помилување

Уште малку белешки за помилувањето за да не пропаднат дискусиите од интернет во заборав

Submitted by Новица on

Tags: 

Повеќемина јавни личности тврдат дека претседателот Иванов нема основ во Законот за помилување да ги донесе одлуките за помилување.

Уставните судии што имаат издвоено (патем, зошто е издвоено, а на спротиставено?) мислење ценат поинаку:

Особено интересно е што со укинувачката интервенција на член 10 од Законот за изменување и дополнување на Законот за помилување се враќа во примена член 11 од Законот за помилување кој уредува дека Претседателот на Републиката по исклучок може да дава помилување и без спроведување на постапка за помилување пропишана со овој закон кога тоа е од интерес за Републиката, или кога посебни околности што се однесуваат на личноста и на кривичното дело укажуваат дека е тоа оправдано. Преку укинувањето на измените на законот овој член повторно се враќа во сила, а тој овозможува Претседателот да помилува определено лице без воопшто да се спроведе законски пропишана постапка во случај тој да смета дека е оправдано.

Ова ги става на спротиставена страна судиите Д-р Наташа Габер-Дамјановска, Исмаил Дарлишта, Сали Мурати и Д-р Гзиме Старова од позицијата на проф. Шкариќ и некои други луѓе од јавноста.

Понатаму, во извештајот „Уставна правда: функции и односи со други јавни органи“ (PDF), Уставниот суд вели:

[...] со укинувањето односно поништувањето, актот практично престанува да важи и веќе не е дел од правниот поредок [...]. Во таков случај надлежниот суд при одлучувањето по поединечните барање, не може да го измени законот, односно прописот кој е поништен, туку ќе го примени законот, односно прописот, што важел пред него (стр. 18, пара. 1).

Ова се однесува на судовите, и не знам до која мера, ако воопшто, се пренесува на други државни органи (како што е претседателот), но толкувањето стои дека се применува законот што важел претходно.

Краток одговор на повикот на претседателот за правно решение

Submitted by Новица on

Tags: 

Претседателот Иванов повикал за правно решение во врска со дадените, но одбиени, помилувања. Додуша не повикал на блогери, ама што е тука е.

Еден случај од тие поведени од Специјалното јавно обвинителство (СЈО) е тој за „тортура“. Обвинителките веќе рекоа дека тортура е кривично дело според македонскиот кривичен законик (ч. 142) и забрането со Европската конвенција за човекови права (ч. 3).

Сепак, постои уште еден меѓународен инструмент, кон кој Македонија е потписник (уште од 1994), и од кој произлегува обврска за кривично гонење за тортура: Конвенцијата против тортура.

Конвенцијата против тортура во ч. 1 речиси еднакво како во македонскиот кривичен законик ја дефинира тортурата. Но, поважно, и поврзано со барањето на претседателот, е тоа дека конвенцијата не препознава можност за помилување во врска со вакви дела, туку напротив, за нејзините потписници, создава обврска за кривично гонење на лицата за кои има сомнение дека направиле такво дело, или, ако тоа не е возможно - екстрадицкија. Обврската за кривично гонење секако не подразбира и осудување. Јавниот обвинител треба да ја има можноста да го изведе случајот пред суд, и таму да се утврди дали имало тортура или не.

Понатаму, согласно ч. 27 од Виенската конвенција за меѓународните договори (кон која Македонија исто така е потписник), земјите потписнички не смеат да се повикуваат на домашно законодавство (во наш случај Закон за помилување) со цел да не остварат обврски согласно меѓународен инструмент (Конвенција против тортура).

Оттука, претседателот Иванов може да ги повлече помилувањата за предметот „Тортура“ со образложение „технички превид“ т.е. неинформираност на неговиот кабинет за обврските на Републиката согласно меѓународниот инструмент.

Алтернативно, претседателот може да побара од јавното обвинителство, или СЈО може самостојно, да поднесе барање за заштита на законитоста до Врховниод суд и да го принуди судот да се произнесе во врска со обврските што државата ги има согласно горните меѓународни инструменти, па ако се почитуваат обрските од конвенцијата, судот да ги поништи одлуките за помилување.

Трето, тортура е дело за кое што постои универзална јурисдикција. Меѓудругото, било која земја потписничка на конвенцијата може да воспостави јурисдикција доколку жртвата е државјанин на таа држава: ч. 5(1c).

Бидејќи случајот е за Љубе Бошковски, кој што колку што е познато од медиумите има двојно државјанство, Хрватска би можела, доколу сака (доколку е политички корисно?) да бара воспоставување на јурисдикција, и тогаш за Македонија ќе има обврска за екстрадикција на лицата осомничени за тоа дело без разлика на тоа што имаат помилување согласно домашното законодавство.

Се разбира, претседателот можеби и не сака вистиснки да изнајде решение за повлегување на помилувањето и неговото соопштение да е само PR маневар. На крајот на краиштата, Македонија може да одбере да не ги почитува обврските што сама си ги презела.