На 09.06.2004 на Агора се појави текст за преведувањето на софтвер на македонски јазик. Текстот (со наслов „Микрософт, аман ѕирни го јазикот!“) пред сè се однесуваше на преводот кој Мајкрософт го прави, но закачи и некои теми кои на еден или друг начин имаат врска со слободниот софтвер и неговата локализација на македонски.
Го прочитав текстот и до Агора пратив e-mail со коментари за некои од работите во текстот. Поминаа петнаесетина дена, а тој одговор не се појави на Агора. Затоа еве го тука.
Драга Агора,
Како член на Слободен софтвер Македонија и човек кој поголем дел од своето време троши на локализација на слободен софтвер се чувствувам повикан да пишам збор два кон текстот „Микрософт, аман ѕирни го јазикот!“ кој се појави на твоите страници. Се надевам дека таму ќе има место и за овој мој текст.
Пред почнам со оние неколку работи кои сакав да ги напишам за преведувањето на слободниот софтвер на македонски јазик, сакам да кажам нешто „противниците“ кои „протестираа“. Ваквиот авантуризам во изразувањето може лесно да ја искриви сликата за активностите на Слободен софтвер Македонија. Така сакам да одам on-the-record за две работи: Слободен софтвер Македонија не е противник на Микрософт. Воопшто движењето за слободен софтвер нема никаква врска (нити позитивна нити негативна) со Микрософт како таков. За
заинтересираните, одговорот на прашањето „Дали Микрософт е големиот сатана?“ (кој патем е Не!) може да се најде преведен на македонски на страниците на Опасна багра, а оригиналниот текст чиј автор е таткото на
ова движење Ричард Сталман може да се најде во архивите на страниците на проектот GNU.
Понатаму, Слободен софтвер Македонија не протестираше пред Универзалната сала. Слободен софтвер Македонија само ја искористи маркетинг кампањата на Микрософт за промоција на слободен софтвер. Идејата за овој настан е објаснета на страниците на Слободен софтвер Македонија. Патем се извинуваме за превидот кој се случи со „одсекогаш“. Од друга страна можеби и добро е што се случи тој превид (а и оние на Микрософт), бидејќи очигледно отвори место за дебата. Но, сега настрана тоа. Верувам дека овие грешки на авоторот се ненамерни, исто како и нашето одсекогаш“.
Преведувањето на слободниот софтвер на македонски јазик го прават волотнери во своето слободно време. Има прилично широк спектар на луѓе кои се бават со оваа работа, но за жал, колку што ми е мене познато, ниту еден од нив не е на Филолошкиот факултет, а камоли да е македонист. Сепак Слободен софтвер Македонија (ОССМ) прави чесни напори да излезе со некакви правила за преведување и речници кои би се користеле. Конкретно скица на правилата е достапна на странта на Малина. ОССМ многупати ги повикала луѓето кои не се „компјутерџии“ да се приклучат кон нејзините проекти (тука спаѓаат и оние чија работа е јазикот), со цел работата која се работи да добие поголемо значење за македонското општество воопшто. Но, ретко кој се има одзвиено на тие повици.
Рабирам дека дебатирањето за тоа како Микрософт ќе ги преведе своите програми на македонски јазик е мошне интересно. Но претпоставувам и дека, во крајна линија, ќе има малку полза од тоа. Ако се сеќавате, чувме жалење од студентите на Филолошкиот факултет дека никој не ги повикал да помогнат во локализацијата на WindowsXP.
Затоа сакам да ја искористам оваа можност (се разбира доколку ми биде дозволено) да ги повикам истите тие студенти и сите други кои имаат некаква работа со македонскиот јазик да се приклучат pro bono кон работата на ОССМ и да помогнат квалитетниот софтвер кој го произведува светската FLOSS заедница да добие квалитетен македонски превод. Секако оваа работа ќе биде потешка од искажување незадоволство кон активностите на Микрософт, но ќе биде и шанса да го докажеме она што отсекогаш сакаме да го докажеме - дека нѐ бива. Впрочем резултатите од ваквата работа многу побрзо и полесно ќе бидат видливи. Нови преводи (како и нови верзии) на програмите кои се слободен софтвер се
појавуваат скоро секои 3-4 месеци, а и промената и подобрувањето на преводите е прилично едноставно.
Исто така сакам да ги повикам и сите оние кои во некакви владини, полувладини и слични проекти, произведоа и напишаа речници и лексикони на македонскиот јазик, да ги отворат тие речници и да дозволат истите да се користат во алатките за проверка на правопис и речниците кои и припаѓаат на групата на слободниот софтвер.
П.С. По читањето на текстот на Даниел глаголот „презема“ во преводот на Mozilla ја доби својата правилна форма -- онаа без „в“. Всушност преводот на Mozilla и почна без „в“, но потоа некој рече дека правилно е со „в“ - така било во некој речник. Потоа некој друг рече дека во неговиот речник пишува дека правилно е без „в“. И потоа повторно со „в“. Се надевам дека конечно Даниел знае што зборува и дека нема да морам по 5-ти или 6-ти пат да ги поправам оние околу 200 линии кои го содржат тој збор.
Ќе ја искористам оваа прилика и директно да го поканам Даниел да ги прегледа преводите кои јас ги работам (оние на семејството Mozilla и jabber клиентот Psi), да поправи некои грешки и да разреши некои мистерии - се разбира pro bono.
И секако ќе го поканам да помогне во изработката на речник кој би се користел при преведување на слободен софтвер, како и да даде совети и идеи за правилата од Малина.
