Since February 2015 the opposition led by Zoran Zaev publishes the so called bombshells which reveal "the truth about Macedonia". They claim that the recordings contain alleged scandals, corruption, and abuses made by the leading people in the Government and the ruling political parties. They also claim that these recordings are not just some or few recordings that are made by accident, but that they are a small part of the millions of files of surveillance of communications of over 20000 citizens in Macedonia. While the main narrative stays the same, a part of the story changed over time: the part about the role of the telecom operators in this affair. In his early statements (12.02.2015) Zoran Zaev claimed that the wiretapping could not have happened without the knowledge of the operators, but just two weeks later (27.02.2015) Zaev said that the operators have no responsibility whatsoever at a press-conference for bombshell #5.

Since these statements raised suspicion about what exactly happened regarding the alleged mass surveillance of 20000 people, in February I started researching the laws. The analysis of that time led me to the following revelations:

1. Article 115 paragraph 2 of the Law for electronic communications allowed for usage of mass surveillance technology in June 2010;
2. This legal arrangement was made null and void (luckily) just 6 months later when the Constitutional court made its decision in December 2010;
3. The same legal provisions were reintroduced to the law in February 2014 when the new Law for electronic communications entered into force.

According to many sources (the opposition, journalists, political analysts) large part of the recordings were made between 2011-2014. Therefore the logical question, when the claim that 20000 people were under surveillance is undisputed,what happened with the (shortly legal) technology from 2010 in the period from 2010 to 2014?

Logically, at least for me, was to ask this question to the operators (T-Mobile, Makedonski Telekom, VIP and One) and to the regulator (AEK) in the following form:

1. Which actions did the operator take to comply with the decision of the Constitutional court of Republic of Macedonia U. No. 139/2010-0-1 from 15.12.2010?

2. Which actions did the Agency for electronic communications take in order to determine whether the telecom operators complied with the decision of the Constitutional court of Republic of Macedonia U. No. 139/2010-0-1 from 15.12.2010?

Furthermore, since the number of cases for which the courts have allowed special investigative measures, which include surveillance of communications, is a publicly available information, it was logical to ask the operators how many requests have they received individually, especially regarding the retained data of their users. This is a completely statistical information: if we know that in 2013 there were 226 approved requests for surveillance of communication, then the information how many requests were received by each operator will tell us only what was the involvement of each operator.

All of these FOI requests were denied, mostly by claiming that any answer will be a breach of "classified information". Only AEK did not respond at all. For all of the FOI requests I submitted a complaint to the Commission for protection of the right to free access of information of public interest, and now I wait for their response. I hope the Commission will find that to answer the question about complying to a court order and anonymous statistics cannot be hidden from the public.

Until we have their answer, visit this galery for the answers from the operators (in Macedonian).

Published on OKNO 5.6.2015: http://okno.mk/node/47618

The Social Democrats' goal for releasing the political 'bombshells' is not just to disclose what the ruling VMRO has done over the years, but also that they would not do the same thing when / if they are in their place. That was one of the key points of Radmila Sekerinska's speech at the meeting in Universal Hall on 10th March 2015. To quote:

We do not seek support to change one Sasho or Nikola with another of the same type. We seek support to take responsibility and to change things.

In this context the issue of authentic interpretation of the law for amnesty is a strange political move. SDSM is accusing Nikola Gruevski for "false patriotism". Why? Is that a felony? More important, VMRO supporters almost certainly will not hold this against Gruevski, because they are well trained to know that without the interpretation, SDSM would have regained power. The last is discussed in an analysis of clumsy and unprincipled PR activities of both parties in 2011. For whose benefit is the allegation of "false patriotism"? Does SDSM promise a new legal resolution for these cases, as they do for media freedom and law on communications? Have they reached an agreement about this with theirs expected coalition partner DUI?

Furthermore, it is well known that the authentic interpretation is a political move and it is probable to expect that the same thing would have be done by any Macedonian government, including one that would include SDSM. There is a diplomatic cable published on Wikileaks where we can read that SDSM calculated with the cases before the elections in 2006. Quote:

Prime Minister Buckovski told the EU Special Representative on February 10 that the government’s decision to ask for the cases “by the end of this year” was deliberately ambiguous. Ethnic Macedonians would understand that the cases finally were coming back for possible prosecution, answering past criticism that only ethnic Macedonians — such as former Interior Minister Boskovski, currently facing a war crimes trial in The Hague — had been called to account for their participation in the 2001 conflict. DUI would receive some satisfaction from the private knowledge that the first of the cases would probably not be returned until late 2006, and that the primary defendant in that case likely would be former NLA commander Daut Rexhepi (also known as Commander Leka), who is currently associated with rival ethnic Albanian party DPA.

To refresh everybody's memory, the cases were send to ICTY by the broad coalition government just ten days before the elections in 2002, and with that any work on the cases was delayed for at least four years. There is another cable on Wikileaks where we can read that Gruevski was not ambivalent towards the fact that he inherited this issue. Quote:

Gruevski replied that he understood the point, but he is in a delicate position politically. He would have no problem if the Chief Prosecutor or the courts ruled that the amnesty law indeed applies and the cases are dropped, but he believes he cannot take a stand on the issue other than to let the cases proceed. He is concerned that the main ethnic-Albanian parties, DPA and DUI, may soon introduce a measure asking parliament to take a stand on the issue. While he understood that his coalition deal with DUI could be on the line, he told us that he cannot go along with criticizing the prosecutions and then face the ethnic-Macedonian community, especially because the ICTY recently convicted ethnic-Macedonian former MoI official Johan Tarculovski of war crimes.

At the end, the 'bombshel' completely favors DUI's leader Ali Ahmeti. If he is powerful enough to negotiate something like this (and he obviously was), then the Albanians will love him even more. This goes against the promises that the 'bombshells' will not spare anyone's crime, including the Albanian parties. Therefore there is not any logical explanation why SDSM is releasing these recordings...? What is the goal? Strengthening DUI? Inter-ethnic turbulence?

In short, SDSM does not have a different principled or legal standing regarding the 'war crimes' cases, the release of the recordings will not trouble VMRO supporters since they already know that the amnesty is the lesser evil, and finally, it will not help the reconciliation of both communities.

Then there are the media. Prizma writes:

The four cases were processed in ICTY, but in 2008 were returned to Macedonian courts.

What does „processed“ mean? The US cable is more precise:

ICTY agreed to review the cases in 2002, but the tribunal declined to prosecute — or even investigate — and returned the files to Macedonia.

The journalists write that the conversation published by SDSM are 'alleged conversations between government ministers', but they do not write that the issue is 'alleged war crimes'. Unfortunately, those events are 'alleged' in the legal sense until a court decides otherwise. And since ICTY did not even undertake an investigation about these cases, who from the Macedonian political elite is going to be responsible for the delay? What if during the years when these cases were sitting in a bottom drawer in the Hague, in Macedonia someone was destroying related evidence?

But let's go back to the laws. The authentic interpretation most probably is irrelevant. If it is against international law (UN Convention on the Non-Applicability of Statutory Limitations to War Crimes and other conventions ratified by Macedonia), and ratified conventions when ratified have priority over domestic law, then a future chief prosecutor may say that the authentic interpretation is void and reopen the cases. This kind of epilogue is possible. A new parliament can even vote on a different legal obligations. Do we have a promise that this will happen?

Moreover, the Macedonian justice system had an opportunity to work on one of these cases. What if they saw that there is nowhere to go? Public commentary, recommendations and request from organizations such as Amnesty International, are that there should be a court closure, but that does not mean that it will be with a *positive outcome for the victims*:

Macedonia’s international obligations are to thoroughly and impartially investigate all cases returned from the ICTY and, if there is sufficient admissible evidence, to ensure that all those allegedly responsible for violations of international humanitarian law are brought to justice.

So, when we already have (from the Wikileaks cable above) OSCE's expert opinion that from what they saw Macedonia does not have enough evidence, nor good enough prosecutors and judges (despite plenty of training) to work on the cases:

Additionally, OSCE has official observer status and has had the opportunity to review the files. Their experts here characterize the evidence they have seen as relatively scanty and the prosecutors and judges as apparently unprepared, despite being trained.

and that Macedonian representatives from the government, specifically the chief prosecutor, said that there is not enough evidence:

Protoger added that the Chief Prosecutor told him that it appears that there is solid evidence against only four of the 19 defendants in the Mavrovo case, and Xhemaili is not one of them. (Which begs the question why the other 15 are being tried at all.)

then, is it not better for the whole society to forget about the cases and try heal the wounds, then to go to court, where the victims might lose, and their alleged torturers to claim judicial victory?

Think about this for a moment. What if there is a complete court process after which there will be a verdict that the indicted persons are not guilty? What effect will it have on the society? The easiest thing is to talk about not following the law and that Macedonia is ignoring international legal norms, but is there something else that in this particular case matters and should be taken into account? Is it even possible in an ethnically divided state where the minority continuously does not have trust in the judicial system, and the majority thinks that there should not be any protests regarding court decisions (like in the "Monstrum" case), to have a trial like the ones being pushed under the rug?

Furthermore, any such trial would have to happen in conditions, as heard in other leaked recordings presented by SDSM, where the "judiciary is corrupted and incompetent". How come that we expect courts to deal with complicated war cases, when they cannot deal with relatively easier corruption cases? Or, now that we know that the courts "belong to Mijalkov and the family", would we request that VMRO process the cases and ask for a "politically pleasant" verdicts?

What if the decision to have authentic interpretation, beside the political pragmatism to keep the coalition together, VMRO and Gruevski saved time, money, nerves and everything else that could have been costly for the victims' families? Did they offered reconciliation and showed forgiveness on behalf of ethnic Macedonians instead of opening old wounds? Did they created from the ethnic Macedonians political winners willing to forgive instead of legal losers who will have new grievance? These are unpleasant questions to which the published content in the 'bombshell' offers no answer, and to which we will probably avoid to answer in the future as well.

Maybe this 'bombshell' is just to encourage DUI, with the help of the US. Let's hope it will not create new inter-ethnic tensions.

За споредбите за расплет на Македонската политичка криза

Критиките кои што го споредуваат Груевски со Милошевиќ или Чаушеску се песимистички. Не затоа што таквите споредби немаат смисла, туку затоа што тоа што следеше во Србија и Романија по овие двајца не е пат кој што е пријатен за одење. Океј — не знам многу за Романија, иако често за нив се вели дека не се многу различни од нашево балканско милје, но Србија дефинитивно е заебан пат: од убиство на премиер, до кревање на популарност на радикална партија, во нешто што го нарекуваат пост-демократско општество и Белград на вода. Па дури можеби во ова сме пред Србите.

Нејсе, доста песимизам. Некаде во 2010–2011 слушав предавање од тогашниот (не знам дали е сѐ уште) амбасадор на Р. Словачка во Р. Македонија — Д-р Роберт Кирнаг. Тоа беше класично предавање за ЕУ интеграции преку искуството на Словачка во кое што амбасадорот кажа неколку зборови за тоа дека Словачка немало да стигне таму каде што е ако општеството не се справело со Владимир Мечијар. Тогаш не знав кој е Мечијар и не се сеќавам кога за прв пат отворив Википедија за да прочитам. Како и да е Мечијар е оптимистичката верзија за тоа што по Груевски. Се разбира, никакво сценарио не може да се пресликува целосно од едно на друго место и, се разбира, Словачка денес не е место без проблеми, но да видиме што може да се извлече како поука.

Мечијар бил премиер на Словачка што од Западот бил обвинуван автократско владеење, непочитување на демократијта, употреба на државните медиуми за пропаганда, корупција, проблематична приватизација и употреба на тајните служби на Словачка за киднапирање на синот на претседателот на државата. (Прочитајте ја статијата на Википедија во целост.)

Неговата Народна партија — движење за демократска Словачка била постојано популарна. Формирана како националистичка, конзервативна и против приватизацијата, била популистичка и со променлива идеологија. На изборите во 1998 кога започнал крајот на Мечијар партијата победила со 27% од гласовите, но никој друг не сакал да коалицира со нив и така нивниот крај на политичката сцена почнал да се наѕира.

Успех на парламентарни избори на партијата на Мечијар (извор: Википедија)

Следејќи го примерот на Словачка мислам дека Македонските политичари треба да одлучат да му стават крај на ВМРО, дури и ако граѓаните (слично како во Словачка) решаваат да гласаат за него уште некое време. Мислам дека ова е помалку радикален расплет од оној со Србија по Милошевиќ со кој многу полесно и почесто се лицитира од сите страни.

Предизвикот треба да дојде од лево така што СДСМ на Зоран Заев ќе престане да мантра дека ВМРО ѝ треба на Македонија. Но, предизвик треба да дојде од десно каде што ќе се формира партија која што ќе ги промовира десните економски политики и конзервативните општествени вредности, но која што ќе стои далеку, далеку од „вечната идеја на ВМРО за Македонското национално обединување“. Овој предизвик очигледно нема да дојде од „Амстердамската тројка“, што медиумите со радост ја пречекаа, која што има намера да го спасува ВМРО од Груевски. Напротив Димитров треба да биде парафразиран од некој друг од десницата — едноставно: треба да дозволиме и да се осигураме дека ВМРО ќе стане и остане најголем срам на Македонија.

Објавено на ОКНО, 23.3.2015: http://okno.mk/node/45672

Злосторничкото здружување за кое зборува опозицијата е само дел од комплетната корупција на Републиката

Вчерашната (бомба #5) прес-конференција на Зоран Заев ми го привлече вниманието кога тој на новинарско прашање одговори дека операторите не се одговорни за ова што се случува со неовластеното прислушување.

Нормално, се заинтересирав за ова прашање и еве што открив.

Продолжената рака за неконтролирано следење на следење на комуникациите е пуштена во јуни 2010 година. За тоа предупредувале пратеници на СДСМ и известувале странски медиуми, Ваквите одредби (конкретно член 115 од Законот за електронски комуникации („Службен весник на Република Македонија“ бр.13/2005, 14/2007, 55/2007, 98/2008 и 83/2010, 13/2012, 59/2012, 123/2012, 23/2013), одете на pravo.org.mk за детали) се поништени со одлука на Уставен суд во декември 2010 година.

Прашањето што се поставува е што се случило со спроведениот вод до МВР што операторите морале да го постават кога стапил на сила тој член 115?

Опремата што оперторите морале да ја имаат во период од јуни 2010 до декември 2010 според одредбите на Законот за електронски комуникации што тогаш бил на сила.

Ако тоа што го вели до сега Зоран Заев е вистина, односно неовластено прислушувани се преку 20.000 граѓани, во долги периоди, а тоа не може да се прави со комбиња или подвижни базни станици, како што вели Петар Поповски, а сето тоа е во период што е од 2011 до 2014 година, тогаш може да се заклучи дека овој вод не е прекинат.

Не успеав да најдам дали неспроведување на одлука на Уставен суд е некаков прекршок што е казнив. Сепак, согласно истиот Закон за електронски комуникации, операторите што што овозможуваат незаконско пренесување и пренасочување на комуникациите и податоците (член 111/став 2) и со тоа ја нарушуваат доверливоста на комуникациите (член 111/став 3) прават прекршок казнив според член 138/став 16 и член 139/став 30. Казните се во проценти од нивните приходи.

Идеално, надзорниот орган за телекомуникациски прашања требало да ги казни операторите кога би утврдил дека ова прекршување постои. Сега тоа повеќе не може да се стори, за најголемиот дел од периодот 2011–2014, затоа што друг закон, Законот за прекршоците јасно вели дека „Прекршочната постапка не може да се поведе ниту да се води ако помине една година од денот кога е сторен прекршокот.“ (член 42/став 1 — Службен весник на РМ бр 62/06).

Затоа велам дека корупцијата на Републиката е поголема од она што веројатно можеме да замислиме. Погледнато наназад изгледа дека за сите овие активности постоел широк консензус, ако не за поддржување, тогаш секако за непостапување тие активности да се спречат. Одговорност, прво морална, треба да понесат сите директори на операторите, директорите на АЕК, надлежните инспектори итн. За инспекторите и други што не спровеле надзор можеби може да има и нешто во врска со злоупотреба на службена должност.

Понатаму, одговорност мора да понесат и судиите на Уставен суд. Со одлука на Уставен суд во 2010 година е поништен членот 115 од Законот за електронски комуникации. Но, во февруари 2014 година изгласан е нов Закон за електронски комуникации (Службен весник на РМ бр. 39/2014) кој што во неговиот член 175 има идентични одредби за комуникациски водови.

Член 175 од Законот за електронски комуникации од 2014 година.

Прашањето, логично, е: Ако тие водови не биле уставни во 2010, како се уставни во 2014? Уставниот суд молчи во врска со овој Закон цела една година, иако по неговиот деловодник (член 9 и 14) има обврска да поведува иницијативи за проверка на уставност и законитост на законите. (Јас ќе го потсетам Уставниот суд за ова обврска со поднесок во понеделник.)

На крај, последниот воз за прекршочна постапка за операторите е во понеделник 2 март 2015. Новиот Закон за електронски комуникации е на сила од 3.3.2014 година. Значи, водовите до МВР се законски од тој датум. Но, водовите не биле законски на 2.3.2014, а во понеделник истекува едната година за поведување на прекршочна постапка. Дали и за ова ќе го видиме комплетното лице на корумпираната Република или пак ќе видиме поведување прекршочна постапка? Одговорот останува да лебди во нашите кошмари.

Корупцијата, не Републиката.

Дополнето: Согласно член 377 став 2, 3 и 6 од кривичниот законик, правните лица оператори и одговорните лица во операторите може да одговараат за неизвршување на судската одлука на Уставниот суд

Оттука, може да се поднесе кривична пријава против операторите и нивните директори за основано сомневање дека не постапиле според погоре наведената одлука на Уставниот суд.

2.3.2015 — Објавено на ОКНО.мк: http://okno.mk/node/45050

Се разбира — „Само да не се врати СДСМ“ е најголемата идеолошка победа на ВМРО-ДПМНЕ. Постојат повеќе објаснувања зошто е ова тотална катастрофа за граѓанството, но наместо тоа да се задржиме на еден мал поглед кон иднината:

Дури и да се случи утре како резулат на бомбите владата да поднесе оставка (а нема да се случи утре), потребни ќе бидат барем шест месеци да се организираат избори. Тоа ќе биде оној период за попис, избирачки список, изборен законик, техничка/експертска влада итн.

Шест месеци е доволен период за луѓе да се приклучат во СДСМ за да го подобрат нивниот капацитет, или да се приклучат кај некоја друга политичка партија (ЛДП, ЛП, ГРОМ, па дури ВМРО-ДПМНЕ — и нив ќе им треба подобри, попаметни и поспособни за демократија луѓе), ако баш СДСМ се целосно одвратни за граѓанството. Или пак, конечно да се формира долгопосакуваната трета опција.

Јасно е. Изборите се празник за демократијата затоа што тоа е денот кога се заокружува ливче и како и на секој празник не се работи.

А граѓаните, според Уставот, имаат обврски и останатите 1459 дена.

Нема други изговори.