По што се разликува Facebook од затвор или логор? Ако не го сметаме peer-pressure како доволно јака присила, тогаш само по тоа што никој на сила не нѐ тера да бидеме таму. Но остантатото, се додека можеме (сѐ уште?) да ја премостиме разликата меѓу физичкото и дигиталното, е исто.

Прво, претворени сме во commodity на компанијата (од корисник во потрошувач до потрошувачка стока). Продавани сме (нашиот social graph) и разменувани по потреба. Исто така и работиме за компанијата без надоместок. Нашиот дигитален труд се монетизира кај нив. Нашите кликови и „лајкови“ се стабилен проток на приход за тамошните нарачатели на реклами.

Второ, дури и најналудничавите претпоставки за надзор и следење се покажаа како точни. [Кој да верува на предвидувачките текстови на луѓето како Џулијан Асанж од 2008-9 година?] Facebook навистина е „шпионски шалтер“ (додуша не на ЦИА, туку на НСА). Кога кон ова ќе се додаде и тоа дека и вработените таму имаат пристап до сечии профили (за разлика од Google каде пристап имаа(т?) само алгоритми и скрипти), го прави тоа интернет место совршено за постојано набљудување на корисниците.

Зошто тогаш уште сме таму? Можеби затоа што не знаеме дека е тоа затвор сѐ додека личи на игра?

Во „Животот е убав“ Роберто Бенињи раскажува токму една таква приказна. Џошуа,синот на Гвидо, го проживува животот во концентрациониот логор верувајќи дека е тоа игра во која се собираат поени и за чиј победник првата награда е вистински тенк. Детето е премногу малечко да ја разбере вкупната монструозност низ која поминува. Игнорантноста повторно е благослов. Ние не сме ниту деца, ниту неинформирани за надзорот под кој сме ставени. Треба да си признаеме дека вистински тенк (ниту бар вистински iPad) нема на крајот на играта. Треба да си признаеме, всушност, дека ова е и игра која што нема крај.

Тоа што го прави „Животот е убав“ пријатен за гледање е драмската иронија дека ние како гледачи знаме повеќе од ликовите во филмот и однапред знаеме за нивната судбина. Тоа што го прави оптимистичен филм е славењето на непоразливоста на човекот дури и во најтешките услови. Но ние не живееме во филм, и расплетот за нашите дигитални логори останува сами да го напишеме.