уметност

Поглед кон „Патенталија и Тентелина“ од Матеј Богдановски, од фронтот на војната за авторски права

Tags: 

Кампањите на организациите како RIAA и MPAA често се фокусираат околу идејата за „крадење“ кога станува збор за добрата од културата (види You wouldn't steal a car: http://www.youtube.com/watch?v=h0CkJgHKEY8). Ова не е случајно. Тие се обидуваат да го поистоветат пиратството од отворените мориња со непочитувањето на авторските права во денешното дигитално доба. Од друга страна, застапниците на идеите за реформа на законите за авторски права неретко потсетуваат на различноста на овие две нешта (види gnu.org за зборови што треба да се избегнуваат - piracy: https://www.gnu.org/philosophy/words-to-avoid.html). Забележуваме дека политичките партии (пред сѐ во Европа) кои во својата агенда ги имаат и авторските права како дел од поширока платформа за разбирање на граѓанските права во новото време се викаат „пиратски партии“, но никој тука не мисли повторно на едначење со пиратите од отворените мориња - концепт што и сам по себе е спорен, надвор од популарната култура на Холивуд (за повеќе види: http://www.darkmatter101.org/site/category/issues/5-pirates-and-piracy/).

Со сето ова некаде низ мозокот, во раце ми падна стрипот од насловот.

Второто нешто што се забележува на кориците на штотуку објавениот стрип на Матеј Богдановски, веднаш по силниот македонски брендинг, е името на главниот јунак. Напишано во нешто што наликува на CamelCase зборот „патент“ отскокнува од останатиот наслов. Задната страна на корициата има своја full copyright белешка: Ниеден дел од оваа публикација на може да биде репродуциран......

Епизодата бр. 1 се вика „Пиратерија“ и тоа е (веројатно?) прво македонско издание каде гледаме поистоветување на овие два концепта на пирати: пиратот од стрипот ем грабнува како капетан Џејмс Кука ем има „пиратски“ дискови како... хм. Како сите нас.

Со ограничувањата за употреба наведени од авторот предвид, она што е мошне интересно да се забележи како во овој стрип се отсликува незаборавната реченица на Лесиг: Creativity always builds on the past (види: http://randomfoo.net/oscon/2002/lessig/free.html). Главниот лик од стрипот потсетува на Крали Марко, пиратот на Џејмс Кука (со своевиден хендикеп на екстремитетите), одредени сцени заличуваат на нешто што можеше да се види во Despicable Me.

Референците кон данок, закон и фискални каси влечат по некоја насмевка од пиратот во мене, но она што е незаборавно е тоа што лошиот пират ја држи Тентелина во окови. Па ајде. Да живее и DRM. Пиратско. (Види: http://www.youtube.com/watch?v=mywgsXBGD68).

Буре барут

Tags: 

Ни кажува ли нешто тоа што една од најдобрите македонски драми отвара со сцена за полициска бруталност?

(Пауза.)

Ме памтиш? Возев нов црвен форд ескорт. Сите тогаш возеа канти. Ми го удри пикот. Бев со девојка. Сакав да бидам фраер. Ме извади надвор. Ме растури. Мама ми еба. За џабе. За курташак. Со пендрек меѓу нозе. Меѓу нозе, чичко Димитрија. Уште ме боли. Што ти згрешив толку, да си ебеш мамата. Те тужев. Џабе. Кадија те тужи, кадија те суди. Голем фраер беше. Јас бев никој и ништо. Два дена не станав од кревет. Третиот ден станав. Пак се вратив во кревет. Тестисите ми беа потечени како балони. Место јајца, лубеници. Две операции. Неуспешни. Долго време не смеев да погледнам во жена. Ме болеше кога ќе ми се дигне. Немам деца. Ебам ретко, ама лошо.

Види и:
http://novica.softver.org.mk/node/622
http://novica.softver.org.mk/node/623
http://novica.softver.org.mk/node/624
http://novica.softver.org.mk/node/625
http://novica.softver.org.mk/node/626
http://novica.softver.org.mk/node/627
http://novica.softver.org.mk/node/628
http://novica.softver.org.mk/node/629
http://novica.softver.org.mk/node/630
http://novica.softver.org.mk/node/631

Неколку белешки за филмовите на Билјана Гарванлиева

Tags: 

Вчера (7.3.2011) во Кинотеката на Македонија беа прикажани трите документарни филма на Билјана Гарванлиева: „Девојчето со хармоника“, „Тутоноберачката“ и „Шивачките“.

Нема да пишувам „филмски“ коментари. Ова се (очигледно) одлични документарни филмови за што не мора да ми верувате мене, ами на жири комисиите на филмските фестивали што ги имаат наградено филмовите.

Она што сакам да напишам е за некои пошироки (општествени) теми што се наметнаа за време и по проекциите, а за чие наметнување беше одговорна и авторката на филмовите.

Па да одиме со ред.

Референцирање кон друга поп култура

Прво, ова беше една и единствена проекција (со зборовите на авторката и продуцентот - можеби единствена до крајот на 2011 година). Присутна беше скопска публика, публика од центарот на Македонија. Не би одел толку далеку да речам дека салата во Кинотека ја исполни некаква си скопска елита, но меѓу присутните имаше театарски и филмски работници, новинари и претставници на амбасади. Ова гледање на македонската провинција низ документарниот филм многу ме потсети на американскиот филм Pecker. Во ова референцирање посебно помогна смеењето на дел од публиката на сцени од филмовите што во себе немаат хумор. Таквото смеење го доживеав како сеир.

Општествената одговорност на филмовите

По проекциите авторката остана да одговара на прашања. Помеѓу највпечатливите беше прашањето од македонскиот актер, чинам Владо Јовановски, кој праша дали филмот „Шивачките“ го привлекол вниманието на државните или странските институции со оглед на тоа дека во него се гледа дека жените работат по две смени дневно, немаат одмор итн - во суштина не ги уживаат основните работнички права, пропишани со Закон и безброј меѓународни конвенции.

Одговорот од продуцентот на филмот беше дека не, тоа не се случило. Потоа тој продолжи да коментира како овие информации за состојбата на шивачките биле јасно објавени во коментарите за филмот во културните рубрики на весниците, но никој од економските редакции не ја „фатил“ темата.

Интересно ми беше да видам како, повторно условно речено, скопската елита се жали на оваа ситуација. Ако веќе информациите за тешкотиите на жените што работат во фабриките во Штип се објавени во културните рубрики, што ја спречува скопската прогресивна јавност да им пишува секојдневно на уредниците (кои што не ја третираат темата освен културно), државните институции (кои што се надлежни да преземат мерки) и странските амбасади (за чии држави се наменети производите што се шијат) за оваа состојба?

Едно писмо до уредникот, може и да помине незабележано, но сто? Илјада? Тешко до општествена ангажираност преку чекање на „надлежните“. Нема да бидам идеалист и да речам дека писмата можеле (или можат) нешто да сменат. Сепак, понекогаш и обидот значи многу.

Потанаму, авторката рече дека сака филмот „да влезе во колективната свест на луѓето во Македонија“. Сепак, една проекција за цела година и никаков друг начин да се гледа филмот (поради тоа што дури ни телевизиите не се расположени да прикажуваат вакви - кратки документарни - филмови).

Јас би рекол бедни изговори за нешто што треба да биде дел од колективната свест. Авторката можеше да подели десет, дваесет дискови со филмот и веќе денес ќе беше на YouTube. Ете влез во колективанта свест. Ако телевизиите не сакаат, граѓаните може и поинаку да се информираат.

Знам, некој ќе скокне за ова за прашање за авторски права. Но, колку и моето мислење за авторските права да е спротивно од мејнстримот, јас не побарав филмот да влегува во свеста на граѓаните. Тоа се зборови на авторката. Изборот исто така е нејзин.

Филмовите прикажуваат очајни ситуации, животи, на граѓани на Република Македонија. Во нив има реплики како: „До ова дојдовме дека за политичари бираме погрешни луѓе“. Која е одговорноста на скопската публика во овој контекст? Авторката на филмовите во суштина се изразува дека проекциите не беа само уметнички настан. Дали сме ние повеќе одговорни за општествено-политичките случувања, бидејќи, еј, ако ништо друго имаме време да одиме на кино, додека во Штип мораат да работат две смени за да преживеат. Секако можеме да имаме и коктел кој чини повеќе од просечната плата на една шивачка.

За судењето според „наши“ стандарди

Во пишувањето на овие коментари ме води мислата од (веќе легендарното) предавање на Ханс Рослинг на TED.

Во него тој вели дека за различни делови од светот се потребни различни решенија. Сѐ зависи од контекстот.

На ова се потсетив кога на прашање од публиката што се случува со луѓето од филмовите, авторката, меѓу другото, одговори и за девојчето што бере тутун, Мумине од едно село во близината на Радовиш. За оние што не го гледале филмот, предупредувам дека ќе оддадам делови од приказната. Станува збор за девојче од село што се занимава само со тутун и во кое (сѐ уште) обичајот е за девојките да се плаќаат пари при барањето за брак. Како што разбравме од авторката кај девојчето се случила промена. Таа во текот на снимањето на филмот, станала посвесна и на својот татко му рекла дека не сака за неа да земаат пари. Авторката нагласи дека е во добри односи со девојчето и семејството и во план е Мумине да ја посети неа во Германија.

Додека ова изгледа на прекрасен исход според модерните стандарди (кои веројатно, некако, владеат во Скопје), што се случува со семејството на Мумине? Со два сина, тие мора сѐ уште мора да платат за две невести. Со една еманципирана ќерка, тие имаат само уште една со која можат да ја „компензираат“ оваа трансакција што се смета за стандардна таму каде што живеат. Патем, станува збор за суми од 3 до 5 илјади евра по невеста.

За мене, оваа ситуација отвара повеќе прашања, отколку што дава одговори (во конкретниот случај за Мумине) и повторно нѐ враќа назад на поширокиот општествен контекст на филмовите.

За крај, не сум сигурен дека јас имам сопствен став по (некои од) овие прашања. Да немаше прашања и одговори на крајот на проекцијата, веројатно ќе заминев и на излез со друштвото ќе продолжев да зборувам за она што зборувавме пред да почнат филмовите. Вака, темите се наметнаа и ова е она што делумно го измуабетивме на патот кон автобуската и што потоа јас го прибележав возејќи се во автобусот кон дома.

Тоа.

Брод за кукли

Tags: 

По пофалбите што ги прочитав за претставата „Брод за кукли“, бев да ја гледам пред некој ден.

Мојо коментар е: речиси добра.

Два дена размислувам која компонента на квалитет прави некое дело да биде едноставно „добро“, но некако без успех. Во претставата нешто ми фали за да кажам дека е едноставно добра.

Идејата да се користат приказни за деца за да се истражуваат женски прашања е одлична. Во играта беше видлив напорот да се направи добра претстава. Од друга страна, викањето секој пат кога треба да се направи поента е напорно и досадно, а да се каже кур на сцена не е некое табу.

Дефинитивно нешто ми фалеше во претставата - или - сите курови беа вишок.

Wikipedia Art

Tags: 

Група уметници се обиделе да направат мудар трик (и не знам дали ова е добар опис) на Википедија, со тоа што ќе направат само-референцирачки текст за Википедија уметност...

Нивниот обид завршил со брзо бришење од еден администратор, и сега покрај дебатата дали текстот е таков каков што треба да биде за на Википедија, има и дебата дали се испочитувани правилата за бришење на статии на енциклопедијата.

Исто така интересно е што на википедија страницата за концептуална уметност е додадена референца за овој обид, но и таа е брзо избришана.

Целата работа ја имааат документирано детално:

http://wikipediaart.org/

http://wikipediaart.org/brief-history/

http://wikipediaart.org/wiki/index.php?title=Main_Page

RE: Култура онлајн/офлајн - пример за ползување на web2.0 светот

Tags: 

Вчера бев на работилницата/дебатата за блогирање на ONLINE/OFFLINE фестивал за интернет и култура во Македонија. (Ќе закачев фотографија, но не најдов ниту една објавена.)

Дебора Хустиќ имаше предавање кое може да им биде од корист на оние што уште не се качиле на web2.0 возот. (Дамјан вели дека веќе е дојдено време да се симнуваме од тој воз, но тоа е друга приказна.)

Една од поентите на Дебора е дека сите културно-уметнички институции или поединци (мој впечаток е дека на настанов кога ќе се кажеше култура и уметност тоа го имаше традиоцналното школско значење на овие...) можат многу лесно да го промовираат она што го работат со помош на блогови, твитер, фејсбук, гугл и сл.

Таква традицонална културна институција е Кинотеката на Македонија. Таа информациите за филмовите ги објавува на форум (http://www.maccinema.com/forum/) што е прилично непрегледен, нема rss, па дури од некоја гледна точка на згодност, мора човек да памети да го посети за да види што таму се прикажува.

Бидејќи јас сакам да гледам филмови на платно, но не памтев секогаш да го посетувам форумот, претпоставив дека има и други како мене, па го започнав блогот Кинотека, каде ја бележев програмата на Кинотеката и други некои филмски настани кои немаат соодветна интернет презентација.

Блогот користеше содржини до Википедија на англиски за презентаирање на филмовите и за секој филм преведената содржина одеше и на Википедија на македонски. По ова вестите за филмовите се прошируваа и преку Твитер, Фејсбук, Календарот на Гугл и испораката по е-пошта на Фидбрнер, а имавме и мали експерименти со Апкаминг и др.

Во текот на 12-те месеци во кои беше активен блогот тимот порасна од 1 на 4 луѓе, a бројот на луѓе кои ги следеа сервисите постојано се зголемуваше. Немам некои посебни статистички податоци освен оние од Google Analytics за блогот... но, не сум баш некој експерт во толкување на тие податоци. Како и да е, целиот беше добро разработен и освен некои мали проблеми со автоматските ажурирања работеше како подмачкан.

Но бидејќи времето е толку, од пред некое време блогот и сите други ресурси со кориснички имиња и лозинки ги предадовме на луѓе кои работат во Кинотеката. Се надевам тие ќе продолжат во ист стил.

Исто така се надевам дека приказнава беше доволно поучна за сите кои сакаат да експериментираат со web2.0 за својата културно уметничка работа.

Мара/Сад

Tags: 

Две униформирани лица од службата за обезбедување, што ја има ангажирано Македонскиот народен театар, ја пречекуваат публиката на влезот во театарот. Се трудат да направат ред уште на влезот. Публиката почнува да влегува во салата. Џагорот во гледалиштето не престанува и по 20:00 часот, а музиката свири во позадина. Доаѓа редарот и ја потсетува публиката дека претставата треба да започне. Тоа е дел од претставата, вели. Потивко.

Од влезот за гледалиштето влегуваат и актерите. Тие се во ред што го одржуваат четири униформирани редари. Еден од актерите ѝ се обраќа на публиката дека сега ќе започне претставата што ја подготвиле пациентите од душевната болница, но вели тој, не очекувајте премногу, бидејќи сепак станува збор за душевни болни. Но, претставата всушност е започната?

Претстава во претстава во претстава во претстава во претстава...?

Каде започнува театарот? Можеби уште на влезот!

А што може да се очекува од публиката?!

Плагијат на конкурс, злоупотреба на creative commons или случајност?

Tags: 

Денес бев во Мала станица и таму видов постер за некое си биенале за млади уметници. Го запишав url-то од постерот за да видам за што се работи. На страницата видов дека имале конкурс за лого. Првиот услов на конкурсот бил идејното решение да биде оригинално и досега неупотребувано.

И победникот е:

лого биенале

Но, ако добро се сеќавате, имавме нешто слично за сподели:

сподели од гоце

Да не судам пред рака, ќе им го пратам ова на луѓето од организацијата што го прави биеналето. Одговорот, ако го добијам, исто така ќе го има тука.

„Аце Слеш“ на Фросина Наумовска

Tags: 

Многу ми е мило кога луѓето што ги познавам успеаваат да се пробијат во тоа што го работат.

Затоа сакам вака јавно да ѝ честитам на Фросина за успесите што ги бележи нејзиниот документарен филм „Аце Слеш“: награда на фестивалот Манаки и на фестивалот на независен филм во Њу Јорк.

Филмот е за кумановецот Аце Слеш, кој ја раскажува својата (неуспешна) приказна. Краток трејлер од филмот има на East Silver. (Патем таму има некоја грешка во објавените информации за филмот.)

Со Фросина се запознав за време на мојот краток престој на ФДУ, а потоа почавме да работиме на еден заеднички проект (кому му е потребна финансиска помош за да се комплетира).

Покрај тоа што режира документарни филмови, Фросина режира во кумановскиот театар и пишува поезија. Ако сакате да прочитате нешто повеќе за неа, земете го неделникот „Глобус“ што ќе излезе на 28 октомври (во вторник).

Турбо ѕвезда?!

Tags: 

Не ми се верува(ше) дека цел град е излепен со овие:

A star?

И мојата првична реакција беше: ај другите радија и телевизии што се никакви, ама мислев дека Равел и Телма колку-толку се држат понастрана од кичот. А сега се чини, се придружиле на мнозинството.

После читам Национална галерија, па некаков проект, па изложба... ух, уште полошо си мислам турбо-фолк во Националната галерија.

Ама ќе се воздржам од конечна пресуда до 13 февруари. Може ќе излезе видно уметничко дело.

Кратка историја на идеалното женско тело

Tags: 

Врската до записот за женското тело ми се чини ја собрав од BoingBoing. Не е толку интересен оригиналниот запис колку што се забавни коментарите.

Авторот, меѓу другите, закачил и две слики со голи жени од Рубенс и Реноа и сака да направи поента (или барем споредба) за тоа како се изменил идеалот за женското тело.

(Ај да не ги врзувам сликите за блогов.)

И некој лик одлучил да искоментира:

First of all, you have no proof on whether the Rubens and Renoir represent “ideal” female form of the time, or if they were merely the only women they were able to get to pose nude

Писмо до министерот

Tags: 

Го објавив на Багра на 29 март 2006 година, а сега еве го и овде. Повод: „Скомрахи“.

Отворено писмо до Министерот за култура на Р. Македонија

Почитуван Господине Министре,

Прво да Ви се извинам што Ви пишувам во ова предизборно време. Второ, да се претставам без многу перипетии: јас сум граѓанин кој редовно плаќа даноци.

Сега, зошто Ви пишувам? Пред се, сакам да Ви изразам поддршка за одлуката за кратење на буџетот на Скопскиот филмски фестивал. Фестивалот можеби нема да се одржи заради тоа и тоа е добро. Како граѓанин кој редовно плаќа даноци, мислам дека моите пари кои Вие ги прибирате по сила на Закон треба да се користат за некои покорисни работи.

Да не се разбереме погрешно, јас сакам од време на време да погледнам добар филм или театарска претстава, за што набрзо и ќе пишам, но најчесто не можам да дојдам до карти, па дури и кога ќе се наредам во ред од раните утрински часови. Тогаш ако билетарата отвара во 10 часот, веќе во 10 часот и 5 минути сите карти чудесно се продадени.

Со други зборови, добивам силен впечаток дека овие културни збиднувања, поддржани од моите пари, стануваат приватни забави.

На ваква приватна забава, Господине Министре, јас и моите пријатели бевме сведоци денес (29.03.2006) пред МНТ Центар. Како што веројатно знаете во тек е фестивалот „Скомрахи“, кој, барем според информациите на рекламниот материјал, е поддржан од Министерството за култура на Р. Македонија, а и од други нивоа на власта, и денес во 21 часот во театар Центар имаше гостување од Хрватска.

И таму, пред театарот, организаторите (или одговорните лица - навистина не знам точно кој) дојдоа и ги поделија картите на некакви свои луѓе. Три пати побаравме карти од луѓето со пликоа и три пати добивме одговор: „не може“, бидејќи картите биле: 1. за гости, 2. за студенти (а бев и студент порано, и и тогаш не успевав да добијам карти за овој настан, а сега веќе не се сеќавам на тогашните изговори) и 3. едноставно картите не биле за давање.

Не знам дали Вие го знаете одговорот на ова прашање, но живо ме интересира: зошто има огромна рекламна кампања, меѓу другото со лого на Министерството за култура, за „Скомрахи“ кога настаните од фестивалот не се отворени за пошироката јавност? Зошто да се фрлаат пари на информирање на граѓаните за нешто на кое тие не можат да присуствуваат? Впрочем, кога јас правам приватна забава, не го објавувам тоа јавно, туку праќам неколку СМС пораки и вртам неколку телефонски броеви - и тоа е тоа.

Затоа, Господине Министре, сакам да Ви предложам од другата година да го укинете буџетот за „Скомрахи“. Навистина нема никаква логика јавноста да финансира приватни забави. И додека сте таму, разгледајте ја можноста за укинување на буџетите и на другите слични манифестации - како МОТ на пример, доколку го финансирате, бидејќи и овој е се само не отворен.

Се надевам дека нема да помислите дека со ова обраќање се потсмевам или шегувам. Навистина мислам дека е надвор од памет јавноста да финансира приватни забави. Кога би се прашувал јас, сите театри и слични згради и институции во Р. Македонија би ги заменил со трговски центри, бидејќи првите вакви какви што се не ја вршат својата функција и го срамат името што го носат, а и едно е сигурно - во трговските центри ќе влегуваат само оние што ќе можат да платат и тешко дека ќе може да се протнат „некакви свои луѓе“.

Толку имав да речам Господине Министре и се надевам дека не одземав премногу од Вашето време.

Искрено Ваш,

Даночниот обврзник Новица

Btw, и GoodBytes ме цитирал. :)

Разговори за разни нешта - НМП за почеток

ПрилогГолемина
HTML icon nmp.html35.41 KB

Tags: 

Сигурно верните читатели на airborne ќе забележат дека во левата колона, под друга содржина е додадена една врска со име разговор. Затоа овој запис е за оние другите. :)

Ве водам до првото е-поштенско интервју. Прашањата ги одговара НМП. Цитат:

Рекламата не се обидува да ги замени старите мудрости, таа Е старата мудрост, извадена од правливите книги и пренесена до секој со здрави сетила. Впрочем, тоа е познато уште од времето на Прлигор Вилег од кога потекнува и познатиот израз - „Филозофите досега само ги толкуваа рекламите. Работата е тие да се пресоздадат“.

НМП е НМП, а што сте вие? Читајте повеќе...

Трипл-дабл-у

Tags: 

Еве на што налетав денес на Интернет: http://triple-double-u.com.

Луѓево се автори на парче слободен софтвер под името Mailia кое всушност е секретарка за е-пошта. Значи програмчево може да ја одговара вашата е-пошта и тоа на прилично интелегентен начин.

Втора работа, произведуваат теписи со ascii текст испишан на нив. Еден тепих чини 1999 еура што е прилично надвор од мојот буџет, ама може и да се добие штампан А4 лист за 1995 еура помалку. :)

Што друго крие трипл-дабл-у? Не знам, немам време да 'рчкам. Некој нека види, па нека каже. :)