November 2005

Зошто има (C) знакчиња на дното на страниците на државните/владините институции?

Submitted by Новица on

Tags: 

Законот за авторското право и сродните права (Службен весник на РМ 47/96) вели:

Член 5

Како авторско дело во смисла на овој закон, не се смета: идеја, концепција, отркитие, службен текст од законодавна, извршна и судска област и нивен превод, кога е објавен како службен текст (во натамошниот текст: друго дело).

Сурфам значи јас така на ujp.gov.mk и на piom.com.mk, па одам и на vlada.mk и секаде гледам по едно (C). Сега, јас не сум правник, ама колку ми се чини дека овие се од извршнава област и на своите веб страници објавуваат службени текстови.

Веројатно и програмите кои ги снабдуваат истиве т.е. нивниот изворен код се вбројува во службени текстови.

Ама кој следи закони деновиве (годиниве?).

Селективно новинарство?!?

Submitted by Новица on

Tags: 

Денешниот Утрински весник донесува текст за најавата на Microsoft дека ќе ги отвори своите формати. Наднасловот оптимистички гласи:

„Микрософт“ нуди формати на офис-документи за отворена стандардизација.

Што не чини со ова? Пред некое време организацијата за стандардизација OASIS поддржана од Европската Унија, Sun, IBM и целата FLOSS заедница, го претстави OpenDocument, отворен формат наменет баш за вакви канцелариски тракатанци. Ова беше главна вест на цел Интернет, главна вест во многу странски весници и други медиуми. Некои држави (како Масачусетс) веќе донесоа одлуки дека нивните јавни документи ќе се чуваат во ваков отворен формат кој го поддржуваат најголем број од канцелариските пакети што постојат денес.

Единствено Microsoft не го поддржува OpenDocument, единствено MS Office од сите релеванти канцелариски пакети во овој момент не работи со овој формат.

Јас лично немам ништо против сите ние да добиеме уште еден отворен стандард за чување на документи, но се прашувам зошто OpenDocument кој е веќе готова работа остана комплетно незабележан од нашите медиуми, додека свежата иницијатива на Microsoft која сеуште не потерала доби пола страница во рубриката Економија во денешниот Утрински.

Успешни приказни за слободниот софтвер

Submitted by Новица on

Tags: 

Приказнава е за брат ми. Брат ми е научник - диатомолог, што ќе рече многу-многу не го боли за компјутери, софтвери, слободни или не. Било како било, ми доаѓа брат ми пред некое време и ми вика да му го средам компјутерот што го користи на факултет: „Ај среди го компјутеров, да не фаќа вируси, да сурфам без п*рно прозорчиња да ми скокаат додека читам некој труд.“

Бидејќи мене сѐ уште не ми е стигната маичката од ТинкГик со текст "No, I won't fix your computer", не ми преостануваше ништо освен да речам океј: „Океј.“ И така, едно саботно претпладне пред некои 2-3 недели јас седнав да го средам компјутерот.

Да, инсталирав Слеквер. Брат ми веќе некое време прави рекорди дома во Kasteroids, па запознаен е со излгедот и чувството на KDE. Му реков дека се ќе му биде исто како дома: „Куме, се ќе ти биде исто како дома. Без вируси, на кирилица, на македонски.“
Целата работа траеше не повеќе од 2 часа. Се работеше од прва. Немаше проблеми со хардвер. За момент се изнервирав за звукот, мислев дека alsa-та пак нешто заебава ама брзо ми текна дека сум заборавил да ги вклучам звучниците. Ги вклучив и се си работеше.

Така, по 2 часа, му велам на брат ми дека се е готово: „Средено куме, се ти работи.“ Ама малиот шизик, доаѓа и ме известува дека сакал и некој софтвер за правење некои биолошки чуда, анализи, дрва и не знам што: „Слушај, а да ми најдеш некое софтверче што за правење филогенетска анализа?“

„Што е тоа?“И ми објаснува сега дека тоа ти било некое софтверче во кое си внесуваш податоци за биолошки карактеристики на разни родови и видови, па ти се прават дрва, па подредуваш, па 'рчкаш таму-ваму и на крај излегува научен труд.

„Еве за да правам вакви работи.“ - објаснува брат ми, покажувајќи на некоја книга со американско потекло.

Мене сеуште не ми е јасно, па одлучувам да го прашам Google. Тој фино ме упатува на Mesquite (Миша, фала за download!). И што да видам! Уште едно парче слободен софтвер (LGPL) кое што прави се што му треба на брат ми, иако за да го дознаам последново требаше да поминат десетина дена додека тој го проучи софтверчето.

Сега, додека го чекам пивото-награда за вложениот напор, го пишувам ова на блог. GNU/Linux има уште еден нов среќен корисник.

Предавање за идните новинари

Submitted by Новица on

ПрилогГолемина
File prezentacija-novinari-2005.odp214.32 KB
PDF icon prezentacija-novinari-2005.pdf204.14 KB

Tags: 

Веќе некако традиционално (по трети пат) студентите по новинарство слушаа предавање за слободниот софтвер и други поврзани прашања. Вака отпосле ми се чини дека премногу нови теми беа презентирани и дека студентите беа помалку затечени.

Сепак искрено се надевам дека овие предавања ќе бидат од некаква корист и иднината ќе донесе помалку игнорантни новинари. Јас одлично си поминав и среќен ќе бидам ако барем еден студент биде заголицан од овие теми.

Овој пат презентацијата е значително изменета во споредба со старите (видете овде за нив). Оваа презентација не се однесува толку многу на слободен софтвер, т.е. опфаќа и други теми поврзани со слободата и работата со компјутери. По мое видување прилично попогодна содржина за групи на слушатели кои не се конкретно заинтересирани за софтвер.

Сабота

Submitted by Новица on

Tags: 

Значи, сабота е. Ладно е надвор. Фудбал нема. Не ми се работи ништо... Сурфајќи така наидов на сторија на Slashdot за некој тип кој што одлучил да ги гледа сите 6 Star Wars филмови симултано, па забележал некои патерни, совпаѓања, и не знам што. Нема потреба да спомнувам дека коментарите се журка. :) Сакав само да си прибележам каде се ме прошета сторијава.

Прво што ме изнасмеа беше муабетот за патетичните /.-ери:
Buying books on PHP: $30

Buying robot kits online: $100

Visting robotics confrence: $750

Building a webpage: $75

Realizing there are people more pathetic than you are on Slashdot: Priceless

А второ беа коментарите на тема Can Men Multitask:
"Is a threesome with Natalie Portman and Princess Leia considered multi-tasking?"

I don't see how, you're still only using one hand.

На сериозната страна, се зборува и за квалитетот на сториите на /., што ме потсети на честите вакви дискусии и на нашите места како Опасна багра. Коментарот кој ми го фати погледот:

Remember, it's not the just editors that put articles up. Users have to submit the articles. If you're just whining about the articles here and never go looking for any news that might be cool to have on /., you're part of the problem.

И бидејќи /. станал лош, едно од новите места што го привлекува вниманието на публиката на /. да ти било Digg.

Потоа се зачитав за Волшебникот од Оз и Темната страна на месечината од Пинк Флојд. Наводно, ако се гледаат/слушаат заедно овие две, се се спојувало не некој заебан начин. Википедија за ова, ама не стигнав да го прочитам.

А за љубителите на Star Wars, можеби интересна ќе биде и Парадигмата за Скајвокер (мртва врска). Накратко, муабетот е дека Лук е лошиот. Ова е изведено од сите филмови, дијалози, ликови... лудило.

На крај, прашањето за гиковите и убергиковите. Некој искоментирал дека ова е најгиковската работа што ја видел на /., и веднаш се најде некој друг да го поправи:

Лего роботче што може да склопи рубикова коцка.

Клингонски програмски јазик. И тука ве упатувам на коментарот што вика:

Klingon Programmer

Top 20 things likely to be overheard if you had a Klingon Programmer

Chef, програмски јазик во кој програмите изгледаат како рецепти.

Ај доста е.

Упатства за ОО.о 2.0

Submitted by Новица on

Tags: 

Newsforge (сега linux.com) има сторија (мртва врска) со упатства за OpenOffice.org 2.0 направени во флеш. Сега, веста додуше си е и реклама за некоја книга што треба да излезе наскоро, но она што ми фати око е дека самите упатства се под Creative Commons лиценца.

Ова можеби значи дека некои наши шизици може (легално!) да си погираат со овие и од 11 видеа за ОО.о на англиски јазик да добиеме 11 видеа на македонски јазик. Јас додуше немам појма од флешови и такви чуда, ама ете се надевам дека ова е и технички изводливо.

ПС. Аетеров (софтверчево за мојот блог) нема можност за коментари (што често ми се чини како супер фичр). Како и да е, добив некои усни коментари за последниот мој текст (Леб и игри!), за делот дека интернет е за забава. За да не бидам разбран погрешно, не мислам дека интернет е *само* за забава, ами *пред се* за забава - и тоа забава сфатена во најшироката смисла на зборот. Но, поентата и не беше да дискутирам за тоа за што е интернет, ами за тоа дека достапноста на владини веб сервиси на интернет ќе придонесе исто онолку во ширењето на истиот, колку што достапноста на собранискиот канал продонесува во ширењето на кабелските приклучоци. Ете така.

ПС.2 Ако веќе одите на Newsforge, ѕирнете го и ова. Текстот е средно интересен, али дискусијата под него е баш забавна. :)

Леб и игри!

Submitted by Новица on

Tags: 

Си сурфам јас така прееска по каналите, благо нервозен заради информацијата од мојот кабелски оператор дека баш до мојата улица не стигнал уште Интернет, и ми тенува дека никогаш не одам повеќе од 38 канал.

На 38 ми е Eurosport, а пред него ми се сите други битни ствари, вклучувајќи го тука и Пинк. Така скоро никогаш не стигнувам до 51 каде што се наоѓа Собранискиот канал. Еве, утре да им текне да го скинат, ич нема да ми биде криво - живи и здрави нека се Mythbusters. Значи телевизијата (пред сѐ!) е за забава. Каква поента.

За сите оние кои мислат дека пар Владини услуги достапни на Интернет ќе ги зголемат корисниците на Интернет во земјава им ја пренесувам пораката дека Интернет исто така (пред се) е за забава. Каква новост.

Пристап vs. содржина: може ли Интернет да ја спаси Македонија?

Submitted by Новица on

Tags: 

Денес заврши и последниот дел од конференцијата Е-Општество.Мк. Тоа беше дебатата за Е-Образование која се одржа во Универзитетот ЈИЕ ака Штул.

Библиотеката на универзитетот е едно пријатно место: компјутери, интернет, книги, книги, книги... Вкупниот број на книги, според каталогот на библиотеката, е нешто повеќе од 16 илјади. Од нив преку 11 илјади се на англиски јазик, околу 3 илјади на албански, околу 700 книги на македонски јазик. И покрај ваквиот однос на јазиците на застапената литература (т.е. доминацијата на јазик кој не е мајчин - англискиот), студентите успешно се снаоѓаат во вршењето на своите задачи и си го бркаат факултетот. Зошто тоа не е така и со Интернетот - големата светска библиотека (море и повеќе од тоа!) каде доминира англискиот јазик?

1. Содржината на Интернет

Q: Дали недостатокот на содржина на Интернет на македонски јазик (и дргите јазици кои се зборуваат во државава) е главната причина зошто имаме толку малку сурфери?

A: Најверојатно не! Секако, содржините на мајчин јазик се битни, и тие можат да придонесат до уште поголемо користење на мрежата, но луѓето се способни да учат и тврдењето дека Интернет не се користи бидејќи луѓето не знаат јазик е навредливо. Зар луѓето не можат да научат јазик доколку имаат потреба од него? Ми се чини дека во Македонија и така и вака најголемиот број на квалитетни содржини се достапни на некој странски јазик. Ако тоа не е англискиот, тогаш тука се српскиот и хрватскиот.

2. Пристапот до Интернет

Q: Дали скапите цени на Интернетот се главната причина зошто имаме толку малку сурфери?

A: Веројатно да! И како што бројот на читатели на квалитетни печатени медиуми е ограничен заради нивната висока цена, така и бројот на сурфери е ограничен заради скапите даски. Скапиот бензин луѓето си го заменија со ефтин плин. За жал, сеуште некој не измисли „плинеста“ замена за Интернет.

3. Нешто трето?

Q: Дали нискиот развој на земјава едноставно не бара Интернет?

A: Најверојатно да! Од каква корист ми се мене услуги за е-банкарство (на пример) ако воопшто немам пари на сметката во банка (или воопшто немам сметка во банка!)? Интернет не може да ја спаси Македонија. Таа треба сама да се спаси. Интернет може да биде само добра потпора во закрепнувањето.

4. Случајот Естонија, приватниот сектор и државата

Не знам зошто Естонија е толку омилен пример на македонските гласноговорници за е-ова-она. Таму демек приватните банки од комшии и сл. запнале и од Естонија направиле Е-стонија. Истото требало нашите банки и не знам уште кој приватник да го направат тука и до Македонија да се изроди нешто ново. Па добро луѓе, комшии на Естонија и се Шведска и Финска, а нас Албанија и Србија. Што да правиме со ова? А банките ни се такви едни намуртени институции кои што едвај, со големи стравови и стискања, си ја работат примарната дејност (види каматни стапки), не па да промовираат Интернет.

Кога општата слика не чини, крив може да биде само еден. Погаѓате, тоа е Владата. Впрочем јас во мојата стратегија немам „Создавањето можности за широка (за сите граѓани) достапност на Интернет“, туку има Владата во нејзината (стр 75):

4. Создавањето можности за широка (за сите граѓани) достапност на Интернет исто така претставува поставување на битните претпоставки и предуслови кои се неопходни за отпочнување со развојот на информатичкото општество. При тоа, без запоставување на економската (т.е. финансиската) страна на оваа активност, базичната идеја во оваа смисла претставува реализирањето на идејата дека пристапот на Интернет во денешно време претставува дел од групата на човековите права, што всушност значи дека пристапот на Интернет има карактеристики на јавно добро.

Последен пат кога проверив во литературата, за јавните добра се грижеше Владата - на еден или друг начин. И јас би рекол дека ефтин Интернет ќе има тогаш кога така ќе сака таа, а се дотогаш ама баш никој од нас кои не сме Владата не може да ги натера приватните компании да вадат онолку профит од пазарот на Интернет колку што сакаат и можат.

5. Слободен софтвер

Додека бројам страници, слободниот софтвер во стратегијата сепак се споменува само на едно место, во една, но долга реченица (стр 58):

Потребно е да се поддржи употребата на слободниот софтвер и софтверот со отворен кoд како јавно добро кое е достапно за сите граѓани особено преку правото на избор на платформа во формалното и неформалното ИКТ-образование.

Но, и тоа е супер. Можеме ли да понудиме нешто? Веднаш! Еден клик на К-менито и стигам до Edutainment (или Весело училиште како што си го преведувам јас) - одлично место за деца до 4-то одделение. Едно пребарување на Google, и ете проект кој е слободен софтвер, а кој е наменет за образование.

Недостасува содржина? Што велите на мк.Википедија? Тоа е слободна енциклопедија на која секој може да придонесува. Сакате план за зголемување на содржината? Еве: на децата од помалите училишни клупи им треба содржина, на оние од поголемите им требаат семинарски работи за собирање ЕКТС кредити. Зошто универзитетите да не направат преведувачките насоки од јазичните групи за преводи за семинарски да работат на статии од Википедија? Ајде. Лесно е, легално е и ќе има користи за сите. Малите ученици ќе добијат содржина на македонски, албански, турски... големите ќе научат како се работи со некои Интернет технологии (како што на пример е Wiki-то). Е-образование до коска!

Софтвер (слободен се разбира) на македонски јазик? Секако! Не ви се допаѓаат преводите? Ајде помогнете, пријавете грешки, дајте предлози. Edubuntu може целиот да биде на македонски за дел од секундата.

6. KB и autorun

Вака на крајов, ми текнаа уште 2 работи. Добро ќе сурфам на скап интернет, добро ќе најдам локална содржина на Интернет. Измерил ли некој колку точно тежат веб страниците кои македонските сурфери ги имаат на располагање на своите јазици? Пример, на страницата на Претседателот на Р. Македонија и треба цела вечност да се вчита на мојот бавен и скап дајл-ап. Слично е и со страницата на Владата. Мора ли да има толку слики, чуда, на страниците? Лудило би рекол.

И последно, Метаморфозис делеше дискчиња со НСИО на нив. Земав едно, го ставам во cd-rom, mount и се по ред и таму гледам куп .bat датотеки, бла бла бла, ми треба Windows за да видам што направиле. А позади на опаковката стои грбот и Република Македонија. Технолошки lock-in, кој нели, немаше да се случи. Додуше има една светла точка, .txt + UTF-16LE се повеќето докуметни (cat вади чкртки-пртки, но во Firefox изгледаат OK), па упорните можат да копаат таму-ваму и да видат што пишува. Другите можат да си најдат некое PDF на веб-местото на КИТ - кое што веќе (во 2013) не работи.

Тоа е тоа.