови во приватни ординации изгледаат попристојно од некои понови на клиника). Доволни се овие примери ми се чини.

Ете тоа ми падна на памет и сега ми останува уште да завршам со некоја шизичка мисла како Коља кој на крајот го цитирал Конески. Еве, така послободно ќе го цитирам Вадим Левитин (еден американец кој беше дојден со албанците кога ги правевме тие работилниците):

Владата (за Владата на САД говореше Вадим) е неспособна било што да направи. Им дозволивме војна да водат, но ни тоа не знаат да го направат како што треба. Од Владата сакам само да не ми стои на патот. Тоа е се.

Дијалог е реципрочен разговор помеѓу две или повеќе лица.

Ивица Боцевски веќе изблогирал за неговиот најнов текст во Утринскски весник.

Човек оди офлајн и почнуваат на Интернет (добро де, и по весници) манифести некакви да се пишуваат... гад-дем.

Дамјан ми раскажува опасна калакурница се десила во блогосферата.

Тоа ме натера да се потсетам на една стара порака, испратена на nettime-l, како одговор на еден манифест испратен таму:

The truth is, no one really gives a fuck about manifesting on nettime. Publishing here is free and gives you near-zero stature. Don't waste your time and my time pretending that you're publishing in highbrow magazine with "influence". If I want to read that I'll buy one.

Nettime used to have a good "have something to say/pathological impulse to publish" ratio. Generic "capitalism bad something else good" essays are FUCKING BORING. NO ONE READS THAT. MAKES YOU LOOK DUMB AND NOT BEING LAID IN MONTHS.

Заменете, nettime so блогови - и нешто друго ако треба. :)

П.С. Начекав интернет и се распишав малку изгледа...

Ова време минатата година се откажав од дајл-ап интернет. Се вратив, очигледно, заради некои е-обврски, ама еве сега пак размислувам за вадење на модемот. Цела година ништо позначајно не се смени во врска со прашањето за Интернет, цени, можности за поврзување и сл.

Ова време минатата година исто така пишував еден текст за Интернет во државава. Лајт мотивот ми беше една мисла од Тимоти Лири:

Дали не е точно дека слободата во било која земја префектно се мери со процентот на персонални компјутери во рацете на поединците?

Оваа реченица е од стар текст, од 1986 година. Сигурен сум дека ако Лири беше жив денеска ќе го речеше истото само наместо персонални компјутери ќе речеше Интернет.

Поентата која сакав да ја направам тогаш е многу едноставна: На моќниците во нашата држава (владата, големите компании, политичките партии...) им одговара низок процент на пенетрација на Интернет, (а земајќи ги предвид високите давачки за хардвер, и (релативно) низок процент на персонални компјутери во земјава) од едноставна причина што тоа значи помалку слобода за граѓаните.

Интернет е свет на краеви. И во ситуација кога средствата за комуникација внатре во земјава (не можете да отидете никаде со воз, јавниот превоз не чини, бензинот е скап), а и на релација дома-странство се никакви (визи за сегде, а често забранети влез и во земји за кои не треба виза (види Хрватска)), Интернет може да биде нашата дупка за влез во чудесниот свет на... сè. Исто така, мрежата можеме да ја користиме за соработка. Ако веќе не можам да патувам низ земјава, едно WikiWiki на Интернет може да биде одлу(и)чен дом за сеќавање на нови луѓе и мислења и остварување на соработка, соработка која (и сега ќе бидам малку оптимист) можеби ќе вроди со нешто што ќе ја турне земјава кон подобро, притоа земајќи дел од моќта на пашите. И овде не мислам на некаква политичка револуција бла бла бла, туку баш на избегнување на тие работи и креирање вредност која ќе донесе дополнителен квалитет во нашето секојдневие. Нешто во смисла на она што еднаш го имам прочитано од Линус Торвалдс, дека тој (со развојот на Линукс) нема намера да го уништи Мајкрософт - тоа би бил само ненамерен спореден ефект (цело интервју, NYT).

Значи уверен сум дека тоа што немаме доволно Интернет е свесна одлука.

И сега назад на Тимоти Лири. Човеков има пишувано многу за слободата, авторитарните режими, мислење со своја глава итн. Цитат, 1990 година:

Горбачов беше вчудоневиден кога дозна дека голем дел од советската младина, по добивањето на слобода на печатот, повеќе беше заинтересирана за НЛО-и, панк-рок, астрологија и хашиш одошто за политички прашања.

Не знам што се случило подоцна со советската (сега руска, украинска... итн.) младина, ама прилично сум сигурен дека употребата на Интернет во земјава е отприлика на ова ниво. Дури и моментално жешките места изобилуваат со работи кои се sidestepping од политичките прашања. Општиот квалитет можеби не е нешто посебно висок, но може да се најдат и некои корисни дискусии, како и иницијативи за остварување на некои повисоки цели (кои не ми се допаѓаат многу-многу). Но, сè на сè, мислам дека добри работи се случуваат на македонскиот Интернет, земајќи ги предвид ограничувањата.

Прашањето што останува е кога ќе имаме малку повеќе слобода? Викендов е викенд на бесплатен дајл-ап Интернет и заради тоа им благодарам на мт.ком и он.нет. (Секако јасно ми е дека тие ова го прават од чисти бизнис побуди.) После долго време успеав на раат да искликам повеќе хипер-врски од вообичаено, да направам catch-up, да видам што се случува - и богами има што да се види, полно работи се случуваат. Но, ова завршува денес на полноќ и се враќа стандардната шема на мала/ограничена слобода. Така, до крајот на месецов најверојатно ќе го извадам модемот, а за да останам во тек, ќе нарачам некои книги, ќе читам така офлајн и ќе чекам некој да даде одговор на горното прашање.

На крај оставам уште една мисла за македонската блогерска заедница (која сака да порасне и да се надрасне) и другите чинители на нашиов Интернет. Повторно веќе цитираниот чичко:

If you write stoned, edit straight. If you write straigth, edit stoned.

Во интервју за zdnet (мртва врска), од 15 март 2006, Ебен Моглен, главниот правник на FSF објаснува што точно не е во ред со софтверските патенти:

Патентите, за разлика од авторските права, ги контролираат идеите, а не изразувањето. Душтата на движењето за слободен софтвер е повторна имплементација на фини работи кои ни текнале, без разлика како сме ги научиле или каде сме ги пронашле; и во светот на авторските права нема ништо лошо во ова. Можете повторно да имплементирате, опишете или изразите сè што сакате како што сакате. Кога пишувате сторија за весници или сторија за некоја веб страница, прашањето не е: Дали известувате за нечии туѓи вести? Прашањето е: Дали напишавте сопствена приказна?

Замислете свет во кој вестите се поседуваат на таков начин што, штом еден човек ќе извести за нешто никој друг не може да извести за истото во наредните 20 години бидејќи првиот човек кој известил ги поседува вестите. Ова е проблемот кој законот за патенти му го наметнува на софтверот.

Џон Дворак пишува колумни некаде на Интернет. Често тие колумни завршуваат како вест на Слешдот. Кога ќе завршат таму коментарите што се под тие вести во доминантен број се негативни. Слешдотерите не мислат добро за Дворак. Мислат дека пишува глупости. Мислат дека намерно го прави тоа за да привлекува посетители. Многу коментари, многу кликови до местото каде е колумната, многу промет, многу пари за Дворак. Некои слешдотери предлагаат вести за колумните на Дворак да не се појавуваат на Слешдот.

На македонските блогови актуелна е некоја песна од Неделно време од 05.03.2006 г. Го разгледував весникот кога излезе и не се сеќавам дека ја видов песната. Денес пак го разгледував весникот. Сега ја видов песната и ми текна дека и првиот пат сум ја видел, но во дел од секундата сум ја шкртнал како нешто нерелевантно. И, и денес не ја прочитав.

На македонските блогови во голема мера се дискутира со негативен тон за песната. (Може негде и со позитивен тон, ама ми се чини не видов такво место.) И додека сите дискусии за шовинизмот или правото на слободен говор се легитимни, не можам да не помислам на приказната за Дворак.

Ако е шунд, срање, лошо, зошто по ѓаволите му посветувате внимание и го правите релевантно во медиумската сфера?

Бев на blog.com.mk, колку да видам што се случува. Видов еден наслов „Мета-утопија“, го кликнав. Тоа е блогот на некој со име schizochronia. (Да можев да поседам повеќе на Интернет, веројатно ќе искоментирав нешто таму...) Од таму стигнав до makondo и Pattern Recognition. Додуше ги кликнав онака, името дека ми фати око. Некако тиња ми се чини што не најдов на ниеден од трите барем некаква информација или хинт за тоа кој човек стои зад блоговите.

Pattern Recognition... мислев ќе најдам нешто за Гибсон таму. Добро, не прочепкав по архивите. Некој ден ќе мора да напишам нешто повеќе за оваа одлична книга.

И додека го пишувам ова ја видов врската „наши блогови“ во моево мени која води до македонската гну/линукс планета. Ја имам додадено кога планетата беше голем дел од нашите т.е. македонските блогови. Сега е мал дел. :) Пркнаа работите со блоговите. Го менувам името на врската.

Денес заврши и последниот дел од конференцијата Е-Општество.Мк. Тоа беше дебатата за Е-Образование која се одржа во Универзитетот ЈИЕ ака Штул.

Библиотеката на универзитетот е едно пријатно место: компјутери, интернет, книги, книги, книги... Вкупниот број на книги, според каталогот на библиотеката, е нешто повеќе од 16 илјади. Од нив преку 11 илјади се на англиски јазик, околу 3 илјади на албански, околу 700 книги на македонски јазик. И покрај ваквиот однос на јазиците на застапената литература (т.е. доминацијата на јазик кој не е мајчин - англискиот), студентите успешно се снаоѓаат во вршењето на своите задачи и си го бркаат факултетот. Зошто тоа не е така и со Интернетот - големата светска библиотека (море и повеќе од тоа!) каде доминира англискиот јазик?

1. Содржината на Интернет

Q: Дали недостатокот на содржина на Интернет на македонски јазик (и дргите јазици кои се зборуваат во државава) е главната причина зошто имаме толку малку сурфери?

A: Најверојатно не! Секако, содржините на мајчин јазик се битни, и тие можат да придонесат до уште поголемо користење на мрежата, но луѓето се способни да учат и тврдењето дека Интернет не се користи бидејќи луѓето не знаат јазик е навредливо. Зар луѓето не можат да научат јазик доколку имаат потреба од него? Ми се чини дека во Македонија и така и вака најголемиот број на квалитетни содржини се достапни на некој странски јазик. Ако тоа не е англискиот, тогаш тука се српскиот и хрватскиот.

2. Пристапот до Интернет

Q: Дали скапите цени на Интернетот се главната причина зошто имаме толку малку сурфери?

A: Веројатно да! И како што бројот на читатели на квалитетни печатени медиуми е ограничен заради нивната висока цена, така и бројот на сурфери е ограничен заради скапите даски. Скапиот бензин луѓето си го заменија со ефтин плин. За жал, сеуште некој не измисли „плинеста“ замена за Интернет.

3. Нешто трето?

Q: Дали нискиот развој на земјава едноставно не бара Интернет?

A: Најверојатно да! Од каква корист ми се мене услуги за е-банкарство (на пример) ако воопшто немам пари на сметката во банка (или воопшто немам сметка во банка!)? Интернет не може да ја спаси Македонија. Таа треба сама да се спаси. Интернет може да биде само добра потпора во закрепнувањето.

4. Случајот Естонија, приватниот сектор и државата

Не знам зошто Естонија е толку омилен пример на македонските гласноговорници за е-ова-она. Таму демек приватните банки од комшии и сл. запнале и од Естонија направиле Е-стонија. Истото требало нашите банки и не знам уште кој приватник да го направат тука и до Македонија да се изроди нешто ново. Па добро луѓе, комшии на Естонија и се Шведска и Финска, а нас Албанија и Србија. Што да правиме со ова? А банките ни се такви едни намуртени институции кои што едвај, со големи стравови и стискања, си ја работат примарната дејност (види каматни стапки), не па да промовираат Интернет.

Кога општата слика не чини, крив може да биде само еден. Погаѓате, тоа е Владата. Впрочем јас во мојата стратегија немам „Создавањето можности за широка (за сите граѓани) достапност на Интернет“, туку има Владата во нејзината (стр 75):

4. Создавањето можности за широка (за сите граѓани) достапност на Интернет исто така претставува поставување на битните претпоставки и предуслови кои се неопходни за отпочнување со развојот на информатичкото општество. При тоа, без запоставување на економската (т.е. финансиската) страна на оваа активност, базичната идеја во оваа смисла претставува реализирањето на идејата дека пристапот на Интернет во денешно време претставува дел од групата на човековите права, што всушност значи дека пристапот на Интернет има карактеристики на јавно добро.

Последен пат кога проверив во литературата, за јавните добра се грижеше Владата - на еден или друг начин. И јас би рекол дека ефтин Интернет ќе има тогаш кога така ќе сака таа, а се дотогаш ама баш никој од нас кои не сме Владата не може да ги натера приватните компании да вадат онолку профит од пазарот на Интернет колку што сакаат и можат.

5. Слободен софтвер

Додека бројам страници, слободниот софтвер во стратегијата сепак се споменува само на едно место, во една, но долга реченица (стр 58):

Потребно е да се поддржи употребата на слободниот софтвер и софтверот со отворен кoд како јавно добро кое е достапно за сите граѓани особено преку правото на избор на платформа во формалното и неформалното ИКТ-образование.

Но, и тоа е супер. Можеме ли да понудиме нешто? Веднаш! Еден клик на К-менито и стигам до Edutainment (или Весело училиште како што си го преведувам јас) - одлично место за деца до 4-то одделение. Едно пребарување на Google, и ете проект кој е слободен софтвер, а кој е наменет за образование.

Недостасува содржина? Што велите на мк.Википедија? Тоа е слободна енциклопедија на која секој може да придонесува. Сакате план за зголемување на содржината? Еве: на децата од помалите училишни клупи им треба содржина, на оние од поголемите им требаат семинарски работи за собирање ЕКТС кредити. Зошто универзитетите да не направат преведувачките насоки од јазичните групи за преводи за семинарски да работат на статии од Википедија? Ајде. Лесно е, легално е и ќе има користи за сите. Малите ученици ќе добијат содржина на македонски, албански, турски... големите ќе научат како се работи со некои Интернет технологии (како што на пример е Wiki-то). Е-образование до коска!

Софтвер (слободен се разбира) на македонски јазик? Секако! Не ви се допаѓаат преводите? Ајде помогнете, пријавете грешки, дајте предлози. Edubuntu може целиот да биде на македонски за дел од секундата.

6. KB и autorun

Вака на крајов, ми текнаа уште 2 работи. Добро ќе сурфам на скап интернет, добро ќе најдам локална содржина на Интернет. Измерил ли некој колку точно тежат веб страниците кои македонските сурфери ги имаат на располагање на своите јазици? Пример, на страницата на Претседателот на Р. Македонија и треба цела вечност да се вчита на мојот бавен и скап дајл-ап. Слично е и со страницата на Владата. Мора ли да има толку слики, чуда, на страниците? Лудило би рекол.

И последно, Метаморфозис делеше дискчиња со НСИО на нив. Земав едно, го ставам во cd-rom, mount и се по ред и таму гледам куп .bat датотеки, бла бла бла, ми треба Windows за да видам што направиле. А позади на опаковката стои грбот и Република Македонија. Технолошки lock-in, кој нели, немаше да се случи. Додуше има една светла точка, .txt + UTF-16LE се повеќето докуметни (cat вади чкртки-пртки, но во Firefox изгледаат OK), па упорните можат да копаат таму-ваму и да видат што пишува. Другите можат да си најдат некое PDF на веб-местото на КИТ - кое што веќе (во 2013) не работи.

Тоа е тоа.