идеи

Топла вода во јавниот сектор

Tags: 

Ја читав објавата за најновиот натпревар „Биди иновативен“ ги наградува бизнис идеите и помислив за тоа какви идеи ќе се појават на него и дали познатата „не измислувај топла вода“ ќе има некакво влијанија меѓу учесниците.

Мислам дека во општествово и стопанствово ни фали уште многу „топла вода“, па си реков која идеја што е „топла вода“ може некако да придонесе во земјава. Дали поради преголемото влијание на Берлин или поради нешто друго, првото нешто што ми текна беше автобуска линија до аеродром. Не е нешто сложено: ти требаат неколку автобуси, избор на 2-3 станици (пр. Бисер, Холидеј ин, Александар палас, последна 15-ка), договор за реклами со хотели и слично, возен ред според просечното време на полетување од аеродром (и слетување), и горе-долу тоа е тоа. Јасно е дека ова не би поминало на натпреварот, ако ништо друго, тогаш поради високите вложувања што се потребни од почеток за бизнисот да проработи.

Сепак, одлучив малку повеќе да се занимавам со идејата, и откако не успеав да сфатам зошто некој со повеќе пари или бизнис-храброст не го направил ова до сега, прашањето го поставив пред постарите и помудрите. Еве што прибрав како информација:

  • Порано (некогаш?) имало автобус до аеродром. Сега сѐ уште има автобус до селото што е (релативно) близу до аеродромот;
  • Некоја такси компанија (воглавно составена од жители на селото) го држи монополот за превезување на патници од аеродромот до Скопје. Монополот се одржува со насилство. Возачите од други компании биле бркани, а до сега имало бројни случаи на физичка пресметка меѓу „конкурентите“;
  • Затоа, најчесто, другите такси компании возат од Скопје до аеродром и потоа се враќаат празни назад;
  • Но, некои среќници, можат да возат и во обратна насока. Ако авио-патникот побара информација за превоз од некое од службениците во аеродромот, тие ќе повикаат пријател кој работи во некоја такси компанија, кој ќе дојде на аеродромот со таблата во багажник. Така ќе ги заобиколи „бариерите за влез“ на пазарот;
  • И на крај, непознато е дали е потребна посебна дозвола од градот (или друг надлежен) за сега да се воспостави нова редовна линија, но преовладува чувството дека некакви тесни интереси го менаџираат и овој хаос.

Бушава азбука

Tags: 

Случајно в раце ми падна копија од „Бушава азбука“, книга издадена во 1987 година, и се присетив дека како дете ја имам листано.

Првата реакција ми беше: ајде да ја ставиме на интернет. Ја нема во книжари, повеќето потпишани издавачки куќи веќе не постојат, а тоа е забавна книга за децата кои ја учат азбуката. Се обидов да го направам токму тоа.

За жал, скенерот со кој што располагам е мал, а книгата е во невообичаен формат, и при скенирање губам дел или од горниот или од долниот дел од содржината на страницата.

Ако некој има скенер за А3 формат што може да го понуди, може да остави коментар.

Сепак, PDF или слики не се баш најзгодниот медиум за презентирање на содржина на интернет. Па си помислив што ако го направиме ова во интернет стил: HTML, CSS, JavaScript? Првата идеја што ја имам е S5: лесно за управување низ содржините, без многу тракатанци наоколу. За почеток веројатно се потребни малку понапредни CSS вештини и, секако, цртачки вештини за сите илустрации.

Има некој?

Погледи кон славните времиња

Tags: 

Отсекогаш ми се допаѓало тоа што разни држави си ја преземале славата за спасот на Европа од Отоманската империја.

Се разбира сѐ почнува со Австријците и виенската битка. Таму каде што паднале Турците наводно завршувала Европа, сѐ јужно е ориентот... ама не баш, бидејќи Словенците и Хрватите се бореле на страната на Австро-Унгарија и тоа во првите борбени редови (сигурно нешто како операцијта црнците напред во СаутПарк)... и така секој со своја приказна до долу до Македонија. Всушност македонците биле најзаслужни за сопирањето на царските војски, дека биле бељаџии и не ги оставале раат. Па војската морала да се мачи со тукашните побуненици наместо одлучно да напредува кон север.

Нема ништо посебно и во оваа некоја желба за прославување на минатото кога веќе славиме сѐ и сешто, ама она што ми падна во очи е следново:

Ако инсистираме на европската традиција и посебно на нејзиното заштитување од влијанието од исток, а знаеме дека во коренот на таа традиција европејците пред се ја гледаат античка Грција, тогаш како по ѓаволите истовремено инсистираме на тоа дека антиката на овие простори не била баш грчка? (Забелешка за потенцијалните тролови на блогов: не велам дека ова горе е вистината, само ги наведувам различните гледишта.)

Ми се чини дека дел од западниот свет на кој сакаме да му припаѓаме е и мислењето дека Словените дошле од зад Карпатите. Не знам, можеби некои руски научници кои често се цитирани по форумиве, се во право и не е баш така преселбата на овие народи, ама пак тука го гледам ова жонглирање со едно топче повеќе.

Не знам дали има пример некоја држава да се приклучи во одреден свет, без притоа да ги прифати неговите гледишта. Можеме ли ние да бидеме дел од западот, а да не ги прифатиме неговите доминантни гледишта?

Водоводна идеја

Tags: 

Не знам каде, но се сеќавам дека сум видел реклами за рационализирање на трошењето вода и тоа за затворање на чешмата додека човек четка заби. Не знам ни дали беа македонски рекламиве - сеедно.

Нашиот водовод, кој постојано се жали на неразумно трошење вода, може да размисли за лепенки со поракта „гаси ја чешмата“ на секое пакување паста за заби. Ова не би требало да биде проблем да се направи, ако се договорат со увозниците, кои и така мораат да лепат декларации на македонски јазик.

На пр. Водовод ги сноси трошоците за печатењето на декларација + порака „гаси ја чешмата“, а увозниците лепат. Нивниот поттик ќе биде во заштеда за печатење, а на Водовод пристап до широка популација на корисници на неговите услуги.

Моите 2 денари за „Форум Скопје“

Tags: 

Деновиве се одржа вториот по ред „Форум Скопје“.

Не бев присутен на сите вечери, туку само вчера (сабота) и завчера па моите впечатоци овде се само од тие два дена.

Општиот впечаток ми е дека на форумот недостасуваше опозиција. Сите присутни, вклучувајќи ги и гостите од странство кои се искажаа на темата „Скопје“, беа на иста линија во врска со сета нова архитектура и споменици кои се градат во градов - дека тоа не е добро, не е убава архитектура, дека е нетранспаренто и сл. Недостасуваше некој од оние што се одговорни за сета градба да каже како и зошто мисли (а според тоа и спроведува) на таков начин. Недостасуваше некој што ако ништо друго барем се сложува со ова што се гради и начинот на кој тоа се прави. Освен еден испад дека Лумикс личи на змија што е симбол на злото и оттука треба црква до него што е симбол на доброто и некаков повик за македонска гордост други реакции на „одбрана“ немаше. На крајот и модераторката на настанот искажа жалење за ваквата ситуација. Но, и недостатокот на опозиција на форумот сепак носи своја порака, а тоа е дека на одговорните лица веројатно не им е многу гајле за тоа што некој таму дебатира. Се разбира, ова за нас отвара прашање поврзани со отвореноста, демократичноста и транспарентноста на овие процеси, но ми се чини дека тоа не се нови прашања исто како што не е ни недостатоткот на дијалог.

Јас учествував со две забелешки. Во петокот беше отворено прашањето за консензус од страна на еден архитект од Италија. Во неговото обраќање тој објасни дека градежни апсурди се случуваат и во Италија, но Берлускони, кој владее популистички, ја има поддршката од граѓаните и таму постои консензус во врска со тие проекти. Се разбира има некои обични луѓе и архитекти кои се против, но нивниот број е незначаен. На крај, тој постави прашање дали има консензус во Македонија.

Откако никој не одговори, јас се јавив со коментар дека според владата и мнозинството граѓани консензус е постигнат и кај нас (конкретно за градбата на црквата на плоштад). Владеачката партија го црпи своето одобрение од изборите кои ги доби со масивна победа, а во програмата за тие избори има црква на плоштадот. Се разбира и кај нас има луѓе кои што не мислат дека тоа е добра идеја, но паралелата со Италија е премногу очигледна и неизбежна.

Вчера, посебен впечаток ми остави презентацијата на Елизабета Аврамовска која е професор по ликовна уметност. Таа преку примери од други градови се обиде да објасни дека на други места се гради со некаков концепт, со некаква идеја и дека градбите на крајот носат некаква порака. Нејзината поента беше дека тоа не е случајот кај нас. Присетувајќи се на една изјава на Небојша Вилиќ, реков дека очигледно постои некаква идеја зад објектите кои се градат. Плоштадот на кој доминираа поштата и телекомот, важни симболи на комуникација особено во пред-интернет времето, и трговскиот центар и стоковната куќа кои може да се гледаат како некакви центри за конзумеризам, а градската кафана и сите кафулиња за хедонизам, се изменува и сега таму ќе има нови симболи „ на општественото уредување на Кралството на СХС или, подоцна, Кралството на Југославија значи (воз)обновување на нејзините три столба: војската, капиталот и религијата“.

И овде го имаме прашањето за тоа дали на мнозинството тоа му се допаѓа или не, и што можат да прават оние на кои не им се допаѓа, што ме враќа назад на прашањето за непостоење на дијалог и транспарентност во процесите, и тоа како што рече еден млад архитект од Скопје (чие име не го запамтив), посебно за оние градби кои се дел од идеологијата на власта.

Оттука, не мислам дека може нешто посебно да се направи во врска со новата архитектура во градот само со архитектонски дебати. Ми се чини дека е потребен поширок политички (или ако сакате општествен) ангажман за да се постигне нешто повеќео од само дебати на маргините на вниманието на пошироката јавност.

Ослободување на информациските добра

Tags: 

Поминало многу време откога сум објавил нешто подолго од блог запис на ова место, па еве сега мало освежување во таа смисла.

Во прилог на ова закачен е еден текст со наслов: Ослободување на информациските добра -
За промената на пазарните структури и производството како резултат на иновации во правото и технологијата. Идејата ми беше од поодамна и веројатно некако зрееше до сега, па конечно еве го резултатот на Интернет.

Им се заблагодарувам на сите што ми помогнаа со давање идеи и предлози да го направам текстот подобар, иако не успеав сите тие да ги внесам... нешто поради тоа што не знаев како, нешто поради тоа што мислев дека нема потреба. Сепак, текстот останува отворен за коментари и можеби некако ќе го направиме подобар.

Текстот е закачен и на Scribd, за оние што не им се клика на слепо еве го воведот:

Овој текст е преглед на некои од современите идеи што се поврзани со производството и дистрибуцијата на информациските добра. Бидејќи моето познавање на темата е ограничено, текстот не се обидува да изнесе којзнае какви новини, туку само да презентира и евентуално сублимира дел од овие идеи, така што би му биле јасни на секој читател кој има основни познавања од економските и правните концепти поврзани со монополите и авторските права. Истовремено се надевам дека ќе биде доволно интересен за да поттикне понатамошно истражување на темата.

Текстот започнува со презентирање на вообичаената економска анализа за производството на информациски добра и ги објаснува правните механизми без кои таквото производство не би било можно во формата што денес ја знаеме како доминантна. Потоа, објаснува кои се иновациите што се случиле во правото и технологијата (или како што вели Лоренс Лесиг во правниот код и во програмерскиот код) и како тие иновации го менуваат пазарот и производството, посебно на софтверот. На крај, дава краток преглед на случувањата во другите области на производство на информациски добра каде што се случуваат исти или слични поместувања.

Тросед слобода

Tags: 

И веројатно нема подобра слика за ситуацијата во која се наоѓаме кога ќе видите дека фотографијата на Фликр е видена 551 пат, а на плоштадот одвај има грст цвеќе.

Избори '09: Кој ќе биде македонскиот кукавица?

Tags: 

Малку знам за тоаа дали американските политичари биле толку храбри колку што ги портретира популарната култура, но претпоставувам дека има малку вистина во сето тоа, инаку од каде целото наследство на кое на пример се повикуваше и Барак Обама.

Еден таков возбудлив портрет е оној за Едли Стивенсон во филмот Тринаесет дена. Овој политичар е познат по тоа што успешно му се спротиставил на Советскиот амбасадор во ОН (неговиот говор од тој судир е цитиран на многу места). Во филмот, пред да оди на конечното соочување во ОН, Едли се соочува со својата политичка судбина на состанокот во Белата куќа. Не можам да го најдам тој исечок на YouTube, па подолу има цитат од сценариото.

Сцената што се одигрува изгледа вака: Сите важни лица од американската политика и војска се присутни на состанок кај Кенеди. Се дебатира што да се направи следно. Има две опции, двете водат во нуклеарна војна. Тогаш проговорува Едли:

Adlai clears his throat. Everyone looks over at him. He stares down at his clasped hands for a beat. He's anguished about what he's going to say.

ADLAI
There is a third option. With either course we undertake the risk of nuclear war. It seems to me maybe one of us in here should be a coward.

He smiles weakly, but gets no response from anyone.

ADLAI (CONT'D)
So I guess I'll be. Our third choice is to cut a deal. We trade Guantanamo and our missiles in Turkey, get them to pull their missiles out. We employ a back channel, attribute the idea to U Thant. U Thant then raises it at the U.N.

Adlai looks for support around the room, but meets only stony gazes. From McCone and General Taylor, contempt. Dead silence for a long, long beat.
Kenny's heart goes out to Stevenson as he watches the man commit political suicide. Even Sorensen, standing behind him, unconsciously moves away. At last the President speaks.

Немам поим дали ова навистина вака се случило, или пак е ставено во филмот поради драматушки потреби.

Сепак, она што сигурно го знаеме е дека немаше нуклеарна војна помеѓу САД и СССР.

За нас, прашањето е кој ќе биде македонскиот кукавица? Не ги следам премногу изборните пораки на претседателските кандидати, но од она што можев да го прочитам во весници, Нано Ружин и Љубе Бошковски се единствените што имаат изјавено барем нешто што може да оди во категорија политичко самоубиство: Ружин со тоа дека е подготвен да ја преземе одговорноста за името и Бошковски со тоа дека Македонија му е поважна од неговиот рејтинг. (За жал не можам да најдам врски до овие изјави, поради генерално нефункционалниот систем на трајни URL-а на македонските весници).

Wikipedia Art

Tags: 

Група уметници се обиделе да направат мудар трик (и не знам дали ова е добар опис) на Википедија, со тоа што ќе направат само-референцирачки текст за Википедија уметност...

Нивниот обид завршил со брзо бришење од еден администратор, и сега покрај дебатата дали текстот е таков каков што треба да биде за на Википедија, има и дебата дали се испочитувани правилата за бришење на статии на енциклопедијата.

Исто така интересно е што на википедија страницата за концептуална уметност е додадена референца за овој обид, но и таа е брзо избришана.

Целата работа ја имааат документирано детално:

http://wikipediaart.org/

http://wikipediaart.org/brief-history/

http://wikipediaart.org/wiki/index.php?title=Main_Page

Стив Џобс за животот, универзумот и останато

Tags: 

Ми се чини дека сум ги читал овие приказни, но штом веќе ми влета видето со говорот на rss, можам да го ставам и на блог.

http://www.youtube.com/watch?v=UF8uR6Z6KLc

Читајќи го Годин

Tags: 

There has grown up in the minds of certain groups in this country the notion that because a man or corporation has made a profit out of the public for a number of years, the government and the courts are charged with the duty of guaranteeing such profit in the future, even in the face of changing circumstances and contrary to public interest. This strange doctrine is not supported by statute or common law. Neither individuals nor corporations have any right to come into court and ask that the clock of history be stopped, or turned back.

Од http://en.wikiquote.org/wiki/Robert_A._Heinlein (Кој е Robert Heinlein?).

За Spook Country и Гибсон

Tags: 

Ми се чини дека Вилијам Гибсон е единствениот писател кој го следам во континуитет. До сега единствено не сум успеал да ја прочитам Virtual Light и тоа по неколку обиди. Ова главно се должи на тешкотијата што ја имам во фаќање на ритамот на неговите книги. Сите започнуваат некако растргнато на сите страни, а приказната не се насетува на почетокот. Можеби ова најдобро се гледа (хм, чита) на All Tomorrow's Parties.

Од друга страна токму и таа тешкотија ми го прави читањето поинтересно. По почетното фаќање на ритамот, шетањето низ светот што го создава Гибсон е интересно и кон тоа голем придонес има чувството дека не знаете каде точно одите и каде ќе стигнете. На крај она што го скратува доживувањето и уживањето е речиси инстантниот, дури на некој начин и театарски, расплет.

Мислам дека и Spook Country, најновата книга на Вилијам Гибсон, ги има овие карактеристики. Иако некои рецензии не ја сметаат за полнокрвен роман (има помал број на страници од неговите други книги), искуството кое таа го пружа е возбудливо.

Сместена во денешно време, на локации кои, ако ништо друго, ги знаеме од телевизија и со теми што секако се дел од секојдневната доза на вести, книгата раскажува приказна за една голема шега (prank?) и како таа го менува животот на неколкуте протагонисти.

Истовремено ги допира прашањата на новото време, како на пример, приватноста во контекст на постојаниот развој на технологиите, новите политички реалности во глобалниот свет и сѐ поголемото влијание на новите индустрии во него.

Гибсон како да сака да каже дека сѐ што е во книгата се случува и денес, но скриено е зад невидливата завеса на медиумите, соопштенијата за јавност, конференциите за печат, рекламите, кампањите...

Но, како некаков препознатлив знак во делата на Гибсон, во книгата се чувствува и препознавање на моќта што новите технологии уште денес му ја даваат на малиот човек - омилениот лик на Гибсон.

Можеби сѐ уште имаме шанса да ѕирнеме зад завесата...

Уште интересни моменти од Спук Кантри на Гибсон

Tags: 

“A nation,” he heard himself say, “consists of its laws. A nation does not consist of its situation at a given time. If an individual’s morals are situational, that individual is without morals. If a nation’s laws are situational, that nation has no laws, and soon isn’t a nation.”

He opened his eyes and confirmed Brownthere, his partially disassembled pistol in his hand. The cleaning, lubrication, and examination of the gun’s inner workings was ritual, conducted every few nights, though as far as Milgrim knew, Brown hadn’t fired the gun since they’d been together.

“What did you say?”

“Are you really so scared of terrorists that you’ll dismantle the structures that made America what it is?”

Milgrim heard himself ask this with a sense of deep wonder. He was saying these things without consciously having thought them, or at least not in such succinct terms, and they seemed inarguable.

“The fuck—”

“If you are, you let the terrorist win. Because that is exactly, specifically, his goal, his only goal: to frighten you into surrendering the rule of law. That’s why they call him ‘terrorist.’ He uses terrifying threats to induce you to degrade your own society.”

Brown opened his mouth. Closed it.

“It’s based on the same glitch in human psychology that allows people to believe they can win the lottery.Statistically, almost nobody ever wins the lottery. Statistically, terrorist attacks almost never happen.”

Ако некој го сака PDF-то...

Музичката индустрија преку перото на Гибсон

Tags: 

„Во почетокот на 1920-тите“ - рече Бигент*, „во оваа земја се уште имаше луѓе кои немаа чуено снимена музика. Не многу, но имаше. Тоа е пред помалку од 100 години. Твојата кариера како 'recording artist'“ - правејќи наводници со рацете, „беше на крајот на технолошкиот прозорец кој траеше помалку од 100 години, прозорец за чие времетраење потрошувачите на снимена музика немаа средства да го произведуваат тоа што го конзумираа. Можеа само да ги купуваат снимките, но не можеа да ги репродуцираат. The Curfew** се појави кога тој монопол на средствата за производство почна да еродира. Пред тој монопол, музичарите беа плаќани за изведба на музиката, издаваа и продаваа ноти, или имаа патрони. Поп цвездата, каква ја знаеме“ - и тука се поклони, кратко, во нејзин правец, „беше всушност артефакт произведен од премногу присутните (масовни) медиуми.“

* Бигент е магнат од рекламната индустрија кој се појавува во последните две книги на Гибсон. Во последната книга за него Гибсон има напишано и Википедиска статија.

** The Curfew е бенд од последната книга на Гибсон.

Овој исечок е еден не претерано добар превод од Spook Country на Вилијам Гибсон. :)

За името

Tags: 

Еве нешто за вредните политиколози на македонската блогосфера.

Читајќи службени весници најдов нешто што ми се чинеше интересно. Ако го видите случајниот избор на закони подолу (од тоа што го има на Интернет) ќе видите дека во времето на СФРЈ претседателот се потпишувал како Претседател на Републиката, додека во времето на Р. Македонија, додадено е и името Македонија.

Случајни претседателски укази

Се прашувам зошто е ова вака? Дали е случајно? Дали има некакво поинакво значење кога ќе се каже Претседател на Републиката наместо Претседател на Република Македонија? (Лесиг, на пример, во своите предавања најчесто кога зборува за САД вели Републиката.) Дали Република е поважен дел од Македонија во името Република Македонија? Дали Македонија навистина е Република или само се вика Република Македонија?

Коментари (ако некој баш сака тука).

Ново: Киберкотлето ја свари чорбата: врска. Ги чекам Шепард и Владо. :-)

Читање: долги реченици, сложени зборови... м?

Tags: 

Моментално ја читам „Халуцинирајќи го Фуко“ од Патриција Данкер: Амазон. Ми останаа уште 20-тина страници (од 180+), а ја читам од вчера. Добра книга. И само што заклучив дека секогаш добрите книги некако испливуваат на површина, дури и ако човек не ги бара.

Исто е и со интересните текстови на Интернет. Пред некое време го следев блогот на Стив Џонсон: врска, но во едно чистење на Google Reader го тргнав. Слично го тргнав и блогот на Сет Годин (погледајте): врска. Сепак, пред пар недели му се вратив на Годин откако неколку негови интересни текстови се појавија на други места. Испливаа некако од вообичаениот интернет шум.

Tака (некако) сега од кај него исплива и интересен текст на Стивен Џонсон: врска. Станува збор опис на нов сервис на Амазон кој овозможува да видите како пишуваат авторите чии книги се продаваат таму и некои импликации од тоа. (Веројатно сега работи само за англиски јазик.) Стивен склопил табела за посликовито да може да се види како некои автори пишуваат според просечниот број на зборови во реченица и сложените зборови.

И ете го таму Фуко. Како еден од авторите кои Џонсон ги читал во своите студентски дни тој се рангира високо. Годин и Гледвел се близу и ниско. Стивен Џонсон заклучува дека разликата меѓу неговиот моментален тираж и 10 милиони се неговите 6.5 зборови по реченица повеќе од Гледвел. :-)

Одлучив да проверам како стои Патриција Данкер со својот Фуко по ова прашање. Амазон вели 10,5 зборови по реченица во просек и 10% сложени зборови. Не знам колкав тираж има таа, но со оваа книга пониско од сите други на табелата на Стивен.

Се разбира, не можам да проверам дали ова е точно за босанско-српско-хрватскиот превод, но тоа нема да ме спречи вечерва да ги дочитам останатите 20-тина страници.

Гатанка за коментирање

Tags: 

Повеќе пати ми се има случено да сакам да оставам коментар некаде и да бидам соочен со предизвик да прочитам некои прешкртани или матни букви за да можам да го пратам коментарот - и да не успеам да ја погодам точната комбинација (и тоа неколку пати по ред) по што се откажувам од коментирањето.

Размислувам ако некогаш го напуштам овој софтвер за блогирање на новиот да ставам гатанка за проверка на тоа дали коментаторот е човек или машина. И да најдам неколку заебани, да не може да се насетува решението.

Патем, прогуглав за „гатанка“. Нема некои македонски страници со ваква содржина, а сигурно има некоја печатена збирка на гатанки. :)

Слободен софтвер на мајчин јазик

ПрилогГолемина
File slobodensoftvernamajcinjazik.odt19.83 KB
PDF icon slobodensoftvernamajcinjazik.pdf108.89 KB

Tags: 

Во последно време бев зафатен со една идеја за информациското општество, слободниот софтвер и мајчиниот јазик на луѓето. Резултат е текст кој воглавно зборува за тоа дека софтверот мора да биде достапен на јазикот на кој зборуваме.

Не знам колку добро сум ја преточил идејава во зборови. Пред објавувањево од повеќе луѓе добив и позитивни и негативни критики.

Сеедно, текстот го објавувам во PDF и ODF. HTML нема бидејќи ОО.о не генерира валиден HTML, а мене сега ме мрзи да го средувам рачно. Ако некој го направи нека ми каже.

Коментари се добредојдени. Апстракт подолу.

Слободен софтвер на мајчин јазик

Информациското општество е една од главните теми за иднината на Република Македонија. Производството, дистрибуцијата и употребата на информации кои тоа ги подразбира не се возможни без употребата на софтвер. Прашањето за јазикот на кој ќе биде достапен софтверот кој ќе се употребува се чини е занемарено во релевантните документи изготвени во Република Македонија.

Овој текст се обидува да објасни зошто е важно софтверот кој се користи да биде на мајчиниот јазик на корисниците особено кога во прашање е еден сеопфатен потфат како што е информациското општество. Исто така, ги истражува проблемите кои се јавуваат при локализација на софтверот, од кои некои се специфични за мали држави како Република Македонија. На крај, објаснува како повеќето проблеми можат да бидат разрешени благодарение на предностите на слободниот софтвер.

Како Скопје да стане метропола? (1)

Tags: 

Мора да си признаеме дека нашиов град т.е. Скопје (едниот од редакцијата е од Куманово, но многу добро го емитира скопскиот акцент и важи за скопјанец за сите оние кои немаат искусно фонолошко уво) не е метропола. Не да не е, него ич не е!!! Далеку е од метропола колку што е далеку Битола од главен град.

Појди-зајди ќе се поплачат ова интелекуалциве по колумни демек низок ни бил стандардот, корумпирани ни биле политичарите, кучињата ни сереле кај ќе им текне. Се тоа, еби му мајката, е точно. (Синтагмата „еби му мајката“ во оваа реченица служи за експресивно засилување на нејзиниот емотивен набој, а не е само обична скопска вулгарност. Да не рече после некој…)

Луѓе, имаме проблем со приоритетите. Не можеме да очекуваме се да ни падне од небо. Не можеме туку така да очекуваме да ни се дигне стандардот, да се зголеми личниот доход per-capita, да дојдат чесни луѓе на власт итн. итн. итн… Се разбира, сите овие работи се суштинска одлика на една метропола. Но, до суштината се стига преку низа формални обележја. Да го појасниме ова со еден пример од животот: момчето и девојката прво се држат за рака, па следи првиот бакнеж, одењето во кино на некој досаден филм, мешање на јазиците во темната кино-сала, мастурбирањето на средновечниот универзитетски професор од редот зад нив ((фрка-фрка, шљак-шљак, фрка-фрка, шљак-шљак, фрка-фрка, шљак-шљак) повторно се работи за една стилска фигура, овојпат ономатопеја), сензитивното опипавање на теренот и да не должиме многу - ебење! Се се ова формални, речиси механички постапки, за да се стигне до суштината, атемпорално поврзување на две души во една симбиоза. Патот до ова блаженство е макотрпен, потребни се сите тие претходно споменати формални маневри за да стигне до главната цел - ЉУБОФ!

Како што рекол нашиот Марко Цепенков: „Зрно по зрно - погача“.

Значи, до погачата, мили наши читатели, треба да се стигне преку низа зрна. Така е и со нашето влегување во ЕУ, со нашето метрополизирање. Тоа е, метафорично кажано, погачата, иако таму се вика кроасан. Овој наш текст е само скромен придонес во собирањето на зрната што ЕУ значат.

Е па, да започнеме!

Зрно1: СЕРИСКИ УБИЕЦ

Прелистувајќи ја црната хроника од последниве 10-тина години (од осамостојувањето наваму) заклучокот до кој што дојдовме е навистина поразувачки. Секири во глава заради пречекорена меѓа, убиства од страст, силување на баби… И сите до еден по извршеното злодело сами се пријавуваат во полиција. Па до кога вака?! Дајте малку концепт, малку умисла и системско работење. Ни треба класичен сериски убиец со разработена шема и методологија. Нешто од типот на Ханибал Лектор, (Анчевски Ректор), Џек Мевосек или барем Чарлс Менсон. Луѓе, ангажирајте се! „Од нас зависи“ - Како што тоа убаво го испеа Каролина. Ако ви фали инспирација појдете до блиската видеотека и погледајте ги класиците: „Седум“, „Ангелско срце“, „Петок 13“ (било кој дел), „Halloween“ (Ноч вештица) . Секоја метропола која барем маклу држи до себе мора да има дузина сериски убијци. Помислете само: прес-конференции, медиумски кампањи „Stop the violence“, маички со фото-робот, страв во коските на граѓаните, но и покачено ниво на адреналин во крвта - нешто конечно се случува! Соочени со смртта, нашите животи повторно ќе добијат смисла. Тензијата расте, прес-конференција, шефот на полицијата не дава изјави, а во последен момент градоначалникот триумфално извикува: „Најдовме отпечаток!“. Исти Њу Јорк!

Зрно2: СИДА (Омилено зрно на претходно споменатиот кумановец.)

Заради недоволната агилност на младата генерација, имаме загрижувачки мал процент на заболени од СИДА. Не сме ни меѓу првите сто. Срамота! Камо среќа QUEEN да имаа концерт овде, па Фреди Меркјури да се ангажираше по скопските калдрми. Овие нашиве педери (да не речеме хомосексуалци) премногу се моногамни, не баре ако имаат помалку партнери нема да горат во пеколот.

Замислете си само: хуманитарни здруженија, анти-aids фондови, губење часови, рекламен материјал, дузина емисии од типот на „Вртелешка“… На кратко, приклучување на нашата земја кон современите светски текови на декаденција и морална ерозија.

Зрно3: СУПЕР-ХЕРОЈ

За волја на вистината Љубе Бошковски има некои атрибути на супер-херој, но неговата рустикална верзија на Елиот Нес имиџот не ги задоволува во потполност постомодернистичките критериуми на Европската Унија. Нас ни треба нешто од калибарот на Кларк Кент, но со дискретен Латас шмек („дискретен Латас“, како што веќе и самите забележавте е стилската фигура - оксиморон).

Зрно4: ГОЛЕМ СПОМЕНИК НА ПЛОШТАДОТ

Секој голем град има голем бронзен коњ на плоштадот. И кај нас има големи коњи, но тие имаат дипломатски имунитет. Ни треба еден коњ на плоштадот. На пример, огромна биста на Букефал! Па кој е машко - нека се качи!

Зрно5: ОБЛАКОДЕР

Сто до двеста ката, некде Топаана, Скопје-Север, па нека биде и во Пинтија и тие се луѓе, иако на прв поглед не делува така. Користа за вработеноста и намалувањето на сиромаштијата е повеќе од очигледна: ќе вработиме еден куп перачи на прозори, 2000 хаус-мајстори, 300 одржувачи на лифтови, 600 лифт-момоци ((по два момока од лифт) „По можност машко и женско“ - предлага кумановецот, „Абе кумановац…“ му велиме ние и шеретски се потсмевнуваме).

То бе континуед…

Забелешка: Овој текст го објавив на 18 мај 2002 год. И овој текст е дел е од купче текстови кои требаше да се појават во магазин со работно име „Дрнч“. Магазинот никогаш не ја виде светлината на денот. Текстов е авторство на група луѓе (меѓу нив и јас) која требаше да ја претставува редакцијата на магазинот.

Идеи кои вреди да се споделат

Tags: 

Одлична презентација на Ханс Рослинг, професор по интернационално здравје од Шведска, на овогодинешната TED (Technology Entertainment Design) конференција (Википедија: Technology Entertainment Design).

Софтверот за кој што говори Ханс и кој се користи за презентацијата е на Фондацијата Gapminder и, се разбира, го има на Гугл: tools.google.com/gapminder.

Сите знаеме дека Македонија тапка во место, ама еве шанса тоа и да го видиме. Па погледајте.

А за оние кои не знаат, Слободен софтвер Македонија од 28.11.2006 ќе споделува знаење на Факултетот за електротехника и информациски технологии.

10 идеи за идеите

Tags: 

За оние кои не го следат Linux Journal, мал извадок од текст објавен таму (да не преведувам сега):

1. Ideas aren't physical. Regardless of the legalities, treating ideas as possessions insults their vast combustive power. Jefferson put it best:

The moment [an idea] is divulged, it forces itself into the possession of everyone, and the receiver cannot dispossess himself of it. He who receives an idea from me, receives instruction himself without lessening mine; as he who lights his taper at mine, receives light without darkening me.

2. Ideas aren't worth jack unless other people can put them to use.

3. Ideas won't change the world unless others can improve on them.

4. Ideas grow by participation, not isolation.

5. Ideas change as they grow. Their core remains the same, but their scope enlarges with successful use.

6. Ideas have unexpected results. No one person can begin to imagine all the results of a good idea. That's another reason to welcome participation.

7. Nobody's going to "steal" your ideas, any more than they can steal your cerebrum. You're the source. Authority over the idea begins with you.

8. Authority derives from originality and respect. You can't get respect for your original ideas unless those ideas prove useful to others.

9. There are two reasons other people are going to "steal" your ideas. First, the only people qualified to steal your ideas are too busy trying to get their own ideas to work. Second, they already don't like your idea because it's not their idea. (But if your idea gets traction, maybe then they'll start to respect it.)

10. In the software world, patents are hand-held nuclear weapons. They may have some deterrent or "defensive" purposes, but they tend to hurt those who use them at least as much as they hurt others. Where would Linux be if Linus Tovalds decided to make it a proprietary OS? Where would RSS, blogging, podcasting or outlining be today if Dave Winer had locked his ideas behind patents?

Што има?

Tags: 

Пред некое време на некој странски блог (на англиски јазик), не се сеќавам точно каде, прочитав нешто што одеше отприлика вака:

Добрата работа да имаш блог е тоа што сите твои пријатели знаат што има, што се случува со тебе.

Лошата работа да имаш блог е тоа што сите твои пријатели знаат што има, што се случува со тебе.

Не знам колку е ова точно за македонските блогови воопшто, или конкретно за мојов блог, ама добро е да се има на памет.

Темната страна на слободата

Tags: 

Си го чистам дискот од некои стари работи и пронајдов текст од Брус Стерлинг објавен во Wired во септември 2003.

Со поднаслов The iron fist, the invisible hand, and the battle for the soul of open source., текстов отвара некои интересни прашања. Мал цитат:

So Europe's open source revolutionaries have a great model for fighting the power. But they rarely consider the aftermath. As the former Soviet Union sadly demonstrates, if you depose the system and don't replace it with anything, you unleash not only altruism but a host of dark traits no less human yet far more destructive. When that happens, you may well get things like well, like this remarkable souvenir I bought for about $1 in Bosnia-Herzegovina.

(...)

Thanks to this disaster for the people of the Balkans, I've got some nifty music to play in my walkman, and the information was practically free. Ceca won't get my money. Nor will her publisher, her backup musicians, her kids by the dead warlord, or her fellow mobsters. The Bosnians would never give Ceca her cut, because (a) they're amazingly crooked and (b) she's a Serb and they hate her guts. So, in an orgy of contempt for cops, lawyers, and WIPO, they steal her music, repackage it with lousy graphics and worse sound quality, and sell it for peanuts to passing Americans.

The denizens of Open Cultures want their connected collectivism to liberate the world from regulations, markets, and intellectual property. But what if victory only clears the way for corruption of their beloved culture? When I listen to Ceca, I have to wonder what dark passions and ancient evils have been held in check by the grim totalitarianism of the profit motive. We may yet find out.

Пишувам, значи постојам... или?

Tags: 

Значи, се започна со колумната на Венко во Утрински за некаков фонд за писатели. Продолжи со препукувања по весници и се разбира на Интернет, по блоговите - логично. На тоа, веројатно некако се надоврза и Темлум/Точка состанок, а-у, алтернативни форми.

Јас додуше немам став по овие прашања. И така, ако некогаш одлучам да издадам книга, ќе го правам тоа со свои пари. Она што ме замисли е public exposure на (потенцијалните) писатели(те).

Си мислам значи, Гибсон има веб страница и блог, ама општо земено не е достапен за јавноста, ретко дава интервјуа, не може никој да го добие на мејл. На блог не пишува често додуше, а колумни и слични работи па ич. Стерлинг пишува, ама па пишува за Вајерд. Селинџер и Пинчон се тешка илегала.

Океј, можеби писателката на Хари Потер ја има повеќе во јавноста.

Пишувањето, како и секоја друга работа, бара работа. Ако човек го троши времето зборувајќи дека е или сака да биде писател, шансите се дека ќе има помалку време да работи на своето писателствување.

Хакери vs. Киберпанкери?

Tags: 

Ерик С. Рејмонд на својата страница држи едно HOW-TO: Како да станете хакер. Покрај работите што треба да ги направите, има и работи кои што не треба да ги направите. Една од тие е: не се нарекувајте себе си киберпанкер, и не си го трошете времето со некој кој го прави тоа.

Не ми е позната целата социолошка заднина на оваа работа, ама па, љубител сум на делата на Вилијам Гибсон. А и од друга страна, колку па може да знае еден либертаријанец како ЕСР? :)

Godot

Tags: 

Скица: верзија 0.1

Алатката за развој на речник (glossary), codenamed Godot треба да биде веб базирана алатка за развој на речник со компјутерски зборови (glossary). Се изработува за потребите на проектот за македонско OpenCD кој го подготвуваат Слободен софтвер Македонија и Метаморфозис.

Godot треба да овозможи дистрибуирана изработка на речник со често користени зборови во софтверот, кој ќе може да се користи за побрзо, полесно и поконзистентно локализирање на софтвер од англиски јазик на македонски јазик.

Забелешка: Практично би било софтверот да овозоможува да се започне развој на glossary во било кој јазик (UTF-8), врз основа на постоечки мостри (template) на англиски јазик.

Зошто нова алатка?

Потребата за нова алатка произлегува од тоа што во овој момент нема софтвер кој би можел да ги задоволи потребите за една ваква работа. Она што е на располагање се некои апликации за bug-tracking кои можат да послужат на некој начин, но нивната намена едноставно не е за развој на речник. Некои други алатки за веб локализација се сеуште во почетна фаза на развој и сеуште ги немаат сите потребни можности.

Сиже за Godot

Лиценца: GPL
Технологија: MySQL + Python или PHP
Платформа: Веб (работа преку прелистувач/browser)
Намена: За крајниот корисник (end user)

Поделба на улогите

Godot треба да овозможи креирање на речник во кое што ќе може да учествува секој што е заинтересиран. Затоа софтверот ќе работи со корисници кои ќе можат да се пријавуваат во системот. Ќе има 3 или 4 групи на корисници:

  • Анонимни кои ќе немаат право на пишување на страните;
  • Обични корисници кои ќе можат да коментираат, гласаат, даваат свои предлози;
  • „Лектори“ - корисници кои ќе имаат повеќе или помалку пресуден збор во одлуките за прифаќање или одбивање на соодветните преводи;
  • Администратори - корисници кои покрај претходната ќе имаат обврска и за одржување на системот.

При креирањето на корисничкиот пристап, новите корисници би можело да оставаат податоци за своите квалификации: пример ако се пријавува студент по македонски јазик, тој тоа може да го наведе во соодветно поле. Така тие информации ќе можат да се земат предвид кога ќе се оценуваат предлозите/коментарите кои тој ќе ги остава. (Забелешка: ова може да биде злоупотребено ако се оставаат лажни информации)

Обичните корисници ќе можат да гласаат за понудените предлози за превод на некој збор, и да даваат нови предлози за превод. Ова треба да се овозможи на тој начин што во делот за анкета ќе има опција за додавање на превод-збор. Обичните корисници исто така ќе можат да пишуваат коментари за тоа што мислат за некој превод, дали е добар и зошто не и слично. Обичните корисници исто така ќе можат да предлагаат нови зборови кои би се нашле во речникот.

Лекторите и администраторите ќе можат да ги отвараат, затвараат или ако е потребно да ги ре-отвараат зборовите (значи да го одредуваат нивниот статус (нови, преведени..)). Нивниот глас во анкетите ќе вреди повеќе (пример обичен корисник 1 глас, овие 3 гласа). Овие ќе бидат задолжени и за додавањето на нови зборови во речникот и преглед на предлозите од страна на корисниците.

Може да се разгледа и концептот за „карма“. Пример, обичните корисници кои значајно ќе придонесат можат да добијат нешто повисок статуст (повеќе да им вреди гласот), но без да добијат дополнителни права и обврски во администрацијата на системот или уредувањето на зборовите.

Структура на веб страницата (што ќе гледаат обичните корисници)

Забелешка: за изгледот може да се укратат некои UI трикови од GMail.

Главната страна ќе има упатство за користење на системот, место за пријавување на корисници и попис на зборови. Последното може да биде направено така што зборовите ќе бидат поделени по категории (компјутерски зборови, математички зборови, статистички зборови итн.) и потоа поделени по азбучен ред. Пример:

Компјутески зборови

А Б В Г Д Ѓ Е Ж З Ѕ И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ќ У Ф Х Ц Ч Џ Ш

Ваљда не голтнав некоја буква. :-) Кликањето на некоја буква (значи овие се врски) треба да води до страна која ќе ги покажува сите зборови на таа буква. Границата може да биде 40 зборови по страна. На главната страна може да има и место за пребарување.

Откако ќе се пријават корисниците на главната страна ќе добијат и опција да предложат некој збор кој би се нашол во речникот. Исто така, бидејќи претпоставуваме дека тие кои се пријавиле имаат и интерес да следат што точно се случува, може достапни да бидат и информации во посебни блокови за зборови кои се нови, затворени, најактивни, или на им кои е потребно итно внимание.

Со кликањето на некој збор се отвара страна која го прикажува зборот, описот (дали е именка, глагол... но и што значи, објаснување ако е потребно), анкетата за него, коментарите за него, неговиот статус и евентуално слични зборови со него или зборови кои на некој начин се поврзани со него. Во коментарите покрај името на корисникот се гледа и неговата улога/карма.

Дополнителни опции за обичните корисници, како поставки за тоа кои зборови (групи на зборови) би сакале да ги следат, колку зборови/коментари по страница, барања за изгубени лозинки и слично можат да се додадат.

Структура на веб страната (што дополнително ќе гледаат администраторите/лекторите)

Опции за (не)одобрување на конечен превод, затварање/отварање на дискусија/анкета. Бришење на коментари (само во случај ако се комплетно оф-топик - значи ако застрани дискусијата, но не и ако според некого се тотално глупи идеи за превод). Блок кој известува за нови предлози кои треба да се додадат во речникот.

За овој документ

Документов е напишан како заклучок од кратката, но продуктивна дискусија во недела 20.03.2005 во 17 часот. Учествуваа: Новица Наков, Дамјан Георгиевски, Арангел Ангов и Иван Стојмиров (и едно чоколадо :-)).

Страници