Од февруари 2015 опозицијата предводена од Зоран Заев објавува т.н. бомби кои што ја откриваат „вистината за Македонија“. Тие тврдат дека снимките содржат наводни скандали, корупција, злоупотреби од страна на водечките луѓе во Владата и владејачките прартии. Но, исто така тврдат дека овие снимки не се само некои или неколку снимки кои што случајно се направени, туку дека се дел од милиони записи од следење на комуникации на повеќе од 20.000 граѓани. И додека оваа приказна воглавно останува непроменета, еден нејзин дел се менува: тоа делот за улогата на телекомуникациските оператори во оваа афера. Првичните изјави (12.02.2015) на Зоран Заев се дека прислушувањето не било возможно без знаење на операторите, но веќе по две недели (27.02.2015) Заев на прес-конференцијата за бомба #5 изјави дека одговорност нема кај операторите.

Бидејќи ваквите изјави покренуваа сомнеж за тоа што навистина се случило во врска со наводното масовно прислушување на 20.000 граѓани, уште во февруари започнав со истражување на законите. Тогашната анализа ме доведе до следните сознанија:

1. Член 115 став 2 од Законот за електронски комуникации овозможил користење на технологија за масовно прислушување во јуни 2010;
2. Оваа законска можност, сепак (за среќа?) траела само 6 месеци затоа што Уставниот суд на Република Македонија ги поништил одредбите со одлука во декември 2010;
3. Истиот тип на прислушување повторно е законски овозможен во февруари 2014 со новиот Закон за електронски комуникации.

Според повеќе извори (опозицијата, новинарите, аналитичарите) голем дел од снимките потекнуваат од период 2011-2014 година, па логичното прашање, ако тврдењето за 20.000 луѓе и милиони разговори е неоспорено, е што се случило со технологијата (кратко) дозволена во 2010 во периодот 2011-2014?

Логично, барем за мене, беше ова прашање да го поставам до операторите (Т-Мобиле, Македонски телеком, ВИП и ОНЕ) и до регулаторот (АЕК) во форма:

1. Кои дејства ги презеде операторот со цел спроведување на одлуката на Уставниот суд на Република Македонија У. Број: 139/2010-0-1 од 15.12.2010 г.?

2. Кои дејства ги презеде Агенцијата за електронски комуникации со цел утврдување на спроведувањето на одлуката на Уставниот суд на Република Македонија У. Број: 139/2010-0-1 од 15.12.2010 г. од страна на телекомуникациските оператори?

Понатаму, бидејќи бројот на случаи за кои судовите дозволиле посебни истражни мерки, што меѓу другото вклучува и следење на комуникации, е јавно достапна информација, логично е и да ги прашам операторите колку барања стигнуваат кај нив поедниечно, посебно во однос на задржаните податоци од нивните корисници. Ова е комплетно статистичка информација: ако знаеме дека во 2013 имало 226 одобрени следења на комуникации тогаш информацијата по оператор ќе ни каже кој оператор со колку барања придонесол во истрагата.

Сите овие барања беа одбиени најчесто по основ „класифицирана информација“, освен АЕК која воопшто не одговори. За сите е поведена постапка пред Комисијата за заштита на правото за слободен пристап до информации од јавен карактер и сега го чекам нивниот одговор. Се надевам дека Комисијата ќе најде дека одговори на прашања за спроведување на судска одлука и прашање поврзано со анонимна статистика не може да останат непознати за јавноста.

До нивинот одговор, во оваа галерија се одговорите на операторите.

Објавено на ОКНО 5.6.2015: http://okno.mk/node/47618

Today the Macedonian government's spokesperson announced a new plan to set up a new domestic company which will provide on-line betting / gambling to residents in Macedonia. [Full press release in Macedonian.]

The plan will involve "disabling of betting / gambling on-line games on foreign web sites". The blockade is set to last two years beginning in March 2014.

Citing benefits for "the state and the society" the blocking of the sites will be carried out by the Agency for Electronic Communications and the Ministry for Information Society.

Given the extremely poor record of the Macedonian government on media freedom, and previous unsuccessful attempts to legislate liability for Internet access providers for content published via their services, it's not too difficult to imagine a more broad use of the blocking mechanism once it is set up.

At this point raising concern about the proposed plan for blocking access to site is the least we can do. The communities from the Internet should rally again.

My end of the year text at Radio Free Europe:

Year of surveillance [in Macedonian]

Republished on ОКНО.мк and medium.com.

It should be said with as few words as possible: Macedonia's newly proposed law on media allows censorship. It is as simple as that.

But here is the fine print: As far as public knowledge goes, most media in the country are already owned or controlled by the government or pro-government businessmen. If a story is not supposed to be run - it wont be, as we have seen on numerous times so far. Press freedom has plummeted in recent years. And, in the strangest turn of events [and as far as the official investigation goes without any foul play], Nikola Mladenov died and with him, the fate only independent or pro-opposition media outlet hangs by a thread.

So, by the time this law is enacted there might not be anything left to censor. Nevertheless, it is the murkiest of scenarios. There is little hope that the law can be halted in Parliament and even less in the Constitutional court which is postponing decisions on 'hot' issues. Journalists are divided on the issue of censorship and the profession at worst and scared for their job and paycheck at best.

Thus, another principled battle of huge proportion lands in the laps of couple of Internet activists, free speech groups and few journalists who, at least for now, ride on the free waves of the Internet. What [can we do] now?