книги

Книгите од 2013: Non-fiction препораки за празниците

Tags: 

1. „На влекачите им било тешко отсекогаш.“

Твитав за ова и ми се чини дека е добро место да се почне овој новогодишен преглед на книги со The Power of Myth: книгата и тв серијата со Џозеф Кембел и Бил Мојерс ја покриваат основата на митологијата и некои нејзини современи импликации. Лесно е напишана и е одличен вовед за секој лаик во темата. Реков дека доживеав интелектуален оргазам кога го читав делот во кој што се објаснува „најдобрата книга што никој не ја прочитал“ — Финеганс Вејк на Џејмс Џојс. Видете го ако сакате овде. Исто така, во книгава беше и најдобриот цитат за новинарите и новинарството што го најдов оваа година (а новинарството е тема на постојан интерес):

Moyers: Then Along comes the journalist who has a license to explain things he doesn’t understand.

Campbell: That is not only a license but something that is put upon him — he has an obligation to educate himself in public.

2. „Општествената атмосфера е бремена со можност.“

Coding Freedom на Габриела Колман според многумина е најдобрата книга што ги истражува хакерите, нивните заедници, нивните мотиви и верувања. Исто така е добра почетна точка за некој што сака да се запознае со оваа тема или пак сака посериозно да ја проучува. Можеби централниот придонес на книгата е врамувањето на идејата за „политичкиот агностицизам“ или „тесно дефинираната политика“ на слободниот софтвер со јазикот на политичката филозофија.

Објавена е во духот на слободниот софтвер (под лиценца на CreativeCommons) и можете легално да си ја симнете.

3. „Никогаш не ја потценувајте моќта на Твитер и Фотошоп во рацете на луѓе мотивирани од предрасуди“

Потоа тука се и двете книги на Евгени Морозов: The Net Delusion и To Save Everything, Click Here. Прочитајте ги. Доаѓат како ладен туш после опиеност од моќите на Интернет(от). Морозов се смета за еден од ретките (ако не и единствен) глас на критика на идеите за „интернет слобода“ како што ги промовираат Западните влади и генерално на духот и мотивите на Силиконската долина. Тој исто така ги врзува своите аргументи во политичката филозофија и политичката економија. (За брз поглед на неговите ставови видете го op-ed-от што го напиша за FT пред неколку дена.)

3.1. Од истиот шешир тука се и Consent of The Networked, We Are Anonymous и The Geek Manifesto, три книги кои ги разлистав, но тогаш не ми се чинеа како доволно интересни за да ги прочитам.

4. „Пазарот нема единствена природна и нужно законска и институционална форма. Тој е историска еволуција и политички избор.“

Ако сакате да добиете различно мислење за Бувљакот под Кале, старо купујем и другите градски појави на неформалната економија тогаш морате да ја прочитате Stealth of Nations на Роберт Њурит. Книгата е истражуање на неформалните пазари од огромен обем — Сао Паоло, Лагос, но и Лос Анџелес. Можно е после книгата да не сакате да купите ништо повеќе од Zara. Можно е да решите да почнете свој бизнис. Лекцијата за носење од книгава е дека на пазарот, таков каков што е, сите услови и фактори се дел од играта: корупција — само уште еден трошок. Нашето наследство од државата на благосостојба не ни дава така лесно да го проголтаме ова.

5. „Скротумот е како резервен фрижидер во гаражата во кој што чувате само пиво. Ако имате резервен фрижидер, тогаш веројатно сте некој што очекува забава да се случи во секој момент.“

Доста со политичка економија. Ако сте за лежерно, провокативно четиво овие празници земете ја Sex at Dawn. Книгата на Кристофер Рајан и Сесилда Џета се обидува да ги разоткрие митовите за човековата сексуалност, моногамијата и разможувањето. Црпи примери од историјата човештвото и сегашноста на некои наши роднини. Контроверзна е. Веќе доби rebuttal со Sex at Dusk. Многу други научници велат дека научни наоди се жртвувани за таа да изгледа така пикантно како што е напишана. Се чита во еден здив.

6. „Како што вели еден пријател, често има нешто во преводот што не може да се долови во оригиналот.“

Distrust That Particular Flavor — збирката non-fiction текстови на Вилијам Гибсон. Прочитајте ја.

7. Со Kindle се чита послено од англиски. Но, читнав неколку (млади) македонски автори и на хартија. Ана Голејшка, Дарко Лешоски, Мане Манушев, Живко Грозданоски и Ненад Јолдески (имаат ли твитер?).

Не сум доволно вешт за да кажам некаква сериозна препорака за книгиве. Можам да кажам дека во секоја имаше делчиња што ми се допаднаа и на кои понекогаш се навраќам и делчиња кои што не ми се допаднаа.

Кои се вашите препораки?

Политизирање на автентичното

Tags: 

Дали хипстерот е дистанциран од политичкото во Македонија. Обид за дебата.

До сега во неколку наврати на блог сум потсетил на филмот „Јасна и присутна опасност“ за да направам поента дека припишаната припадност кон некоја политичка партија не мора да биде пресудно лоша за некоја активистичка активност:

Има што да се учи од холивудските филмови: Во „Јасна и присутна опасност“, Џек Рајан го советува американскиот претседател да не негира дека бил пријател со убиениот соработник на картелот во Колумбија. „Кога новинарите ќе прашаат дали сте биле пријатели“, вели Рајан, „речете им: не, бевме добри пријатели. Така ќе нема што да прашуваат“.

Овој пример сум го користел за фокусирање на дебата во врска со активностите на „Слободен индекс“, движењето против полициската бруталност и можеби и некои други работи. И сѐ уште ми се чини како убедлив аргумент. Во врска со последното на пример, кога ќе ви речат дека на пример ве поддржуваа таа и таа партија, можете да речете — да нѐ поддржуваат сите. Затоа што сите партии се против полициска бруталност.

Но, скоро се потсетив на книгата „Светото и профаното: Истражување на хипстерите“од Џејк Кинзи за која пред една година за Bookbox пишував краток осврт. Наеднаш помислив дека „аргументот на Рајан“ сепак можеби претставува превисока апстракција, т.е. дека тој модел со многу тешкотии може да се применува. Пасусот на кој што се присетив е:

Од боемите и дадаистите и авангардата од Европа, преку битниците и хипиците од Америка, па панкерите и хип-хоперите, авторот ја дискутира секоја контра-култура од нејзиното раѓање до нејзиното преминување во мејнстрим или пропаѓање. Во центарот на овие случувања е капитализмот и неговата способност да се адаптира и да се шири. Комодификацијата на културата и уметноста е најдобар пример за овие негови способности. Во една реченица „капитализмот го конзумира бунтот и плука конформизам заедно со профит, како тоа да е најпростата работа на светот“

Последната реченица ме натера да размислам што се случува во опкружување во кое капитализмот, оној домашниот, нема способност за ваква комодификација? Во Македонија нема технолошка или конфекциска компанија што може да го ожнее револтот и да направи профит од неговата подоцнежна продажба. Но, во Македонија има политички партии.

Сега „Аргументот на Рајан“ го прошируваме со „аргументот на Кинзи“. Заедно гласат:

Додека партиите го конзумираат бунтот и плукаат конформизам заедно со гласови. Бунтот може да се заштити од нив преку прифаќање на нивната сеопфатност, но притоа останувајќи фокусиран на својата активност.

Иако ова може да звучи како (некаква?) корисна дефиниција, сепак јасно е дека нејзино применување е премногу сложена или тешка работа. Да се вратиме кратко на Кинзи. Неговата поента е дека хипстерите се свесни за тоа дека капитализмот е таков успешен комодификатор. Нивната доминантна карактеристика, нивната автентичност, лесно може да биде комодифицирана. Затоа тие сакаат да го избегнат тоа. Иронијата и дистанцирањето се методите со кои тоа тие го постигнуваат.

Што значи тоа во домашни услови? Дали дистанцирањето и иронијата функционираат? Дали „ние не сме хипстери“ во САД има исто значење „ние не сме политички ангажирани“ (или слоганот од протестите против полициска бруталност „ние не сме партија“) во Македонија? Просто, дали хипстерите во Македонија се плашат да бидат политизирани, како што хипстерите во САД се плашат да бидат комодифицирани?

Не можам да набројам кои сѐ активности во земјава се повикале на „не-политичкото“, но ми се чини дека нивниот број е голем. Да се остане по страна. Кинзи вели дека хипстерската контра-култура е циничен обид да се донесе нешто ново и е неуспешен. Во контекст на окупацијата од страна на политичките партии со „Прво како трагедија, а потоа како фарса“ може да се гледа на „прво СКМ, а потоа СДСМ-ДПМНЕ“. Не верувам дека и кај нас дистанцирањето и иронијата може да донесе нешто ново. Подобро да почнеме да бараме други решенија. Можеби, посилно инсистирање на аргументот на Рајан, а помалку страв од аргументот на Кинзи. Можеби нешто друго. Во секој случај инсистирањето на тоа дека „не сме политички“ веројатно не води никаде.

Моите омилени книги

Tags: 

Читам постојано. Читам во секоја прилика кога не одам или не сум одговорен за управување со возило. Кога сум во автобус ми се случува и да ја промашам станицата. Читам на англиски и на македонски. Читам се. Вообичаено читам 2-3 книги истовремено. Со нив заедно го читам и секојдневниот волумен на текстови од интернет: блогови, статии и слично. Понекогаш го читам и македонскиот дневен печат.

Мојата читачка навика се создаде во раните деведесети години. Бев 3-то или 4-то одделение кога за прв пат влегов во библиотеката „Другарче“ во Карпош 3. Не се сеќавам кој и како ја одбра книгата, но „Славните морепловци“ стана мојата омилена книга, или барем мојата омилена книга ако се одредува според тоа колку пати сум ја прочитал [десетина пати].

На ова се сетив деновиве кога случајно се најдов во разговор за книги. Ја побарав книгата на интернет страницата на градските библиотеки и дознав дека [најверојатно] станува збор за роман на рускиот писател Николај Чуковски. Книгата на која се сеќавам навистина е книга за познатите морепловци. Имињата на кои се сеќавам се Џејмс Кук и Абел Тасман. Сеќавањето на книгата буди убави чувства.

Но, зошто оваа книга? Неколку дена размислувам токму за ова. Зошто морепловците, а не на пример „Шеќерна приказна“ или било која друга книга наменета за 10-годишници? Одговорот ми се чини е, колку што се сеќавам и сега, дека тоа е книга за патувања и откривање на нови светови, места и луѓе. Моето прво летување заврши - уште пред и да започне - со запаление на белите дробови. Подоцнежните летни распусти никогаш не ме однесоа подалеку од македонските села. Бев заглавен во Скопје сѐ до моите доцни 20-ти години. Ми се чини дека прв пат излегов од земјава кога одев во Белград на една конференција за локализација на слободен софтвер некаде во 2005-2006 година.

Така, книга за патувања и истражувања напишана како голема авантура би била каква-таква можност за прошетка подалеку од локалниот пејсаж. Бродот отпловува во непознати води и патувањето е долго и неизвесно. Конечно, ете копно на хоризонот. Бродот се закотвува. Свежа вода и овошје за екипажот. Непозната цивилизација се открива пред нив. Какво доживување!

И тоа е доживување што ете, сфаќам, се повторува. Нешто подоцна, во времето кога интернет со брзина од 56k беше луксуз, патувањата низ мрежата ги дополнував со книгите на Вилијам Гибсон. Сајберспејс. Се вклучуваш. Имаш пристап до сите информации. Можеш да стигнеш секаде во светот. Екранот, или интерфејсот за поврзување на мрежата, е твојот личен брод. Клик. Клик. Можеш и да направиш некое добро дело додека си таму - барем во светот на Гибсон.

Патувањата се моите омилени книги.

Текстот е објавен на РСЕ: http://www.slobodnaevropa.mk/content/article/24944412.html

Накратко за исходот од мнозинско-малцинските политички и оружени борби по СФРЈ

Tags: 

Ми се чини корисно навраќањето на пишувањата на Дејан Јовиќ за причините за распадот на Југославија како и на други теми, како што е војната во Македонија во 2001.

Посебно, тука интересна е расправата за правата на малцинствата и мнозинствата, или со социјалистичката терминологија на СФРЈ за етничките групи и конститутивните народи. Како што сум прибележал и порано принципот на нема-мнозинство / нема-малцинство во СФРЈ е една од најинтересните особености на државата. Ова дури не е ни само замислен принцип, туку, како што наведува Јовиќ, навистина сите групи (дури и Србите) биле малцинство во однос на сите други во државата.

Згодно ќе биде да се потсетиме на неколку забележителни цитати:

„Po kojim god se kriterijima prava manjina uspoređivala, socijalistička bi Jugoslavija bila iznad, ne ispod, onoga što su manjinama (kao takvim, dakle ne članovima manjinskih grupa kao građanima!) ponudile zapadno-evropske zemlje i Sjedinjene Američke Države. Uvođenje zapadnih standarda tretiranja manjina, prema tome, znači oduzimanje nekih prava i statusa koji su bili jamčeni za vrijeme socijalizma, a ne proširenje tih prava. Nije čudno, stoga, da Albanci na Kosovu, baš kao ranije i Srbi u Bosni i Hrvatskoj odbacuju razne zapadnoevropske prijedloge, smatrajući da time gube mnogo, a ne dobivaju ništa; ništa osim liberalne demokracije, za koju – kao što je već objašnjeno ranije u ovom tekstu – nikad nisu mnogo marili.“

„Separatistički nacionalisti, poput Tuđmana, osjećali su da je demokratska Jugoslavija smrtna opasnost za hrvatski nacionalizam. Demokratska bi Jugoslavija stvorila jugoslavensku političku naciju i ne bi dopustila postojanje više političkih nacija na istom prostoru gdje ona postoji. Hrvatska nacija bila bi kulturalna kategorija, koja bi opstala kao lingvistička, religijska, možda i ekonomska zajednica, ali bi izgubila status koji je imala u socijalističkoj Ju goslaviji. Ne samo hrvatska nego sve jugoslavenske nacije (uključujući srpsku) postale bi u demokratskoj Jugoslaviji ono što jesu – manjina stanovništva. Nacionalizam bi bio dopušten, ali bi nasilje bilo zaustavljeno.“

и

„Njihovo [на сепаратистичките националисти м.з.] je pitanje bilo logično i glasilo je, da parafraziramo Vladimira Gligorova, zašto bismo bili manjina u velikoj državi, kad možemo biti većina u maloj? To je pitanje razbilo Jugoslaviju, a potom bi – da nije bilo međunarodne intervencije – razbilo i Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku, Makedoniju, te SR Jugoslaviju (posebno Srbiju).“

Сето ова е интересно затоа што може да се искористи за after-the-fact преглед на државите што се создадоа од / по СФРЈ и посебно за тоа што меѓународната заедница дозволи да се случи на различни места каде што етничкиот микс беше (а некаде и сѐ уште е) изразен.

Велам значи, ова ќе биде after-the-fact преглед, без да навлегувам во причините за тоа зошто баш така нешто се случило и / или некои други последици [но, можеби ќе биде корисно за некои идни текстови]. Значи низ призмата на прашањето на Глигоров, прибележуваме кому му успеа да стане мнозинство во мала држава, по принципите на западната либерална-демократија:

Словенија ✔
Хрватска ✔
Босна и Херцеговина ✗
Србија ✗ (но, мошне веројатно Косово ✔, остатокот од Србија ✔)
Црна Гора ✔
Македонија ✗

Пазарот и исламот, некогаш и сега

Tags: 

Во книгата „Долг“ [за која веќе пишував два пати: 1, 2], Дејвид Гребер ја истражува улогата на парите, долгот, односите меѓу стопанството и државата, и нивната улога во развојот на пазарите. Посебно интересно е да се прочита делот за средновековното доба на Блискиот Запад т.е. исламскиот арапски свет кој за големите цивилизации на Индија и Кина се наоѓа на запад. Средновековниот ислам, вели Гребер, ентузијастички ги прифаќа законите кои ги гледа како религиозна институција, но ја гледа владата како несреќна нужност, институција која вистинските верници би требало да ја избегнуваат.

Во овој свет, на владата се гледа како на воена сила, потребна можеби за да ја брани верата, но во основа таа е надвор од општествто. Од друга страна, исламот од почетокот има позитивно гледање на трговијата. Дури и Мухамед го започнува својот возрасен живот како трговец и ниеден исламски мислител никогаш не ја смета чесната потрага по профит како нешто неморално или штетно за верата. Пазарите функционирале на репутација, а договорите се склучувале со ракување. Всушност, целата економија функционирала без државни механизми за присилба, без полиција да ги уапси тие што ќе направат измама, без извршители да го запленат имот на должникот. Славењето на трговците кои што биле главните актери на овие средновековни пазари е првата популарна идеологија за слободен пазар.

Гребер вели дека идеалите никогаш не треба да се мешаат со реалниста и дека пазарите некогаш биле целосно независни од владата. Исламските режими се обидувале да ги применат вообичаените стратегии за манипулирање на даночната политика или за интервенции во трговското право. Сепак постоело силно чувство дека тоа тие не треба да го прават. Еднаш ослободена од античките чуми на долг и ропство, локалната чаршија станала, во најголема мера, нависокиот израз на човековата солидарност и нешто што постојано треба да се чува од државен упад. Според зборовите на Пророкот, во ситуација на слободен пазар цените зависат од волјата на Бог [за оние кои не го знаат економоскиот канон, основоположникот на економијата - Адам Смит - слично вели дека невидлива рака го регулира пазарот].

Да го затвориме сега кругот со објаснување зошто сето ова цитирање на „Долг“. Во документот „Evaluation of EC Country Strategy: FYR Macedonia 1996-2001“ [pdf има на Интернет], авторите се осврнуваат на економија на Р. Македонија и велат: „Економијата останува поделена помеѓу големи фирми загубари кои се во државна сопственост, помогнати со субвенции, и од друга страна сектор на мали и средни претпријатија кој е динамичен и често надвор од формалната економија, и избегнува да плаќа даноци. Справувањето со оваа дихотомија е отежнато поради фактот што работниците во првиот се воглавно етнички Македонци, а во вториот воглавно се етнички Албанци.“

Би било премногу за сигурно да речам дека навистина Исламската традиција на немешање на државата во пазарот е заслужна за ваквата поделеност на економијата на Македонија како што ја оцениле авторите на горниот извештај. Сепак, ми се чини дека сличноста помеѓу двата описа на секторот кој постои надвор од државата [оној во средноит век и оној кај нас] е очигледна.

На крај, можеби сите оние маалски коментари дека кога на пазарче си купуваш од Албанец добиваш почесна услуга имаат и подлабоко значење.

Цената на животот

Tags: 

По цена [хех] на тоа да заглавам во за мене недоволно познатата територија на антропологијата, се навраќам уште еднаш на книгата „Долг“ од Дејвид Гребер. Книгата го следи развојот на парите, долговите, стопанствата и државите во изминатите 5.000 години. Од Месопотамија до фискално-финансиската криза што сѐ уште трае, широчината на темата што книгава ја обработува отвара исто толку нови прашања колку што нуди одговори на старите.

Колегата, и по сѐ изгледа пријател на Гребер, Кит Харт има напишано опширен есеј кој е рецензија и за книгата и за авторот. Од него ми се чини корисно [за целта на овој текст] да го извлечеме следниов коментар:

„Првата од овие грижи (за книгата „Долг“) се однесува на претпочитањето на Гребер да ги групира заедно државите, парите, пазарите, долгот и капитализмот, заедно со насилството, војната и ропството како нивни природни придружници.“

Ова ќе биде и задршката за мојата неукост во врска со примерот што следи.

Еден од клучните аргументи на Гребер е дека пазари на кои се разменуваат пари за добра и обратно, а наспроти востановениот економски канон дека тоа се појавува природно поради нужноста на економските односи, се појавуваат само кога државите кои војуваат создаваат големи платени армии чии припадници се расцепени од локалниот контекст. Ова значи дека тие единствено можат да набават добра на пазари каде довербата не постои, т.е. пазари каде готовината има единствено предимство пред кредитот [рабушот]. Ова е единствената ситуација во која парите како такви имаат своја вредност, односно кога всушност има поента човек да „има пари“, и кога конечно сечија и секаква вредност може да се изрази во пари [и оттука, на пример, робовите, платените војници, работниците].

Наспроти овие, како што ги нарекува Гребер, комерцијални стопанства, постојат и човечки стопанства. Во човечките стопанства, луѓето се во центарот на односите, и ниту еден човек не може да биде сметан за еквивалентен со друг човек или друго нешто. Во овие стопанства со парите не може да се купат луѓе [но, ни предмети кои се од посебно лично значење за луѓето]. Напротив, парите служат да се искаже токму тоа дека купувањето на луѓе е невозможно. Се разбира, пазари постојат во ваквите стопанства, но тие функционираат на рабуш, т.е. парите постојат, но само како пресметковно средство и немаат вредност надвор од тоа.

Според Гребер, историјата на човештвото, според тоа каква улога имаат парите, може да се подели на едвај пет периоди: добата на првите аграрни империи (3500-800 г.п.н.е.), Axial Age [не знам како е на македонски] (800 г.п.н.е – 600 г.н.е), средновековието (600-1450 г.н.е.), добата на големите капиталистичи империи (1450 – 1971 г.н.е.), и последниот период, овој кој сега го живееме, кој гледано на оваа историска скала само што започна. Значи, наизменично, периодите се рабуш, пари, рабуш, пари и рабуш, но за последново, нужно поради истата историска скала не знаеме како ќе се разоткрие.

Капитализмот кој го знаеме, или во најмала рака подразбираме, според Гребер е добата кога во Кристендом [христијанска Европа] се случила трансформација на моралните мрежи помеѓу луѓето, кои претходно меѓусебно си помагале и си верувале, преку наметната моќ на државата, која ги обезличила тие односи и како основен принцип ја вратила недовербата, но и промовирала парите како цел сама за себе. Тоа е време кога долгот во пари станува кривично дело – во Кристендом имало преполни затвори во кои казна издржувале луѓе кои некому должеле пари [златници и сребренци].

По овој, можеби и сложен[?], вовед еве што ме поттикна да го пишувам сето ова. Во книгата има пример од пишаната историја на Англија од 1660 година за некоја Маргарет Шарплес која е обвинета за крадење ткаенина од која си сошила палто. Записот вели дека таа се спогодила за ткаенината да донесе залог во добра додека да прибере точно пари, но сопственикот на продавницата наскоро се премислил од овој договор и ја тужел за износот од 22 шилинга кои ги барал во пари.

Читајќи го ова од некаде се сетив на македонската драма „Парите се отепувачка“ од Ристо Крле. Еве што знаеме за драмата: Напишана е во 1937 година. Крле на напишал откако се вратил од десет години долгата печалбарска работа каде ја чул приказната за родителите кои си го убиваат својот син – печалбар, откако тој полн со пари се враѓа во родното село. Печалбарската работа на Крле е во период по три војни на овие територии: двете Балкански и Првата светска војна.

Поаѓајќи од ова и со аргументите на Гребер на ум, по овие војни, за прв пат некоја држава воспостаува капиталистичко стопанство на Балканот, бидејќи Отоманската империја била феудална [и релативно имала мир во рамките на своите граници] речиси до самиот крај. Трите војни, за прв пат по долго време на овие територии, го истакнале значењето на парите надвор од нивната пресметковна функција. Воспоставувањето на новото капиталистичко владеење наскоро потоа ја зацврстило нивната улога бидејќи го истуркало стопанството на рабушот и создало услови за почеток на процесот на отуѓување помеѓу луѓето.

Еве што пишува Ристо Крле во „Парите се отепувачка“:

МИТРЕ: (оди пак го поткрева капакот од куферчето и на Мара која му застанала над главата). Митрејце, жено... што велиш? Мене ми се измеша умов!... Ова е пара!... Пара е не е играчка!
МАРА: (Сфаќајќи му ги мислите, да би го спасила од створената ситуација му сугестира). Што да не сакаш да му земеш неколку жолти?
МИТРЕ: Не знам што сакам, (ја зема главата во обете раце) главата ми е како бутин! (Седнува на големиот куфер, покрај малото, и очите не ги тргнува од него). Бреее... куче дете. За малку време што пара спечалило!... (Оди и повторно наслушнува дали спие Анѓеле). Кај го натера врагот да дојде, ќе ме стави во некој грев...
МАРА: Е, добро, де... земи му неколку, кога ти останаа очите во нив, и ајде да си легнеме.
МИТРЕ: Митрејце, жено, што мислиш ти се печалат толку пари за пет-шест години?
МАРА: Мака...
МИТРЕ: Мака ја! (Како на уше). Ова куче не ги има само спечалено, слушај ме ти мене! Овој има отепано некого за да дојде до овие пари! А кога тој можел некого да отепа што јас не би отепал него и да станам богат човек? Како ги спечалил — така нека ги загуби! Секирата на ова куче!

Водјеќи се од „Долг“, во човечко стопанство, еден човек не би убл друг човек за пари, бидејќи парите немаат вредност сами по себе. Но уште повеќе, убивањето би било можно и дозволено само ако човекот е откорнат од својот општествен контекст и ако неговите врски со заедницата се прекинати. Понатаму, во бројните примери за човечки стопанства низ историјата, Гребер цитира практики кои укажуваат на тоа дека дури и кога некој човек убил некој друг во некаква расправија или ако на друг начин се сметал за одговорен за неговата смрт, парите [во различни форми] служеле пред сѐ за признавање дека убиството, т.е. одземениот живот, создава долг кој не може да се плати.

Од друга страна, Томас Хобс, англискиот филозоф кој е еден од првите теоретичари за денешните држави и општества, објаснува дека дури и да сме свесни за долгорочните користи од нашето примерно однесување, нашите краткорочни интереси се секогаш такви што убивањето и пљачкањето се најочигледните профитабилни активности. Затоа државата е таа што нѐ доведува во ред, а таа држава од времето на Хобс па наваму е капиталистичката држава [која, понатаму, го одржува пазарот со помош на парите што ги прави задолжителни, пред сѐ, преку побарувањето за даноци кои имаат сѐ поголем и поголем опфат].

Со „Парите се отепувачка“ Ристо Крле не е само еден од основополижниците на македонската литература, туку можеби е и првиот критичар на капитализмот.

Транзицијата како скршени ветувања

Tags: 

На транзицијата во Р. Македонија може да гледаме како на двослоен процес. Прво, тоа е политичката транзицијата од социјалистичка федеративна единица кон самостојна демократска држава. Второ, тоа е економската транзиција од самоуправна економија кон пазарен капитализам. Ги користам овие термини помалку слободно и можеби тие не ги опишуваат најпрецизно сите процеси, но мислам дека се доволно илустративни за да го означат период пред и по 1991 година, и како такви ќе послужат на целта на овој текст.

Нормативната цел на транзицијата, секако, е [или би требало да биде] приклучување на Р. Македонија во групата на т.н. „нормални држави“, т.е. развиени држави од Западот, со економски раст и развој и политички права и слободи. Ова всушност е ветувањето на транзиција – дека на крајот на овој мачен процес, Македонија ќе биде во добро државно друштво и дека нејзините граѓани [или барем нивните деца] ќе ги уживаат плодовите на нивната мачна работа и ќе живеат подобро од кога било. Сега кога транзиција [барем формално] е завршена [бидејќи условите на пазарно-ориентирана демократија се задоволени], останува да оцениме и дали ветувањето е исполнето.

Во неговата одлична книга „Долг“ [за одлична рецензија видете овде], Дејвид Гребер го следи развојот на парите и менувањето на човечките односи како последица на тоа. За нас во овој контекст потребна ни е анализата за напуштањето на кејнзијанските економски политики во 1970-тите години и скорашната финансиска криза. Гребер вели дека реформите на Роналд Реган во САД и Маргарет Тачер во Велика Британија, т.е. збирот на политики што подоцна го добија називот „неолиберализам“, се начинот на кој што во државите на благосостојба е објавено дека „сите претходни договори се откажани“. Тука се мисли на договорите помеѓу граѓаните [но пред сѐ работниците] и државата дека ќе има работни места и права на работниците, бесплатно образование и здравство, економска безбедност итн. До 1990-тите, вели Гребер, сите имаа политички права, но тие права станаа економски безначајни. За да се заменат овие, на граѓаните има се ветува дел од капиталистичкиот сон – секој може да биде капиталист. Но, финансиската криза, го крши и ова ветување. Сите не може да поседуваат ни куќа, а камо ли акции во корпорации или растечки стартапи.

Во нашиот контекст, правата, како избори, повеќе партиски систем и слично, исто така беа испорачани во 1990-тите. Сепак, она што важеше за земјите од „глобалниот југ“ во тоа време не важеше за Македонија. На пример, жените и во СР Македонија можеа да гласаат или одат на факултет, а истото важеше и за сите етнички групи политички-идеолошко дефинирани во контекстот на тогашната држава. Она што се случи во Македонија, покрај промовирањето на новите права [избори, повеќе партиски систем], вклучи поништување на некои претходни права. Во оваа смисла, поништувањето на правата на Албанската етничка заедница [од концепот на СФРЈ/СРМ според кој нема-мнозинство и нема-малцинство, во концептот мнозинство и малцинства, па до Охридскиот договор (за повеќе може да се види во „The Macedonian–Albanian political frontier: the re-articulation of post-Yugoslav political identities“)] и нивното повторно освојување е централната политичка битка во Македонија изминативе 20 години. Тоа е исто така највидниот доказ за тоа дека транзиција го прекршила своето ветување во политичката сфера – за подобри услови за живот од претходно за сите граѓани на Република Македонија. Со терминологијата на Гребер, македонската транзиција не успеала да одржи макар и економско безначајни политички права. Напротив, таа укинувала таму каде што сме биле и понапред.

Неолибеларните економски политики што започнуваат уште во 1991 и го доживуваат својот подем во следната декада, а посебно по 2001 година само ја дополнуваат оваа слика. „Кризата на вклучувањето“ - неуспехот и неможноста да се обезбеди благосостојба, доаѓа на нашата врата истовремено со ветувањето дека добрите времиња се тука некаде, зад аголот. Но, транзицијата обременета со неолибералните реформи недвосмислено го крши ветувањето кон работниците за економската благосостојба. Во оваа смисла можеби е уште полесно да се разбере Славој Жижек кога вели на штрајк денес се осмелуваат да одат судиите, лекарите, полициските службеници и државната администрација. Тоа се единствените преостанати групи за кои ветувањето за економска благосостојба не е сѐ уште целосно скршено. Но, за останатите тоа одамна е завршено. Најдобар показател за ова е веројатно статистичкиот податок за Индексот за човековиот развој чии вредности одат надолу иако бруто домашниот производ, барем во скоро време оди нагоре.

Гребер вели дека ако движењата од турбулентните 1960-ти години ги гледаме како барања за вклучување, тогаш тие движења подразбираат дека политичката еднаквост е безначајна без некое ниво на економска безбедност. Транзицијата во Македонија тогаш е комплетно спротивен процес. Таа не успеа да ги одржи ни политичките права, ниту да ја осигура економската безбедност на граѓаните на Македонија. Дожиевавме да ја посведочиме борбата за првото во некоја форма, но и таа е далеку од готова. За второто веројатно ќе треба да почекаме уште некое време. Затоа единствено може да се заклучи дека ветувањата кон нас не се исполнети. Тие се скршени. Со зборовите на Др. Мартин Лутер Кинг јуниор [како што е цитиран во истава книга]: „државата [Америка] ни даде [на црнците] лош чек. Тоа е чек што се врати со ознаката 'недоволно пари'“.

Републиката ни должи.

Зошто „хипстер“ е секогаш некој друг?

Tags: 

Да го забележам и овде. Уште еден текст за Букбокс (прв пат беше за „Милијардата од дното“). Овој пат за книгата на Џејк Кинзи „Светото и профаното: истражување на хипстерите“. Тука.

Универзитетска независност и волшепства

Tags: 

Помеѓу растењето и созревањето, создавањето пријатели и првата љубов, возбудливите приказни и невообичаените вештини, магијата и борбата помеѓу доброто и злото, книгите и филмовите за Хари Потер носат уште една важна тема во себе.

Тоа е независноста на академијата.

Дека ова е важна тема се насетува уште во „Одајата на тајните“ кога Лусиус Малфој заканувајќи им се на другите гувернери на Хогвартс успева, макар и привремено, да го разреши главниот професор Дамблдор. И уште еднаш потоа во „Затвореникот од Азкабан“ кога во невоља поради своите часови ќе се најде професорот со кратка кариера Хагрид.

Но, веќе во „Редот на Фениксот“ мешањето на Министерството за магија во работата на Хогвартс станува главно прашање. Уште на почетокот на учебната година (и на книгата), новоназначената професрока, поранешна службеничка во министерството, Долорес Амбриџ држи говор во кој ги опишува новите задачи во наставата. Хари збунето ќе забележи дека говорот личи на „куп вафли“. Хермиона брзо ќе го поправи дека „важни работи се кријат во вафлите“. Министерството се меша во работата на Хогвартс, ќе заклучи таа. И наскоро учењето ќе се претвори во препишување, а Амбриџ ќе го замени Дамблдор на раководната академска позиција.

Конечно, во „Смртоносните дарови“, Хогвартс е последната линија на одбрана од Волдеморт. Битката не ја водат само професорите волшебници и нивните ученици, туку и камените чувари на училиштето и духовите од минатото. Се чини како Хогвартс и неговите академски жители да се едно во одбраната на својот свет од мрачните сили на господарот на темнината. Со зборовите на Миневра Мекгонагал, тие „ја исполнуваат должноста кон училиштето“.

Слика од: http://favim.com/image/83385/.

Хогвартс, школата стара илјада години, местото каде што сите млади волшебници го учат занаетот, е замислена како корисна алатка за креирањето на заплетот во овие (не сосема) младински дела. Но, таа е и местото каде личните и политичките интереси се судиираат со образованието на младите луѓе, и каде општеството ја зазема последната стража и ја води последната битка против назадните сили.

Сето ова можеби тешко се забележува низ шареноликите волшепства, но пораката е тука. И речиси во сите случаи Хогвартс успева да изнајде сили да се одбрани и засили одвнатре, со помош на своите професори и ученици. Уште повеќе, не само да опстане спроти моќните интереси, туку и да предизвика промени на подобро во целото (волшебничко) општество.

Ако имате осумнаесетина години, тогаш веројатно сте израснале со Хари Потер. Ако имате осумнаесетина години, тогаш и добредојдовте на универзитетите.

Текстот е објавен на РСЕ.мк.

Појаснување: Текстот е напишан и пратен до РСЕ на крајот на август 2012. Да се објави на почетокот на академската година е одлука на тамошното уредништво. Поклопувањето со дебатата за автономијата на УКИМ и настаните со МПЦ е навистина среќна случајност.

Текстот исто така е пренесен на off.net.mk.

Дополнителни пишуванки на темата: „За Хари Потер и универзитетот“ и „Сиже за #молебенот и #УКИМ“ беа достапни на сервисот posterous.com кој што во меѓувреме е укинат.

Право да читаш

Tags: 

Се чини сите деновиве пишуваат на тема ACTA, па за овој текст да не биде повторување, се вртиме кон Ричард Сталман и неговиот пророчки есеј / расказ насловен „Право да читаш“.

Текстот е спекулативен увид во државно-корпоративната контрола над употребата на компјутерите. Напишан е во далечната 1997 година и до скоро беше сметан за „само уште едно парче научна фантастика“. Но, како што вели Вилијам Гибсон, реалноста е често пати почудна од она што и најлудата научна фантастика пробува да го предвиди.

Текстот е пренесен во целост подолу.

Право да читаш

(Од „Патот кон Тајхо“, колекција на текстови за предвесниците на Лунарната револуција, објавени во Луна Сити во 2096.)

За Ден Халберт, патот кон Тајхо започна на факултет - кога Лиза Ленц го замоли да ѝ го позајми неговиот компјутер. Нејзиниот беше расипан, и доколку не успееше да позајми друг, ќе паднеше на семестралните испити. Не се осмелуваше да праша никого освен Ден.

Ова му наметна дилема на Ден. Мораше да ѝ помогне - но доколку ѝ го позајмеше компјутерот, таа ќе можеше да ги прочита неговите книги. Покрај фактот што можеше да оди долги години во затвор доколку му дозволи на некој друг да ги прочита неговите книги, идејата сама по себе го шокираше. Како секој, уште од основно училиште беше научил дека позајмувањето на книги е валкано и погрешно - нешто што само пиратите би го направиле.

И немаше многу шанси да се спаси од СПА - службата за заштита на софтвер. На часот по софтвер, Ден научи дека секоја книга има надгледувач за авторски права кој ја известува службата за Централно лиценцирање за тоа кога, каде и од кој ја чита секоја книга. (Тие ги користеа овие информации за да ги фатат пиратските читатели, но исто така и за да ги продаваат информациите за личниот интерес на читателите на продавачите.) Следниот пат кога неговиот компјутер ќе биде вмрежен, Централно лиценцирање ќе дознае. Тој, како сопственик на компјутерот, ќе добие најстрога казна бидејќи не презел чекори за спречување на криминалното дело.

Секако, Лиза најверојатно немаше намера да ги чита неговите книги. Можеби компјутерот ѝ требаше само за да ја напише семинарската работа. Но, Ден знаеше дека таа доаѓа од семејство од средната класа и дека едвај ги покриваше трошоците за школувањето, а камо ли и оние за читањето книги. Можеби ќе успее да дипломира само доколку ги прочита неговите книги. Тој ја разбираше оваа ситуација: и тој самиот мораше да позајмува пари за да ги плати сите трудови на истражувачите кои ги читаше. (10% од тие плаќања беа наменети за авторите на тие трудови и бидејќи Ден целеше на академска кариера, се надеваше дека неговите трудови, доколку бидат доволно цитирани, ќе му донесат доволно пари за да го врати заемот.)

Подоцна Ден ќе научи дека постоеше време кога секој можеше да оди во библиотека и да чита весници, па дури и книги без да мора да плати. Постоеја независни учени луѓе кои читаа илјадници страници без да добијат владини грантови за користење на библиотека. Но во 1990-тите и комерцијалните и непрофитните издавачи почнаа да наплаќаат за пристап до содржината. До 2047 година библиотеките кои нудеа бесплатен јавен пристап до литература беа само далечно сеќавање.

Секако, постоеја начини да се заобиколи СПА и Централно лиценцирање и секако тие беа нелегални. Ден имаше соученик на часот за софтвер, Френк Мартучи, кој беше дошол до нелегална алатка за дебагирање, која ја користеше за да го излаже кодот на надгледувачот за авторски права кога читаше книги. Но, тој им кажа на многу пријатели за тоа и некој од нив го предаде на СПА за награда (студентите кои имаа долгови лесно беа намамувани во предавство). Во 2047, Френк беше во затвор, не за пиратско читање, туку за користење на дебагер.

Подоцна Ден ќе научи дека постоеше време кога секој можеше да има алатки за дебагирање. Дури постоеја бесплатни алатки кои можеа да се добијат од CD или преку Интернет. Но обичните корисници почнаа да ги користат за да ја заобиколат заштита за копирање и еден судија пресуди дека тоа станало основна употреба на тие алатки во праксата. Ова значеше дека тие се нелегални. Програмерите на тие дебагери беа испратени во затвор.

Секако, на програмерите сè уште им требаа алатки за дебагирање. Производителите на вакви алатки во 2047 дистрибуираа ограничен број на копии и тоа само на официјално лиценцирани програмери. Дебагерот кој Ден го користеше на часот по софтвер беше зад посебен огнен ѕид за да може да се користи само за време на часот.

Исто така беше возможно заштита да се заобиколи доколу се инсталира модифициран системски кернел. Ден подоцна ќе дознае за слободните кернели, дури и целосни слободни оперативни системи, кои постоеја околу крајот на векот. Но, овие не само што беа нелегални, како и дебагерите, туку и кога човек би имал таков оперативен систем не би можел да го инсталира без да ја знае администраторската лозинка на неговиот комјутер. А таа информација не ја кажуват ни ФБИ ни корисничката поддршка на Мајкрософт.

Ден заклучи дека просто не може да ѝ го позајми копјутерот на Лиза. Но, бидејќи ја сакаше, не можеше да одбие да ѝ помогне. Секоја можност да разговара со неа го исполнуваше со блаженство. И тоа што таа одбра да го праша него за помош, можеби значеше дека и таа го сака него.

Ден ја разреши дилемата правејќи нешто уште помалку замисливо. Ѝ го позајми компјутерот и ѝ ја кажа својата лозинка. Вака, ако Лиза ги чита неговите книги, Централно лиценцирање ќе мисли дека тој ги чита. Ова сè уште беше криминал, но СПА не може автоматски да дознае за тоа. Може да дознае само доколку Лиза го издаде.

Секако, доколку училиштето дозне дека тој ѝ ја кажал лозинката на Лиза, тоа ќе биде крај за нивното образование, без разлика на тоа за што точно Лиза ја користела лозинката. Политиката на училиштето беше дека секое пореметување на надгледувањето на употребата на компјутери од страна на студентите е основа за дисциплинарни мерки. Не беше важно дали си направил нешто лошо. Прекршокот ја оневозможуваше администрацијата да те проверува. Тие претпоставуваат дека правиш нешто забрането и не им треба да знаат што е тоа.

Вообичаено студентите не беа бркани заради ова, барем не директно. Наместо тоа им беше забрануван пристапот до училишниот компјутерски систем, што значеше дека на крај нема да положат ниту еден од нивните испити.

Подоцна Ден ќе научи дека ваквата политика на универзитетите започна 1980-тите, кога студентите во голем број почнаа да користат компјутери. Претходно, универзитетите имаа поинаков пристап кон дисциплината: ги казнуваа активностите кои беа штетни, а не оние кои само покренуваа сомнеж.

Лиза не го пријави Ден во СПА. Неговата одлука да ѝ помогне водеше до нивниот брак и исто така ги натера да се запрашаат за тоа што беа учени за пиратството како деца. Парот почна да чита за историјата на авторските права, за Советскиот Сојуз и неговите ограничување за копирање и дури и оригиналниот устав на САД. Се преселија во Луна, каде најдоа други, кои исто како нив избегале далеку од долгата рака на СПА. Кога востанието Тајхо започна во 2062, универзалното право да се чита набрзо стана една од неговите основни цели.

Текстот е објавен на it.com.mk: Право да читаш.

Улис и зомбија

Tags: 

Ова е првиот наслов на кој помислив кога прочитав дека од 1 јануари 2012 делата на Џејмс Џојс влегуваат во јавниот домен во ЕУ. За оние кои не знаат Џојс се смета за „родоначелник и втемелувач на модерниот прозен и експериментален пристап“ [според Википедија на Македонски]. Насловот не е случаен. Една исто така голема авторка Џејн Остин, чии дела од поодамна се наоѓаат во јавниот домен, има добиено проширувања и преработки со зомбијата како централна тема. Книгата се вика „Гордост и предрасуди и зомбија“ и настрана од поволните критики што ги има добиено, ова дело претставува еден од светлечките примери за тоа што може да се прави кога културата е слободна. Уште еднаш, по кој знае кој пат, познатиот рефрен на Лоренс Лесиг: „Креативноста секогаш се надоградува на минатото“ - совршено го сумира овој уметнички потфат, како и можностите што стојат пред нас.

Но, љубителите на проза со зомбија не се единствените што се радуваат на оваа вест. Според текст од American University единствениот наследник на имотот на Џојс, неговиот внук Стефен Џојс, будно и жестоко ги бранел правата од делата на Џојс, дејствувајќи против јавноста што сакала да го слави големиот писател и против академската заедница за која делата на Џојс се од големо значење.

Така оваа година за прв пат на 16 јуни, на Блумсдеј – денот кога се случува „Улис“ и денот кога светот го слави Џејмс Џојс, тие прослави нема да бидат модерирани од страна на режимот на авторски права.

Радоста сепак ја нема во целиот свет. На многу од книгите на Џојс авторските права остануваат да важат во САД уште најмалку десетина години. Делата на Џејмс Џојс не се единствената жртва на проширувањето на режимот на авторски права во САД. Како што објави Центарот за проучување на јавниот домен, ако законот за авторски права останеше во формата од 1976 година на 1 јануари 2012 на јавниот домен ќе му се приклучеа: „Враќањето на кралот“ од Толкин, „Крадци на тела“ од Џек Фини, два од трите главни филмови на Џејмс Дин - „Источно од рајот“ и „Бунтовник без причина“ и уште дузина други култни дела.

Додека ја чекаме „Улис и зомбија“ преземањето од интернет на „Улис“ и другите дела на Џејмс Џојс е слободно – периодот од живот + 70 важи и во Македонија. Повелете на проектот Гутенберг.

Текстот е објавен на it.com.mk: Улис и зомбија.

Кон „Изгубената република“ од Лоренс Лесиг и некои идеи поврзани со неа по настанот „Стратегии на отпорот - од културен активизам до нови модели на општествено дејствување“

Tags: 

Мал вовед за Лесиг и „Изгубената република“

Кога земате да прочитате книга од Лоренс Лесиг можеде да биде сигурни во едно, макар и да не се согласувате со тоа што тој има да го каже: тоа е добро и убаво напишна книга со јасен јазик и прецизни аргументи, полна со референци и цитати од / до соодветни истражувања , од првата буква до последната точка. Во оваа смисла „Изгубената република“ по ништо не се разликува од „Код и други закони на киберпросторот“ и „Слободна култура“ - другите две негови книги што сум ги прочитал [и кои, патем, ги имаме во библиотеката во КИКА].

Ако баш и не Ви се чита книга од речиси четиристотини страници за да научите како парите го корумпираат претставничкиот дом на Соединетите држави (пред сѐ), тогаш некое од предавањата на истата тема кои ги одржува Лесиг се доволни за да се (с)фати главниот аргумент соголен од сите дополнителни и опширни објаснувања. Предавањето што тој самиот го препорачува и кое ќе одземе час и половина од Вашето време или подобро речено ќе заземе час и половина од Вашето внимание се наоѓа на: http://vimeo.com/31447296.

Главната поента во книгата [и целото движење/раздвижување околу неа] е за тоа дека парите создаваат зависност кај законодавците во САД; дека парите не се проблем сами по себе, туку тогаш кога се „пари на погрешно место“; дека дури и парите навистина да не купуваат закони, тоа што ни се чини дека парите купуваат закони е доволна причина за барање на реформа, бидејќи тоа „чинење“ ни ја намалува довербата што ја имаме во системот [што нѐ враќа назад на идејата за The appearance of impropriety]; дека независноста на претставничкиот дом може да биде осигурана преку зависност исклучиво од граѓаните. Или со една реченица: независноста е вистинска зависност – како што вели Лесиг: „кога велиме независно судство не мислиме на судство што може да прави што сака, туку на судство зависно единствено и исклучиво од Закон“. Во таа смисла независноста на претставничкиот дом треба да биде остварена и одржана преку зависност на граѓаните, а не на донаторите, лобисите и други интересни групи. Така Лесиг ја проширува идејата за корупција. Корупција не е само поткпуп или нашето - пари на рака, Мара за рака. Туку, корупција е она што „ја одвлекува институцијата од целта за која била наменета да ѝ служи“.

Корисни лекции и „Стратегии на отпорот“

Ми се чини дека без поголеми тешкотии оваа анализа може да се примени на многу места и за нашето општество. Сплетот на околности беше таков да вчера (15.12.2011) присуствував на презентацијата насловена „Стратегии на отпорот - од културен активизам до нови модели на општествено дејствување“, каде што се запознавме со културните практики и граѓанскиот активизам во Хрватска, и таму се отвори интересна дискусија, па ете тука и ќе почнеме. Малку од дебатата има на Фејсбук и за жал од таму не може лесно да се врзува до овде. Вклучени во дебатата се @gdamjan, @kefremovski, @popmisa и @unexploded_yet.

Прашањето што го постави Дамјан [и сега не цитирам до збор, но Дамјан или било кој друг може да поправи во коментари] беше за тоа дали заминувањето на Фондацијата институт отворено општество од Хрватска имало улога во формирањето на Погон и сите тие активности во Загреб, како на пример „Право на град“, кои во Скопје се сметаат за квалитетен критериум за стремење на локалната сцена. Вон контекст ова може изгледа како уште еден „напад на Сорос“, и како што и Дамјан се согласи, прашањето можеби не беше поставено најјасно, но еве сега да дадеме конктекст. Имено, од нашите (на Слободен софтвер Македонија) разговори со нашите пријатели од Загреб (пред сѐ од Мултимедијалниот институт), научивме дека заминувањето на ФИОО од Хрватска меѓу другото го исчистило граѓанскиот сектор од луѓе што немале правилни мотиви за учество во него. Ова го пишувам од сеќавање, и секако можеби не е до збор точно, и затоа не навлегувам во тоа да утврдуваме кои би биле „правилните мотиви“. Но, за дополнителна илустрација ќе се присетам на разговорот што во просториите на фондацијата Метаморфозис го имав со еден директор или шеф на ФИОО од Будимпешта пред околу пет или шест години [не се сеќавам на името на човекот, но можеби @razvigor има подобро сеќавање или белешки од настанот]. Неговите зборови беа дека големите донатори имале разорен ефект на македонскиот граѓански сектор. Мислам дека не е тешко да се замисли што го предизвикало тоа разорување. Донаторите донираат пари. Тие имаат свои приоритети по кои одлучуваат за што ќе ги донираат парите. Невладините организации мора да научат кои се тие приоритети за да ги добијат парите. Дебатата за „невладиниот јазик“ не е нова, како што не се ни критиките дека донаторите често ја промашуваат целта, поттикнуваат проектно базиран пристап, наместо програмски или на ниво на политики и генерално одговараат пред нивата јавност / сопственици / организации, а не пред домашните заинтересирани страни за ефектите на нивните одлуки.

Нашиот случај?

Со горното на ум, мислам дека можеме да го поставиме прашањето во Македонија: што ќе се случи ако ФИОО си замине? Можеме да го поставиме прашањето и за другите големи донатори, но вчера, иако темата (согласни сме) не беше таа, сепак не беше претерано страшно да се дебатира и на оваа тема бидејќи пристуни беа луѓе од ФИОО.

Немам податоци за да можеме подетално да видиме до која мера однесувањето на македонскиот граѓански сектор е корумпирано во смисла на тоа што го вели Лесиг дека е одвлечен од целта на која треба да ѝ служи. Без разлика на тоа се согласувам со Дамјан дека нема интерес за „интроспективна дебата по тоа прашање“. И бидејќи сум дел од граѓанскиот сектор веќе десет години можам да зборувам од искуство, без притоа да го споменувам ФИОО.

На пример, последниот судир на Слободен софтвер Македонија со голем донатор беше проектот на USAID за локализирање на софтверот за училиштата каде што се инсталираше и конфигурираше оперативниот систем Edubuntu. Нашиот предлог беше да не се користи проектен пристап во врска со оваа активност за да не биде еднаш превод и чао, туку да се најде (долго)трајно решение – нешто што не наиде на разбирање кај спроведувачите што работат кај донаторот. Резултатите се веќе историја: заедницата е разорена и никој веќе волонтерски не преведува слободен софтвер, пари за уште еден проект нема и нови преводи нема. Како некаква сатисфакција го имаме само признанието на претставник на USAID, година – две по критичниот настан, дека треба да се најде одржливо решение за преведување на училишниот софтвер на мајчините јазици на децата. Благодариме многу.

Сега следите дека проблемот што Лесиг го детектира не се парите како такви, туку „парите на погрешно место“. Ценам дека во принцип нема ништо лошо во тоа што го вели Миша дека работа во граѓанскиот сектор може да биде како било која друга, т.е. не мора да биде активистичка. Ценам и дека големите донатори не мора нужно да престанат да постојат. Се согласувам дека има делови од општеството што бараат да им се обрати специјално внимание од специјализирани организации. На пример, ми текнува на организиацијата што се бави со прашања за азил и која директно работи под капата на UN [кои несомнено се голем донатор]. Но, вчерашната средба и дебата не беше за ваков тип на организации. Беше за активистички.

Понатаму, ценам дека коментарот на Ивана кој што произлегува од тоа што го рекла Емина и/или Тео, дека „нема причинско-последичен однос помеѓу Сорос и Погон, туку станува збор за временско позиционирање во историски момент“ исто така е во ред што се однесува до Хрватска. Тоа сепак не нѐ ослободува нас од прашањето што правиме со македонскиот граѓански сектор за кој треба да утврдиме дали е, и ако да – тогаш колку, зависен од големите донатори, наместо да биде зависен од граѓаните – како што видовме дека „Право на град“ бил со 15.000,00 евра донации од граѓаните на Загреб.

Со сето погоре кажано, мислам дека можеме да се вратиме на првичното прашање, макар преформулирано: „Што ќе (о)стане од/со македонскиот граѓански сектор кога големите донатори ќе си заминат“? Истражување веројатно би потврдило дека голем дел од тие организации ќе изумрат. Ќе изумрат бидејќи немаат изворни идеи за да работат за подобрување на оштеството во кое постојат, туку постојат бидејќи се дел од самозасилувачки систем на правање проекти што може да се прават единствено поради тоа што тие проекти се достапни за правење благодарение на позиционирањето на донаторите. Колку и непопуларно капиталистички да личи тоа, луѓето што работат во тој сектор ќе мора да се снајдат на пазарот. Не знам кои организации ќе преживеат. Се надевам дека Слободен софтвер Македонија ќе преживее бидејќи многу малку од нашите активности се зависни од донаторски пари.

Но, поважното прашање што ѕирка зад ова е: „Кои прашања се важни за граѓанското општество во Македонија, ако се изземат дисторзиите што ги создаваат големите донатори?“ Мислам дека ова е вистинската тема што треба да се дискутира.

A Visit From the Goon Squad

Tags: 

„A Visit From the Goon Squad“ од Jennifer Egan е втора книга што ја читам само по препораката дека добила Пулицерова награда (во 2011 - по „Пат“ на Кормак Мекарти, која пак ја собрав во Белград пред неколку години).

Брзо пребарување на Google ја спојува Иган со Гибсон. И навистина, последното поглавје од романот наликува на исечок од некоја негова книга. Можеби само недостасува некаде да се спомене Хубертус Бигент за искуството да биде комлпетно.

Од друга страна на моменти книгата се чини како помала сестра на „Слобода“ на Џонатан Францен. Но, книгата е многу повеќе од тоа.

Атмосферата што ја создава е автентична како и чувствата што ги предизвикува. Можеби поради што главната тема - музика - е нешто сосема близу до секојдневните доживувања, но сигурно поради тоа што ликовите и нивните приказни се непосредни. Непосредни - веројатно тоа е зборот што го барам за да опишам како некој лик ми станува близок во 30-40 страници што неговата судбина, онака како што авторката ја замислила, ми значи многу и по последната точка.

Помеѓу контекстот за војнинте и сеприсутната технологија, книгата не губи од својот шарм. Често, често, доживувањето е за и околу растењето. Тоа нека биде последната препорака.

Патувачки белешки: „Седма република“ од Анте Перковиќ

Tags: 

Бев во Хрватска кога на rss ми се појави текстот на Филип - Владата вика Даутовски, Синтезис и Анастазија се небитни за македонската музика. Ден-два претходно, еден од локалните хакери со кој се дружевме на НСНД ми донесе копија од (новата) книга на Анте Перковиќ насловена „Седма република“. Кога го читав текстот на Филип бев само неколку страници во делото што се бави со поп културата, поточно музиката, во поранешна Југославија. Понекогаш случајностите навистина се интересни.

Денес ја дочитував книгата. Листав страници напред-назад за да се потсетам на некои делови и воглавно размислував што е тоа што сакам да го напишам за неа и / или од неа.

Има три точки што некако ми се отвараат: 1. која е мојата музика; 2. каде е Македонија во ЈУ поп-културата; 3. што може да се научи (ако нешто воопшто може) од приказната за новиот бран во СФРЈ?

Па од почеток, како и авторот на книгата, ми доаѓа да си пишам дека сум израснат на американскиот гранџ. In Utero и легендарниот unplugged на Nirvana се случија баш на време. Првата касета што ја купив (друго претходно преснимував) беше нешто од Pearl Jam. Некаде попат, од некој постар, ги запознав Архангел. Но, воглавно останав верен на американската поп култура. Не дека не бев чул друга музика. Домашната колекција, нормално, имаше сѐ што можеше да има од ЈУ изданијата, а и големи количини на музика од 1960-тите. Сепак, во тоа време, кога прв пат се запознаваш со музиката, главното беше тоа од САД. Локалната музика дојде многу подоцна. Првиот екс-ЈУ-западно балкански - БКС бенд што го слушав / слушам е Дарквуд Даб. ЕКВ ги смкнав од интернет пред пар години за да видам што е тоа што таму / тогаш се случувало. Денес за прв пат преслушав неколку песни од најдобриот албум некогаш издаден во Југославија - според критичарите од Југославија и според некои од Европа - „Одбрана и последни дани“ на Идоли.

Мислам дека ова е корисно за контекст. Позицијата од која што ја читав книгата воопшто не е носталгична. За разлика од некои други особености / појави во Југославија, за кои сум читал повеќе и дел учел, баш и немам (или до сега немав) некое посебно мислење за музиката. Всушност, не знам дали воопшто познавам некој од градов кој живеел во оваа седма република што Перковиќ ја опишува тогаш кога таа постоела.

Второто прашање е овде. Имено, во книгата Скопје не се споменува. Линиите се влечат низ Сараево-Белград-Загреб-Љубљана (Пула и Нови Сад). Перковиќ вели дека ЈУ-попот бил вистинска федерална (функционирачка би додал) „институција“ (можеби заедно со ЈНА - што од своја страна е исто интересно со оглед на тоа дека фронтмените на средната класа што го предводела новиот бран воглавно се деца на офицери ор армијата).

Прашањето тогаш е до каде и географски всушност се простирала оваа седма република? Од музичарите само Мизар се спомнуваат и тоа во една фуснота (Тоше Проевски исто така, иако во сосема немузички контекст). Колку тогашната СР Македонија била вклучена во оваа модерна појава на југословенскиот простор? И ако не (баш), зошто не? На овие прашања немам одговор. Но, читајќи го текстот на Перковиќ за тоа дека рок-ен-ролот влетал во Југославија речиси истовремено со неговиот влез во Европа (во книгата има податоци дека некои рок албуми што денес се сметаат за класика имале поголем тираж во Југославија отколку на пример во Италија, како и тоа дека тиражите на ЈУ бендовите лесно достигале златен статус според европски (тогашни) стандарди, како и тоа дека инструментите со кои на почетоците овде се располагало не биле многу различни од она што го имале на пример во Англија), не можам да не заклучам дека ова бил можеби вториот миг - период - кога еден „југословенски или јужнословенски потфат се нашол во толкав склад со акутните потреби на светот, цивилизацијата и човечкиот род“. (види „Кога ќе го заборавиш јули“ од Вук Перишиќ). Би сакал сепак да мислам дека генерациите родени во СРМ на почетокот на '70-тите биле дел од оваа република.

Мислам дека ова било / е важно, поради некои карактеристики на новиот бран - неговата поставеност во урбаните делови на државата, неговата значајна естетска вредност, неговиот граѓански предзнак, бавењето си сите табу темиво тогашното општество и посебно спротиставениот однос кон фолк-рокот / рок-фолкот (кој исто така бил масовен и пазарно успешен) по линијата од Бело Дугме - Брена до Цеца - Томсон. Често распадот на Југославија и војните што следат по тоа се опишуваат како триумф на паланката. Несомнено истото се случува и музиката. Бреговиќ е цитиран во книгата како нема ништо против да го нарекуваат основоположник на турбо-фолкот - напротив. Првата (вистинска) турбо-фолк песна доаѓа од воена Хрватска и токму турбо-фолкот е првата културна појава што ги минува новите државни граници и стигнува и до Македонија.

Перковиќ не заговара враќање на новиот бран. Јас се согласувам со него. Секоја генерација (треба да) си има своја музика. Можеби таа на мојата беше токму гранџот (во недостаток на добра локална музика). Но вистинското прашање е дали може денес воопшто да се создаде некаква нова урбана култура на овие простори, односно, дали победата на паланката е тотална?

Перковиќ вели дека мостовите Белград-Загреб-Сараево повторно (полека) се воспоставуваат (види Goribor на пример). И тука се враќаме на текстот на Филип кој можеби дава повеќе увид во ова прашање за Македонија. Читајќи ја „Седма република“ никаде не наидов на информација дека некогаш во Југославија имало државно организирано рангирање на музика. Македонскиот топ 10 изгледа тажно, тажно.

Книгата на Перковиќ допира и некои други интересни работи: за музичкиот бизнис до дигиталното доба, за авторските права и слично. Но, можеби тоа ќе остане за некој друг текст.

Оставам на крај музички десерт од новата босанска сцена: Damir Avdic - Bratstvo i jedinstvo.

П.С. Анте Перковиќ за книгата на „Недељом у два“: http://www.youtube.com/watch?v=iuvqjF-uucs

„Идору“ и „Црнила“ (уште стари белешки)

Tags: 

Некде во 1998/1999 ја читав „Црнила“ од Коле Чашуле, бидејќи беше задолжителна литература за средно образование. Истовремено ја читав „Идору“ од Вилијам Гибсон. Несомнено, двете книги имаат различни теми: за првата можете да видите овде, а за втората можеби овде.

Она што ми остана интересно, ете и после толку време, а што веројатно има врска со тинејџерското гледање на нештата, е односот кон идолите, кој ми се чини е некако допрен и во двете книги.

Во „Црнила“ младото момче го убива својот идол, додека во „Идору“, младата протагонистка му помага на својот идол.

Мене ми се чинеше интересно да се измешаат овие две дела токму околу ова прашање: воведување на ликот на Колин Лејни - човекот што може да препознае т.н. nodal points - т.е. да каже што ќе се случи наскоро бидејќи може да ги следи информациските токови.

Во предизборен режим: Пол Колиер - Милијардата од дното (пак)

Tags: 

Се надевам текстот на англиски нема да пречи:

A Charter for Democracy (стр. 146)

Since the fall of the Soviet Union democracy has spread rapidly across the developing world. Political scientists actually measure it. There is an index called Polity that rates the degree of democracy on a scale from 0 to 10. In the 1980s the average developing county scored only around 2; now the average is around 4.5. However, to date, this transition to democracy has been defined overwhelmingly in terms of elections. This has been inevitable. Electoral competition can be introduced with great speed even in the most unpromising bottom-billion conditions, such as Afghanistan. As the prospect of elections moves toward becoming a reality, many individuals and groups have incentives to behave in ways that facilitate their introduction: they form political parties as a means to acquiring power. But remember, elections are not enough. Electoral competition can make things worse, because patronage will often win out over honest politics in the struggle for votes—recall the survival of the fattest.

By contrast, checks and balances take time to introduce, and they are political orphans: those parties that expect to rule have a direct interest in frustrating their introduction, and the entire political class stands to lose if patronage politics is made infeasible. Elections determine who is in power, but they do not determine how power is used. Because of the different time scales for elections and for checks and balances, the instant democracies must almost inevitably go through a phase in which electoral competition faces few restraints. The real issue is whether this is merely a phase or becomes a permanent feature of the polity—whether these countries get stuck with a parody of democracy.

Без историја #2

Tags: 

Можеби spoiler warning за тие што сакаат да ја читаат.

Симболично или не Zero History завршува на страница 404.

Кориците се темно сини - можеби во International Klein Blue, бојата што не може прецизно да се претстави на компјутерските екрани и затоа могулот Бигенд ја одбира за костумот што најчесто го носи.

Чудно чувство преовладува во завршницата на книгата. Некаде 3/4 во неа ми се чини како Гибсон да се откажува ритамот што книгата го има во себе. Подзаплетот излегува како главна тема, откако сите главни ликови ќе се сложат дека проектот на кој што работат да го разоткријат содржи премногу добрина за да биде заебан, а Хубертус ќе се откаже бидејќи е - сам. Крајот е трилерски холивудски расплет, со една разлика - нема оставено никаква можност дека планот нема да успее, дека лошите нема да паднат лесно, дека добрите ќе победат откако ќе јадат ќотек.

Сепак, книгата останува критика на пазарот и маркетингот, воглавно преку истражување и анализирање на модната индустрија. Незадоволството од тоа како пазарот функционира, желбата да се избегне рецесијата, критиката на финансиската криза играат голема улога во однесувањето на сите ликови.

Како што приказната се затвора со истите ликови од претходните два дела, вклучувајќи ја и мене омилената Кејс Полард, се прашувам дали поинаков крај би бил можен ако Исланд не пропаднеше онака како што пропадна.

Додека останатите ликови ја наоѓаат својата среќа и иднина во љубовта и семејството, Бигенд станува bigger than life, така што го совладува богот на денешницата - пазарот. Сега новиот сопственик на Исланд конечно може да прави со светот она што до сега можеше да го прави само со луѓето.

Не, ова не е завршница во стилот на Џејмс Бонд.

Претходно за „Без историја“: http://novica.softver.org.mk/node/578

Без историја (дополнето)

Tags: 

100-тина страници во новата книга на Вилијам Гибсон „Без историја“ (Zero History) и целосно сум вовлечен во неговиот/нејзиниот свет (сегашност) и повторно сум среќен како пред 12 години кога почнав да го читам со Неуромансер.

Како и до сега - во другите книги - , книгата почнува бавно и раштркано. На почеток е тешка за следење (и тоа мислам е проблематично за новите читатели на Гибсон), зашеметува и збунува, но потоа наеднаш се отвара, обзема и започнува вистинското доживување.

Сместена денес-утре-задутре, всушност последниот дел од трилогијата за сегашноста и не толку далечната иднина, книгата (до сега) се занимава со интересни прашања за капитализмот, скудноста на добрата, маркетингот и слично.

Веќе легендарниот Хубертус Бигенд повторно ги влече конците: „Consumers don't buy products, so much as narratives.“

Но, дефинитивниот впечаток е дека ниту еден лик, колку и да е впечатлив не е клучен во книгата/ите на Гибосн. Комплетното дожиување секогаш започнува длабоко во книгата, кога веќе сме запознаени со ликовите, но уште поважно, со околината и условите - светот во кој овие (анти)херои го живеат својот живот.

Ако барам песна да споредам било која книга од Гибосн, тогаш I wanna be adored од Stone Roses, прва ми паѓа на памет. Забележете, песната всушност почнува дури по 90 секунди од почетокот на звуците.

Вилијам Гибсон не е нов на блогов:
http://novica.softver.org.mk/node/137
http://novica.softver.org.mk/node/240
http://novica.softver.org.mk/node/245
http://novica.softver.org.mk/node/350
http://novica.softver.org.mk/node/351
http://novica.softver.org.mk/node/354

Фала братко!

Дополнето: Уште две реченици што ми оставија впечаток.
„He (Bigend) believes that stasis is the real enemy. Stability is the beginning of the end. We only walk by continually beginning to fall forward.“ и
„The market is the inability to aggregate the order flow at any given moment.“

Неколку белешки за „Ти не си тракатанец“ - новата книга на Џарон Ланиер

Tags: 

Гласовите против неколку години старата фејсбукијација на интернетот се ретки и тешко се пробиваат во јавноста. Можеби најгласен критичар на новиот веб2.0 свет е Ендру Кин. Неговите ставови се на линијата дека веб2.0 значи сѐ повеќе и повеќе персонализирани (оличнети?) медуми. Како такви, тие се антиестаблишмент, егалитарни, партиципативни и играат голема улога во фрагментизирањето на општеството на националните држави.

Не сум ја читал неговата книга, но главните поенти можат да се заклучат од неколку документарци и интервјуа што се лесно достапни на интернет. Можеби најинтересна е неговата дебата со Вајнбергер.

Уште една критика на фејсбукијација доаѓа и од Ебен Моглен, иако од сосема друга перспектива - оваа за слободата во облакот.

Најновиот, барем за мене, критичар е Џарон Ланиер. Ланиер е еден од пионерите на интернет времето кој јас го запознав преку пишувањата за виртуелна реалност што пред десетина и повеќе години беа печатени во Маргина. Во својата најнова книга „You are not a gadget“ тој пишува за тоа што не чини со веб2.0 и што може да се преземе.

Книгата започнува, уште на насловната страница, прилично храбро и прецизно: „Мора прво да бидеш некој пред да се споделиш себе си.“ Тоа е тема што се провлекува низ книгата, иако текстот често е испосецкан и без многу континуитет. Ова е комплетно спротивен став од оној на Кин. Ланиер смета дека фејсбук и другите сервиси водат до обезличување на луѓето, правејќи од нив машински читливи апстракции на личноста и нејзините општествени врски.

Ланиер силно ги крикува и Википедија и Линукс затоа што смета дека повторното созавање на веќе постоечки дела и системи е беспотребно потрошено време. Ако во осумдесетите, вели тој, најавев дека во 2010 ќе имаме уште еден UNIX и уште една енциклопедија на интернет, веројатно сите ќе ми се смееја. Тоа за него е безуспешна употреба на големиот потенцијај на технологијата. Википедија уште повеќе затоа што статиите немаат еден автор, затоа што технологијата е таква што ја промовира толпата, а тоа што толпата го мисли и пишува не мора секогаш да биде вистина.

Тој потсетува на моделот на Apple за дизајнирање на уреди како iPhone што, според него, го менуваат дигиталниот пејсаж и таквиот затворен модел е тој што Ланиер мисли дека е начин на кој што треба да се прават работите.

Книгата има некои интересни примери, но целиот текст е исполнет со тон на разочарување. Ланиер бил еден од луѓето што меѓу првите експериментирале со интернет, компјутери и виртуелна реалност, и видливо е незадоволството од тоа како некои делови од технологијата се развиле (или не се развиле). Тој смета дека многу, премногу талентирани луѓе се загавени во модел / идеја за тоа како треба да изгледа софтверот што е стара 40 години. Тој повикува на радикална креативност.

Во секој случај, станува збор за интересно четиво, иако можеби поставува повеќе прашања, одошто што дава одговори. Конечната поента на Ланиер е дека единствено луѓето се важни и технологијата треба да им служи ним, а не тие нејзе.

Дваесет и првиот

Tags: 

Додека ми е блогов во книжевен режим да пишам и за романот на годината според Утрински весник.

Го набавив по препорака, но не можам да кажам дека сум задоволен од читањето.

Можеби навистина бил најдобар од пријавените, но јас сум со впечаток на ефтина приказна и неуверливи ликови.

Низ текстот провејуваат реченици кои можат да бидат интересни цитати. На пример:

Кај што има насмевка, таму има и човечко лице.

или

Не плашете се од призраците и привиденијата во човечки облик; тие немаат никаква сила. Плашете се, меѓутоа, од покојните идеи... Тие денес го владеат светот.

Тешко, нели, добри цитати да заменат добра книга, или што знам можеби не сум јас доволно литературно шлифуван.

На крај заклучокот што ми се наметна, како порака од книгата, е - сите гомна смрдат, само на своето човек си е навикнат.

Милијардата на дното

Tags: 

Со Илина Јакимовска се запознавме на TEDxSkopje.

Па така низ муабет излезе оваа мала соработка за претставување на книга на Bookbox.

Во продолжение, моите забелешки за „Милијардата на дното“, скратени и стегнати. :-)

За „Милијардата на дното“, гостинот-уредник и козата на комшијата (овде имаше link што води до on.net, но се чини дека уредниците на on.net и потоа off.net го тргнале документот).

Outliers - македонско издание

Tags: 

Пред неколку дена, разочаран од неуспехот на планираната „културна“ набавка, влетав во Или-или и купив пар книги. Една од нив, „Есеј(от) како вежбалиште“, ја купив поради името на авторката - Јелена Лужина - професорка на чии предавања и дух со радост се сеќавам од мојот краток престој на ФДУ.

Книгата започнува со есеј за Коле Чашуле кој, како што ѝ кажав на една другарка, ме остави вознемирен на пријатен начин. Тоа беше прв пат да прочитам нешто за македонски писател напишано како тесктовите во англиските медиуми за нивните автори. Но за сето тоа можеби друг пат.

Скоро читав уште една книга - „Outliers“ од Малком Гледвел. Тоа е книга шго ги истражува причините за успехот претставувајќи ги највидните примери од денешницата - како Бил Гејтс.

Заклучокот што може да се извлече од книгата на Гледвел е дека успехот не зависи само од талентот и генијот на луѓето, иако тоа е една од мирудиите потребни за манџата да испадне добра. Во случајот Гејтс, неговиот натпросечен IQ на страна, тој имал среќа да учи во училиште во кое клубот на мајки секоја година давал голема донација. Претходно ја опремиле спортската сала и окречиле (или така нешто), а токму таа година кога (чинам) Бил бил полуматурант тие му донирале на училиштетото компјутер. Зборуваме за 197инекоја - време во кое само неколку универзитети од рангот на MIT имале компјутери. Децата, меѓу кои и Гејтс, можеле да си играат по часовите на компјутерот, да истражуваат итн. Приказната за Гејтс продолжува со уште неколку вакви примери. Примери за клучниот период од неговиот развој кога тој имал пристап до компјутери и технологија пред било кој друг благодарение на случајности, среќна ѕвезда и слично. И сето ова е пред општо познатата приказна за неговото откажување од Харвард и стартувањето на Мајкрософт.

А еве што вели Лужина во својот есеј за Чашуле:
Треба, макар и попатно, да се дефинира/опише специфичниот процес на драматрушката и театарската (само)едукација, низ кој Чашуле поминал токму во петнаесетгодишниот период за кој зборувам (1953 - 1967/1970 м.з.).

... фотографија. снимена 27 јануари 1932-та: на неа се гледаат некои костимирани деца, ученици на прилепската нижа гимназија, кои се готват да ја одиграат или штотуку ја одиграле претставата Смешни прециози.

На фотографијата покрај Илија Милчин се гледа Коле Чашуле. (м.з.)

Во текот на студентските години поминати во Белград (1938 - 1941), собата во студентскиот дом Чашуле ја делел со идниот солист и директор на Македонската опера Петре Богданов Кочко, тогаш студент на белградската музичка академија, кој му се „наметнал“ како своевиден театарски ментор. Двајцата редовно ги следеле претставите во Народно позориште, не само оперските, настојувајќи да ги гледаат што е можно повеќе пати.

Веќе во февруари 1948 г. Чашуле е назначен за управник на Македонскиот народен театар.

Канада, во која државата ФНР Југославија го испратила на навидум лукративна дипломатска мисија (во 1952 г. м.з.), Чашуле максимално ја користел за сопствено едуцирање во секоја смисла. Најмногу во занаетчиска: драматуршка и театарска. Освен што систематски ги читал драмските текстови и фанатично ги гледал изведбите на тогашната американска драматика.... Јуџин О'Нил, Тенеси Вилијамс, Артур Милер...

И така натаму, да не препишувам, веројатно се насетува поентата, за на крај:

Драмите од тој период - Вејка на ветерот (1957), Црнила (1961), Вител (1966), Партитура за еден Мирон (1967)... театрологијата ги квалификувала како меѓници на македонскиот драмски/театарски модернизам. Македонската драматика тогаш го фаќа чекорот со светскиот меинстрим.

Руски читателски белешки

Tags: 

- Eх, драги пријателе! - проговори Базаров. - Како се изразуваш! Гледаш што правам јас: во куферов остана празно место и јас клавам тука сено; така е и со нашиот животен куфер; го полниме со што да е, само да нема празнина.

Од Татковци и деца.

Преводот на МПМ е очајно лош. Но, кога ќе се навикнете дека „с“ е „ѝ“, а „си“ е „сѐ“, се стигнува и до крајот на книгата.

Градежниот сектор и корупцијата

Tags: 

Видеото на Рибаро (Youtube, Окно), базирано на бројки кои чинам ги извадил Жарко, ме потсети на еден параграф од книгата „Милијардата на дното“ што некако го заборавив/испуштив при претходните коментари од и за книгата и Македонија. Сега еве го во целост, преведен.

(...)
Корупцијата има свои епицентри. Почнав фокусирајќи се на нашите банки, каде што се складира најголем дел од пленот. Помеѓу компаниите кои плаќаат мито, два сектора се истакнуваат: екстракција на природни ресурси и градежништво. Подоцна ќе се навратам на прашањето за природните ресурси - тоа веќе јавно признаено како проблем барем од почетокот на Иницијативата за транспарентност во екстрактивните индустрии започната од британскиот премиер Тони Блер во 2002. За споредба, корупцијата во градежништвото е валкана тајна. Транспаренси интернешнл одлучи да го истакне овој проблем посветувајќи му го на овој сектор Глобалниот извештај за корупција за 2005. Градежништвото ги има сите состојки што се подлежни на корупција: секој проект се прави само еднаш и не може лесно да му се одреди единствена цена. Има толку многу несигурности при спроведувањето, што не е можно да се создаде она што економистите го нарекуваат „комплетен договор“. Како резултат на ова, лесно е да се избегне дисциплината што инаку би била наметната од јавното наддавање. Корумпирана градежна компанија се договара со државен службеник да го добие тендерот по вештачки ниска цена, но потоа се прави нов договор за деталите што се појавуваат за време на изградбата. Еден мој пријател беше министер за финансии во Еритреја во времето кога таа беше една од најмалку корумпираните земји од милијардата на дното. И покрај тоа, тој сфати дека нема да може да ја сопре корупцијата во градежните проекти, и дека тоа би го поткопало управувањето на државата многу пошироко. Неговото драстично решение беше да го минимизира трошењето на градење, ставајќи вето на проектите таму каде што можеше. Тој не беше наивен. Сега има кредибилитетни студии за некои земји кои проценуваат колку корупцијата во градежништвото ги подига трошоците на инфраструктурата и со тоа го намалува растот. Овие ефекти се големи.
(...)

Дополнето: Врски до претходни записи за „Милијардата од дното“.

Стапица на лошо управување во мала земја;
Стапица на континентална држава;
Стапица на конфликт;
Стапиците и Македонија.

Читателски белешки: Zen and the Art of Motorcycle Maintenance

Tags: 

Се ближи почетокот на академската година, па еве еден пригоден текст. На англиски е и малку е подолг, па нека простат тие на кои ова не им е згодно.

The school was what could euphemistically be called a "teaching college." At a teaching college you teach and you teach and you teach with no time for research, no time for contemplation, no time for participation in outside affairs. Just teach and teach and teach until your mind grows dull and your creativity vanishes and you become an automaton saying the same dull things over and over to endless waves of innocent students who cannot understand why you are so dull, lose respect and fan this disrespect out into the community. The reason you teach and you teach and you teach is that this is a very clever way of running a college on the cheap while giving a false appearance of genuine education.

Yet despite this he called the school by a name that didn’t make much sense, in fact sounded a little ludicrous in view of its actual nature. But the name had great meaning to him, and he stuck to it and he felt, before he left, that he had rammed it into a few minds sufficiently hard to make it stick. He called it a "Church of Reason," and much of the puzzlement people had about him could have ended if they’d understood what he meant by this.

The state of Montana at this time was undergoing an outbreak of ultra-right-wing politics like that which occurred in Dallas, Texas, just prior to President Kennedy’s assassination. A nationally known professor from the University of Montana at Missoula was prohibited from speaking on campus on the grounds that it would "stir up trouble." Professors were told that all public statements must be cleared through the college public-relations office before they could be made.

Academic standards were demolished. The legislature had previously prohibited the school from refusing entry to any student over twenty-one whether he had a high-school diploma or not. Now the legislature had passed a law fining the college eight thousand dollars for every student who failed, virtually an order to pass every student.

The newly elected governor was trying to fire the college president for both personal and political reasons. The college president was not only a personal enemy, he was a Democrat, and the governor was no ordinary Republican. His campaign manager doubled as state coordinator for the John Birch Society. This was the same governor who supplied the list of fifty subversives we heard about a few days ago.

Now, as part of this vendetta, funds to the college were being cut. The college president had passed on an unusually large part of the cut to the English department, of which Phædrus was a member, and whose members had been quite vocal on issues of academic freedom.

Phædrus had given up, was exchanging letters with the Northwest Regional Accrediting Association to see if they could help prevent these violations of accreditation requirements. In addition to this private correspondence he had publicly called for an investigation of the entire school situation.

At this point some students in one of his classes had asked Phædrus, bitterly, if his efforts to stop accred- itation meant he was trying to prevent them from getting an education.

Phædrus said no.

Then one student, apparently a partisan of the governor, said angrily that the legislature would prevent the school from losing its accreditation.

Phædrus asked how.

The student said they would post police to prevent it.

Phædrus pondered this for a while, then realized the enormity of the student’s misconception of what accreditation was all about.

That night, for the next day’s lecture, he wrote out his defense of what he was doing. This was the Church of Reason lecture, which, in contrast to his usual sketchy lecture notes, was very long and very carefully elaborated.

It began with reference to a newspaper article about a country church building with an electric beer sign hanging right over the front entrance. The building had been sold and was being used as a bar. One can guess that some classroom laughter started at this point. The college was well known for drunken partying and the image vaguely fit. The article said a number of people had complained to the church officials about it. It had been a Catholic church, and the priest who had been delegated to respond to the criticism had sounded quite irritated about the whole thing. To him it had revealed an incredible ignorance of what a church really was. Did they think that bricks and boards and glass constituted a church? Or the shape of the roof? Here, posing as piety was an example of the very materialism the church opposed. The building in question was not holy ground. It had been desanctified. That was the end of it. The beer sign resided over a bar, not a church, and those who couldn’t tell the difference were simply revealing something about themselves.

Phædrus said the same confusion existed about the University and that was why loss of accreditation was hard to understand. The real University is not a material object. It is not a group of buildings that can be defended by police. He explained that when a college lost its accreditation, nobody came and shut down the school. There were no legal penalties, no fines, no jail sentences. Classes did not stop. Everything went on just as before. Students got the same education they would if the school didn’t lose its accreditation. All that would happen, Phædrus said, would simply be an official recognition of a condition that already existed. It would be similar to excommunication. What would happen is that the real University, which no legislature can dictate to and which can never be identified by any location of bricks or boards or glass, would simply declare that this place was no longer "holy ground." The real University would vanish from it, and all that would be left was the bricks and the books and the material manifestation.

It must have been a strange concept to all of the students, and I can imagine him waiting for a long time for it to sink in, and perhaps then waiting for the question, What do you think the real University is?

His notes, in response to this question, state the following:

The real University, he said, has no specific location. It owns no property, pays no salaries and receives no material dues. The real University is a state of mind. It is that great heritage of rational thought that has been brought down to us through the centuries and which does not exist at any specific location. It’s a state of mind which is regenerated throughout the centuries by a body of people who traditionally carry the title of professor, but even that title is not part of the real University. The real University is nothing less than the continuing body of reason itself.

In addition to this state of mind, "reason," there’s a legal entity which is unfortunately called by the same name but which is quite another thing. This is a nonprofit corporation, a branch of the state with a specific address. It owns property, is capable of paying salaries, of receiving money and of responding to legislative pressures in the process.

But this second university, the legal corporation, cannot teach, does not generate new knowledge or evaluate ideas. It is not the real University at all. It is just a church building, the setting, the location at which conditions have been made favorable for the real church to exist.

Confusion continually occurs in people who fail to see this difference, he said, and think that control of the church buildings implies control of the church. They see professors as employees of the second university who should abandon reason when told to and take orders with no backtalk, the same way employees do in other corporations.

They see the second university, but fail to see the first.

I remember reading this for the first time and remarking about the analytic craftsmanship displayed. He avoided splitting the University into fields or departments and dealing with the results of that analysis. He also avoided the traditional split into students, faculty and administration.

When you split it either of those ways you get a lot of dull stuff that doesn’t really tell you much you can’t get out of the official school bulletin. But Phædrus split it between "the church" and "the location," and once this cleavage is made the same rather dull and imponderable institution seen in the bulletin suddenly is seen with a degree of clarity that wasn’t previously available. On the basis of this cleavage he provided explanations for a number of puzzling but normal aspects of University life.

After these explanations he returned to the analogy of the religious church. The citizens who build such a church and pay for it probably have in mind that they’re doing this for the community. A good sermon can put the parishioners in a right frame of mind for the coming week. Sunday school will help the children grow up right. The minister who delivers the sermon and directs the Sunday school understands these goals and normally goes along with them, but he also knows that his primary goals are not to serve the community. His primary goal is always to serve God. Normally there’s no conflict but occasionally one creeps in when trustees oppose the minister’s sermons and threaten reduction of funds. That happens.

A true minister, in such situations, must act as though he’d never heard the threats. His primary goal isn’t to serve the members of the community, but always God.

The primary goal of the Church of Reason, Phædrus said, is always Socrates’ old goal of truth, in its ever-changing forms, as it’s revealed by the process of rationality. Everything else is subordinate to that. Normally this goal is in no conflict with the location goal of improving the citizenry, but on occasion some conflict arises, as in the case of Socrates himself. It arises when trustees and legislators who’ve contributed large amounts of time and money to the location take points of view in opposition to the professors’ lectures or public statements. They can then lean on the administration by threatening to cut off funds if the professors don’t say what
they want to hear. That happens too.

True churchmen in such situations must act as though they had never heard these threats. Their primary goal never is to serve the community ahead of everything else. Their primary goal is to serve, through reason, the goal of truth.

That was what he meant by the Church of Reason. There was no question but that it was a concept that was deeply felt by him. He was regarded as something of a troublemaker but was never censured for it in any proportion to the amount of trouble he made. What saved him from the wrath of everyone around him was partly an unwillingness to give any support to the enemies of the college, but also partly a begrudging understanding that all of his troublemaking was ultimately motivated by a mandate they were never free from themselves: the mandate to speak the rational truth.

За тие што стигнаа или лизнаа до крај, целата книга е овде, а краток осврт има овде.

Стапиците и Македонија

Tags: 

„Милијардата на дното“ (The Bottom Billion) е последната книга што ја прочитав летово.

Книгата е поедноставено резиме на истражувањата на Пол Колиер и неговите студенти и соработници на универзитетот Оксфорд. Во неа се образложуваат причините за заглавувањето во сиромаштија и стагнација на голем број на држави и општества од Африка и Азија во кои живеат околу една милијарда луѓе, но и се нудат некои решенија за тоа како да се излезе од таа состојба и да започе развој. Книгата црпи информации од истражувања базирани на голем број статистички податоци што, освен ако не се водиме од „лаги, проклети лаги и статистика“, мене ми звучи поздраво од некои други наслови што исто така нудат лекови за овие држави.

Што е за право, во книгата не се споменуваат држави од Европа, освен две кратки референци за Босна и Косово. Сепак, ми се виде корисно да ги споделам стапиците што мислам дека се важни за Македонија. Стапиците се четири на број и објаснуваат во какви незгоди влегуваат овие општества: стапица на конфликт, стапица на природни богатства, стапица на континентална држава (landlocked), стапица на лошо управување во мали земји.

Мислам дека лесно може да се види кои од овие ѝ прилегаат на Македонија. Среќа немаме многу природни ресурси инаку ќе имавме совршен резултат - 4 од 4.

Ако ми дозволи времето во следите неколку записи на блогов планирам да се занимавам со секоја стапица поединечно. Не знам колку тоа ќе биде успешно бидејќи и не знам дали некаде има јавно објавено статистички податоци за Македонија.

Промоција на книга на Фросина Наумовска

Tags: 

Секогаш сакам кога причината да напишам нешто на блогов е убава.

Вчера бев во Куманово на промоција на поетската збирка на Фросина, книга што таа се обидува да ја издаде од 2006 година кога на конкурсот „Ацо Караманов“ за најдобра небјавена збирка добива прва награда.

promocija frosina

Па книгата „Модерен светец“ конечно е издадена и чини (симболични?) 130 денари. Самиот чин на објавување на хартија си има и своја вредност (додуша можеби не толку голема за луѓето како мене што сѐ ставаат на интернет :)).

Промоцијата беше интересна, без многу формалности (скоро ич) и поезијата беше испреплетена со музички изведби на гитара, клавир и тромбон што за мене беше пријатно изненадување

promocija frosina

Па сега да споделам и една песна. Личен фаворит ми е „Кавга“ од стр. 79 (иако морам да кажам дека не се разбирам баш во поезија), но тука нешто пократко:

Инцидент

Моја е вашата цреша!
Никогаш нема да згрешам
со туѓа јас да ја смешам -
моја е вашата цреша!

На самиот врв ќе се качам,
гранките да ѝ ги решам.
Ќе украдам сѐ што е ваше
берејќи ја мојата цреша.

Ако ли куршум ме стаса
ко малото Ромче, се тешам:
не ќе биде никогаш ваша
повеќе мојата цреша.

Патувачки белешки за политика и општество

Tags: 

Ја читам Honeymoon With My Brother. Книгата е така-така. Кога веќе стигнав до 203-та страна, ќе ја дочитам. Но од таму, да споделам неколку мисли од авторот, кој инаку е поранешен портпарол на сенатори и гувернери во САД, па би се рекло се разбира нешто во политика.

Еве.

На двете сликички, мој фаворит е точката 4.

Бушава азбука

Tags: 

Случајно в раце ми падна копија од „Бушава азбука“, книга издадена во 1987 година, и се присетив дека како дете ја имам листано.

Првата реакција ми беше: ајде да ја ставиме на интернет. Ја нема во книжари, повеќето потпишани издавачки куќи веќе не постојат, а тоа е забавна книга за децата кои ја учат азбуката. Се обидов да го направам токму тоа.

За жал, скенерот со кој што располагам е мал, а книгата е во невообичаен формат, и при скенирање губам дел или од горниот или од долниот дел од содржината на страницата.

Ако некој има скенер за А3 формат што може да го понуди, може да остави коментар.

Сепак, PDF или слики не се баш најзгодниот медиум за презентирање на содржина на интернет. Па си помислив што ако го направиме ова во интернет стил: HTML, CSS, JavaScript? Првата идеја што ја имам е S5: лесно за управување низ содржините, без многу тракатанци наоколу. За почеток веројатно се потребни малку понапредни CSS вештини и, секако, цртачки вештини за сите илустрации.

Има некој?

И книги од ова лето

Tags: 

Прочитав две книги летово. Па ајде да споделам:

1. „Strah od pletenja“ на Vedrana Rudan. По се изгледа збирка колумни од неделникот „Nacional“. Пишува за актуелни секојдневни теми во Хрватска и тоа прилично жестоко. За да видите отприлика за што се работи, еве еден текст кој го има во книгата: „Ne sanja svaki rob snove o slobodi“.

„Zovem se Ana, imam trideset godina, živim u Hrvatskoj, Hrvatska je u Evropi, godina je 2003. Rodila sam se u diktaturi, odrasla u demokraciji. Roditelji su mnogo uložili u moje školovanje, misle da je obrazovanje bitno. Diplomirala sam dva fakulteta, govorim engleski, talijanski i njemački, služim se ruskim. Posao sam dobila bez problema, radim u austrijsko-hrvatskoj firmi kao programerka, ima nas dvadesetak, svi smo mladi i ambiciozni, želimo uspjeti i postići nešto u životu. Opisat ću vam svoj radni tjedan.“

2. The Undercover Economist на Tim Harford. Краток преглед на главните делови од микроекономија со нови примери. Ако сте студирале економија, и ако сте запамтиле, ништо ново, но интересно за читање во секој случај. Ако не сте студирале економија, шанса да видите дали тоа е за вас (читам баш сега уписите на факултетите се во тек). Лесен и разбирлив јазик и објаснувања што ќе ве натераат да си речете „зошто ние не правиме така“. Можеби треба да се преведе и да им се шибне како задолжителна предизборна литература на сите политичари. Книгата малку и идеализира со слободен пазар и слободна трговија... но тоа не ја прави помалку интересна.

Државни ембриони

Tags: 

Во контекст на дебатата за абортус и зголемување на наталитетот во Р. Македонија (трето дете), цитати од „Комунистичка интима“:

„Ембрионот е социјалистичка сопственост на целото општество“ - рекол Чаушеску.

создајте иднина

(...) Во 1966, Романија смислува Петолетка за за репродукцијата. Се планира бројот на жителите да порасне до 30 милиони во 2000 година, тоа значело секоја жена да раѓа по 4 деца во просек. Истата година, законски е укинат абортусот во Романија, контрацепцијата станува нелегална, а е воведена титулата Мајка Херој за мајките кои родиле 5 или 6 деца. (...)

Страница 275 од книгата. Дочитајте во било која книжарница...

Обележување на „Комунистичка интима“

Tags: 

Веќе неколку дена ја читам „Комунистичка интима“ од Јасна Котеска.

Многу возбудлива книга, но повеќе за тоа можеби друг пат.

Книгата е полна со цитати, врски до статии на интернет, референци до други текстови и слично и ми се виде интересно да ги прибележам тие некаде на интернет за понатамошно читање. Затоа направив група на diigo: http://groups.diigo.com/groups/komunistichka-intima

Diigo e како delicious, само што овозможува заедничко обележување на содржина и дискутирање (хм, не сум проверил одамна може тоа го има и на delicious).

Како и да е. Ја креирав групата и додавам некоја содржина, па ако има некој друг што ја чита книгата и сака да додаде некоја страница, текст, коментар или што и да е, може да се приклучи.

За „Доаѓаат сите“ на Клеј Ширки

Tags: 

Тамам се спремав да ја купам, кога ете ти рецензија на неттајм (поточно Мјут) од Феликс Сталдер. Според она што го прочитав, Ширки прилично еднострано ја третира целата оваа тема за Web2.0. Многу неотворени прашања:

Clay Shirky's Here Comes Everybody is reputed to be the best book ever written on Web 2.0. By why the strange silence on questions of copyright, privacy and ownership?

И додека сигурно е интересна за читање:

‘Communication tools don't get socially interesting until they get technologically boring.’ If a single sentence can represent the entire book, it must be this one. For one, it's great writing.

Ми се чини дека недостатокот на разговор за некои клучни теми е недопустливо. Штета.

Yet, there are a lot of things that are less cute about the newly boring technologies which Shirky chooses to ignore. Shirky stresses the decentralised, ad-hoc mode of new organisations, yet they are based on very complex infrastructures that are highly centralised and that create near infinite potential to manipulate the social interactions that take place through them. These are not neutral enabling devices.

Оние кои беа на Glocal2.0, се сеќаваат, а оние кои не беа можат сега да дознаат, дека едно од клучните прашања кои беа поставени (Марсел зборуваше на долго за ова) и можеби едно од прашањата кои беа најизбегнувани беше токму контролата над корисниците што ја имаат големите Web2.0 сервиси.

Thus, there is a tension at the core of the Web2.0 phenomenon created by the uneasy (mis)match of the commercial interests of the companies and social interests of their users. All this social interaction takes place within privately owned spaces so that users are basically faced with a take-it-or-leave-it decision that few of them are really aware of. There is a structural imbalance between the service providers who have a tangible incentive to expand their manipulative capacities and the average users who will barely notice what's going on, since it would require a lot of effort to find out. To believe that competitive pressures will lead providers to offer more freedoms is like expecting the commercialisation of news to improve the quality of reporting.

Ми се чини ова се доволно цитати за кој и да е да стане заинтересиран за рецензијата на Феликс (кој барем за мене бил доста корисен во изминативе години со своите проникливи коментари).

Можете да ја прочитате на страниците на Мјут: врска. (А можете да си земете и pdf.)

Дискусијата на неттајм исто така е интересна. Ловинк напишал еден горе-долу оправдувачки текст за Ширки. Интересно да се прочита во секој случај.

Ова е првичната порака. Другите изгледа сѐ уште не се архивирани. Ако одлучите да ја ѕирнете архивата не го пропуштајте и Patrice Riemens на тема Flickr vs Maartin Dors (многу поврзано со контрола на корисниците).

По ова, не знам дали уште сакам да ја купувам книгата, уште повеќе поради тоа што Феликс вели дека видеото е доволно. Ех... :)

Летен шопинг на книги

Tags: 

Ако не одите на одмор и имате некој денар повеќе тогаш можете да ја посетите Икона во Рамстор. Донеле повеќе добри книги што вреди да се пролистаат и прочитаат.

Набрзина разгледувајќи ги штандовите ги препознав „Доаѓаат сите“ од Клеј Ширки (видео - ако е ова точната врска треба да заврши некогаш и на СподелиКино), „Пурпурна крава“ од Сет Годин и збирка со делата на Х. П. Ловеркрафт (забелешка: не знам од каде ми е познат овој писател, изгледа нешто сум читал за него штом сум го запамтил доволно добро за да го препознаам на полица).

Исто така, на полиците има повеќе книги од интересната едиција на The Economist.

Цените се можеби малку посолени. Сепак планирам да се вратам деновиве таму со пари во џеб. :)

За Spook Country и Гибсон

Tags: 

Ми се чини дека Вилијам Гибсон е единствениот писател кој го следам во континуитет. До сега единствено не сум успеал да ја прочитам Virtual Light и тоа по неколку обиди. Ова главно се должи на тешкотијата што ја имам во фаќање на ритамот на неговите книги. Сите започнуваат некако растргнато на сите страни, а приказната не се насетува на почетокот. Можеби ова најдобро се гледа (хм, чита) на All Tomorrow's Parties.

Од друга страна токму и таа тешкотија ми го прави читањето поинтересно. По почетното фаќање на ритамот, шетањето низ светот што го создава Гибсон е интересно и кон тоа голем придонес има чувството дека не знаете каде точно одите и каде ќе стигнете. На крај она што го скратува доживувањето и уживањето е речиси инстантниот, дури на некој начин и театарски, расплет.

Мислам дека и Spook Country, најновата книга на Вилијам Гибсон, ги има овие карактеристики. Иако некои рецензии не ја сметаат за полнокрвен роман (има помал број на страници од неговите други книги), искуството кое таа го пружа е возбудливо.

Сместена во денешно време, на локации кои, ако ништо друго, ги знаеме од телевизија и со теми што секако се дел од секојдневната доза на вести, книгата раскажува приказна за една голема шега (prank?) и како таа го менува животот на неколкуте протагонисти.

Истовремено ги допира прашањата на новото време, како на пример, приватноста во контекст на постојаниот развој на технологиите, новите политички реалности во глобалниот свет и сѐ поголемото влијание на новите индустрии во него.

Гибсон како да сака да каже дека сѐ што е во книгата се случува и денес, но скриено е зад невидливата завеса на медиумите, соопштенијата за јавност, конференциите за печат, рекламите, кампањите...

Но, како некаков препознатлив знак во делата на Гибсон, во книгата се чувствува и препознавање на моќта што новите технологии уште денес му ја даваат на малиот човек - омилениот лик на Гибсон.

Можеби сѐ уште имаме шанса да ѕирнеме зад завесата...

Уште интересни моменти од Спук Кантри на Гибсон

Tags: 

“A nation,” he heard himself say, “consists of its laws. A nation does not consist of its situation at a given time. If an individual’s morals are situational, that individual is without morals. If a nation’s laws are situational, that nation has no laws, and soon isn’t a nation.”

He opened his eyes and confirmed Brownthere, his partially disassembled pistol in his hand. The cleaning, lubrication, and examination of the gun’s inner workings was ritual, conducted every few nights, though as far as Milgrim knew, Brown hadn’t fired the gun since they’d been together.

“What did you say?”

“Are you really so scared of terrorists that you’ll dismantle the structures that made America what it is?”

Milgrim heard himself ask this with a sense of deep wonder. He was saying these things without consciously having thought them, or at least not in such succinct terms, and they seemed inarguable.

“The fuck—”

“If you are, you let the terrorist win. Because that is exactly, specifically, his goal, his only goal: to frighten you into surrendering the rule of law. That’s why they call him ‘terrorist.’ He uses terrifying threats to induce you to degrade your own society.”

Brown opened his mouth. Closed it.

“It’s based on the same glitch in human psychology that allows people to believe they can win the lottery.Statistically, almost nobody ever wins the lottery. Statistically, terrorist attacks almost never happen.”

Ако некој го сака PDF-то...

Музичката индустрија преку перото на Гибсон

Tags: 

„Во почетокот на 1920-тите“ - рече Бигент*, „во оваа земја се уште имаше луѓе кои немаа чуено снимена музика. Не многу, но имаше. Тоа е пред помалку од 100 години. Твојата кариера како 'recording artist'“ - правејќи наводници со рацете, „беше на крајот на технолошкиот прозорец кој траеше помалку од 100 години, прозорец за чие времетраење потрошувачите на снимена музика немаа средства да го произведуваат тоа што го конзумираа. Можеа само да ги купуваат снимките, но не можеа да ги репродуцираат. The Curfew** се појави кога тој монопол на средствата за производство почна да еродира. Пред тој монопол, музичарите беа плаќани за изведба на музиката, издаваа и продаваа ноти, или имаа патрони. Поп цвездата, каква ја знаеме“ - и тука се поклони, кратко, во нејзин правец, „беше всушност артефакт произведен од премногу присутните (масовни) медиуми.“

* Бигент е магнат од рекламната индустрија кој се појавува во последните две книги на Гибсон. Во последната книга за него Гибсон има напишано и Википедиска статија.

** The Curfew е бенд од последната книга на Гибсон.

Овој исечок е еден не претерано добар превод од Spook Country на Вилијам Гибсон. :)

Блогерите читале книги

Tags: 

Оваа нишка завршува овде. Немам кому да ја пренасочам. Сите кои би можел да ги ping-ам веќе добиле покани.

Како и да е речениците:

Ја слушна, така, бабата својата кадреста внучка, па и самата се расплакува врз тажната судбина на Дабиќ, го зема бастунот в раце па тргнува кај некоја друга баба да и раскажува за тврдото срце на префектот. Од кај оваа приказната отиде кај трета и - се запали целиот Бихаќ, како да го бомбардира Хасан паша Предоевиќ.

А и во самиот наш конвикт, бавно и незабележливо, почна да расте скриеното незадоволство.

Магарешки години - Бранко Ќопиќ. (Лектира за VI одделение.)

Читање: долги реченици, сложени зборови... м?

Tags: 

Моментално ја читам „Халуцинирајќи го Фуко“ од Патриција Данкер: Амазон. Ми останаа уште 20-тина страници (од 180+), а ја читам од вчера. Добра книга. И само што заклучив дека секогаш добрите книги некако испливуваат на површина, дури и ако човек не ги бара.

Исто е и со интересните текстови на Интернет. Пред некое време го следев блогот на Стив Џонсон: врска, но во едно чистење на Google Reader го тргнав. Слично го тргнав и блогот на Сет Годин (погледајте): врска. Сепак, пред пар недели му се вратив на Годин откако неколку негови интересни текстови се појавија на други места. Испливаа некако од вообичаениот интернет шум.

Tака (некако) сега од кај него исплива и интересен текст на Стивен Џонсон: врска. Станува збор опис на нов сервис на Амазон кој овозможува да видите како пишуваат авторите чии книги се продаваат таму и некои импликации од тоа. (Веројатно сега работи само за англиски јазик.) Стивен склопил табела за посликовито да може да се види како некои автори пишуваат според просечниот број на зборови во реченица и сложените зборови.

И ете го таму Фуко. Како еден од авторите кои Џонсон ги читал во своите студентски дни тој се рангира високо. Годин и Гледвел се близу и ниско. Стивен Џонсон заклучува дека разликата меѓу неговиот моментален тираж и 10 милиони се неговите 6.5 зборови по реченица повеќе од Гледвел. :-)

Одлучив да проверам како стои Патриција Данкер со својот Фуко по ова прашање. Амазон вели 10,5 зборови по реченица во просек и 10% сложени зборови. Не знам колкав тираж има таа, но со оваа книга пониско од сите други на табелата на Стивен.

Се разбира, не можам да проверам дали ова е точно за босанско-српско-хрватскиот превод, но тоа нема да ме спречи вечерва да ги дочитам останатите 20-тина страници.

Ден за интервјуа

Tags: 

If you want people to become activists, you have to give them something. You can give them a sense of purpose. You can give them a sense of being a better person. And those are important, but I also think that you can’t neglect fun. Our society is about pleasure; even if you look at counter culture, it’s about pleasure, and to separate politics out from that makes no sense.

Врска: Dreaming that the Revolution Might Be Fun.

My philosophy then, and my philosophy now, is that learning the first 80% of something new takes 20% of the effort. My goal in college was not to become an expert on phenomenology or civil engineering; my goal was to understand the framework of as many disciplines as I could.

By never taking the hardest course in any department, I was able to get this great overview of a bunch of stuff, but become an expert on nothing.

The thing is, the stuff that's for everybody is already sold to everybody. So you can't win by being more average than average, because that slot's taken.

Врска: An Interview with Seth Godin.

"It's curious. When I published 'Pattern Recognition' " -- his previous book, which was also set in the recent past and achieved mainstream success -- "within a few months there was someone who started a Web site. People were compiling Googled references to every term and every place in the book. It has photographs of just about every locale in the book -- a massive site that was compiled by volunteer effort. But it took a couple of years to come together.

Врска: Through the Looking Glass.

П.С. http://nodemagazine.com/

Интервју со Вилијам Гибсон

Tags: 

Одлично интервју со Вилијам Гибсон: врска.

Извадок:

Well, in a sense, although I think when I started, one of the assumptions that I had was that science fiction is necessarily always about the day in which it was written. And that was my conviction from having read a lot of old science fiction. 19th century science fiction obviously expresses all of the concerns and the neuroses of the 19th century and science fiction from the 1940's is the 1940's. George Orwell's 1984 is really 1948, the year in which he wrote it. It can't be about the future. It's about where the person who wrote it thought their present was, because you can't envision a future without having some sort of conviction, whether you express it or not in the text, about where your present is.

Едвај чекам да ја набавам Spook Country.

Код и закон и слободна култура

Tags: 

Изминативе 2 месеца прочитав 2 книги. Ги прочитав „Код(от) и други закони на киберпросторот“ верзија 1 и „Слободна култура“ двете од Лоренс Лесиг.

Одлични книги за секој што го интересираат темите поврзани со Интернет, технологиите, културата, авторските права итн. Иако во најголема мера зборуваат за САД и ситуацијата таму, ми се чини дека поголем дел од анализите се валидни за секоја држава во светот посебно поради тоа што Интернетот и технологијата околу него се такви какви што се и имаат влијание насекаде.

Книгиве веќе некое време се дел од библиотеката на Слободен софтвер Македонија, па можете да ги побарате ако сакате.

Страници