January 2007

Уште вести за Скопје

Submitted by Новица on

Tags: 

Во Шпиц прочитав (мртва врска) дека:

„Санос“ нуди проект според кој старите возила во јавниот сообраќај би се заменувале сукцесивно во наредните две години со месечно повлекување на 15 дотраени автобуси, а би се вовеле и нови линии за кои има потреба, но досега биле оценувани како нерентабилни.

Јас сакам нови автобуси во Скопје.

investinmacedonia.com и web2.0

Submitted by Новица on

Tags: 

Па, страницата е крената на Интернет. Инвестирајте во Македонија. Сепак мислам дека утнале барем една работа. Интернет е во Web2.0 и потребни се разни банерчиња, налепници, светкави копчиња и слични џиџи-миџи. Па блогерите ќе ги земат тие, па ќе изповрзат и а-у со помош на општественото вмрежување ќе ги доведеме Google во Македонија. :)

Блог запис бр. 149

Submitted by Новица on

Tags: 

GoodBytes ме прозвал.

1. На мк.Википедија нема статија за штафета.

2. Текстот за блогирањето веќе објавен од Дарко на komunikacii.net е навистина добар.

3. Мислам дека ова е прилично глупаво, ама ај да не го кршам редот.

4. Не сум некако дел од блогерската заедница и баш и не знам многу луѓе на кои би им ја предал прозивката, па еве оставам отворено некој од планетава и евентуално Котле да си кажат што имаат.

5. Nobody cares.

Уште една игра за GNU/Linux

Submitted by Новица on

Tags: 

Не дека би ја играл, но за оние кои се љубители на 3-д замислени светови, можеби ќе биде интересно да дознаат дека од Second Life (што е Second Life?) одлучиле да го прифатат неизбежното и да го издадат клиентот за играта под GNU GPL v.2. Така, веројатно за некое време, ќе се појави и клиент што ќе си работи убаво во GNU/Linux.

Уште една игрица во инаку досадниот за гејмери оперативен систем.

Нема подобар пример од оној со автомобили

Submitted by Новица on

Tags: 

"Suppliers should give us choice. If I buy a Volkswagen car and the supplier demands that I use only Pirelli tires, I wouldn't accept it. In the software world, we all accept that the supplier limits our freedom. Software is an immature market."

Целата приказна за тоа како 10 холандски градови одлучиле да бараат отворени стандарди ја има на Newsforge: (мртва врска).

А Слободен софтвер Македонија и Метаморфозис имаат заедничко соопштение во врска со веќе надолго и нашироко пишуваниот оглас (и тендер) на Владата.

Проблемите на Владиниот тендер за обуки за MS Office

Submitted by Новица on

Tags: 

Имам потешкотии да го најдам тендерот за обуките на Интернет. Ако се појави во меѓувреме ќе го дополнам текстов.

Еве што вели Законот за јавните набавки* (Сл.весник на Р. Македонија бр. 19/04 од 30.03.2004 година.):

Содржина на тендерската документација
Член 36

(4) Во тендерската документација набавувачот не смее дадените технички карактеристики на предметот на набавката да ги специфицира на точно одредена марка, модел или тип, потекло на производството и слично.

(5) Кога набавувачот не може во тендерската документација да го опише предметот на набавката на начин спецификациите да бидат доволно разбирливи за понудувачите, наведувањето на елементите како што се заштина марка, патент, тип или производителот мора да биде означено со зборовите „или еквивалентно“.

А од друга страна, еве што вели Националната стратегија за развој на информатичко општество на својата 58 страница, во пиларот 2.6 Е-граѓани:

Потребно е да се поддржи употребата на слободниот софтвер и софтверот со отворен кoд како јавно добро кое е достапно за сите граѓани особено преку правото на избор на платформа во формалното и неформалното ИКТ-образование.

* Законот на страницата на Министерството за финансии е во YUSCII (па морав да го пречукам). Законот пак на онаа pravo.org.mk е во некое заштитено PDF од кое што не може да се копира текст. Ај може некогаш ќе им текне дека сите закони, подзакони и сл. (бидејќи се во јавен домен) треба да ги има на едно централно место обезбедено/одржувано од Владата/Собранието каде што сите граѓани ќе имаат пристап до нив.

Што кажува огласот на Владата на РМ за бесплатните обуки за MS Office

Submitted by Новица on

Tags: 

Основниот аргумент против одлуката на Владата на РМ бесплатната компјутерска обука која е дел од кампањата „Македонија - земја на информатичари“ е тоа дека Владата не може за една ваква обука да одбере софтверски пакет од еден производител и да одлучи со него да ја спроведе обуката. Нема да навлегувам во објаснувања зошто е тоа проблематично. Наместо тоа ќе се занимавам со еден пример.

Да речеме дека (слично како што вели огласот) денталната хигиена во земјава не е на завидно ниво. Затоа Владата одлучила да направи кампања за луѓето почесто да си ги мијат забите, но и да научат како се прави тоа правилно. За таа цел Владата одлучила да спроведе обуки на кои луѓето ќе се обучат да користат Colgate пасти и четкици за заби.

Ако вакво нешто да се појави во новини, ќе скокнат сите можни субјекти во Македонија кои имаат нешто да кажат за било што. Зошто се одбрал Colgate, па што ако е најпопуларен, чива тетка била увозник на големо за пастите, кој е главен дистрибутер и со која марка комбиња вози низ град...

И видете, тоа се сосема легитимни прашања бидејќи Владата не може едноставно да одлучи дека со парите на граѓаните ќе промовира некаков и нечив производ. Така огласот за кампањата за денталната хигиена веројатно би изгледал скоро исто како замислениот текст погоре, само тоа Colgate би се избришало.

Проблематичниот избор на канцелариски пакет на страна (сите ќе пишуваме уште за тоа), до сега Владата беше критикувана од премногу луѓе дека пука ќорци. Во делот за ИКТ GoodBytes веќе пишуваше за бесплатниот dial-up. Последниов чекор, овој за бесплатните обуки, исто така ми се чини ќе биде утка.

Зошто?

1. Кампањата е со наслов „Македонија - земја на информатичари“.

Ми се чини под информатичари се подразбираат некакви стручни лица. На стручни лица во основа не им требаат основни курсеви за канцелариско работење. Ако треба да станеме земја на информатичари, веројатно потребни се други курсеви.

2. Компјутерската писменост е на ниско ниво.

Јас не знам ниту еден човек кој што нема основни познавања од Word и Excel (како да напише текст, па Bold, Italic, па Enter, Enter, нов ред и сл. а кој што има компјутер. Па дури и самиот оглас констатира дека „неписменоста“ се должи на неможноста да се купат компјутери. Сепак Владата одлучила да дава обуки. Каде е логиката тука? Ако човек нема компјутер дома брзите обуки од Владата ќе му траат не повеќе од 5 дена. Ако има компјутер дома, вакви обуки веројатно и не му требаат.

3. Ќе се делат дипломи!

И тие веројатно нема да имаат никакво значење ако се зема за точно тврдењето на голем број IT фирми дека факултетските дипломи не им значат многу кога вработуваат нови вработени, туку прво ги ценат нивните вештини. Така сигурно смешна ќе биде ситуацијата кога некој посетител на курсот после 6 месеци доаѓа на интервју, го примаат на работа и седнува да работи, а тој веќе не ни знае кај се вклучува Word-от.

Ете тоа може да се прочита од огласот на Владата, се разбира ако човек ги игнорира печатните грешки.

Слични текстови:
Мора ли обука за Microsoft Office? на GoodBytes,
Знај да направиш разлика на Игор Стаматовски.

Интернет не е дел од MS Office

Submitted by Новица on

Tags: 

Пред да почнеме да ја напаѓаме Владата на РМ (а ќе почнеме сигурно) за нејзиниот непромислен потег да нуди бесплатни курсеви за MS Office, морам да ја закачам сликата од огласот:

Ако добро забележувате во набројувањето за тоа што вклучува пакетот MS Office стои и Интернет. Можеби некој прво треба да им објасни на луѓето во Владата дека Интернет не е дел од MS Office.

Web 2.0 continued...

Submitted by Новица on

Tags: 

Значи, од вчера блогов (softver.org.mk/novica) ми е OpenID. Со OpenID се пријавувам на Ma.gnolia и имам и таму сметка. (Видете сликиче лево на блогов :))

И така викам да зачувам некоја врска таму, па инсталирав екстензија во Фајрфокс, па ова, па она, па нешто рикна и од 30 јазичиња што ги имав отворено ми останаа само 10, и спасив само пар врски за да ги прибележам.

Инаку, екстензијава за Магнолија во Фајрфокс не е нешто нај-нај, па прашањето е сега дали човек да избира (менува?) сервис според квалитетот на екстензиите кои се достапни?

П.С. Магнолија е сервис сличен на Делишс.

За тие што можат да го врзат мобилниот со интернет и сакаат тишина :)

Submitted by Новица on

Tags: 

JANUARY 5, 2007 - Since the beginning of time, pure silence has been available only in the vacuum of space. Now conceptual artist Jonathon Keats has digitally generated a span of silence, four minutes and thirty-three seconds in length, portable enough to be carried on a cellphone.

Целата приказна тука.

Тишината тука (мртва врска).

Кратка историја на идеалното женско тело

Submitted by Новица on

Tags: 

Врската до записот за женското тело ми се чини ја собрав од BoingBoing. Не е толку интересен оригиналниот запис колку што се забавни коментарите.

Авторот, меѓу другите, закачил и две слики со голи жени од Рубенс и Реноа и сака да направи поента (или барем споредба) за тоа како се изменил идеалот за женското тело.

(Ај да не ги врзувам сликите за блогов.)

И некој лик одлучил да искоментира:

First of all, you have no proof on whether the Rubens and Renoir represent “ideal” female form of the time, or if they were merely the only women they were able to get to pose nude

Владата замеси леб, опозицијата бара погача. Системот функционира.

Submitted by Новица on

Tags: 

Кибер котле известува за кршењето леб на Илинденска ББ (мртва врска):

Вечерва Владата традиционално ја кршеше Бадниковата погача. Но, како што дознаваме, оваа година паричето се паднало кај опозицијата, што внесе немир во редовите на Владата.

Повеќе институции веднаш побрзаа со свои изјави (што се покажа како целосно непријатно за новинарите кои едвај земаа здив и се надеваа дека на раат ќе ја варат сармата попладнево).

Од Антикорупциската комисија велат дека постојат сериозни сомневања дека тестото го месела вујна на еден од министрите. Не сакајќи да именуваат никого, тие рекоа дека ќе го тераат случајот до крај и дека нема да замижат пред уште еден пример за непотизам.

На заедничка прес-конфренција од Царината и МВР пак беа покажани фотографии од бело брашно тип 400 кое единиците на овие служби го фатиле веднаш по влезот во Македонија од соседна Бугарија. Тие се сомневаат дека брашното е дел од поголемите количини од кои бугарските власти сакаат да се ослободат, бидејќи во ЕУ не се јаде (толку многу) леб.

Портпаролот на главната опозициска партија и оваа прилика ја искористи да ја критукува Владата дека тера само по свое бидејќи не се консултирала со нив за изборот на паричката, иако таа паднала во нивното парче. Тој најави дека ако и за Василица биде исто, партијата нема да учествува повеќе на никакви прослави, па дури ни на 2 мај.

Вести од други места: Коледе пендрек на Вуна (мртва врска).

Нееднавкоста во заедниците на Интернет

Submitted by Новица on

Tags: 

На кратко: во најголемиот број заедници на Интернет 90% од корисниците се набљудувачи (lurkers), 9% се соработници (contributors) кои придонесуваат од време на време и 1% од сите корисници се оние кои креираат најмногу од содржината: врска.

Правилото за учество на корисниците најчесто е 90-9-1.

Раните истражувања на оваа тема (во времето пред Интернет, кога на сцена биле поштенски листи, дискусиони групи и сл.) излегле со податоци дека 25% од пораките биле испратени од најактивните 3% корисници, а 27% од пораките биле од луѓе кои испратиле само една порака. Со овие податоци пред вид, прашањата за тоа кој и како претставува некоја заедница на Интернет јасно стануваат мошне интересни, особено ако се знае дека секогаш постои и тивко мнозинство кое никогаш ништо не напишало.

На Интернет ситуацијата е уште подрастична, т.е. правилото станува по сурово:

Најактивните 1000 луѓе на Википедија што е 0.003% од сите корисници учествуваат со околу 2/3 од сите уредувања/измени на најголемата слободна енциклопедија. (НоТ: некаде прочитав дека статијата на Википедија до која има најмногу врски од надвор е Web 2.0.)

Правилото на Википедија е: 99.8-0.2-0.003. Блоговите се со правило: 95-5-0.1.

За Amazon.com е уште позачудувачка информацијата дека:

Furthermore, at the time I wrote this, 167,113 of Amazon’s book reviews were contributed by just a few "top-100" reviewers; the most prolific reviewer had written 12,423 reviews. How anybody can write that many reviews -- let alone read that many books -- is beyond me, but it's a classic example of participation inequality. - Од погоре поврзаниот текст на Jakob Nielsen.

А еве го и коментарот на Брус Стерлинг.

Брза статистика за Македонија

Единствената заедница во која имам скоро целосен увид во Македонија е заедницата на корисници на слободен софтвер, која во најголема мера егзистира на поштенската листа ossm-members. Оваа листа е логично продолжение на листата LUG која згасна некаде есента 2003 заради проблеми со серверот (ако добро се сеќавам). Во континуитет тоа е периодот од јули 2002 до денес.

На листата (т.е. во мојата папка со пошта од листата) има 7910 пораки и вкупно 274 претплатници (денес 06.01.2007 година во 15:30h).

Грубата статистика оди отприлика вака:

1% од сите претплатници се 3 претплатници: првите 3 претплатници испратиле вкупно 2503 пораки (отприлика 31% од сите пораки). 7 луѓе (2,5%) испратиле 4070 пораки (51% од вкупниот број на пораки).

Би било згодно да се види и колку од овие 274 луѓе не испратиле ниту една порака, ама KMail не може тоа да го пронајде, па доста е.

П.С. Top-poster на листата се разбира е Уфо со 11% од сите пораки. :)

Вирус, грип, епидемија...

Submitted by Новица on

Tags: 

Макфакс ги има вестите дека 1. Куманово паднало болно од грип, 2. Во Македонија има грип, ама не и епидемија.

Вирусот кој одлучил да напаѓа ова зима е Инфлуенца вирус А. Брзо препребарување на Википедија открива дека во оваа група (тип?) припаѓа и опасниот/оспоруваниот H5N1 (Птичји грип) како и некои други типично човечки верзии.

Она зошто почнав да го пишувам ова беше следново. Не се сеќавам ниту еднаш во Македонија (Скопје) да се прогласи епидемија (во зима) или елементарна непогода (во лето), а секоја година според извештаите стигнуваме прилично блиску до границата. Или имаме премногу среќа па во последен момент вирусите/жешките бранови си одат, или информациите кои се пласираат за овие теми не се точни, или надлежните служби од разни причини одлучуваат да не прогласуваат ништо.

Било како било, ми се чини дека општиот пад на квалитетот на животот (пример: HDI од 2005 до 2006 сме паднале 7 места, поточно само 0,001 поен, но тоа веројатно е добар одраз и на стагнацијата) во РМ допрва ќе почне да се гледа токму на вакви некои појави со типичен предзнак на 19 век.

Што е ново на Интернет?

Submitted by Новица on

Tags: 

Најмалку 2 работи:

Расказ од Cory Doctorow: Кога системските администратори владееја со светот.

Говорот на Лоренс Лесиг на 23C3 конференцијата во Берлин: Гугл видео врска.

Предвидувања за 2007

Submitted by Новица on

Tags: 

Еве што Wired предвидува дека ќе се случи (на Интернет) во 2007 година: врска.

А предвидувања за Македонија? Хм, датумот е 3-ти декември 2003, 2007 е четири години потоа:

Во Македонија, 2007 ќе биде година на Мајкрософт.

Како Скопје да стане метропола? (1)

Submitted by Новица on

Tags: 

Мора да си признаеме дека нашиов град т.е. Скопје (едниот од редакцијата е од Куманово, но многу добро го емитира скопскиот акцент и важи за скопјанец за сите оние кои немаат искусно фонолошко уво) не е метропола. Не да не е, него ич не е!!! Далеку е од метропола колку што е далеку Битола од главен град.

Појди-зајди ќе се поплачат ова интелекуалциве по колумни демек низок ни бил стандардот, корумпирани ни биле политичарите, кучињата ни сереле кај ќе им текне. Се тоа, еби му мајката, е точно. (Синтагмата „еби му мајката“ во оваа реченица служи за експресивно засилување на нејзиниот емотивен набој, а не е само обична скопска вулгарност. Да не рече после некој…)

Луѓе, имаме проблем со приоритетите. Не можеме да очекуваме се да ни падне од небо. Не можеме туку така да очекуваме да ни се дигне стандардот, да се зголеми личниот доход per-capita, да дојдат чесни луѓе на власт итн. итн. итн… Се разбира, сите овие работи се суштинска одлика на една метропола. Но, до суштината се стига преку низа формални обележја. Да го појасниме ова со еден пример од животот: момчето и девојката прво се држат за рака, па следи првиот бакнеж, одењето во кино на некој досаден филм, мешање на јазиците во темната кино-сала, мастурбирањето на средновечниот универзитетски професор од редот зад нив ((фрка-фрка, шљак-шљак, фрка-фрка, шљак-шљак, фрка-фрка, шљак-шљак) повторно се работи за една стилска фигура, овојпат ономатопеја), сензитивното опипавање на теренот и да не должиме многу - ебење! Се се ова формални, речиси механички постапки, за да се стигне до суштината, атемпорално поврзување на две души во една симбиоза. Патот до ова блаженство е макотрпен, потребни се сите тие претходно споменати формални маневри за да стигне до главната цел - ЉУБОФ!

Како што рекол нашиот Марко Цепенков: „Зрно по зрно - погача“.

Значи, до погачата, мили наши читатели, треба да се стигне преку низа зрна. Така е и со нашето влегување во ЕУ, со нашето метрополизирање. Тоа е, метафорично кажано, погачата, иако таму се вика кроасан. Овој наш текст е само скромен придонес во собирањето на зрната што ЕУ значат.

Е па, да започнеме!

Зрно1: СЕРИСКИ УБИЕЦ

Прелистувајќи ја црната хроника од последниве 10-тина години (од осамостојувањето наваму) заклучокот до кој што дојдовме е навистина поразувачки. Секири во глава заради пречекорена меѓа, убиства од страст, силување на баби… И сите до еден по извршеното злодело сами се пријавуваат во полиција. Па до кога вака?! Дајте малку концепт, малку умисла и системско работење. Ни треба класичен сериски убиец со разработена шема и методологија. Нешто од типот на Ханибал Лектор, (Анчевски Ректор), Џек Мевосек или барем Чарлс Менсон. Луѓе, ангажирајте се! „Од нас зависи“ - Како што тоа убаво го испеа Каролина. Ако ви фали инспирација појдете до блиската видеотека и погледајте ги класиците: „Седум“, „Ангелско срце“, „Петок 13“ (било кој дел), „Halloween“ (Ноч вештица) . Секоја метропола која барем маклу држи до себе мора да има дузина сериски убијци. Помислете само: прес-конференции, медиумски кампањи „Stop the violence“, маички со фото-робот, страв во коските на граѓаните, но и покачено ниво на адреналин во крвта - нешто конечно се случува! Соочени со смртта, нашите животи повторно ќе добијат смисла. Тензијата расте, прес-конференција, шефот на полицијата не дава изјави, а во последен момент градоначалникот триумфално извикува: „Најдовме отпечаток!“. Исти Њу Јорк!

Зрно2: СИДА (Омилено зрно на претходно споменатиот кумановец.)

Заради недоволната агилност на младата генерација, имаме загрижувачки мал процент на заболени од СИДА. Не сме ни меѓу првите сто. Срамота! Камо среќа QUEEN да имаа концерт овде, па Фреди Меркјури да се ангажираше по скопските калдрми. Овие нашиве педери (да не речеме хомосексуалци) премногу се моногамни, не баре ако имаат помалку партнери нема да горат во пеколот.

Замислете си само: хуманитарни здруженија, анти-aids фондови, губење часови, рекламен материјал, дузина емисии од типот на „Вртелешка“… На кратко, приклучување на нашата земја кон современите светски текови на декаденција и морална ерозија.

Зрно3: СУПЕР-ХЕРОЈ

За волја на вистината Љубе Бошковски има некои атрибути на супер-херој, но неговата рустикална верзија на Елиот Нес имиџот не ги задоволува во потполност постомодернистичките критериуми на Европската Унија. Нас ни треба нешто од калибарот на Кларк Кент, но со дискретен Латас шмек („дискретен Латас“, како што веќе и самите забележавте е стилската фигура - оксиморон).

Зрно4: ГОЛЕМ СПОМЕНИК НА ПЛОШТАДОТ

Секој голем град има голем бронзен коњ на плоштадот. И кај нас има големи коњи, но тие имаат дипломатски имунитет. Ни треба еден коњ на плоштадот. На пример, огромна биста на Букефал! Па кој е машко - нека се качи!

Зрно5: ОБЛАКОДЕР

Сто до двеста ката, некде Топаана, Скопје-Север, па нека биде и во Пинтија и тие се луѓе, иако на прв поглед не делува така. Користа за вработеноста и намалувањето на сиромаштијата е повеќе од очигледна: ќе вработиме еден куп перачи на прозори, 2000 хаус-мајстори, 300 одржувачи на лифтови, 600 лифт-момоци ((по два момока од лифт) „По можност машко и женско“ - предлага кумановецот, „Абе кумановац…“ му велиме ние и шеретски се потсмевнуваме).

То бе континуед…

Забелешка: Овој текст го објавив на 18 мај 2002 год. И овој текст е дел е од купче текстови кои требаше да се појават во магазин со работно име „Дрнч“. Магазинот никогаш не ја виде светлината на денот. Текстов е авторство на група луѓе (меѓу нив и јас) која требаше да ја претставува редакцијата на магазинот.

Како СМС пораките го менуваат светот?

Submitted by Новица on

Tags: 

William Gibson, писател со рокерска слава. Човекот кој го скова термнинот „cyberspace“. За него Timothy Leary, можеби највлијателниот филозоф на 20-тиот век, и cyberpunk гуру, ќе рече: „Гибсон пишува како сајбер-реге музичар, преведувајќи неуверливи, нелични, непопуларни, неразбирливи равенки во модерни човечки изрази. Тој ја претвора квантната физика во Electric Ladyland“.

Некои белешки за William Gibson

William Gibson не е компјутерски стручњак. До скоро не ни користеше комјутер. Ако мислевте дека Bobby Newmark е лик кој треба да личи на средношколецот Гибсон сигурно сте се излажале.

Автор на „Neuromancer“ (1984) - роман кој ги освои сите можни СФ награди, и на уште една дузина други дела (кои сметам дека нема потреба овде да се набројуваат) за летово (јули) го припрема издавањето на „Pattern Recognition“ - неговиот нов роман.

Накратко, Гибсон е можеби еден од најверните фанови на Velvet Underground, на почетокот со проблеми да го оттргне влијанието на William S. Burroughs од своето пишување, за подоцна да изјави дека посакува влијанието кое на него го имал „Гол ручек“, да се повтори кај некое дете кога тоа за прв пат ќе го земе „Neuromancer“ во своите раце.

Гибсон би ги препорачал: „Schismatrix“ од Bruce Sterling, и „Gravity's Rainbow“ од Thomas Pynchon. А за своето првенче вели: „Повеќе ми се допаѓа Count Zero. Neuromancer за мене е адолесцентска книга. Тоа е моја тинејџерска книга, онаа што не можев да ја напишам кога бев тинејџер“.

„Технологијата не е само комјутери и мобилни телефони. Таа е и крек исто така.“ ~ William Gibson.

William Gibson за почетници

Гибсон е еден од основоположниците на киберпанкот (во литературата/уметноста), заедно со режисерот Ridley Scott кој стои зад легендарниот „Blade Runner“ (1982). Му се припишува „измилувањето“ на зборот „cyberspace“, и тоа дека ги замислил интернетот и виртуелната реалност многу пред било кој да чуе за нив. Неговата „дефиниција“ (најверојатно една од многуте :-)) за cyberspace гласи: „Тоа е консензуална халуцинација која ја создаваат луѓето. Со дадената опрема, можете да се договорите да ги делите истите халуцинации. Така се создава свет. Не место, не простор. Тоа е апстрактен простор“.

Источна сегашност

„The future has arrived. It's just not evenly distributed.“ - ќе рече Гибсон во едно од неговите многубројни интервјуа. Оваа реченица можеби најјасно ја отцртува основната линија по која се движи неговото творештво, уметничко и филозофско. Технологија од Гибсоновите дела е обивка, која пред се ја шмика приказната, а дури потоа ни кажува да погледнеме подлабоко. Што има таму? Слики на дигитализирани мегалополиси, скриени во нашето време. Токму преку таа маска над сегашноста, претставена како визијата за иднината, Гибсон го разобличува модерниот стил на живеење. Опкружено со технологија, софистицирани средства за комуникација, модерното човештво се повеќе заличува на она опишано од Гибсон, а сместено во блиската (или подалечната) иднина. Иднината е тука. А Тоа „тука“ пред се се однесува на Јапонија, која е инспирација за Гибсон скоро 20-тина години. Таа основната парадигма, општество со свој посебен код. Технолошки напредна, софистицирана, интелегентна, секси. Јапонија го живее својот духовен (интимен) живот во специфична и на моменти бизарна симбиоза со модерната технологија. Гибсон приметува: „...Насекаде низ Токио (и најверојатно насекаде низ цела Јапонија), една слика се повторува: тинејџерки постојано испраќаат пораки преку својот мобилен телефон (и многу ретко го користат истиот за гласовна комуникација). Зар навистина тие имаат толку важна комуникација која мора да ја остварат? Содржината еквивалентна на шепотење на час (нешто од типот „Кога ќе ѕвони?“) и не е толку важна. Брзината е. И фактот што тие девојки од второстепена функција (СМС пораки) на мобилен телефон, скоро преку ноќ изградија микро-култура...“

Гледано отстрана се чини како да Гибсон и Јапонците се копираат меѓусебно. Она што го читам(е) во Идору - вештачки острови и артифициелни - ВР поп ѕвезди - се всушност факти за Јапонија.

Dial-up cyberspace

Јапонската (Гибсоновата?) сегашност рапидно се шири низ dial-up конекциите на домашните компјутери. Cyberspace е просторот на нашиот (човечкиот) цивилизациски дострел во последниве 50-тина години. Cyberspace е просторот каде што се чуваат парите, каде што се вршат трансакциите. Луѓето влегуваат во овој простор преку телефонски разговор, управуваат низ него преку Интернет. Тоа простор каде географијата повеќе не постои, простор без граници, простор во кој ликовите на Гибсон не се двоумат за да се загубат па дури и да умрат. Човековото постоење добива ново значење или пак нова форма со сите свои добри, но и лоши страни. Ќе заборавиме на нашето тело, или пак ќе чувствуваме повеќе уживање во телесните искуства? Самиот Гибсон ќе рече: „Ова (заборавењето на телесноста) е нешто со што си играм во своите книги, каде луѓето мразат да се потсетат дека имаат тело, кое е бавно или досадно. Но, ова нигогаш не сум го презентирал како пожелна состојба, секогаш како нешто патолошко што произлегува од оваа технологија“.

Ова што денес го имаме се разликува од Гибсоновите слики само по графичкиот интерфејс. И да, немаме комјутери кои личат на стелт-авиони, сеуште не. Во основа се е исто. Интернетот (сајберспејсот) е (сеуште) нов и свеж како во првите свои денови. Тој станува битен дел од нашиот живот: се поголемо количество од личната комуникација се остварува on-line. Ова несомнено го става нашиот свет неколку чекори повеќе во иднината. Но прикзаната не завршува тука. Интернетот постојано се развива, иако сеуште никој не наишол на вуду-богови, или на вештачка интелегенција. Постојат корпорации (групи, влади, центри на моќ) кои се обидуваат да го контролираат. Обидите за комерцијализација (пр. американскиот „Information Highway“), обидите од user friendly да се направи consumer friendly, барем засега се дефинитивно неуспешни, иако многу малку луѓе го користат истиот на вистински начин. Секако корпорациите и понатаму ќе се трудат од Интернет да направат еден голем шопинг центар. Кој не би сакал да си има по едно такво интернетче кое ќе му носи профит?

Борбата е таа - индивидуи против корпорации. Компјутер со интернет пристап мора да биде уставно загарантиран. Во училиштата, во домовите, во гетата и во богатите предградија... Секаде!

„Мислам дека технологите од аспект на моралот се неутрални се додека не ги употребиме. Само кога ги користиме за добро или лошо, тие стануваат добри или лоши.“ - William Gibson.

Политички ентитети и корпорации vs. нас, малите

Центрите на моќ се менуваат. Балканизација. Така се чувствуваат САД во Sprawl трилогијата. West-coast сепаратизам. Свет расцепкан на мали делови - една од омилените идеи на Гибсон. Нема повеќе централна власт. Нема повеќе ни центар (или барем не како Битие). Го нема повеќе Големиот Брат.

Заедно со смртта на политичките ентитети умира и идејата за глобална (светска) култура. Тука е мостот. Дрвеното здание на културните отпадници. Симбол на последната Гибсонова трилогија. Микро свет? Секако. Само еден од многуте кои можат да се препознаат низ Гибсоновите книги. Сега се говори наместо за светска - за светски култури. Мали, распрскани, насекаде, од чаршијата до облакодерите и под нив картонскиот град. Секако ќе се сложите множинскта форма звучи многу поубаво. Затоа кога велам микро, мислам утре. Или поскоро?

Но, приказната не завршува тука. Во сета распрсканост сеуште има место за моќници кои ќе се обидуваат да ги влечат конците. Корпорациите тука влегуваат на голема врата. Гибсон запрашан за тоа дали корпорациите ќе го контролираат Интернет ќе рече: „Се надевам не. Појавата и растот на Интернетот е едно од најголемите човечки достигнувања на векот. Можеби исто толку значаен колку појавата на градовите. Тоа е нов вид цивилизација. Транснационален е, непрофитен и никој не го поседува“.

Сепак, трката по профит во ниеден момент не застанува. Тоа јасно се гледа преку описот на африканските национални војни, за чии причини - борба за државност, Гибсон пишува со потсмев.

Ок, се сложувам, Бил Гејтс ни од далеку не потсеќа на Јозеф Вирек, но што мислите, можно ли е IE да има навистина толку многу bug-ови?

За технологијата, индивидуалноста и обичниот човек

Покрај очигледната разлика (во однос на други легендарни СФ наслови) во сетингот на книгите - дејството не се случува во вселенски царства, и нема империјални армии кои се борат да го спасат универзумот - Гибсон прави и уште еден значаен одчекор. Јунаците (ако веќе мора така да се наречат) се обични луѓе, фрлени во калта на секојдневниот живот на модерното техно-дрога општество.

Слободни агенти, киберпанкери? Скоро секој лик во Гибсоновите книги ги носи тие карактеристики. Она што Timothy Leary го нарекува спосбност да се мисли самостојно (познатото Question Authority Think For Your Self мото).

Секако, денес, само мал број од професиите со кои се занимаваат луѓето овозможуваат ваков пристап. Меѓутоа, ако нешто е сигурно, тоа е дека тенологијата индивидуализира. Таа форсира самостојно мислење, ја поттикнува индивидуалноста како нова религија, како нов систем на верување...

PC стои за Personal Computer, нели?

Рекапитуларење

Навистина, дали е потребна огромна имагинација за да се напишат книгите на Гибсон, или потребна е само силна моќ на забележување на модерните општествени движења?

Можеби само како чиста случајност новата книга на Гибсон се вика „Pattern Recognition“ - препознавање на движењата?

Без никаков сомнеж зад обичните „крими“ приказни сепак се крие патот по кој се движиме, пат кој го трасира технологијата. Не верувате? Пробајте, наше е за да си играме...

Забелешка: Овој текст го објавив на Багра на 9 јуни 2002 год. Текстов е мој осврт на Вилијам Гибсон, неговото творештво и импликациите околу тоа. Овој текст беше наменет за „Дрнч“ - списание кое никогаш не излезе од печат.

Семантичка мрежа

Submitted by Новица on

Tags: 

На почетокот дефиниции:

Семантика - според Оксфордскиот речник - е гранка од лингвистиката и логиката чиј предмет на изучување е значењето (на зборови, фрази, реченици, текст).

Семантичка мрежа - според W3C - е апстрактна репрезентација на податоци на светската мрежа базирана на RDF стандарди и други стандарди кои ќе се дефинираат.

Семантичката мрежа е проширување на сегашната мрежа во кое на информациите им се дава добро дефинирано значење, и овозможува компјутерите и луѓето подобро да соработуваат. Тоа е идеја податоците на интернет да бидат дефинирани и поврзани на начин кој тие можат да се користат за поефективни откритија, автоматизација, интеграција и повторно користење на од различни апликации.

Сега: што би значело ова во практиката?

Изразување на значењето

Најголемиот дел од денешната содржина на интернет е дизајниран за луѓето да можат да го читаат, не за компјутерските програми да можат да манипулираат со некоја функција. Компјутерите можат да ги процесираат веб-страните, хедери, линкови, но генерално компјутерите немаат сигурен начин да ја процесираат семантиката: Ова е страната на болницата, овој линк води до архивите на докторите.

Првите чекори на претварање на денашната мрежа во семантичка се направени. Понатамошниот развој на технологијата ќе овозможи машините многу успешно да ги процесираат и разбираат оние информации кои денеска само ги прикажуваат.

Семантичката мрежа треба да овозможи интернетот од медиум кој е исклучиво наменет за човекот, да премине во медиум кој исто така ќе презентира и податоци и информации кои ќе можат автоматски да бидат порцесирани. Новата мрежа ќе мора да остане децентрализирана исто како и оваа која ја имаме денес.

Технологијата е на пат

Двете главни технологии за развојот на семантичката мрежа се: eXtensible Markup Language (XML) и Resource DescriptionFramework (RDF). XML овозможува секој да креира свои тагови во докуметните кои ги работи. Програмите можат да ги користат овие тагови на софистицирани начини. Накратко, XML им дава можност на корисниците да додаваат сопствена структура на своите документи, но не кажува ништо за тоа што таа структура значи.

Значењето се искажува преку RDF, кој го енкодира во триплети. Секој триплет наликува на просто-проширена реченица - субјект, објект и глагол. Овие триплети можат да бидат напишани со помош на XML тагови. Во RDF документите кажуваат дека одредени нешта (човек, веб страни) имаат карактеристики (како 'е сестра на', 'е автор на') со одредени вредности (друг човек, друга страна). Оваа структура е природен начин за да се опише мнозинството од податоци кои ги процесираат машините. Субјектот и објектот се поединиечно се идентификувани со Universal Resource Identifier (URI).(URLs, Uniform Resource Locators, се најчест тип на URI.) Глаголите се исто така идентификувани со URI, што овозможува секој да дефинира нов концепт, нов глагол, само преку дефинирање на URI за него некаде на мрежата.

Семантичката мрежа ќе овозможи машните да разберат семантички докуметни, не човеков говор или пишан текст.

Онтологии

Овие тука не носат философското значење. Сега станува збор за документ кој ги дефинира односите меѓу нештата, некаков збир од правила.

На пример, во една база на податоци може да се наоѓаат под еден идентификатор поштенските кодови. Друга база за истиот тип податоци може да користи друг идентификатор. Ваквите збирови од правила овозможуваат програмата да ги препознае таквите сродни податоци. Компјутерот нема навистина да ги разбере тие податоци, но доколку правилото му кажува дека адресите се врзани со кодовите, а овие со градот или државата, тој на основа на тоа ќе ги пренесе саканите информации до корисникот.

Агенти

Вистинската моќ на семантичката мрежа ќе дојде до израз кога луѓето ќе креираат многу програми кои ќе собираат содржина од различни извори, ќе процесираат информаци и ќе ги разменуваат резултатите со други програмиs. Ефективноста на ваквите софтверски агенти ќе се зголеми со зголемувањето на количината на содржина која е копјутерски читлива и со производството на нови агенти. Семантичката мрежа промовира синергија: дури и агентите кои не биле дизајнирани да работат заедно можат да разменуваат податоци ако податоците доаѓаат со семантика.

Во следниот чекор семантичката мрежа ќе се прошири од виртуелниот во физичкиот свет. URI-јата можат да покажуваат кон се, вклучувајќи ги и физичките ентитети, што значи дека RDF може да се користи за опишување на други уреди во физичкиот свет (телевизори, мобилни телефони).

Евлоуција на знаењето

Ако правилно се дизајнира семантичката мрежа ќе помогне во еволуцијата на целокупното човеково знаење, ќе може да функционира како заеднички логичен јазик.

Новите концепти со помош на URI-јата ќе бидат изразени со минимален напор. Заедничкиот јазик ќе овозможува тие да бидат поврзани во заедничка мрежа. Човековото знаење и работа ќе може да биде анализрано од софтверските агенти. Тоа ќе бидат нови моќни алатки.

Забелешка: Овој текст го објавив на Багра на 20 септември 2002 год.

Како подарив 150 денари

Submitted by Новица on

Tags: 

Петокот навечер си го спремав за 103 журката. И ќе одев на журка (добра ли беше?) ако во Милениум играше нешто друго. Арно ама, играше „Како убив светец“ на Теона Митевска. Решив да го гледам филмот бидејќи е македонски филм. Читав негде добил награда за главната машка улога, па бил за нашава ситуација... па си реков не може да биде многу лош. Додуше и некој да ми кажеше дека е лош, ќе одев да го гледам, па и не ми е многу жал што ги подарив 150-те денари на така лош филм.

А да, оние од вас кои сакаат да го гледаат филмот, а го пропуштија во петокот, нека не го читаат текстов надолу. Исто извинете ако нешто е конфузно подолу -- таков беше и филмот. :)

Па да почнеме од почеток. Прво Теона и Лабина дадоа неимпресивна најава на филмот -- добија аплауз. Потоа газдите на Милениум не давеа 15 минути со реклами. Потоа претпремиерата на филмот почна. Чисто информативно, премиерата ќе биде на 1 ноември.

Она што го знам за филмовите е дека филмот мора да го држи вниманието на гледачот 90 минути, да го води за раче, и да не дозволува овој да си поставува премногу прашања (море ич!) од типот зошто ова?, како она? додека трае претставата. Работите кои се случуваат на платното мора да функционираат совршено, да има логика, да биде така како што треба. Ова важи за сите филмови: од големата холивудска продукција, до малата инди продукција. Ако филмот го нема ова, тој нема ништо.

Сега назад на „Како убив светец“. Вниманието ми го држеше мојата одлучност да видам што направиле македонските филм-мејкери. Мојот заклучок - не направиле многу. Ако сакам да ви ја раскажам приказната на филмот - онака на кратко - богами ќе треба да се помачам.

Приказната беше за една девојка - македонка која се враќа од САД во екот на воениот конфликт 2001-та. Зошто се враќа? Добро прашање. Претпоставувам се враќа за да си ја види/земе ќерката... (Претпоставувам додуше, дека Виола (Лабина) е главниот лик, па приказната е за неа.) Приказната може да биде и за младото момче Кокан - братот на Виола и неговиот гнев кон работите што се случуваат наоколу. Во филмот, тој е тој кој ќе го фрли оној каменот кој уби еден НАТО војник. Момакот е гневен нешто, па ќе одлучи и да го убие аташето на Американската амбасада. По играта на судбината, Виола била преведувачка на аташево, и види американецот да ти бил татко на нејзинотот дете. Нема сомнеж дека од ваква материја може да се извади добар филм. Холивуд вадел добри филмови и со помалку од ова. Но можеби Теона требала да поработи уште некоја година на сценариото и филмот. Негде прочитав дека 2-3 години и требале да го направи ова како што сега е.

Океј, можеби филмот и не е за судбината на овие два (и другите) неколку лика. Можеби е за ситуацијата во Македонија -- онака општо, најоптшо: дека е срање и тоа. Ама пак е фаличен, расштркан, нелогичен. Камерата не е ништо посебно. Фотографијата и режијата исто. Сценариото едноставно не чини.

Трета опција: Може филмот има некој мета-текст кој е недофатлив за моето гледачко око. Во ова сериозно се сомневам, ама ќе си повлечам се што реков ако е така. :)

Почнува филмот. Излегува Виола од авион. Си одат дома. Го запознаваме семејството. Нивниот роднина ги вози дома со службената кола - тој е шофер на оној аташето ако ви текнува. Стигаат дома. Кокан нешто се исфурува и си оди. Виола врти кај негде и зборува на англиски (подоцна дознаваме дека сака да прави муабет со својата ќерка). Оди кај својот дедо. Тој спие. Таа вика да го разбуди. Влегува татко и.

Реплика:

Таткото на Виола (тивко)

Шшшшшш, не слуша. .... .... (или нешто така)

Тука се насмеав прв пат. Добро, ако не слуша, зарем може да го разбуди со викање? Рез. Кокан со својот другар албанец кај некои криминалци. Треба да бркаат работа, да шверцаат нешто од Србија. Рез. Нешто подоцна, тие двајца се скаруваат. Рез. Журка во градот. Во диското Шоферот и вели на Виола дека „знае зошто е тука“ - и толку. Караница во тоалетот. Кокан се кара со девојката која е некоја водителка на ток-шоу. Ги крши огледалата во бес(?!?). Рез. Спијат кај албанецот и потоа налутено си одат(?!?). Рез. Одат за Србија. Вечарта додека се таму-ваму, мајката и таткото на Кокан и Виола имаат гости. Од за мене непознати причини постојано ги гледаме нив, меѓу сцени. Се веселат, играат оро. Каква поента имаше ова стварно не ми е јасно.

Значи одат во Србија, зема Кокан тоа што треба да земе. Таму, додека чекаат Виола му се исповеда на Кокан. Ахам, дознаваме што била финтата со зборењето англиски -- не вртела во Америка. И тука сеуште постои шанса филмот да тргне на добро. Ама не. Нема да биде така.

Сега се враќаат назад. Кокан свесен дека полицијава ќе го бара ја менува својата торба со онаа на сестра му. На граница, во автобусот полицијата ги гледа пасошите, го препознава и го носи Кокан на претрес. Во ташната му наоѓаат кармин, чешел, прслук (добро која девојка носи прслук во ташна?), и полицајциве мислат дека овој е педер или транвестит или нешто така. И додека цајканов му се курчи на угул-гол соблечениот Кокан, автобусот се спрема да си оди. Сестра му тропа на прозор и вика дека го бара брата си, дека не оди без него, тие ја качуваат во автобус. Е океј. Значи за полицајциве Кокан е осомничен за нешто. Имаат причина гол да го соблечат. Па добро, ако веќе е толку критично, зарем нема да им текне и сестра му да ја претресат? Ако ја пропуштија при читањето на пасошите (имаат исти презимиња и адреси на живеење), зошто ја пропуштија пак кога таа тропаше по прозорите? Ебати наивната полиција.

Автобусот си оди. Кокан трча пешки преку граница. Во автобусот Виола се расправа со возачот. Врати се назад, брат ми е таму - вели таа. Возачот вели не. Ама брат ми е таму, го држат на граница. Возачов - не. Се чувствува мал климакс. Сега ќе се случи нешто т.е. би требало да се случи нешто. Вилоа вели - значи не се враќаш назад? Возачов не. И таа си седнува на место. What the fuck? Камо акција. Крени ручна, сврти го воланот, почни да плачеш, скокни низ врата. Ништо. Си седнува на место, гледа дека брат и имал нешто „спорно“ во торбата. Ги става стварите во јакна, торбата е празна. Додека патуваат почнува да и се пушта еден Ром. Верните гледачи на Циркотека на БТР ќе го препознаат водителот. И ова беше тотално глупо. Некакво клише. Подоцна УЧК ќе го испразни автобусот. Ќе одат пешки до Скопје. И тука уште еден пропуст. Филмот јасно на почеток вика „Македонија 2001“, а крстот свети ли свети над градот ноќта кога ќе стигнат.

Во меѓувреме Кокан иде пешки преку граница. Наидува на, пазете сега, означено минско поле. Ги соблекува патиките и пешки го преминува целот поле, чекор по чекор, цела ноќ, и останува жив. One lucky motherfucker. Како да поверувам дека овој копиљ го помина минското поле? Аман. Океј е кога Џејмс Бонд ќе премине минско поле, али знаеме дека тој го може тоа. Тој е Бонд, Џејмс Бонд. Кој е овој Кокан?

Скопје. Шоферот-роднина го зема Кокан на негов повик. Го носи дома. Овој се дотерува. Спрема бомба. C4. Нема лабаво. Оди со својот роднина кај аташето да го земат и да го носат на некаков состанок. Пауза. Како побогу, шофер има овластување да качи трето лице во колата и да оди со него до резиденција на атеше? Зарем аташето нема телохранители или нешто така? Океј бидна. Стигаат таму. Кокан ја гледа ќерката на аташето. Му ја зема актовката и ја става во багажник. Таму за 30-тина секунди ја обива, го става -- пазете -- го става експлозивот внатре, магично го подесува да експлодира. Не знам како дали на отварање или на време. Попат во муабет собира два и два и дознава дека американецот е татко на детето на сестра му... Како до сега да требаше да прифатиме малку работи чисто „како такви“, сега треба да прифатиме и дека Кокан бачко, е некаков си експерт за правење бомби. Па по ѓаволте, од каде знае тој да прави бомби? Си одат од таму. Бомбата ќе експлодира во живо на телевизија.

Утрото, оној криминалецот од почетокот на филмот оди кај Кокан дома да си ги бара парите. Прави некој глуп филм со родителите. Кокан се враќа дома, па татко му му прави нему некој глуп филм... бла бла бла. И тука не ми е јасно зошто типов одлучи да го малтретира само Кокан. Мислам ајде, криминалец, должни му се пари и тој одлучува да малтретира еден од должниците? Албанецот другар на Кокан, лагано се шета низ градот и ја наоѓа Виола во парк. Таа токму таму одлучи да бара такси за да ја носи до граница. Ја носи во кафана и ја бара за жена. Хм, ова да беше на почетокот на филмот, па тука да се вртеше приказната, може и ќе бидеше нешто од филмот.

Виола одбива и си оди. Оди до резиденцијата. Не знае што се случило. Се шета околу оградата. Наоѓа буре. Го исправа, се прекачува. Ѕвони, се тегне со жената, го зема девојчето и си оди. Хм, хм, хм... од каде буре покрај оградата на резиденцијата? Зарем обезбедувањето на американецот не ги отстранило сите потенцијално опасни предмети околу резиденцијата? Нејсе. Само што извршија атентат на типов. Зарем нема обезбедување во куќата. Полицајци, војници, тепачи кои ќе ја заштитат женава? Аларм нешто? Си прошета момата како низ турски гробишта и си го зема детето. Да одиме сите утре да се прекачиме во америчка амбасада.

Во меѓувреме Кокан ја губи присебноста. Човекот кој ладнокрвно направи бомба, ладнокрно за пола минута ја смести во актовка... откачи и улета во студио во живата емисија на девојка му и кажа дека ја подметнал бомбата. Откачи, ух, можда бил луд. Јеби га... Али како го пуштија во студио? Како уопште влезе во зградата во телевизијата? Другар е со сите па се прошета низ просториите...

Потоа си отиде од таму и појде кај криминалецов. Таму се скара нешто со него и овој го уби. Не знам зошто не и се јави на сестра си, и не и ги зема тие работите што ги шверцаше. Јес да нејзе и паднаа (или барем торбата и падна) кога се прекачуваше преку оградата, али од кај па он го знае тоа?

Филмот заврши со сцена со уплашените мајка и татко, несвесни за патешествијата на своите деца, како седат во темна соба и ги слушаат бомбите во далечина. Надвор пред куќата седи Виола со својата ќерка (која спие?!?!). Доаѓа дедото. Вика дека утакмицата е одложена. Крај.

Крај. Стварно крај.

Е тоа е филмот. Ако дочитавте до овде, што да ви кажам, одете - гледајте го. ;-)

После ова можам само да си се запрашам кој беше шупакот од Министерство за култура кој оцени дека сценариото (а со тоа и филмот) вреди да биде финансирано. За филм-мејкерските способности на Митевски&Cо не вреди да се арчи бендвит. Искрено се надевам дека ќе прават бољи филмови во иднина, пошто се чини дека и така и вака ќе добиваат пари да ги прават.

П.С. Малку оф-топик, али патот патот ме одведе во ГТЦ, па да си се изнасмеам до крај. Во подрумот во ГТЦ има две продавнички за пиратска музика и софтвер. И тоа не е се! Продавничкиве имаат фискални каси и имаат залепено она „ве молиме земајте фискална сметка“. Значи луѓето од Министерството од економија дошле во ГТЦ и фискализирале две продавници што продаваат нелегални производи. Одлично. :)

Забелешка: Овој текст го објавив на Багра на 3 октомври 2004 год.