Не ми е јасен политичкиот есап на СДСМ. Кому покажуваат сила со носење закон на мускули? ВМРО добива поени. Буквално им даваат материјал да градат grievance наратив. (А ВМРО се добри во тоа.) ДУИ добива поени и патем и сите други албански партии.

Понатаму, го антагонизираат Иванов кој ако ништо друго им треба да ги потпишува (кхм) реформските закони во клучна ЕУ/НАТО година. Може сега со повеќе пакост да им ги враќа и да го забавува процесот. Очигледно, и ВМРО останува бајаги антагонизирано, а 2/3 мнозинство закони не се носат без нив.

Во основа прават уставна криза во клучна ЕУ/НАТО година, а не се ни стигнати до името.

Од друга страна можеа да се договорат со Ахмети законот да оди, и со подобар текст, како прва точка после следни избори можеби и со СДСМ претседател на Република (за да нема застој), ако ги споеја изборите. А следни избори секако би морало да има поскоро ако (кхм) реформите ги спроведат и добијат преговори со ЕУ. Плус го имаа СЈО да ги подуплашат ДУИ за да се почека за законот за јазици, а да се туркаат ЕУ реформите.

Сакам да речам или јас сум глуп, или тие се глупи, или има некој смрдлив пазар од кој уште ни пола не сме виделе.

Кога на google.com ќе пребарате „економски факултет екстерно“ резултатот е нула пронајдени страници

Додека влегувате во амфитеатарот на Филозофски / Филолошки факултет ја забележувате неговата / нивната финансиска моќ. Просторијата не е во добра состојба. Изгледа како да не е кречена одамна, или барем, како прозорците на кровот што треба да даваат дневна светлина да не се во добра состојба, па низ нив капело од обилните врнежи кои што стануваат вообичаени за Скопје. Сите редови освен првите 2 се со дрвени столчиња.

На катедрата како говорници, покрај професорите од Филозофски и Филолошки факултет, седат преставници од ФДУ и ПМФ. Сите професори се од факултети кои не припаѓаат на големиот бизнис со / во образование(то). Филозофски и Филолшки делат зграда и дури ни заедно не можат да имаат реновиран амфитеатар, како на пример што Економски факултет имаше уште во 1999 год. ФДУ е сместен во бараки, кои колку и да се топли и полни со дух од уметничкиот живот, се крш. ПМФ е факултет кој по сплетките со Институтот за информатика и неговото реформирање во ФИНКИ го изгуби главниот извор на приходи, па професорката Прелиќ нѐ потсетува дека сега немаат пари ни за хемиски реагенси.

Сето ова е слика на средбата на помалку привилегираните факултети и на оние кои, барем во академскиот ред, немаат речиси никакви привилегии — студентите. Дури и претставниците од професорскиот ред на некој начин беа „the usual suspects“ — Вилиќ, Ванковска и Бојаџиевска, па дури и Цуцуловски пред да се пензионира, се чести лица во јавното зборување за разни проблеми, па и универзитетските.

Ова не го пишувам за да ги критикувам овие факултети или присутните професори, туку за да додадам контекст во трибината што ја организираше Студентски пленум:

Колку и да беше прецизно и јасно правното излагање на Костантин Битраков, тоа ќе беше помоќно ако покрај него зборуваше и професор од Правниот факултет. Вилиќ убаво напомена дека веројатно во министерството немаат правник како Костантин, но имаат ли на Правен?

Понатаму, кога на google.com ќе пребарате „економски факултет екстерно“ резултатот е нула пронајдени страници. Веројатно најбогатиот и најмоќниот (и најбројниот по студенти?) факултет молчи. Исти се резултатите и за Архитектонски и Медицинси факултет…

Колку што знам (немам facebook, тешко ми е да проверам) Филозофски/Филолошки се единствените два факултети на УКИМ што дозволиле употреба на просторија (а тоа да не е холот/аулата) за одржување на активности на Студентски пленум, иако студентите знаат дека никаква посебна дозвола за тоа не е потребна (ако добро запаметив од трибината: член 157 од Законот за високото образование).

Прашањето оттука е — кога ќе се соочиме со помоќните факултети и нивните помоќни професори?

Окупирајте ги кампусите. Сите.

На Окно: http://okno.mk/node/43142

На НоваТВ: http://novatv.mk/index.php?navig=8&cat=6&vest=18950

Текстот подолу е одговор на твитот на azazelo:

па уште во СФРЈ важеше„не си АЛБ ако не носиш оруж.“,наместо АЛБ да работаат на менување на оваа лоша традиција

https://twitter.com/azazelo_s/statuses/469127107197796353

и оригинално е објавен на twitlonger. Го додавам и овде заради подобро памтење.

Мислам дека е страшно тоа што го пишуваш „важеше „не си АЛБ ако не носиш оруж.“…“ не само затоа што мислиш така, туку затоа што (ми се чини) сакаш да оставиш впечаток дека многумина мислат така. (ОК, моето искуство со bullies и ножеви секогаш било со Македонци — па можеби затоа сум толку зачуден). Но, да одиме со ред.

Прво, мислам дека одлика на разумни луѓе е да го менуваат своето мислење како што нови информации стануваат достапни. На почеток имавме една приказна во медиумите (тој бил сам, се шетал, го видел точакот, тие биле 3-4, го збуфтале…). Потоа дојде другата приказна, која е и далеку поверодостојна, т.е. дури и таткото признава дека го бркале момчето (а не го вели тоа само МВР, Курир, Фокус или кој и да е спинер). Зарем вакво сознание не треба да го смени нашето мислење за настанот? Зошто е толку тешко да се помисли на самоодбрана? Дали ти мислиш дека ако некој да те брка со возило 20 минути, ќе се чувствуваш како да *не* ти е загрозен животот? Веројатно уште детали ќе излезат во јавност и ако тие се нови и различни ние би требало повторно да ги анализираме и да донесеме поинаков заклучок ако дедукцијата не доведе до таму. На пример, ако на оружјето полицијата најде само едни отпечатоци, тогаш тоа е една приказна, ако најде два пара друга, а и уште 2-3 приказни во зависност од тоа каков е ножот (што ако е кујнски и таму има отпечатоци на мајката што останале од порано?) Дали тоа ќе значи дека таткото и синот тргнале со намера за фатална пресметка со крадецот? Ова се сериозни прашања и јавноста (ние) и секако одбраната имаат право да ги поставуваат. Секако, ако камерите од болницата покажат повеќе од 2-3 лица како се борат, тоа уште повеќе ќе ги смени заклучоците што ги носиме. Можеме да се надеваме дека за сите овие работи ќе има due process и можеме да ликуваме дека никогаш нема да се дознае што се случило (пошто МВР ќе заташка, Грујо и Али ќе се договорат итн.) Но, дури и да се случи тоа, полицајците претходно сигурно ќе ја утврдат вистината. Затоа што единствен начин вистината да се скрие е таа да се знае целосно.

Второ, тоа што родителите молчат за овие факти што до сега се знаат се движи од загрижувачки до одвратно. Веројатно и таткото на Ангел ќе дојде до сличен заклучок штом му помине шокот: Секој родител што не го осудува тоа што татко му дозволил на син да тргне во некаква си потера (имал или немал стереотипи за способноста и наоружаноста на тој по кој што тргнал) треба да си ја чукне главата. За ова нема дебата. Не сум родител и не знам — но ми се чини дека јас да сум во ситуација кога синот ќе беснее да трча по некој што сакал да му украде точак ќе му влепам шамар и добриот ќотек (што ти го спомнуваш) ќе дојде од моја страна кон моето дете затоа што се занесувало да стане некаков си филмски осветник.

Трето, молкот на јавноста кон последователното сценарио кое што очигледно е организирано од партиски центар во соработка со полициски структури е уште повеќе загрижувачки, како што е и самиот чин што тие одлучиле да го прават. Не, немаат право граѓаните на Скопје да дивеат на ваков начин и полицијата не смее да го дозволи тоа. Ако имало кражби и порано не треба да ја запалат населбата. Впрочем, знаеш, кога се искрени протестите и се затоа што јавноста е загрижена — тие се мирни и се како молба, а не се насилни и како закана. Овој молк можеби ќе не` замолчи за долго време. Нема друго што да се рече освен дека стравот сега е многу, многу поголем затоа што теоретското нема кој да те брани од насилници, сега се претвори во практично. Сети се само на легендарната „Ти нема да ми го кршиш Белград“ кога некои навивачи правеа лом кај Мекдоналдс. Деновиве властите рекоа кршете. И веројатно си направија вежба во ЃП место на Криволак. (Ми се чини дека ти не твиташе ништо на оваа тема, и извини што оди ова во одговор кон тебе, но ете имаше и такви твитови, па да го додадам ова пред да стигнам до крајната поента.)

Четврто, и последно, жалам што мислиш дека Албанците се тие што треба да се борат против стереотипите. Ако си го гледала http://www.imdb.com/title/tt0106266/ можеби се сеќаваш на „ако видиш црнец со стерео, тогаш знаеш што прави — краде“. Твоето е буквално така — „ако видиш Албанец тогаш знаеш дека има скриен нож“. Ова е стереотип што го создава доминантната група: „Циганите ќе те украдат“ — му вели мајката на дететео, „Шиптарите ќе те убијат“. Исто како во црно-белите односи во САД и во машко-женските односи (т.е. феминизмот) поголемиот дел (можеби најголемиот дел) од одговорноста за надмиување на разликите меѓу групите паѓа на доминантната група (во нашиот случај на мнозинската група — Македонците). „Ако видиш жена во канцеларија — мора да е секретарка?“ — вака можеби полесно се илустрира ова. Значи, случајов на страна (затоа што како што реков во 1 може се` уште да дознаеме нови работи) тешката работа за надминување на недовербата и стереотипите е кај Македонците. А тие само што гласаа во мнозинство за опција што барем номинално не сака да преговара со другите. Би рекол на крај — во ваква ситуација, господ нека ни е на помош. Ама не сум религиозен. Со тоа толку.

Па, го правевме муабетов денес на кафе со Игор во присуство на високи функционери на ВМРО-ДПМНЕ на соседната маса, така што ајде да го пишам и вака на интернет.

Најверојатниот начин Стево Пендаровски да биде следниот Претседател на Републиката е да победи во прв круг.

Втор круг ќе биде тежок затоа што ќе има и парламентарни гласања, повеќе притисоци, гужви итн. Ако воопшто има
втор круг за Стево.

Да сум јас ВМРО-ДПМНЕ ќе гледам да ги пресметам бројките во втор круг да оди Иванов и кандидатот на ГРОМ и потоа е лесна работа. Ако ДУИ навистина бојкотира, како што најавуваат, бројките веројатно може уште полесно да се пресметаат.

Според некои податоци што ги гуглам минатиот пат Иванов освоил 106.286 гласови, а Фрчкоски 63.645. Ако ВМРО-ДМПНЕ може да си гарантираат повеќе гласови од ова, тогаш може да ги поделат во прв круг (а неважечки ливчиња за Стево сигурно исто би помогнале) и битката е добиена. Некој што ги следи актуелните бројки може да допише колку е ова веројатно и возможно. (Можеби дури собирањето потписи за Иванов и за кандидатот на ГРОМ беше тест на овој модел.)

Од друга страна Стево нема шанса да победи во прв круг без поддршка од ДУИ. А СДСМ нема што баш да им понуди ним -- бидејќи горе-долу сѐ си имаат (Можеби шеф на кабинет да биде Албанец? Ама тоа и не е којзнае каква зделка). Но, иако зделки сигурно ќе се прават, тоа што ќе биде потребно е моментум дека првиот круг е клучен за многу повеќе работи од политичката кариера на Стево, па и на другите од СДСМ.

Најдобрата кладба на ВМРО-ДПМНЕ веројатно е дека СДСМ нема капацитет да направи таков моментум.

Кој е Брајан Боитано? (За оние што не знаат.)

Две прашања се важни за изборите што се случија во Македонија. Првото е дали се согласуваш со работите што се случуваат во земјата? Ако одговорот е да, тогаш текстов за тебе завршува тука. Ако одговорот е не, тогаш прашањето што следи е дали преку овие избори можеше ти да преземеш нешто за тоа што се случува?

Одговорот на второто прашање е да. Не „да“ затоа што имаш граѓанско право (или некој ќе рече обврска) да гласаш. Не „да“ затоа што некој друг ќе ти го земе гласот. Иако и овие понекогаш може да бидат доволни причини, сепак не „да“ поради нив. „Да“ затоа што нешто навистина можеше да се смени. Признавам не знам што, не знам колку, не знам ни дали со стопостотна сигурност (затоа што луѓе се премислуваат, менуваат припадност итн.), но сепак можноста беше таму.

Можноста беше таму на многу прагматично ниво. Кога се случуваат работи во државата со државни пари, одлуките за тоа можеби ги носат горе високо, но тие често се спроведуваат долу. А долу во Македонија, по законот за децентрализација, е во општините (затоа нели и општина Центар е одговорна за проектот „Скопје 2014“). Затоа ако не се согласуваш со тоа што се случува во земјата (на пример, ако мислиш дека барем половина од приказните за корупција и перење пари се вистинити, или дека барем третина од тендерите се наместени, ако мислиш дека буџетот не требаше да се донесе така како што беше донесен, или едоставно додај си го твојот гнев овде….), тогаш изборите беа токму за да смениш дел од администрацијата која спроведува дел од одлуките што овозможуваат такви активности. Која администрација? Под секој градоначалник имаш неколку директори на неколку јавни претпријатија кои што на еден или друг начин добиваат пари од државни каси. Под секој градоначалник имаш некоклу тендери кои што на еден или друг начин добиваат пари од државни каси. (Да речеме, јас сакам да извадам некои пари за партиските активности. Можам, со помош на градоначалникот, да исплатам на лица пари за чистење на банкините на некои регионален пат.) Додај обем на тоа и добиваш големо купче.

Се согласуваш со ова до овде. Велиш да, можноста беше таму. Но, велиш, како да знам дека новиот градоначалник нема да продолжи со истата работа. И се разбира, нема целосен одговор на ова прашање. Но, дури и процесот да не може да се сопре, можеби може да се попречи, да се направи побавен, да се предизвика прекин во мрежата, некои луѓе да мораат да покриваат траги, некои да бидат фатени… итн. Не е многу тоа. Не е многу бар сега. Но додај обем повторно. Додај време.

Но велиш, опозицијата ништо не понуди. Нивниот лидер - ѓубре, велиш. Секако. Во ред. Но, не го заборавај прашањето од почетокот. Се надевам се уште си со мислата дека не ти се допаѓа што сега се случува во Македонија. Замисли дека има неизлечива болест. Лекот не е пронајден. Но, можеби напредокот на болеста може да се забави. Глупа утеха за пациент кој умира, велиш. Секако. И сепак. Додај време. Можеби лекот ќе биде пронајден.

Но велиш, не ја разбирам оваа алегорија со болеста. Знам дека следиш фудбал. Еве, замисли дека си Арсен Венгер, твојот тим губи. Треба да направиш нешто. Го сакаш Лео Меси, ама не можеш да го добиеш. На пазарот е само Давид Виља. Стар е. Се повредува често. Сепак, може да биде корисен играч додека не дојде вистинската прилика за трансфер.

Но прозорецот се затвори. Играта продолжува, а тебе се уште не ти се допаѓа тоа што се случува. ОК. Позз.

Прв пат пишано на: http://therealpsmst.tumblr.com/post/46410253299
Текстот е пренесен и на Нова ТВ: http://novatv.mk/index.php?navig=8&cat=6&vest=1993

Првото правило на пос-терминали е дека не може да се наплаќа различна цена т.е. дека било кои трошоци да постојат тие ги плаќа корисникот на терминалот, а не лицето што плаќа. Барем така велат во банка кога ги кажуваат предностите на поседување на картичка за безготовинско плаќање.

Тогаш на сцена стапува Централниот регистар на Р. Македонија кој за своите услуги одлучува да наплаќа провизија доколку плаќањето се прави на пос-терминал. Тоа всушност е провизијата што ЦРМ инаку би требало да ја плаќа кон банката за остварената трансакција. И бидејќи слипот од таква транскакција изгледа невообичаено, јас се упатив во НЛБ Тутунска банка која ми издала VISA картичка, за да прашам како смее тоа да се случува и каде да се пожалам.

Следната сцена е во централата на НЛБ каде службеникот на мојата поплака ми одговара со објаснување дека согласно новиот договор на Владата со банките на сите пос-терминали што се наоѓаат во државни институции ќе се наплаќа таа провизија. Тиња еј си велам кој договор, ама ако се договориле така што да се прави.

Но ете, следна сцена Агенција за катастар на недвижности на РМ и таму не неплаќаат провизија на пос-терминали?!
Останав збунет откако си ги зедов слиповите од катастар.

Што се случува значи овде? Прво, можно во НЛБ Тутунска банка не ми ја кажуваат целата вистина кога ми велат дека има „договор за провизии за сите државни институции“. Тешко е да се замисли таков договор што го исклучува катастарот. Таму само за провизии дневно може да се ќарат добри пари. Второ, можеби воопшто да нема договор, а службеникот на НЛБ Тутунска банка најде само лесен начин да ме отшета по моето комплицирано прашање. Можеби сето тоа беше наједноставниот пат до помалку работа дента. Трето, можно е ЦРМ на своја рака и од позиција на моќ да ја прави оваа наплата на провизии (и да ги крши правилата на VISA). А сите молчат за ова, бидејќ сепак да се закача ЦРМ не е мала работа.

Било какво објаснување е добредојдено.

Пред неколку дена некој на интернет побара фаул поради тоа што соодветно одговорните лица решиле да го изгасат интернет изданието на мерењето на загаденоста на воздухот во Скопје. It.com.mk имаше своја вест за случката.

Се разбира, немам никаква намера да го оправдам потегот на градот или на Фармахем. Она што мене ми привлече внимание е речиси рефлексната реакција на луѓето на интернет - веќе вообичаените коментари; „срамота, како може, вака ли ќе кријат“ или слично.

Мислам дека ова е важно затоа што постојано. овде и другде, зборувам(е) за омоќувањето кое технолологијата што технологијата го прави возможно за обичните луѓе. Го имаш својот паметен телефон и гледаш нешто страшно, но ете правиш неколку фотографии кои не мора да се со најдобар квалитет, ги праќаш на Twitter, луѓето дознаваат, се случува револуција. Нели, исто како во Тунис лани.

Сепак, кога навистина ќе се соочиме со некаков проблем, првата помисла ретко е што може да направи мојот паметен телефон. Кога јас помислив на тоа, првиот резултат што го добив од Google беше Crowdsourcing Air Quality Mapping. Не знам дали ова веќе е и направено, но барем сега сме сигурни дека и други луѓе помислиле на истото, кога биле соочени со ист [или сличен] проблем.

Понатамошно Google истражување нѐ носи до тркалото на Копенхаген, кое не е панорамско тркало, ами велосипедско тркало што прибира разни урбани податоци (сообраќај, загаденост, врева, бучност итн.) и ги испраќа на интернет каде се достапни за обично информирање и, ако сакате, стручна анализа. Тркалото е со висока цена. Ако информациите се точни и непроменети, тоа чини околу $600, но којзнае, можеби MIT во соработка разни фондаии и донатори може да испорача тркала по бенефицирани цени за еден од најзагадените градови во светот.

Јас не сум премногу технолошки поткован, па мојов текст е на ниво на спекулација дека, да, можно користејќи нови технологии да се направи сервис на интернет кој ќе биде подобар, покорисен, поинформативен и поубав од досегашната „Скопје дише“ страница. Знам и барем едно место во градов каде ваков потфат би се прифатил ако заради ништо друго, тогаш заради предизвикот.

Целава работа може да биде „секое чудо за три дена“, и можеби никогаш нема да видиме „Скопје дише 2.0“. Сепак, тоа останува многу, многу блиска можност. Јас останувам да се надевам дека ќе ја користам мојата претплата за 3G за нешто повеќе од Twitter.

Текстот е објавен на it.com.mk: Скопје не дише, но дали технологијта омоќува?

Иако сум без намера да звучам како disambiguation page на Википедија, сепак мислам дека треба да се запрашаме што е тоа на што денес му се слави така важен и сериозно сфатен роденден - 20 години независност.

Чинам логичниот одговор е - држава. Така се враќаме на Википедија:

Држава

Државата е сет на институции кои ја имаат моќта да ги создаваат правилата кои владеат со луѓето во едно или повеќе општества, имајќи притоа внатрешен и надворешен суверенитет врз дефинирана територија. Следејќи ја дефиницијата на Макс Вебер за поимот држава, таа како инстутуција држи монопол врз концептот на сила.

Значи, 20 години независни институции.

Знам дека ова не е многу јако објаснување за многумина, но корисно е за да се стават работите во перспектива. Имено, луѓето се нафаќаат да градат институции од различен тип за да решаваат некои свои проблеми.

Па пред да започне делириумското славје на оваа независност, вреди да се запрашаме како нашите институции ги решаваат нашите проблеми? И ако почнеме да набројуваме, тоа ќе звучи како расипана плоча ставена на повторување.

Па среќни 20 години на независни институции што не ги решаваат нашите проблеми.

Еден месец протести против полициска бруталност и три грешки што ги направивме.

1. Нема повеќе протести: Сѐ уште мислам дека протестите требаше да завршат во определен момент, но не сум сигурен дали тој момент дојде или дали беше изменаџиран како што треба. Можеше тоа да се направи со прогласување на победа (@vlashko_lobi) или со поставување на распоред од типот: „работете сега, а се враќаме на први септември да ве провериме“ (@unexploded_yet), но никако без посебно објаснување и/или премолчено прифаќање на тоа дека се уморивме или немаме време. Слоганот сепак беше „секој ден до оставка“. Со други зборови, моментумот за протестирање на улица е изгубен (@gdamjan) и тешко дека повторно ќе може да се собере поголема група на граѓани. Протестите можеби не постигнуваа многу, но постигнуваа нешто, а тоа е постојан притисок на полициските работници кои мораа да ја следат групата граѓани низ скопските улици.

2. Нема повеќе писмени дописи до институциите: По првичните испраќана на барања, претставки и слично, има навистина ограничена активност од ваков тип. Не броејќи го последното доставување на писма до пратениците, граѓаните не се ангажираа да извршат притисок по писмен пат до други институции кои имаат некаква надлежност или удел во случајот. Не, ова не е револуционерно, ниту нешто посебно забавно, но е мошне корисно, ако не поради нешто друго тогаш затоа што институциите мора да одговорат на секој писмен допис. Тоа е форма на граѓански притисок до институциите. Дури и прашањето за кое што гласно се мрчеше на интернет - наводното бришење на Facebook групи од страна на МВР - искамчи само едно барање за информации, наместо да има стотици барања од сите загрижени фејсбукџии.

3. Деманти, деманти, деманти: Не може да се напишат повеќе деманти одошто лажни, невистинити или спинувани вести што медиумите и новинарите решиле да ги пишуваат. Ако постои метод да се одвлече вниманието од главните прашања, тогаш тој сигурно вклучува поттик за пренасочување на вниманието кон други работи кои што се полични и одземаат многу време. Пишувањето на деманти е токму таква активност. Ова е стапица во која секој може да падне. Затоа мораме да потсетиме дека таа е токму тоа - стапица.

Од друга страна, мора да научиме лекции и да извлечеме поуки (@azder). Добро е да се види дека работи можат да се случуваат кога луѓе ќе се обединат околу едно прашање (@popmisa) и, исто така, дека битката со цинизмот е добиена - барем сега за сега. Понатаму, клучните идеи за кои што и до сега се пишуваше во различна форма на интернет се моќни. Развивање на поинаква или нова граѓанска свест и демонополизирање на политиката се идеи кои имаат голем потенцијал. Затоа, не е ни чудно што политичарите се уплашени.

Пред еден месец започнав со тоа дека цената на слободата е вечна будност. А овој запис го завршувам со завршните зборови на Славој Жижек од дебатата одржана во Лондон со главниот уредник на Wikileaks Џулијан Асанж, дека тие (Wikileaks) го промениле целото поле, а ние мора да останеме верни на тоа.

Нема подобра порака што може да се искористи денес во Македонија. Еден месец протести против полициската бруталност кои исто така ги променија работите. Ние мора да им останеме верни ним.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633
http://novica.softver.org.mk/node/634
http://novica.softver.org.mk/node/635

Уште едно писмо од поштенското сандаче, објавено со дозвола на авторката.

Психологот Абрахам Маслов ја предложил позната пирамида за хиерархија на човекови потреби која ја сочинуваат пет групи на потреби и тоа физиолошки потреби, потребите за сигурност и заштита, потребите за припадност, потребите за углед и почитување и потребите за самоактуелизација. Според Маслов некој потреби се базични и повеќе силни (моќни) за разлика од други потреби. Основата на пирамидата ја сочинуваат биолошките мотиви односно физиолошките потреби како на пример потребата за храна, вода, сон, секс итн. За човекот да ги задоволи повисоките потреби неопходно е да ги задоволи односно реализира потребите кои се наоѓаат подолу во пирамидата. Поинаку кажано, со зборовите од една песна на познатата група САФ: „не се стига далеку кога мора да се јаде“.

Ако физиолошки потреби се релативно добро задоволени, тогаш актуелен станува нов сет на потреби, кои се именуваат како потреби за сигурност и заштита (за безбедност, стабилност, заштита, слобода од страв, од вознемиреност и хаос, потребата за структура, ред, право итн.). Нам ни е потребно да се чувствуваме сигурни и безбедно во нашето семејство, но исто така нам ни е особено битно да се чувствуваме сигурно, заштитено и да бидеме ослободени од страв во просторот, средината односно општеството во кое што живееме.

Дали може да се стремиме кон повисоките потреби, ако ние постојано стравуваме и се грижиме за нашата сигурност? Како ќе се чувствуваме сигурно и безбедно ако полицијата е брутална и убива? Кој нѐ заштитува нас ако полицијата е брутална и убива?

Едни од основните човекови потреби во моментов се фрустрирани и не е случајно што многу луѓе во континуитет преку мирен протест го изразуваат својот став и потребата за ред, почитување на законот и сигурност. Поинаку кажано оваа потреба во моментот е актуелна и доминантна и го мобилизира човековото однесување.

Според Светската здравствена организација, здравјето е состојба на физичка, ментална и социјална добросостојба, а не само отсуство на болест или некаква немоќ. Оттука отсуството на болести не е единствен предуслов за здраво и среќно живеење, туку и амбиентот односно средината (пошироко сфатена) во која живееме и работиме е исто така круцијална за градење на здрави навики и здрав стил на живеење. Нам ни е потребно да живееме во средина во кој не ни се фрустрирани базичните потребни, средина во која сме заштитени од напади, убиства, хаос и средина во која ќе се негуваат хумани вредности.

За да создадеме организирана и сигурна средина мора јасно да го дефинираме концептот на добро и пожелно наспроти лошо и непожелно. Истовремено, да не заборавиме дека доброто се наградува и пофалува, а лошото се критикува и казнува, а не се прикрива.

Преку нудење на јасен концепт за она што е добро, а што лошо презентираме јасни и недвосмислени пораки кон помладите за тоа што се хумани вредности и како да се однесуваат.
Во еден текст кој што неодамна го прочитав е наведена следата мисла од Ниче: „Помнете дека вашата природа не е во вас, туку над вас.“ Да, секој од нас се стреми да се себеактуелизира и да го реализира својот максимален потенцијал, но истовремено одговорноста да човекот и неговата доблест и големина се огледува во тоа да биде буден, проактивен и одговорно да дејствува и да се стреми кон промени и менување за безбедно општество и подобро утре.

~ Даниела Неделкова

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631
http://novica.softver.org.mk/node/632
http://novica.softver.org.mk/node/633

Ни кажува ли нешто тоа што една од најдобрите македонски драми отвара со сцена за полициска бруталност?

(Пауза.)

Ме памтиш? Возев нов црвен форд ескорт. Сите тогаш возеа канти. Ми го удри пикот. Бев со девојка. Сакав да бидам фраер. Ме извади надвор. Ме растури. Мама ми еба. За џабе. За курташак. Со пендрек меѓу нозе. Меѓу нозе, чичко Димитрија. Уште ме боли. Што ти згрешив толку, да си ебеш мамата. Те тужев. Џабе. Кадија те тужи, кадија те суди. Голем фраер беше. Јас бев никој и ништо. Два дена не станав од кревет. Третиот ден станав. Пак се вратив во кревет. Тестисите ми беа потечени како балони. Место јајца, лубеници. Две операции. Неуспешни. Долго време не смеев да погледнам во жена. Ме болеше кога ќе ми се дигне. Немам деца. Ебам ретко, ама лошо.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631

Многумина пишуваат за тоа дека актуелната власт им всадува страв на граѓаните: страв од инспекции, од казни, од отпуштања... Низ призмата на овој страв се гледаат изборните резултати, но и ниската посетеност на протестите против полициската бруталност кои веќе десет дена се одржуваат во Скопје и во други градови низ Републиката.

Се разбира, многумина пишуваат за тоа дека вакво нешто не постои, дека стравот е измислица на опозицијата итн.

Ми се чини дека ова може да биде оштра дебата, па да претпоставиме, само за момент, дека стравот навистина владее во Македонија. (Ако второто е точно, тогаш има малку потреба за дебата.)

Значи, ако стравот владее, тогаш вистинското прашање е како да се справиме со системот кој е поставен така за да влева страв. Се разбира, политичките партии ќе речат дека ако се сменат едни, со другите нема да биде така, но тоа не дава одговор на прашањето: „Зошто некој *не* би користел така ефективен систем?“

Завршувам со мисла од Ralph Waldo Emerson: „Fear is an instructor of great sagacity, and the herald of all revolutions.“

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629

Бонус:
http://novica.softver.org.mk/node/603

Дополнето 12.06.2011@18:17 ч.: По целодневно читање на законите (посебно тој за кривична постапка) излегува дека е прилично ризично да му се обраќаме на јавниот обвинител со поднесување на кривична пријава. Имено, има член во КЗ што вели дека за поднесување лажна пријава подносителот може да си заработи своја, а во услови какви што се тешко е да се има доверба дека вакво нешто не би се злоупотребило за акција против граѓаните што протестираат. Во овој контекст останува да се надеваме дека јавниот обвинител ќа ја води преткривичната постапка и истрагата на начин што ќе го одведе до прашањето за соучесништво при убиството на Мартин Нешковски. Останува да видиме.

Но, постои друг закон според кој можеме да се обратиме до ЈОРМ (и впрочем до било која друга институција) ЗАКОН ЗА ПОСТАПУВАЊЕ ПО ПРЕТСТАВКИ И ПРЕДЛОЗИ (Службен весник на РМ бр.82/08 од 8.07.2008 год.)

Член три од законов вели:
1) Подносител на претставка, односно предлог може да биде секое физички лице (во понатамошниот текст: подносител).
2) Подносителот на претставката, односно предлогот не смее да биде повикан на одговорност, ниту да трпи какви било штетни последици поради поднесувањето на претставката, односно предлогот и изнесувањето на ставови и мислења, освен ако со тоа не е сторено кривично дело.

Со горното предвид можеме да му пишуваме на обвинителството за тоа да ја спроведува постапката на начин што ќе ја убеди јавноста дека сѐ е како што треба, да биде транспарентно, да има редовни прес-конференции и слично.

-----

Не знам дали информациите можат да се проверат и во друг медиум и дали е базирана на изјави на претставници на МВР, но оваа вест се појавила вчера додека протестите се одржуваа.

------------------copy&paste од алфа.тв------------------
Нема казна за полицајците кои, според очевидците, му помогнале на специјалецот Игор Спасов да избега од местото каде до смрт го претепа Мартин Нешкоски. Портпаролот Иво Котевски тврди дека полицајците не знаеле оти нивниот колега од специјалната единица ,,тигар,, го уби момчето од Козле.

За МВР случајот е расчистен откако Спасов, по два дена бегство, сам се пријавил во полиција. Раководството на полицијата се амнестира од било каква одговорност-лична,морална или политичка. Денеска Котевски тврди дека за убиството на Мартин се информирале во понеделникот, истиот ден кога портпаролот на МВР тврдеше дека немаат информации за ваков случај.

МВР не го истражува ниту мотивот за убиството. Спасов требало да каже за тоа-вели Котевски. А Тигарот се брани со молчење.

Остана непознато и што, таа кобна ноќ, регистрираа камерите поставени на градскиот плоштад-непосредно до клупата каде е убиен Мартин.

http://vesti.alfa.mk/default.aspx?mid=36&eventid=37947

------------------copy&paste од алфа.тв------------------

Не знам каде на Фејсбук или другде се случува дискусија околу граѓанските протести и идеи за идни акции, но она што може да се направи следно е сите ние да поднесеме кривични пријави до Основното јавно обвинителство во Скопје.

Колку што ми е мене познато за поднесување на кривична пријава не се потребни потписи или слични работи, туку секој може да го направи тоа самостојно. Жарко Трајаноски во свој текст ги има набележано можните кривични дела, а во последниот драфт на петицијата која поминала некаков филтер кај луѓето што протестираат пишува дека одговорност (кривична или друга) треба да се бара и од тие што го помагале полицаецот што е осомничен.

Сигурно има правници меѓу луѓето што протестираат и може да се направи некаков текст. Поентата на ваква активност би било да се прошири протестот кон надлежната институција, но по каналот на која таа нормално и вообичаено функционира. Ако ~500 што протестираат однесат пријава во ЈОРМ тогаш тоа се 500 пријави на кои ЈОРМ мора задолжително да одговори, па макар и одговорило дека не поведува постапка.

Доставувањето на пријавата би се правело отприлика во исто време, така што пред архивата на ЈОРМ да се создаде редица на граѓани кои чекаат да достават документ.

Сето ова ќе биде добро поради најмалку три причини:

Прво луѓето и медиумите ќе видат што се случува и (ако медиумите го пренесат) тоа ќе ја зголеми видливоста на протестот. Не заборавајте дека до вчера имаше граѓани кои не само што не знаеја зошто се протестира, туку не знаеја дека воопшто се случило убиство.

Второ, ќе покаже дека граѓаните што протестираат не се само некои деца што викаат по улици, туку дека се запознаени како функционираат институциите и знаат да се обратат до соодветното место.

Трето, ќе побара почитување на институциите и правилата (законите) и одговорност за постапување од нивна страна што посебно е важно бидејќи во дел протестите се и против тоа што полициските служби како Алфи или Тигри не ги почитуваат правилата и ретко, ако воопшто, сносат одговорност.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627

Следново го добив по е-пошта од мој пријател од Обединетото Кралство - Игор Граматиковски. Неколку поенти од негова страна зошто е потребно да им се обратиме на пратениците. URL-ата што се во текстот ги додадов јас.

-----------------------------

Новица,

Сакам да ти ја поздравам иницијативата за барање на конкретни акции и одговорност од страна на (идните) пратеници.

Не знам воопшто каква е практиката сега во Македонија, зашто одамна не живеам таму, но сакав да споделам некои искуства од Обединетото Кралство.

Мојот парламентарен претставник е Гленда Џексон, која некои од вас ќе ја знаат како глумица со добиен Оскар (генерација на родителите на моите родители). Во една прилика испратив писмо до нејзината канцеларија, барајќи поддршка за една моја активност – и добив телефонски повик од неа лично веќе следниот ден. Тогаш направив мало истражување и дознав дека сум бил исконтактиран не бидејќи беше изборна година, туку дека тука е законска долнжност на секој Парламентарец да одговори на секое баранје на нивен гласач – или лично или преку вработен во нивната канцеларија.

Покрај тоа, овдека е вообичаена практика (не знам дали е и законска должност) секој член на парламентот да држи редовни сесии со своите гласачи (нешто како ‘Консултации’ во МКД на факултет), и тие се одржуваат барем еднаш месечно – каде граѓаните доаѓаат со свои идеи, мислења и за жал најчесто – поплаки.

Сега, за да не испадне дека ја идеализирам ситуацијата, Гленда и јас не се сложивме и имавме 15 мин. непријатен разговор, во кој според мене, се покажа нејзиното непознавање на меѓународното право и политика, но нејсе – нејзината партија изгуби еден глас.

Многу поголема поддршка добив од мојот претставник во Европскиот Парламент, со кого сѐ уште сум понекогаш во контакт.

Сакам да испратам и голем поздрав до сите мои поранешни сограѓани, кои изразија несогласуванје со праксата на полициска бруталност во Македонија, и покажаа желба за борба и промени. А тоа самото е поголемо од идејата за поддршка на било која партија или дневна политика.

Поздрав,
Игор

„The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing.“

--- Edmund Burke (1729-1797)
-----------------------------

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625

Добив многу коментари со различни предлози... добро било - не било добро.

ОК луѓе.

Текстот е јавен, блогот ми е без копирајт. Земете, преработете, но на крај - пратете.

Денес испративме триесетина писма. Повеќето од луѓето што пратија не ги познавам, ги видов за прв пат.

Доказ:

Поентата не ова праќање на писма е да станеме свесни дека имаме право да бараме работи од нашите пратеници. Ние ги праќаме во Собранието - затоа се „пратеници“. Не мора да ми објаснувате дека „државата морала да има единица како што се тигрите“. Тоа што сакам да го постигнам тука е многу писма со исти барања во сандачето на парламентарните партии.

Ќе смени ли тоа нешто? Не знам. Ние од кампот на слободниот софтвер сме и големи идеалисти. Така пред неколку години со праќање писма до пратениците во Европскиот парламент успеавме да ги сопреме софтверските патенти во Европа. Можеби и сега нешто ќе постигнеме!

За оние што сакаат да го напраат ова од дома, сами, ги прикачувам PDF-ата. Ако праќате, пратете препорачано, така ќе ви дададат белешка и таа белешка објавете ја на интернет за да видиме сите. Цената е 66,00 денари за писмо.

За оние што сакаат да праќаат со или групно, јас ќе бидам во 18:00 ч. денес во Ла Кафе. Ќе носам примероци од писмата. Купете си пликоа, при крај ми се. :-) Најблиската пошта е во ГТЦ.

Види и:

За Мартин Нешковски

За Мартин Нешковски #2

Дополнето 3: По добиените коментари го дополнив писмото. Сѐ уште не сум пратил.

Дополнето 2: Јас ќе го испратам писмото денес. Подоцна ќе објавам и поштенски картончиња за доказ. Направете го истото, не ми пишувајте коментари со поддршка.

До сега често пати писмено сум се обраќал до државните институции. Меѓу највидните вакви се писмата што во име на Слободен софтвер Македонија ги пишував кога Владата потпишуваше договор со Microsoft и подоцна кога софтверот за пресметка на плати стана задолжителен, а тој работи само на MS Windows.

(Во случај да се појават тролови, во времето на овие писма до државата луѓе блиски / симпатизаери на тогаш владеачката СДСМ ме етикетираа како вмровец. Сега пак, кога во соработка со МИО ја правевме Националната политика за слободен софтвер, приказната беше обратна).

Скоро пишував и до УКИМ за нивната скандалозна пракса на продавање на студенските испитни пријави и други обрасци.

Денес сакам да пишувам до парламентарните партии што треба наскоро да седнат во законодавниот дом.

Сакам од нив да побарам поголем надзор над полицијата од страна на Собранието на Републиката, распуштање на „Алфи“, „Тигри“ и некои други промени во Законот за внатрешни работи / полиција.

Слика: @kenzoawa

Но, ова не сакам да го направам сам. Не ми е страв - за тоа барем сведочи мојот минат труд. Сепак мислам дека ова ќе успее ако сите ние гласачите граѓани им пишеме на граѓаните кои ги испраќаме да нѐ претставуваат во собранието.

Сѐ уште не знам како би го организирал ова. Но, писмото што сакам да го пратиме е во продолжение. Амандмани, од тие што се поупатени, секако се добредојдени.

----------------------
ДО
Име на политичка партија
Адреса
- за претседателот на партијата -
- за идните пратеници во Собранието на Републиката -

Почитувани сограѓани,

Тешко ми е што морам да Ви пишувам само неколку дена по најмирните избори некогаш одржани во слободна и демократска Македонија, но цената на слободата е вечна будност.

Како што веројатно веќе знаете, рано наутро на 6-ти јуни на плоштадот Македонија во Скопје почина млад човек откако бил претепан од лице за кое Министерството за внатрешни работи објави дека е работник на полицијата.

Ова не е прв ваков настан, но се надевам дека ќе биде последен. Слабата контрола над полицијата води до многу проблеми. Се чини дека препораките на МВР за однесувањето на полицијата важеа само до завршувањето на изборите на 5-ти јуни 2011 година.

Затоа од вас како мои претставници во законодавниот дом на Републиката, барам да го промените законот што го регулира работењето на полицијата и тоа да биде прва точка на дневниот ред по свечената седница во парламентот, за која се надевам дека ќе биде и комеморативна.

Моите барања до вас за измените на законите се како следи:

1. Распуштање на специјалните единици на полицијата како што се „Алфи“, „Тигри“ и други.

2. Задолжително присуство на униформиран полициски работник при секој контакт на полицијата со граѓаните.

3. Избор на министер и заменик министер на МВР со консезус помеѓу сите политички партии.

4. Задолжително доделување на општествено корисна работа на сите полициски работници како дел од секојдненвите работни обврски. Задолжителна обука за контрола на гнев за сите полициски работници.

5. Зголемена контрола над Министерството за внатрешни работи од страна на Собранието на Републиката за која ќе можеме да сведочиме преку месечни извештаи или слично.

6. Зголемени казни во Кривичниот законик за делата што работници во МВР ќе ги сторат без разлика дали се или не се во служба / на работа.

7. Намалување на буџетот на МВР за секое кривично дело што ќе ги изврши негов работник.

8. Замена на Секторот за внатрешна контрола со независно тело.

9. Контрола при вработувањето на нови кадри во МВР од страна на независни граѓански комисии, составени од волонтери, кои ќе имаат контролна функција за проверка на криминалното минато на апликантите.

10. Јавно достапни на интернет работни истории (CV-ја) со сите информации за дисциплиски казни, психолошки профили и слично на сите работници во МВР.

11. Доколку тоа не го сторат сами, актуелните функционери во МВР кои што се одговорни за случувањата во полицијата поврзани со овој немил настан во кој елитна единица за контратероризам се користела за обезбедување на митинг, да ги разрешите и отпуштите од работа.

Се надевам дека ќе посветите нужно потребно време на овие мои барања. Се надевам исто така дека ќе ги сфатите сериозно.

Вашата работа и обврска во Собранието на Републиката е да ја осигурате слободата во Републиката.

Со тага,
Име и презиме
Адреса
----------------------

П.С. Знам дека денес имаше некои извици на протестот кои прават лоша слика: педери, цигани и слично. Фокусирајте се луѓе.

Цената на слободата е вечна будност.

Дополнето: Адресите на политичките партии во идниот парламент

ВМРО - ДЕМОКРАТСКА ПАРТИЈА ЗА МАКЕДОНСКО НАЦИОНАЛНО ЕДИНСТВО
ул. „Македонија“ бр. 17а, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска унија за интеграција
ул. „Панче Неделковски“ бр.47, 1000 Скопје, Република Македонија

Социјалдемократски Сојуз на Mакедонија
ул. "Бихаќка" бр. 8, 1000 Скопје, Република Македонија

Демократска партија на Албанците
Плоштад Илирија 15/1, 1200 Тетово, Република Македонија

Национална демократска преродба
ул. „Битпазарска“ бр. 60, 1000 Скопје, Република Македонија

Прочитав дека доколку СДСМ победи на изборите ќе воведе најниска плата од 9.000,00 денари. Звучи топло и убаво да се гарантира најниска плата.

Има ли некакви информации за тоа кои сектори на стопанството ќе бидат погодени од оваа мерка?

Да речеме дека во земјава има 100.000 вработени што имаат плата од 7.000,00. Нивната плата би пораснала за 2.000,00 и за тие луѓе тоа би значело нешто. Вкупно тоа би биле 200.000.000,00 денари. И, и вкупно тие пари би значеле нешто.

Но, тоа што не го пишува во предизборниот говор е дека и приливите од персонален данок на доход (ПДД) ќе се зголемат. Со даночно ослободување од околу 7.000,00, денес луѓето со пониски плати не плаќаат ПДД. Ако нивните плати наеднаш пораснат, тогаш на овие дополнителни двеста милиони ќе се плати 10% данок.

Се разбира, не знам дали можеби планираат даночното ослободување да го покачат на 9-те илјади, но ова е интересно да се анализира од аспект на тоа дека големината на буџетот денес е критикувана од СДСМ. Значи - додавање уште повеќе пари на веќе големиот буџет или...?!

Понатаму, како што вели програмата на СДСМ, грижејќи се за социјалната праведност тие ќе го вратат скалестото оданочување кај ПДД. Јас сум за социјална праведност, но очигледен ефект од оваа мерка исто така ќе биде зголемување на приходите во буџетот.

Можеби вака сакаат да компензираат за дупките што би се појавиле ако навистина истовремено ги спроведат мерките за намалување на казните, опомена па казна и слично, но тоа сѐ уште не остава со огромен и не баш продуктивен буџет. Што е за право во програмата има и дека „Структурата на трошењето од државниот буџет мора да се менува. “. Ова не е никако дополнително објаснето, па мене и не ми се верува дека позначајна промена на структурата е можна без отпуштања во јавната администрација.

Без да бидам премногу драматичен, како кец на десетка за ова што сакав да го искоменитрам ми дојде „речиси сообраќајката“ што пред малку ќе ми се случеше на крстосницата А. Циборовски - Влае/Хром (кај училиштето „Димо Хаџи Димов“). Имено, еден полициаец во униформа, управувајќи необележано возило и зборувајќи на мобилен телефон помина на црвено во правец кон Центар, но за среќа прикочи во последен момент, а јас заокружив малку на широката крстосница, која ете, пак за среќа беше воглавно празна.

А денешниот Утрински пишува токму за полцијата:

Полицајците со убав збор и насмевка на лице, но без цигари и пиво в раце на 5 јуни ќе треба да обезбедат одржување мирни и демократски избори во земјава. Лошите навики, како што се гласно смеење и зборување, седење по кафеани, лут поглед и незаинтересираност, чуварите на законот ќе треба да ги остават зад себе за време на изборниот процес.

Останува нејасно зошто препораките што ги дава МВР кон своите вработени се баш сега пред избори, и дали всушност важат и по гласањето, на пример на 6-ти јуни? А, важат ли и сега?

Дали тоа што МВР направило ваков прирачник за своите вработени е доказ дека реформите во полицијата за нејзино променување по урнекот на европските полиции се тотален неуспех?

Ќе видиме на 6-ти, а?

Има, нормално, две гледишта за изборите што ја чекаат Македонија во јуни.

Првото е тоа на владеачките партии и воглавно граѓаните кои се нивни поддржувачи. Нивното гледиште може да се сумира вака: Изборите се нормална работа во една демократска држава и опозицијата има секакво право да бара избори. Ако владата е сигурна во своето добро работење, како што е во случајов, тогаш изборите ќе бидат уште една потврда за тоа. Опозицијата може да се лути или да негодува, но секој што губи има право да се лути, а кај нас посебно затоа што тој некој губи во континуитет и патем има потврдено лоша репутација. Сепак и таквото негодување и разногласие не треба да биде чудно во демократија. Сѐ на сѐ политичкиот живот продолжува.

Второто е тоа на опозициските партии и воглавно граѓаните кои се нивни поддржувачи. Нивното гледиште може да се сумира вака: Ова не се само уште едни избори. Ова се „изборите“. Се одлучува за иднината на земјата. Моменталните владеачи ја довеле државата до пропаст со расипничко однесување, злоупотреби на моќ и други јасно одредени практики на лошо владеење. Значи ова не се избори што се вообичаена трка за освојување на власт, туку се избори за спасување на државата што се наоѓа на работ на бездна. Лошото владеење мора да заврши овде и сега и граѓаните, а посебно оние неопределените, треба да го завршат својот дел од работата. Во спротивно, најмалку што треба е да им биде јасно дека одговорноста за мрачната иднина што следи ќе биде (и) нивна.

Првото гледиште не бара дополнителна анализа – барем за мене. Можеби можеме да дебатираме за некои работи од начинот на кој партиите ги третираат своите изборни соперници, јавните настапи и слично. Но, тие остануваат прашања од втор ред (и се дел од изборното шоу), ако веќе се согласуваме дека изборите се „business as usual“.

Од друга страна, второто гледиште бара барем малку анализа. Прашањето овде не е дали е во ред човек да има гледиште дека државата е пред бездна и работите мора да се сменат. Прашањето, исто така, не е дали може да се приберат факти што можат да го поткрепат таквото гледиште и да се искористат за придобивање на потенцијални гласачи. Туку, прашањето е дали, ако сето тоа е навистина така, човек поседува вредности кои се предуслов или гаранција за да ги смени работите.

Да го илустрираме ова со пример: Ако од опозициската говорница ја критикувам Владата бидејќи од Законот против дискриминацијата ги изоставила хомосексуалците, прашањето е дали моите вредности се такви што хомосексуалците во Македонија ќе ги добијат сите граѓански права штом бидам избран, или пак моето критикување е само заради критикување? Тоа што на јавноста ѝ се познати нормативните ставови на актуелната власт во врска со ова прашање, може да ме стави „во тесно“.

Добро, можеби ова е маргинално прашање – сепак допира малубројна група граѓани. Што правиме со другите посеопфатни прашања што ги допираат сите? Полициска држава, надгледување на граѓаните, лустрација, контрола на буџетското трошење? Кои се вредностите од кои човек од опозицијата поаѓа во врска со овие прашања? И, ако има такви вредности, зошто не се преточени во предлог-закони што ќе бидат изгласани на првиот работен ден на новото собрание? На пример, закон со кој сите тајни досиеја ќе се стават на интернет?

Сега, зошто се вредностите важни? Ако опозицијата тврди (а тврди) дека власта е авторитативна и има поставено и разработено механизми за замолчување на новинарите, за местење на тендери и избори, за неодговорно трошење на буџетски пари, за богатење на партијата итн., тогаш таа треба да докаже, или барем да покаже, дека штом ќе дојде на местото на власта, ќе има од каде да тргне – од своите вредности – за да го промени сето тоа. Во спротивно, личи како опозицијата да сака да ги обуе истите авторитативни чизми што ги овозможуваат сите критикувани работи и реката, малку – колку што има време, бидејќи државата е пред бездна, да ја сврти на својата воденица.

Признавам, не сум претерано добар во политички анализи и многу порадо би пишувал за опасностите од ACTA, но дефинитивно би прочитал текст од некој постручен за вредностите на оние луѓе од опозицијата кои имаат прилика идеите да ги спроведуваат во дела, пред сѐ во општините.

Вчера (завчера) еден од блоговите што ги следам доби редизајн на Wordpress и како резултат на миграцијата целиот rss се превчита уште еднаш.

Така фатив текст што сум го пропуштил: Глобализацијата и ширењето на моралниот круг. Од него:

At one time the benevolent affections embrace merely the family, soon the circle expanding includes first a class, then a nation, then a coalition of nations, then all humanity…

First, the rate of donation to the world account increased significantly with the extent of a country's globalization, as measured by a globalization index. Second, within countries the rate of donation to the world acount increased with an individual's globalization index (based on measures such as whether the individual worked for an international firm, watched foreign movies, called people abroad etc.) Thus, globalization increases the potential for global cooperation.

Утрово читам Reddit. Еве мал, симболичен доказ кон горните тврдења: http://i.imgur.com/M2wbg.jpg

Вчера (7.3.2011) во Кинотеката на Македонија беа прикажани трите документарни филма на Билјана Гарванлиева: „Девојчето со хармоника“, „Тутоноберачката“ и „Шивачките“.

Нема да пишувам „филмски“ коментари. Ова се (очигледно) одлични документарни филмови за што не мора да ми верувате мене, ами на жири комисиите на филмските фестивали што ги имаат наградено филмовите.

Она што сакам да напишам е за некои пошироки (општествени) теми што се наметнаа за време и по проекциите, а за чие наметнување беше одговорна и авторката на филмовите.

Па да одиме со ред.

Референцирање кон друга поп култура

Прво, ова беше една и единствена проекција (со зборовите на авторката и продуцентот - можеби единствена до крајот на 2011 година). Присутна беше скопска публика, публика од центарот на Македонија. Не би одел толку далеку да речам дека салата во Кинотека ја исполни некаква си скопска елита, но меѓу присутните имаше театарски и филмски работници, новинари и претставници на амбасади. Ова гледање на македонската провинција низ документарниот филм многу ме потсети на американскиот филм Pecker. Во ова референцирање посебно помогна смеењето на дел од публиката на сцени од филмовите што во себе немаат хумор. Таквото смеење го доживеав како сеир.

Општествената одговорност на филмовите

По проекциите авторката остана да одговара на прашања. Помеѓу највпечатливите беше прашањето од македонскиот актер, чинам Владо Јовановски, кој праша дали филмот „Шивачките“ го привлекол вниманието на државните или странските институции со оглед на тоа дека во него се гледа дека жените работат по две смени дневно, немаат одмор итн - во суштина не ги уживаат основните работнички права, пропишани со Закон и безброј меѓународни конвенции.

Одговорот од продуцентот на филмот беше дека не, тоа не се случило. Потоа тој продолжи да коментира како овие информации за состојбата на шивачките биле јасно објавени во коментарите за филмот во културните рубрики на весниците, но никој од економските редакции не ја „фатил“ темата.

Интересно ми беше да видам како, повторно условно речено, скопската елита се жали на оваа ситуација. Ако веќе информациите за тешкотиите на жените што работат во фабриките во Штип се објавени во културните рубрики, што ја спречува скопската прогресивна јавност да им пишува секојдневно на уредниците (кои што не ја третираат темата освен културно), државните институции (кои што се надлежни да преземат мерки) и странските амбасади (за чии држави се наменети производите што се шијат) за оваа состојба?

Едно писмо до уредникот, може и да помине незабележано, но сто? Илјада? Тешко до општествена ангажираност преку чекање на „надлежните“. Нема да бидам идеалист и да речам дека писмата можеле (или можат) нешто да сменат. Сепак, понекогаш и обидот значи многу.

Потанаму, авторката рече дека сака филмот „да влезе во колективната свест на луѓето во Македонија“. Сепак, една проекција за цела година и никаков друг начин да се гледа филмот (поради тоа што дури ни телевизиите не се расположени да прикажуваат вакви - кратки документарни - филмови).

Јас би рекол бедни изговори за нешто што треба да биде дел од колективната свест. Авторката можеше да подели десет, дваесет дискови со филмот и веќе денес ќе беше на YouTube. Ете влез во колективанта свест. Ако телевизиите не сакаат, граѓаните може и поинаку да се информираат.

Знам, некој ќе скокне за ова за прашање за авторски права. Но, колку и моето мислење за авторските права да е спротивно од мејнстримот, јас не побарав филмот да влегува во свеста на граѓаните. Тоа се зборови на авторката. Изборот исто така е нејзин.

Филмовите прикажуваат очајни ситуации, животи, на граѓани на Република Македонија. Во нив има реплики како: „До ова дојдовме дека за политичари бираме погрешни луѓе“. Која е одговорноста на скопската публика во овој контекст? Авторката на филмовите во суштина се изразува дека проекциите не беа само уметнички настан. Дали сме ние повеќе одговорни за општествено-политичките случувања, бидејќи, еј, ако ништо друго имаме време да одиме на кино, додека во Штип мораат да работат две смени за да преживеат. Секако можеме да имаме и коктел кој чини повеќе од просечната плата на една шивачка.

За судењето според „наши“ стандарди

Во пишувањето на овие коментари ме води мислата од (веќе легендарното) предавање на Ханс Рослинг на TED.

Во него тој вели дека за различни делови од светот се потребни различни решенија. Сѐ зависи од контекстот.

На ова се потсетив кога на прашање од публиката што се случува со луѓето од филмовите, авторката, меѓу другото, одговори и за девојчето што бере тутун, Мумине од едно село во близината на Радовиш. За оние што не го гледале филмот, предупредувам дека ќе оддадам делови од приказната. Станува збор за девојче од село што се занимава само со тутун и во кое (сѐ уште) обичајот е за девојките да се плаќаат пари при барањето за брак. Како што разбравме од авторката кај девојчето се случила промена. Таа во текот на снимањето на филмот, станала посвесна и на својот татко му рекла дека не сака за неа да земаат пари. Авторката нагласи дека е во добри односи со девојчето и семејството и во план е Мумине да ја посети неа во Германија.

Додека ова изгледа на прекрасен исход според модерните стандарди (кои веројатно, некако, владеат во Скопје), што се случува со семејството на Мумине? Со два сина, тие мора сѐ уште мора да платат за две невести. Со една еманципирана ќерка, тие имаат само уште една со која можат да ја „компензираат“ оваа трансакција што се смета за стандардна таму каде што живеат. Патем, станува збор за суми од 3 до 5 илјади евра по невеста.

За мене, оваа ситуација отвара повеќе прашања, отколку што дава одговори (во конкретниот случај за Мумине) и повторно нѐ враќа назад на поширокиот општествен контекст на филмовите.

За крај, не сум сигурен дека јас имам сопствен став по (некои од) овие прашања. Да немаше прашања и одговори на крајот на проекцијата, веројатно ќе заминев и на излез со друштвото ќе продолжев да зборувам за она што зборувавме пред да почнат филмовите. Вака, темите се наметнаа и ова е она што делумно го измуабетивме на патот кон автобуската и што потоа јас го прибележав возејќи се во автобусот кон дома.

Тоа.

Пред некој ден се движев од Центар кон Карпош по ул. „Орце Николов“.

Сега кога изгледот на плоштадот се приближува кон својата конечна форма, корисно е да се забележи дека истовремено со враќањето (макар и било декларативно) на стариот (предземјотресен, несоцијалистички) изглед на плоштадот и околината, се случува и комплетно изменување на изгледот на Дебар Маало (стари, ниски, семејни куќи со нови, високи, колективни згради) и тоа сѐ помалку изгледа на „старо Скопје“.

Денес имав ретка прилика да одам во централата на Стопанска банка.

Таму имаат наместено шалтерче за упатства и информации.

Пред мене стоеше еден постар човек. Ја прашуваше службеничката за локација на друга филијала, бидејќи во оваа (главната) имаше гужва и нему не му се чекало. Службеничката чија единствена функција очигледно е да дава информации токму од ваков тип му рече на клиентот дека не знаела каде има други филијали бидејќи не била од Скопје.

(Инаку, филијала на Стопанска банка има веднаш зад нејзината дирекција во ГТЦ, т.е. на кејот и на Рекорд/Мајка Тереза.)

Човекот мораше да си ја побара среќата на друго место и јас дојдов на ред да поставам прашање.

Јас ја барав службата за работа со правни лица за потписни картончиња и слично. Одговорот на службеничката повторно беше дека не знае бидејќи не е од Скопје! За среќа тука помина некоја нејзина колешка што беше доволно информирана да ни каже дека службата е во истата зграда, на катот по скалите!

Можеби Стопанска банка треба да го постави и шалтерот за информации во град што не е Скопје.

Во јавноста има(в)ме долга дебата за тоа дали со кампањата „Избери живот“, Владата на РМ подготвува и забрана на абортусот. Истовремено, последното истражување за ставовите во македонското општество укажува на голем број конзервативни убедувања.

Моето мислење е дека случајот со спонтаниот абортус на жената во притвор може, многу лесно, да биде последното парче во сложувалката за укинување на ова право на жените.

Денешниот (4.2.2011 г.) дневен печат е полн со новинарски текстови и колумни за случајот. На многу место преовладува мислењето за убиство, за изгубен живот и слично. Ако овие ставови, кои мошне интересно доаѓаат и социјалдемократскиот камп, станат уште подоминантни во јавноста, уште поприфатливи во вредносниот систем на граѓаните, тогаш зошто да не се забрани абортусот? Како ќе го одбраниеме ова право?

Да не излезам погрешно разбран, тоа што се случило со жената е трагично. Ми се чини дека чувство на тегобност преовладува кај многу луѓе кои изминативе два дена ги сретнав натаму-наваму низ градот. Но, мислам дека мораме да ги поделиме работите за тоа како се чувствуваме во врска со овој случај да не биде пресудно во гледањето на другите поврзани прашања и можеби одлучувањето за нив.

Затоа мислам дека е многу важно случајов да се (раз)гледа(ува) како неуспех на правниот систем и институциите на државата и во таа насока да се бара одговорноста, а не тоа да се презентира како убиство спонзорирано од државата.

Ова е јасна линија на разлика што мора да ја бараме, а ако ја нема, тогаш да ја создадеме.

Говорот и настапот на опозицијата по ништо не се разликува од оној на позицијата. Последниов случај уште еднаш го потврди тоа. Политичарите и медиумите повторно сакаат да ја замачкаат работата, но на ова мора (кои ние?) да се спротиставиме.

Јасно ми е дека сите (ќе) сакаат да собираат бодови и играта е таква што ние мораме да ги доделуваме бодовите. Но, ако ова е едно од оние времиња на пресврт, тогаш она што се надевам дека може да го направиме е да ги повишиме критериумите според кои ги даваме бодовите.