l10n

A farewell to l10n

Tags: 

Back in 2007 I wrote an essay (in Macedonian) about the importance of having localized [free] software. I don't remember the details, but I think it is safe to say that in 2007 the Macedonian l10n community was at its best. We were localizing the leading free software projects, and we've been doing so for the past 5-6 years. That came to an abrupt stop a year later, in 2008, when a local company, an international foundation and the government made a deal to translate all the free software needed for the educational project the government carried out. The deal alienated almost every volunteer working on l10n in the free software community. The only surviving localization project is Mozilla Firefox on which I started working back in 2003 when then Firebird was version 0.7, and together with Damjan, we've worked on that for the past 10 years.

My attitude towards translating changed over the years. At the beginning it was fun work in which I learnt new things. After that was a mission to supply as much as free software in Macedonian as possible. The past couple of years have been no to let previous work go to waste. Something that needs to be done until someone else picks up the work. The past couple of weeks I worked on translating FirefoxOS. It seemed like a good idea when I started, but as I translated file by file, I realized that I don't enjoy in the work anymore. I guess making a major (albeit for a small market) contribution to the newest Mozilla project is a nice way to say goodbye to a decade of work.

I would like to use the time previously spent on localization to learn new things. I think that the work Mozilla is doing with Web Literacy Standard is very interesting, and maybe I can find a way to contribute to that in a not-l10n way. But maybe I will write about future plans later.

At the moment I don't know of anyone else doing any l10n work. Aslo, I don't think it is possible to restart that process in Free Software Macedonia. However, although no one is working, I think that there still is an association in the public that FSM is doing l10n work. Moreover, some of the people that used to work, still have a lot authority about these issues. I think that all these things are a big problem.

I still think that having localized software is very important. There are plenty of people that don't speak English. My parents use whatever leftovers of translation still remain in the current GNU/Linux distributions. On the other hand, as far as I know the only company that continuously provides Macedonian translation of some of it products is Microsoft. On the web, Gmail still doesn't have a Macedonian interface [and Facebook does]. Even without advocating free software, the obvious way to have many localized software packages in small language markets is by translating free software. Now I can just hope that few new people realize that.

Зошто повеќе не преведувам слободен софтвер?

Tags: 

Вчера во проектот Psi ги испратив последните македонски преводи за најновата верзија 0.13 која треба да биде објавена деновиве. Од многуте проекти за локализација во кои сум учествувал овој за клиентот за Jabber Psi е последниот во кој придонесував.

После шест години активно преведување на Firefox, со него се збогував пред неколку месеци кога речиси сѐ беше спремно за верзијата 3.5. Psi го преведував од неговата верзија 0.6 или 0.7, што сметано по една верзија годишно значи дека и на него сум работел најмалку шест години, иако не можам да бидам најсигурен во оваа пресметка.

Па, зошто се откажувам од две активности во кои сум вложил толку многу време, а на некој начин и пари?

Пресудната причина е што се чувствувам отсечено од општеството. Тешко ми е да одредам за кого или за што би продолжил да преведувам слободен софтвер. Сѐ уште мислам дека преведувањето е корисно за секое општество, а ни оддалеку не помислувам со ова да ми заврши ангажирањето околу слободниот софтвер бидејќи се надевам да придонесувам некако интернационално, но конкретно за моето преведување на македонски јазик веќе не гледам поента.

Секако има тука и други причини, на пример, дека тоа дека после 6 или 7 години добро е човек да направи промена и да си најде некое друго хоби. Или пак, оставањето простор други млади луѓе да се зафатат со вакви етаблирани локализациски проекти. Но, ништо не влијае така пресудно како чувството на отсеченост од поширокото опкружување за кое всушност треба да е наменет преведениот софтвер.

Не знам дали можам да го објаснам ова некако подобро. Како и да е, беше забавно додека траеше, а преводите се достапни на нив да продолжи да работи секој кој е заинтересиран.

Мизеријата на македонското (интернет) општество

Tags: 

Зачудувачки е колку многу џева се крена за една ненамерна грешка на страницата на Mozilla за Firefox на македонски јазик, почнувајќи од бранење на македонштината до ковање теории за грчко-бугарски заговор, а како никој, воопшто никој не реагира на повиците за тестирање и превод на прозводите на Mozilla на македонски јазик.

Мизерија.

Иднината на преводот на Firefox и другите производи на Mozilla

Tags: 

Не знам кои се шансите некој да го следи мојот блог, а да не го следи блогот специјално наменет за вести поврзани со локализацијата на Firefox и сл., па сепак ќе ја пренесам и овде информацијата дека на повидок е пензионирање на досегашниот локализациски тим. Па еве:

Сметаме (Новица и Дамјан) дека е згодно да известиме дека не планираме уште долго да се занимаваме со преводите на Firefox и другите производи на Mozilla.

Сега го буткаме Firefox 3.1 кој што треба да излезе деновиве, но планови за понатаму немаме.

Ова пред сѐ се одразува на иднината на преводот на Thunderbird 3.0 кој исто така треба да излезе скоро, па супер би било ако се јави некој заинтересиран да го прави тоа.

Голема поволност е што за разлика од минатото, сега има некои веб алатки за преведување, па сега (би требало да) е далеку поедноставно да се прават преводите. (На пример: https://l10n.mozilla.org/narro/narro_project_list.php.)

Aко има заинтересирани може да потрошиме и некој ден на обука за тоа како функционира системот на Mozilla, но за тоа потоа.

Во блиска иднина, очекувајте известување за тестирање на Firefox 3.1.

Објавено на: http://mozilla.blog.com.mk/node/196447

Psi

Tags: 

Информациите на оваа страница можеби се застарени. Веќе подолго време не се грижам за преводот на Psi.

Последната верзија на Psi, за која водам посебна (локализациска) евиденција, е 0.13 од јуни 2009 г.

Psi е уште едно програмче чиј превод го одржував сѐ до верзијата 0.13 во јуни 2009 г. Почнав некаде во верзија 0.6 или 0.7 и не се сеќавам која година беше тоа. :)

Република Конфликт на интереси

Tags: 

Неколку дена пред да заврши рокот за тенедерот за локализација за слободен софтвер за училиштата кој го организира PEP заедно со USAID и Министерството за образование и наука на Р. Македонија, Слободен софтвер Македонија се обрати до проектот со цел да ги пренесе своите забелешки во врска со тендерот и да објасни како тоа може негативно да влијае на пошироката заедница на слободен софтвер во Р. Македонија.

Барањето за средба со претставниците на PEP беше одбиено од нивна страна бидејќи тендерската процедура била во тек и претставувало конфликт на интереси да се состануваат со потенцијален учесник на тендерот, а како таков ја препознале Слободен софтвер Македонија.

Денес, според речиси официјалните информации, дознавам дека друштвото „Генреп“ го добило тендерот. Затоа сметам дека потребно да прибелeжам дека еден од водечките луѓе на оваа компанија, Климент Симончев е истиот човек кој ја има пишувано Kонцептуалната стратегија за употреба на софтвер со отворен код во училиштата (изработена исто така во соработка со USAID и МОН), во која се наоѓаат многу програми кои тој ги препорачува за употреба во училиштата, а кои пак се исто така дел од тендерот кој го распиша PEP.

Firefox 3 излегува и еве нешто околу тоа...

Tags: 

Секогаш е добро кога ќе се заокружи некоја работа, па така и со оваа верзија на преводод не Firefox на македонски.

Мило ми е што успеваме во континуитет да го одржиме преводот, и тоа, барем според мене, на прилично добро ниво.

И сега мала забава:

http://mozilla.blog.com.mk/node/164370

http://linux.net.mk/node/2636

http://spodeliznaenje.blogspot.com/2008/06/firefox-3-18062008-20.html

http://spodelikino.blog.com.mk/node/164373

http://kajmakot.softver.org.mk/zabava/Firefox_3_zabava/

http://pablisher.lugola.net/?p=124

Па да се фрлиме на ловење грешки за верзијата 3.0.1.

Текст за terminologija.org.mk и сл. во Gnuzilla

AttachmentSize
File tekst-gnuzilla-mk.odt16.43 KB

Tags: 

Во најновиот број на Gnuzilla има едно текстче за http://terminologija.org.mk што го пишував.

Не е којзнае што, ама пак да се пофалам. :)

Psi 0.11

Tags: 

После долг и бавен развој излезе Psi 0.11. Имаат и нова, разубавена веб страница: врска.

Јас го склопив и преводот, па кој сака може да го земе, разгледа и евентуално пријави грешки.

Веројатно деновиве преводот ќе се најде и на домашната страница на Psi.

KDE splash screen

AttachmentSize
Binary Data mkdsplash.tar_.gz178.02 KB

Tags: 

Пред некое време си направив splash screen за KDE. Не е ништо посебно, само кажува дека KDE-то е на македонски јазик. Еве како изгледа.

Ако го сакате симнете (178k) ја архивата, отпакувајте и mkd директоримот ископирајте го во $HOME/.kde/share/apps/ksplash/Themes/. Потоа одберете го splash screen-от во контролниот центар на KDE.

Како до шизичка Firefox маичка? :)

Tags: 

Повеќе луѓе ме распрашуваа за тоа како да добијат Firefox маичка. Во моментов значи станува збор за маички кои македонскиот тим ги доби од централата на Мозила. Имаме такви 2-3 за давање и ќе ги добије оној кој ќе најде највеќе грешки во преводите.

Натпреварот е: пријавување на минимум 20 грешки во преводот на последните верзии на Firefox, Thunderbird и Sundird. Пријавувањето се прави на https://bugs.spodeli.org. Дупликат пријави или пријави кои ќе ги означиме како not a bug не се бројат.

Натпреварот е отворен. Победуваат оние тројца кои ќе пријават највеќе грешки.

Правила за преведување

Tags: 

Во времето на МАЛИНА (мај, 2004) напишав едни правила за преведување. Поточно, тоа беше една компилација на правила собрана од различни преведувачки тимови од светот. Мене ми се виде корисно да и ние да имаме такви.

Во меѓувреме МАЛИНА пропадна, а сега има целосно локализирани дистрибуции. Сепак, ми се чини правилава се корисни и кога веќе ги пронајдов, еве ги повторно на Интернет. Можеби и може да дискутираме за нив и да ги подобриме.

1. Читајте ги, разгледувајте ги и користете ги постоечките преводи за да се запознаете со стилот на преводите и за да можете да пријавите грешки ако ги има.

2. Имињата на програмите остануваат во оригинал. Пример: AbiWord документ, OpenOffice.org.

3. Кратенките остануваат во оригинал. Примери: HTTP, RAM, ROM, CPU, HTTPS, FTP...

4. Секогаш почитувајте го речникот и правописот!

5. Секогаш користете ги нашите наводници „“, а не “, ', “ и слично.

6. После секој интерпункциски знак, секогаш има едно празно место!

7. Стринговите кои се со повеќе зборови се преведуваат само со прва голема буква. Пример: „Close All Documents“ ќе биде „Затвори ги сите документи“.

8. Секогаш користете ги македонските „ѝ“ и „ѐ“, каде што е тоа потребно.

9. Не голтајте букви!

10. Компјутерот ви персира, вие му наредувате (императив)! Примери: Сигурно сакате да го снимите документот во овој формат? Да, сними го документот.

11. Трудете се синтаксата на преведените реченици секогаш да биде иста како на оригиналните реченици, посебно ако оригиналните реченици се во пасив.

12. Првата линија на секое мени е во облик на глаголска именка: Уредување, Форматирање. Наредбите кои од менијата му се даваат на компјутерот се во императив (заповеден начин).

13. Насловите на прозорците исто така се во облик на глаголска именка, се разбира онаму каде е тоа потребно. Пример: насловот на прозорецот за пребарување ќе биде „Пребарување“ а не „Пребарувај“.

14. Трудете се буквите кои се однесуваат на кратенките (access keys - ALT + bukva) да бидат исти како во оригиналот. Ако тоа не е можно, тогаш задолжително избегнувајте наши букви, како Ш, Ќ, Ѓ.

15. Секогаш ажурирајте ја базата со преводи (Translation Database), со датотеки кои се целосно преведени.

16. Пред секое преведување пуштете го KBabel да направи грубо преведување (Rough Translation)!

17. Користете го тоа што го преведувате.

18. Не преведувајте нa тепка (од ракав). Ако не знаете на што се однесува некој стринг, пуштете ја програмата што ја преведувате и видете за што се работи. Ако повторно не знаете, оставете го непреведен.

19. Не брзајте при преведувањето!

Слободен софтвер на мајчин јазик

Tags: 

Во последно време бев зафатен со една идеја за информациското општество, слободниот софтвер и мајчиниот јазик на луѓето. Резултат е текст кој воглавно зборува за тоа дека софтверот мора да биде достапен на јазикот на кој зборуваме.

Не знам колку добро сум ја преточил идејава во зборови. Пред објавувањево од повеќе луѓе добив и позитивни и негативни критики.

Сеедно, текстот го објавувам во PDF и ODF. HTML нема бидејќи ОО.о не генерира валиден HTML, а мене сега ме мрзи да го средувам рачно. Ако некој го направи нека ми каже.

Коментари се добредојдени. Апстракт подолу.

Слободен софтвер на мајчин јазик

Информациското општество е една од главните теми за иднината на Република Македонија. Производството, дистрибуцијата и употребата на информации кои тоа ги подразбира не се возможни без употребата на софтвер. Прашањето за јазикот на кој ќе биде достапен софтверот кој ќе се употребува се чини е занемарено во релевантните документи изготвени во Република Македонија.

Овој текст се обидува да објасни зошто е важно софтверот кој се користи да биде на мајчиниот јазик на корисниците особено кога во прашање е еден сеопфатен потфат како што е информациското општество. Исто така, ги истражува проблемите кои се јавуваат при локализација на софтверот, од кои некои се специфични за мали држави како Република Македонија. На крај, објаснува како повеќето проблеми можат да бидат разрешени благодарение на предностите на слободниот софтвер.

Firefox/Thunderbird 2.0

Tags: 

Со само 4 часа спиење, викендов успеав да ги доведам новите en-US датотеки во преведибилна состојба, и ако не биде ептен жешко деновиве ќе ги средам новите околу 1000 стрингови за да имаме бети за тестирање на македонски јазик.

Целата процедура беше прилилно tricky и сега некој да ме праша како да го повторам процесот, веројатно ќе го гледам бело (фала богу дека не документирав ништо). :)

Било како било, си мислам ова да биде мојата последна активност околу локализацијата на мозилини апликации, и палката за следните верзии да ја преземе некој друг. Па, ете, ова нека биде и повик за идни заинтересирани одржувачи на преводот на Firefox и Thunderbird.

Три пати ура за Слободен софтвер Македонија!

Tags: 

Па еве сме, неколку дена по завршувањето на маратонот на кој беше преведен корисничкиот интерфејс на слободниот OpenOffice.org 2.0 и солиден дел од помошта на апликацијата, а веќе прилично луѓе блогирале и коментирале на темата: „што потоа?“. Така, во најмала рака, неучтиво би било јас ништо да не напишам. :)

Една од работите што особено многу ме радува и секогаш ме прави задоволен, е кога некои луѓе кои што врска немаат со софтвер воопшто, во некој неврзан муабет, откако ќе дознаат дека јас некако сум поврзан со ОССМ, ми велат дека ние сме биле вистинска НВО... не како другите, кои прават фарси и други работи означени со неубави зборови.

Прашањето, логично е, дали ние сме вистински цивилен сектор заради тоа што никогаш не влегле пари во нашата организација, или пак затоа што едноставно добро си ја работиме работата?

Сега, кога наеднаш после превод на ОО.о 2.0 ќе се повика на разно-разни прашања за награди од фирмите и некаква нивна (морална ?!?) одговорност, одеднаш имаме ситуација во која ќе започне некакво оценување на состојбата. Па ги имаме Јован, Васко и Игор, како дрмаат на темата.

Од кај да почнам... ако нашата сериозност во работата до сега не го убедила Јован да не ни се обраќа со „дечките“ не верувам дека еден преведен ОО.о 2.0 ќе натера некого од пошироката јавност да става пари во касичка за ОССМ. На страна се, не постои никаква логика во тоа да се очекува некаква „корпоративна одговорност“ од приватниот сектор, кога истиот (во Македонија) во голема мера нема никаква одговорност кон сопствените вработени (читај придонеси, работно време и сл.).

Васко, кај си бе? Главоболки-шмавоболки. Точно е дека парите се заебана работа. Јас знам барем еден пример каде волонтерска дружина се раскурцала заради кеш, ама строго контролирани возови се строго контролирани возови. Ако нешто добро се дефинира, главоболките сигурно ќе бидат незначителни.

Сега, Игор, кој по ѓаволите, крстува текст во духот на насловот на продолжението до Star Wars во кое добрите губат? Ало?!? :) Факт е дека волонтеризмот не е вечен. Јеби га, луѓето стареат, па работа, жена, деца, одење по риба, играње тенис... кој ќе најде време за преведување на XXXX линии за да имаме некоја следна верзија од некој софтвер на македонски јазик, особено во услови кога се знае дека софтверот баш и не го користат многу луѓе. Веројатно ни е потребна добра корисничка основа за да знаеме дека за некое време од сега ќе можеме да се потпреме на други луѓе. Но можно ли е ова? Ако речеме дека од локализацијата водечки проекти се Gnome, KDE, OO.o и Mozilla, тогаш вкупниот број на луѓе што се задолжени за сите нив не е поголем од 7. 7 луѓе се малку луѓе, ако се земе предвид дека на ossm-members има околу 150 претплатници. Да не го спомнувам фактот што од оригиналната постава на ОССМ активни се помалку од број на прсти на една рака.

И може ли ОССМ да направи разлика? Било како било, ОССМ (или нејзините волонтери!) веќе прават разлика. Ефетките можеби се мали, што ќе рече, можеби можат да бидат и поголеми, ама добрите дела и идеи секако остануваат запаметени.

Сега, ќе помогне ли некој во тестирањето на кандидатите на mk-firefox-1.0.7, за корисниците од утре од mozilla.org да можат да симнат пачирани верзии на овој прелистувач? Ај да видиме.

А да, положив. :D

Маратон

Tags: 

Иако маратон некогаш се однесува на било кој атлетички настан кој бара голема издржливост, поконкретно маратон се однесува на тркачки настан од 42 195 метри.

Оваа реченица е неспретен превод од Википедија, слободна енциклопедија. en.wikipedia.org/wiki/Marathon_sport

Ние преведуваме нешто повеќе илјади стрингови (околу 50 000) од OpenOffice.org 2.0, на долги патеки... каков настан!

Дека слободниот софтвер не е бесплатен

Tags: 

Денеска е 8 септември, и kppp веќе ми регистрирал преку 300 денари на дајл-ап-мт-нет. Постојаните промени во датотеките за локализација (еве, десетина датотеки се променети во последниве десетина часа) на ФФ и ТБ постојано ми ја зголемуваат сметката.

Отприлика со преводите за новите верзии започнав да се занимавам крајот на јули. Август цел со 1500+ денари за интернет. Септември, ако продолжи со исто темпо, како и октомври до конечните 1.5, собрано заедно со данокот, ќе имам цех од 5-6 илјади денари.

Баш толку ми требаат за да си ги купам патиките Адидас што ги сакам.

Фајрфокс и Тандрбрд 1.5 бета на македонски јазик

Tags: 

Драги сурфери,

Од билд серверите на Мозила.орг излегоа Фајрфокс и Тандрбрд 1.5 бета на македонски јазик за МСВиндоус и ГНУ/Линукс.

Времето до конечното издание на стабилните 1.5 верзии е одбројано, и отприлика имаме 2 недели за правење на било какви поправки на преводите. Затоа, ова е повик до сите оние кои имаат малку слободно време и можност да ги преземат апликациите, да помогнат да се тестираат преводите на ФФ и ТБ. Во случајот на ТБ, потребно е и тестирање на алатката за проверка на правопис (spellcheck) за македонски јазик. Па напишете и некоја порака. :)

Билдовите може да се преземат од FTP-то на Мозила.орг и тоа.

И таму ги барате оние кои во своето име содржат mk.

Ако одлучите да ги тестирате овие апликации, имајте на ум дека тоа се сеуште бета верзии, кои веројатно не се многу стабилни и/или имаат многу багови. Така, немојте да работите важни работи со нив, немојте комплетно да ги замените апликациите кои во моментот ги користите за сурфање/читање пошта (ќе го направите тоа кога ќе излезат стабилните 1.5 верзии! :)).

Откако ќе ги инсталирате апликациите прво нешто што можете да го направите е стандардниот тест кој го препорачува Мозила.орг. Ако ви се причини дека тестот е долг, тогаш тестирајте додека можете и потоа кажете до кај сте стигнале.

Евиденција за грешките во преводите на ФФ и ТБ водиме на flyspray. Таму можете да ги видите и досега пријавените грешки, поделени по апликации, па така ќе знаете дали нешто што вие сте пронашле веќе е пријавено или не. Внимавајте! Пријавувајте ги грешките во соодветните проекти, за известувања за истите да стигнуваат до луѓето кои се одговорни за нив.

Ако системот за пријавување грешки ви се чини сложен, тогаш можете да пишете е-пошта до nnovica_AT_gmail.com. Ако го правите тоа, тогаш во темата на пораката (Subject) внесете [l10n] Firefox/Thunderbird 1.5, а во телото на пораката наведете информации во следниов формат:

Апликација: ФФ

Опис: Голтната буква

Стринг: Обележи ја станицата

Промени во: Обележи ја страницата

Се наоѓа во: Контекст мени кое се гледа со десен клик на веб страна.

Пријавувајте преводи со грешки, нејасни преводи или давајте предлози за подобри јазични решенија. Сакаме преводите на овие две апликации да станат што е можно подобри и во духот на нашиот јазик.

Луѓето кои помогнаа да се преведат овие апликации, заедно со Слободен софтвер Македонија, однапред ви се заблагодаруваат за помошта.

Како до ФФ и ТБ 1.X (каде X != 0)?

Tags: 

Одлучив вака претпразнично да изблогирам за планот за добивање на локализирана верзија на следните major верзии на ФФ и ТБ. Едно од побитните прашања е корисноста на .po фајловите кои минатиот пат ми се чинеа екстремно супер, ама сега нивната судбина ми е матна. Според некои информации иако ФФ сеуште не е во стринг фриз, сепак се прават напори промените да бидат минимални. Се надевам дека и за ТБ ситуацијата е слична. Како и да е, следново (кога-тогаш) треба да се направи:

1. Сркање на cvs на Мозила со најсвежите работи и тоа:

За ФФ:

mozilla/browser/locales/en-US

mozilla/extensions/reporter/locales/en-US

mozilla/other-licenses/branding/firefox/locales/en-US

За ФФ и ТБ:

mozilla/dom/locales/en-US

mozilla/netwerk/locales/en-US

mozilla/security/manager/locales/en-US

mozilla/toolkit/locales/en-US

За ТБ:

mozilla/editor/ui/locales/en-US

mozilla/mail/locales/en-US

mozilla/other-licenses/branding/thunderbird/locales/en-US

2. Спојување на преводите и оригиналите на ФФ и ТБ 1.0.x според истата структура. Ова важи и за направените .po датотеки и за .dtd и .properties датотеките.

3. DIFF* на en-US за 1.X и en-US за 1.0.x.

4. PATCH* на mk-MK за 1.0.x.

5. Проценка на големината на промените и проценка дали е потребна pot/po конверзија.

6. Локализација, тестирање, поправки, тестирање, поправки...

7. Качување ствари во cvs.

8. Допреведување на некои нови веб страници ако треба.

9. Чекање на билдови, bugzilla...

10. Прослава.

Можни дополнителни проблеми се сеуште непознаницата за локализација на HELP датотеките за двете (ако ги има), и наоѓање на не-po уредувач што ќе ги чита заебаните (UTF-8) стрингови во .properties датотеките (се разбира ако проценката рече дека нема потреба од .po датотеки за да се добие новиот превод).

* DIFF и PATCH најверојатно не се прават со стандардните алатки, туку со некои таму perl скрипти за оваа потреба.

Епа толку.

Конференција за локализација на слободен софтвер

Tags: 

Конференцијата заврши, и јас се вратив. Белград е убав, београѓанките исто, а организациите кои работат со слободен софтвер во поширокиот Балкан се исто така мрење како и ние. :) На почеток, презентацијата што ја зборев ја има во делот презентации, ако некој сака да ја види. Конечниот резултат од конференцијата е кревање на некоја веб страна од каде би протекла некаква регионална соработка. Ова ќе биде некоја слична иницијатива како онаа нашата од пред година и нешто, па ај да видиме дали ќе профункционира нешто.

Инаку, луѓето од Унгарија, Романија, Хрватска, Србија и Црна Гора и Босна и Херцеговина (словенците не дојдоа) се соочуваат со слични проблеми како и ние. Малку луѓе, слаба активност, користење на фразата „би требало да се направи“ наместо „јас ќе направам“ и слично. Се чини дека значително помалку проблеми имаат оние кои имаат интернет во нешто поголеми количини, и каде има поголемо присуство на странски фирми и нешто поразвиен пазар. Но сепак, дури и унгарците во својата фондација се бројат на една рака, а само тројца ја бркаат целата работа.

Хрватите најавија дека оној системот кој го користат за веб локализација планираат да го потсредат, да го направат да може да се локализира со што и другите луѓе би го користеле. Мада, тоа Perl скирптите ми се чинат заебани. Исто дознавме дека Дебиан на големо работи на некои алатки за локализација преку веб.

Унгарците некако највеќе ме изненадија со едно програмче што се вика s3po кое додуше го видовме само како работи во Windows. Програмчево (сеуште бета) служи за превод на документација. Работи така што од англиските документи (xml, sgml) го вчитува само текстот што е за превод и после ги снима преводите во ист или друг формат по желба, најверојатно по стандардите на The Linux Documentation Project.

Ете така. Мојата презентација е подолу.

Малку на страна. Србите да ти имале студии за cyber law. И што ли сакав уште да допишам? Ај кога ќе ми текне.

Godot

Tags: 

Скица: верзија 0.1

Алатката за развој на речник (glossary), codenamed Godot треба да биде веб базирана алатка за развој на речник со компјутерски зборови (glossary). Се изработува за потребите на проектот за македонско OpenCD кој го подготвуваат Слободен софтвер Македонија и Метаморфозис.

Godot треба да овозможи дистрибуирана изработка на речник со често користени зборови во софтверот, кој ќе може да се користи за побрзо, полесно и поконзистентно локализирање на софтвер од англиски јазик на македонски јазик.

Забелешка: Практично би било софтверот да овозоможува да се започне развој на glossary во било кој јазик (UTF-8), врз основа на постоечки мостри (template) на англиски јазик.

Зошто нова алатка?

Потребата за нова алатка произлегува од тоа што во овој момент нема софтвер кој би можел да ги задоволи потребите за една ваква работа. Она што е на располагање се некои апликации за bug-tracking кои можат да послужат на некој начин, но нивната намена едноставно не е за развој на речник. Некои други алатки за веб локализација се сеуште во почетна фаза на развој и сеуште ги немаат сите потребни можности.

Сиже за Godot

Лиценца: GPL
Технологија: MySQL + Python или PHP
Платформа: Веб (работа преку прелистувач/browser)
Намена: За крајниот корисник (end user)

Поделба на улогите

Godot треба да овозможи креирање на речник во кое што ќе може да учествува секој што е заинтересиран. Затоа софтверот ќе работи со корисници кои ќе можат да се пријавуваат во системот. Ќе има 3 или 4 групи на корисници:

  • Анонимни кои ќе немаат право на пишување на страните;
  • Обични корисници кои ќе можат да коментираат, гласаат, даваат свои предлози;
  • „Лектори“ - корисници кои ќе имаат повеќе или помалку пресуден збор во одлуките за прифаќање или одбивање на соодветните преводи;
  • Администратори - корисници кои покрај претходната ќе имаат обврска и за одржување на системот.

При креирањето на корисничкиот пристап, новите корисници би можело да оставаат податоци за своите квалификации: пример ако се пријавува студент по македонски јазик, тој тоа може да го наведе во соодветно поле. Така тие информации ќе можат да се земат предвид кога ќе се оценуваат предлозите/коментарите кои тој ќе ги остава. (Забелешка: ова може да биде злоупотребено ако се оставаат лажни информации)

Обичните корисници ќе можат да гласаат за понудените предлози за превод на некој збор, и да даваат нови предлози за превод. Ова треба да се овозможи на тој начин што во делот за анкета ќе има опција за додавање на превод-збор. Обичните корисници исто така ќе можат да пишуваат коментари за тоа што мислат за некој превод, дали е добар и зошто не и слично. Обичните корисници исто така ќе можат да предлагаат нови зборови кои би се нашле во речникот.

Лекторите и администраторите ќе можат да ги отвараат, затвараат или ако е потребно да ги ре-отвараат зборовите (значи да го одредуваат нивниот статус (нови, преведени..)). Нивниот глас во анкетите ќе вреди повеќе (пример обичен корисник 1 глас, овие 3 гласа). Овие ќе бидат задолжени и за додавањето на нови зборови во речникот и преглед на предлозите од страна на корисниците.

Може да се разгледа и концептот за „карма“. Пример, обичните корисници кои значајно ќе придонесат можат да добијат нешто повисок статуст (повеќе да им вреди гласот), но без да добијат дополнителни права и обврски во администрацијата на системот или уредувањето на зборовите.

Структура на веб страницата (што ќе гледаат обичните корисници)

Забелешка: за изгледот може да се укратат некои UI трикови од GMail.

Главната страна ќе има упатство за користење на системот, место за пријавување на корисници и попис на зборови. Последното може да биде направено така што зборовите ќе бидат поделени по категории (компјутерски зборови, математички зборови, статистички зборови итн.) и потоа поделени по азбучен ред. Пример:

Компјутески зборови

А Б В Г Д Ѓ Е Ж З Ѕ И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ќ У Ф Х Ц Ч Џ Ш

Ваљда не голтнав некоја буква. :-) Кликањето на некоја буква (значи овие се врски) треба да води до страна која ќе ги покажува сите зборови на таа буква. Границата може да биде 40 зборови по страна. На главната страна може да има и место за пребарување.

Откако ќе се пријават корисниците на главната страна ќе добијат и опција да предложат некој збор кој би се нашол во речникот. Исто така, бидејќи претпоставуваме дека тие кои се пријавиле имаат и интерес да следат што точно се случува, може достапни да бидат и информации во посебни блокови за зборови кои се нови, затворени, најактивни, или на им кои е потребно итно внимание.

Со кликањето на некој збор се отвара страна која го прикажува зборот, описот (дали е именка, глагол... но и што значи, објаснување ако е потребно), анкетата за него, коментарите за него, неговиот статус и евентуално слични зборови со него или зборови кои на некој начин се поврзани со него. Во коментарите покрај името на корисникот се гледа и неговата улога/карма.

Дополнителни опции за обичните корисници, како поставки за тоа кои зборови (групи на зборови) би сакале да ги следат, колку зборови/коментари по страница, барања за изгубени лозинки и слично можат да се додадат.

Структура на веб страната (што дополнително ќе гледаат администраторите/лекторите)

Опции за (не)одобрување на конечен превод, затварање/отварање на дискусија/анкета. Бришење на коментари (само во случај ако се комплетно оф-топик - значи ако застрани дискусијата, но не и ако според некого се тотално глупи идеи за превод). Блок кој известува за нови предлози кои треба да се додадат во речникот.

За овој документ

Документов е напишан како заклучок од кратката, но продуктивна дискусија во недела 20.03.2005 во 17 часот. Учествуваа: Новица Наков, Дамјан Георгиевски, Арангел Ангов и Иван Стојмиров (и едно чоколадо :-)).

Мозила 1.7.5 на македонски јазик

Tags: 

Ете. XPI за последната стабилна верзија на пакетот Мозила со чија помош ќе добиете Мозила на македонски јазик. Кратко упатсво: инсталирате, Edit -> Preferences, таму избирате македонски и на крај ја рестартирате Мозилата.

Уствари веќе некое време се премислувам за тоа што да правам со преводот на Мозила, т.е. дали да продолжам да го одржувам, или да го баталам и да ги одржувам само Фајрфокс и Тандрбрд. Овој го направив за да ги мигрирам преводите од Mozilla Translator во Kbabel (т.е. PO формат).

Миграцијата ми беше потребна за да можам да го направам преводот на Тандрбрд 1.0. Сега (најверојатно) нема да морам многу да преведувам, туку само ќе ги искористам преводите од Фајрфокс и Мозила. Така, ако се оди по планот за некои 15-тина дена би имале и Тандрбирд на македонски.

Се разбира и некоја веб страничка за целава работа добро би дошла. Тоа можеби за 30-тина дена. :)

Грешките на вообичаеното место, во соодветната категорија.

OpenOffice.org 2.0 на македонски

Tags: 

Го пратив ова на листа, па си викам ај и овде, колку да ми живне блогов. :)

OOo 2.0 е (скоро) во string freeze. Од една до друга од т.н. milestone верзии пред 2.0 има само мали промени. Од секој milestone има готови POT датотеки за ОО и за help-от. Вкупниот број стрингови за двете е 52 000 (педесет и две илјади). Тоа 7+ пати повеќе од Мозила suite-от.

Проценките велат дека само ОО може да се преведе од 4 луѓе за 4 месеци, под претпоставка дека тие ќе имаат добар Glossary (нели, ние го немаме направено), и дека ќе работат само на ОО. Во наши услови јас би додал + 4 за help-от + еден месец за мрза, па така би имале ОО 2.0 на македонски за едно пет месеци ако почнеме сега.

Прашањето дали стариот превод може да се користи исто така треба да се разгледа. Стариот превод е касапница, и никој го нема одржувано од јануари 2003 кога беше маратонот. Значи треба да процениме дали ќе биде попрактично да се почне од почеток, или па да се прави rough translation на новите po датотеки.

Исто така треба да видиме дали некои фирми би го поддржале локализирањето на ОО. Први на ум ми паѓаат Неоком, бидејќи тие продаваа прилично машини со единицата на македонски, па можеби би имале интересе и од двојката. Има други фирми кои го правеле истото? Како и да е, доколку на 8 кои ќе работат 5 месеци им се плаќаат стандардните 10 000 што доаѓаат за хонорарна работа (или еве 9 000 според просечната плата во ИТ индустријата во Македонија) потребни се помеѓу 6 и 7 илјади евра.

Секако во предвид треба да се земе и правењето/надградбата на spellcheck-ерот, како и усовршување на макрото за конверзија од YUSCII во UTF-8.

Се приближува Фајрфокс 1.0 на македонски

Tags: 

После долга работа, Фајрфокс 1.0 на македонски е скоро готов. За оние кои не го пробале еве го XPI-то кое ќе го направи вашиот Фајфокс на македонски. Октако ќе го инсталирате XPI-то, треба да го стартувате Фајрфокс со опцијата: -UILocale mk-MK -contentLocale MK и тоа е тоа.

Наскоро ќе има и официјален македонски Фајрфокс билд достапен на страниците на mozilla.org. Stay tuned.

Бесконечни заебанции со Mozilla

Tags: 

Вчера се занимавав со update на преводите на производите Mozilla, поточно со новиот Firefox и Thunderbird -- и еден куп глупости! Не знам што се случува со тие jar-овите кои се за превод, не знам дали луѓето од Mozilla цело време нешто менуваат или јас цело време нешто правам погрешно... ама смачено ми е со секое издание да се заебавам со инсталирање на преводот по 100 саати.

Плус со 1.0PR одлучиле да стават само еден jar со стрингови за локализација, и тој дополнително ме изнамачи со увозот на веќе постоечкиот превод. Невидени глупости. Ќе го направат ли овој процес некогаш да работи, онака стандардно, од прва?

П.С. Денес е car free ден во Европа. Па пробајте пешки...

Словенија ја наградува својата FLOSS заедница

Tags: 

Словенечкото министерство за информациско општество (да, да, словенците имаат вакво министерство) објавува дека со вкупен фонд од 5 милиони толари (ух, не знам колку евра се ова), наградува повеќе проекти од областа на слободниот софтвер/софтверот со отворен код. Баш и не можам се да преведем од словенечки, па можете да го следите линкот и да видите што точно пишува.

Добро, ако прочепкате по документите и старите вести ќе видите дека словенците имаат и други интересни работи на оваа тема. Еве линкови, да не се мачите во барање.... еден и уште еден.

Nvu и другите од семејството Mozilla

Tags: 

Пред некоја недела на страницава ги закачив најновите XPI-ја за Mozilla, Firefox и Thunderbird. Денеска го закачувам и XPI-то за Nvu - web уредувачот базиран на Composer-от на Mozilla, кој сеуште е во рана фаза на развој.

И покрај тоа неговото преведување беше лесно бидејќи успеав да ги искористам веќе готовите преводи од Mozilla и ете сега имаме jar-ови со превод. Јас и не можам да го пробам преводот, бидејќи tar.gz-то со Nvu нешто ми е заебано, а сега не можам пак да го симнувам од Интернет. Па кој може нека проба дали работи преводот.

Сите XPI-ја во делот Макзила.

Јазичари аман помогнете!

Tags: 

На 09.06.2004 на Агора се појави текст за преведувањето на софтвер на македонски јазик. Текстот (со наслов „Микрософт, аман ѕирни го јазикот!“) пред сè се однесуваше на преводот кој Мајкрософт го прави, но закачи и некои теми кои на еден или друг начин имаат врска со слободниот софтвер и неговата локализација на македонски.

Го прочитав текстот и до Агора пратив e-mail со коментари за некои од работите во текстот. Поминаа петнаесетина дена, а тој одговор не се појави на Агора. Затоа еве го тука.

Драга Агора,

Како член на Слободен софтвер Македонија и човек кој поголем дел од своето време троши на локализација на слободен софтвер се чувствувам повикан да пишам збор два кон текстот „Микрософт, аман ѕирни го јазикот!“ кој се појави на твоите страници. Се надевам дека таму ќе има место и за овој мој текст.

Пред почнам со оние неколку работи кои сакав да ги напишам за преведувањето на слободниот софтвер на македонски јазик, сакам да кажам нешто „противниците“ кои „протестираа“. Ваквиот авантуризам во изразувањето може лесно да ја искриви сликата за активностите на Слободен софтвер Македонија. Така сакам да одам on-the-record за две работи: Слободен софтвер Македонија не е противник на Микрософт. Воопшто движењето за слободен софтвер нема никаква врска (нити позитивна нити негативна) со Микрософт како таков. За
заинтересираните, одговорот на прашањето „Дали Микрософт е големиот сатана?“ (кој патем е Не!) може да се најде преведен на македонски на страниците на Опасна багра, а оригиналниот текст чиј автор е таткото на
ова движење Ричард Сталман може да се најде во архивите на страниците на проектот GNU.

Понатаму, Слободен софтвер Македонија не протестираше пред Универзалната сала. Слободен софтвер Македонија само ја искористи маркетинг кампањата на Микрософт за промоција на слободен софтвер. Идејата за овој настан е објаснета на страниците на Слободен софтвер Македонија. Патем се извинуваме за превидот кој се случи со „одсекогаш“. Од друга страна можеби и добро е што се случи тој превид (а и оние на Микрософт), бидејќи очигледно отвори место за дебата. Но, сега настрана тоа. Верувам дека овие грешки на авоторот се ненамерни, исто како и нашето одсекогаш“.

Преведувањето на слободниот софтвер на македонски јазик го прават волотнери во своето слободно време. Има прилично широк спектар на луѓе кои се бават со оваа работа, но за жал, колку што ми е мене познато, ниту еден од нив не е на Филолошкиот факултет, а камоли да е македонист. Сепак Слободен софтвер Македонија (ОССМ) прави чесни напори да излезе со некакви правила за преведување и речници кои би се користеле. Конкретно скица на правилата е достапна на странта на Малина. ОССМ многупати ги повикала луѓето кои не се „компјутерџии“ да се приклучат кон нејзините проекти (тука спаѓаат и оние чија работа е јазикот), со цел работата која се работи да добие поголемо значење за македонското општество воопшто. Но, ретко кој се има одзвиено на тие повици.

Рабирам дека дебатирањето за тоа како Микрософт ќе ги преведе своите програми на македонски јазик е мошне интересно. Но претпоставувам и дека, во крајна линија, ќе има малку полза од тоа. Ако се сеќавате, чувме жалење од студентите на Филолошкиот факултет дека никој не ги повикал да помогнат во локализацијата на WindowsXP.

Затоа сакам да ја искористам оваа можност (се разбира доколку ми биде дозволено) да ги повикам истите тие студенти и сите други кои имаат некаква работа со македонскиот јазик да се приклучат pro bono кон работата на ОССМ и да помогнат квалитетниот софтвер кој го произведува светската FLOSS заедница да добие квалитетен македонски превод. Секако оваа работа ќе биде потешка од искажување незадоволство кон активностите на Микрософт, но ќе биде и шанса да го докажеме она што отсекогаш сакаме да го докажеме - дека нѐ бива. Впрочем резултатите од ваквата работа многу побрзо и полесно ќе бидат видливи. Нови преводи (како и нови верзии) на програмите кои се слободен софтвер се
појавуваат скоро секои 3-4 месеци, а и промената и подобрувањето на преводите е прилично едноставно.

Исто така сакам да ги повикам и сите оние кои во некакви владини, полувладини и слични проекти, произведоа и напишаа речници и лексикони на македонскиот јазик, да ги отворат тие речници и да дозволат истите да се користат во алатките за проверка на правопис и речниците кои и припаѓаат на групата на слободниот софтвер.

П.С. По читањето на текстот на Даниел глаголот „презема“ во преводот на Mozilla ја доби својата правилна форма -- онаа без „в“. Всушност преводот на Mozilla и почна без „в“, но потоа некој рече дека правилно е со „в“ - така било во некој речник. Потоа некој друг рече дека во неговиот речник пишува дека правилно е без „в“. И потоа повторно со „в“. Се надевам дека конечно Даниел знае што зборува и дека нема да морам по 5-ти или 6-ти пат да ги поправам оние околу 200 линии кои го содржат тој збор.

Ќе ја искористам оваа прилика и директно да го поканам Даниел да ги прегледа преводите кои јас ги работам (оние на семејството Mozilla и jabber клиентот Psi), да поправи некои грешки и да разреши некои мистерии - се разбира pro bono.

И секако ќе го поканам да помогне во изработката на речник кој би се користел при преведување на слободен софтвер, како и да даде совети и идеи за правилата од Малина.