Навистина е ретко блогов да ја напушти вообичаената програма за слободен софтвер, авторски права, следење на комуникации, политика и слично, но работните околности кои ме принудија да ја следам работата на ИСОС, како и фактот дека на последната јавна средба на 20 април 2018 неговите претставници ми одзедоа збор под изговор дека некој од телефон ми кажува кои прашања да ги поставувам, додека јас се обидував на малиот екран да ги читам обемните документи за кои што требаше да се дискутира, а кои беа објавени само неколку часови претходно, ме принудува забелешките што писмено ќе ги доставам утре и до ИСОС и до Министерството за финансии да бидат и овде - за секој случај.

Коментари во врска со предложениот финансиски план и статут на ИСОС

1. Финансискиот план не содржи наративен дел кој што подобро ќе ги објасни ставките што се напишани со бројки, посебно во однос на тоа дали тие бројки се достижни. На пример, според финансискиот план точка 1.1 и 1.2 предвидени се 19.260.000,00 денари од членарини. Од друга страна во тарифникот за годишна членарина е предвидено дека таа се плаќа до 31 јануари наредната година. Сосема е возможно сценарнио во кое главнината од членарината ќе се прибере во периодот декември 2018 – јануари 2019. Оттука логично е прашањето како ќе се финансира Институтот во периодот кога би имало слаба наплата на членарина. Се разбира, план за ова финансирање можеби и постои, но тој не е приложен во финансискиот план, нема приложено објаснување за можните проблеми со паричните текови, и оттука нејасно е како членовите на ИСОС можат да донесат информирана одлука на гласањето во врска со овој финансиски план. Ова е генерален проблем на форматот на финансискиот план.

2. На страната на расходите во точка 2.1 недостастува објаснување како и зошто се покачува бројот на вработени во ИСОС во месец јули (се вели дека од 7 се оди на 9 – веројатно вработени бидејќи делот е за бруто плати).

3. Понатаму на страната на расходите точка 2.11 содржи износи за разни софтвери.

а) Нејасно е каква е таа апликација за која што ИСОС плаќа месечен надомест од 61.000 денари, зошто се плаќа тој надомест, дали може да се најде алтернативно поефтино решение итн.

б) Нејасно е како се оценети цените на чинење на новите апликации што се предвидуваат. Разликата во цените е премногу мала помеѓу две апликации кои имаат значително различни побарувања на компјутерски и човечки ресурси за да изработат и да се стават во употреба. Никакво разумно гласање по оваа точка не би можело да се прави без да се види спецификацијата за овие апликации, роковите во кои треба да бидат испорачани итн.

в) Посебно чудна е предвидената апликација за електронско гласање. Електронско гласање не постои во предлог статутот објавен на веб страницата на ИСОС на 20 април 2018. Сепак на средбите со членовите беше кажано дека некаква електронска селекција ќе се прави на кандидатите што сакаат да вршат некаква функција во ИСОС. Ваква селекција би била спротивна на одредбите на статутот ваков каков што е предложен. Значи статутот треба да се измени и дополни (во член 50 и 51) за да предвиди различни форми на електронско гласање, селекција или слично. Дополнително сомнително е како во финансискиот план е веќе предвидена некаква апликација за која нема основ во предложениот статут на ИСОС и истата се очекува да се користи веќе во месец мај 2018. Може да се заклучи дека апликацијата веќе е нарачана и е при крај во нејзината изработка. Нејасно како е тоа направено без да се утврди дали воопшто ќе има електорнско гласање и кои ќе бидат правните норми околу тоа.

г) Кончено нејасно е и колку се вкупните трошоци за овие апликации (total costs of ownership), какви договори се потпишувале, чии се авторските права, извнорни код и како се решени обврските за одржување и надградба на софтверите. Несоодветно направени договори во врска со овие работи можат да го заглават ИСОС, а со тоа и неговите членови, во долгорочни финансиски обврски кон трети лица (компании), кои што финансиски обврски можат да претставуаат сериозен товар на буџетот на ИСОС и трошок за неговите членови.