Додека ми е блогов во книжевен режим да пишам и за романот на годината според Утрински весник.

Го набавив по препорака, но не можам да кажам дека сум задоволен од читањето.

Можеби навистина бил најдобар од пријавените, но јас сум со впечаток на ефтина приказна и неуверливи ликови.

Низ текстот провејуваат реченици кои можат да бидат интересни цитати. На пример:

Кај што има насмевка, таму има и човечко лице.

или

Не плашете се од призраците и привиденијата во човечки облик; тие немаат никаква сила. Плашете се, меѓутоа, од покојните идеи... Тие денес го владеат светот.

Тешко, нели, добри цитати да заменат добра книга, или што знам можеби не сум јас доволно литературно шлифуван.

На крај заклучокот што ми се наметна, како порака од книгата, е - сите гомна смрдат, само на своето човек си е навикнат.

Пред неколку дена, разочаран од неуспехот на планираната „културна“ набавка, влетав во Или-или и купив пар книги. Една од нив, „Есеј(от) како вежбалиште“, ја купив поради името на авторката - Јелена Лужина - професорка на чии предавања и дух со радост се сеќавам од мојот краток престој на ФДУ.

Книгата започнува со есеј за Коле Чашуле кој, како што ѝ кажав на една другарка, ме остави вознемирен на пријатен начин. Тоа беше прв пат да прочитам нешто за македонски писател напишано како тесктовите во англиските медиуми за нивните автори. Но за сето тоа можеби друг пат.

Скоро читав уште една книга - „Outliers“ од Малком Гледвел. Тоа е книга шго ги истражува причините за успехот претставувајќи ги највидните примери од денешницата - како Бил Гејтс.

Заклучокот што може да се извлече од книгата на Гледвел е дека успехот не зависи само од талентот и генијот на луѓето, иако тоа е една од мирудиите потребни за манџата да испадне добра. Во случајот Гејтс, неговиот натпросечен IQ на страна, тој имал среќа да учи во училиште во кое клубот на мајки секоја година давал голема донација. Претходно ја опремиле спортската сала и окречиле (или така нешто), а токму таа година кога (чинам) Бил бил полуматурант тие му донирале на училиштетото компјутер. Зборуваме за 197инекоја - време во кое само неколку универзитети од рангот на MIT имале компјутери. Децата, меѓу кои и Гејтс, можеле да си играат по часовите на компјутерот, да истражуваат итн. Приказната за Гејтс продолжува со уште неколку вакви примери. Примери за клучниот период од неговиот развој кога тој имал пристап до компјутери и технологија пред било кој друг благодарение на случајности, среќна ѕвезда и слично. И сето ова е пред општо познатата приказна за неговото откажување од Харвард и стартувањето на Мајкрософт.

А еве што вели Лужина во својот есеј за Чашуле:
Треба, макар и попатно, да се дефинира/опише специфичниот процес на драматрушката и театарската (само)едукација, низ кој Чашуле поминал токму во петнаесетгодишниот период за кој зборувам (1953 - 1967/1970 м.з.).

... фотографија. снимена 27 јануари 1932-та: на неа се гледаат некои костимирани деца, ученици на прилепската нижа гимназија, кои се готват да ја одиграат или штотуку ја одиграле претставата Смешни прециози.

На фотографијата покрај Илија Милчин се гледа Коле Чашуле. (м.з.)

Во текот на студентските години поминати во Белград (1938 - 1941), собата во студентскиот дом Чашуле ја делел со идниот солист и директор на Македонската опера Петре Богданов Кочко, тогаш студент на белградската музичка академија, кој му се „наметнал“ како своевиден театарски ментор. Двајцата редовно ги следеле претставите во Народно позориште, не само оперските, настојувајќи да ги гледаат што е можно повеќе пати.

Веќе во февруари 1948 г. Чашуле е назначен за управник на Македонскиот народен театар.

Канада, во која државата ФНР Југославија го испратила на навидум лукративна дипломатска мисија (во 1952 г. м.з.), Чашуле максимално ја користел за сопствено едуцирање во секоја смисла. Најмногу во занаетчиска: драматуршка и театарска. Освен што систематски ги читал драмските текстови и фанатично ги гледал изведбите на тогашната американска драматика.... Јуџин О'Нил, Тенеси Вилијамс, Артур Милер...

И така натаму, да не препишувам, веројатно се насетува поентата, за на крај:

Драмите од тој период - Вејка на ветерот (1957), Црнила (1961), Вител (1966), Партитура за еден Мирон (1967)... театрологијата ги квалификувала како меѓници на македонскиот драмски/театарски модернизам. Македонската драматика тогаш го фаќа чекорот со светскиот меинстрим.

Па, слушам дека филмот за Фејсбук владее на пиратските кино благајни во Скопје.

Како шо многумина ми кажаа филмот е забавен за гледање. Треба да го планирам и јас кај и да е. А за оние што веќе го виделе, еве ја рецензијата на Лоренс Лесиг. Или право на заклучокот:

What is important in Zuckerberg’s story is not that he’s a boy genius. He plainly is, but many are. It’s not that he’s a socially clumsy (relative to the Harvard elite) boy genius. Every one of them is. And it’s not that he invented an amazing product through hard work and insight that millions love. The history of American entrepreneurism is just that history, told with different technologies at different times and places.

Instead, what’s important here is that Zuckerberg’s genius could be embraced by half-a-billion people within six years of its first being launched, without (and here is the critical bit) asking permission of anyone. The real story is not the invention. It is the platform that makes the invention sing. Zuckerberg didn’t invent that platform. He was a hacker (a term of praise) who built for it. And as much as Zuckerberg deserves endless respect from every decent soul for his success, the real hero in this story doesn’t even get a credit. It’s something Sorkin doesn’t even notice.

(...)

The tragedy—small in the scale of things, no doubt—of this film is that practically everyone watching it will miss this point. Practically everyone walking out will think they understand genius on the Internet. But almost none will have seen the real genius here. And that is tragedy because just at the moment when we celebrate the product of these two wonders—Zuckerberg and the Internet—working together, policymakers are conspiring ferociously with old world powers to remove the conditions for this success.

Денес почнува фестивалот на европски филм Cinedays. Покрај другите активности во врска со овој фестивал, на втората страница на програмата ќе прочитате и за нивната борба против пиратеријата.

CINEDAYS СЕ БОРИ СО ПИРАТЕРИЈАТА!
Со секое донирано пиратско ДВД на билетарниците на кино салите во кои се одржува фестивалот, наместо регуларните 150 денари вашиот билет ќе ве чини само 50 денари.

Сега, има повеќе прашања што се интересни за разгледување од оваа кампања, но првото што мене ми падна на памет е кому е таа насочена?

Одам на Cinedays секоја година и таму доминира млада публика - публика што е доволно вична во технологија за да набави пиратска копија од некој филм и доволно храбра за да не мисли премногу за законските импликации од тоа. Па која би била мотивацијата тогаш?

Пари.

Ако сакам да гледам 10 филма на овогодинешниот фестивал, ми требаат 1500,00 денари по нормални цени. Но ако донесам 10 дискови со нарежан филм, тогаш ми требаат само 500,00 денари. Не ги знам цените на дисковите, но да речеме дека може да се купат 10 дискови за цена од 20,00 ден еден. Да речеме исто така дека филмови веќе имам на дискот на компјутерот, или дека ако треба да симнувам нови тогаш тоа е во фиксниот трошок за интерент што секако ќе го платам.

Крајниот резулатат: 10 филмови за цена од 700,00 денари или заштеда од 800,00 денари со истовремено поттикнување токму на активноста што кампањата сака да ја намали.

Arrrrrghhhhhhhhh Cinedays и добредојдовте во пиратските води.

Во оние ретки прилики* кога го посетувам Окно на мониторот најчесто се појавува некоја колумна од автори (под псевдоним или не) во врска со тековната ситуација во македонското општество.

Досегашниот впечаток е дека тие текстови се опозициски, т.е. воглавно се напишани како критика на моменталната влада, власт, политика, идеологија. Окно и луѓето формално или неформално околу него, кои имаат некакви односи или врски (како ГЕМ на пример), сакаат да се прикажат себе си како некаква граѓанска опозиција - за разлика од политичката (што е отелотворена во политичките партии) и инсистираат на независност.

Проблемот што јас го имам со сето ова е следен:

Штом почнам да читам некој текст најчесто (значи не велам секогаш) читам говор, обраќање кое многу не се разликува од било која прес-конференција на политичките партии. Ова е видно не само во текстовите кои се појавуваат на Окно, туку и во коментарите што се објавуваат под нив. Нема различен јазик помеѓу војниците од двата табора (тие кои го фалат и тие кои го кудат авторот на некој текст или изнесените ставови).

Ако владејачката и опозициската партија можат да си дозволат една ваква реторика на истребување во битката за фотељите, и ако јавноста може тоа да го прифати за нормално, и ако условно речено граѓанската дебата не носи ништо ново, тогаш која е поентата?

Јас (веројатно и многу други) ќе седам на страна и ќе се чудам на времето и ресурсите што се трошат, а веројатно и ќе чекам да видам кој ќе победи.

Ако мојата цел беше да организирам или поттикнам некакво граѓанско движење за хм... подобро утре, тогаш првата точка на дневниот ред ќе ми беше да формулирам некаква идеја и да пробам да ја обединам заинтересираната јавност зад неа. Немаше да го правам тоа преку вербално унаказување на сите други кои се, не се, или едноставно ги заболе за таа идеја.

Мислам дека ова е важна лекција што треба да се научи.

*Велам ретки бидејќи имам проблем со тоа дека од страницата преку rss/atom каналот не доаѓаат целите текстови, а имам впечаток дека и така како што доаѓаат - доаѓаат со планирано доцнење. Претпоставувам дека што и да се прави - се прави за да се привлече публика на страницата. Но, идејата дека читателите треба да го најдат текстот, а не тој нив, на интернет, во денешно време, ми се чини комплетно утната.